Woeste taferelen in Teheran
Italië: roep om sterke staat
NAVO heeft nog geen regels
voor gebruik kernraketten
Amerika niet met
boycot Iran in
Veiligheidsraad
Finnen tegen kernenergie
Briefbommen in Londen
Tijdens begrafenis ajatollah Moffateh
Mandaat
Unifil
verlengd
DONDERDAG 20 DECEMBER 1979
ROME - De bezetting van het uni
versitaire instituut voor mana
gers in Turijn door een comman
do van de terroristenorganisatie
'Prima Linea' (frontlinie), vorm
de vorige week een hoogtepunt in
wat steeds meer op een regel
rechte oorlogstoestand begint te
lijken. Na het voorlezen van een
brallende verklaring over de
„proletarische bezetting" van het
instituut, waar „handlangers van
het kapitalisme" worden opge
leid, en een „proletarisch ver
hoor", werden vijf docenten en
vijf studenten in koelen bloede in
de benen geschoten. De hele
overval duurde zeker een half
uur, maar het commando kon
ongestoord verdwijnen, lang
voor de politie gewaarschuwd
kon worden.
Eveneens in Turijn werden gepant
serde auto's van de carabinieri
(op wacht bij de vroegere kazer
ne, waar het proces tegen Renato
Curcio en andere leden van de
Rode Brigades in hoger beroep
terecht stonden) beschoten met
anti-tankraketten. En in de buurt
van het Oostitaliaanse haven
stadje Ortona werden aanhan
gers van 'Arbeidsautonomie'
gearresteerd, die in het bezit ble
ken van grond-luchtdoelraketten
van Tsjechische makelij, die bij
voorbeeld geschikt zijn om vlieg
tuigen neer te halen.
Ondanks de tientallen arrestaties,
de ontdekking van geheime
schuilplaatsen en wapenarsena
len, de processen en zware ge
vangenisstraffen voor gesnapte
terroristen^ is de Italiaanse staat
er nog steeds niet in geslaagd het
verschijnsel van het politieke ter
rorisme uit te roeien: steeds weer
staan er nieuwe lichtingen op, die
bereid blijken het bloedige
handwerk van 'Rode Brigades',
'Frontlinie' en andere groeperin
gen voort te zetten. Hun leven in
de klandestiniteit wordt boven
dien slechts mogelijk gemaakt
doordat zij kunnen rekenen op
een uitgebreid net van ogen
schijnlijk 'normaal' levende
handlangers, die hen verbergen,
koeriersdiensten verrichten, in
kopen doen, valse rijbewijzen,
paspoorten en nummerborden
verschaffen.
De politie heeft ontegenzeggelijk
successen geboekt, maar toch
groeit na elke terroristische actie,
na iedere moord op politieagen
ten (dit jaar vielen er al 37, de laat-
sten in een steeds langer wor
dende reeks), samen met het ge
voel van onmacht ook dat van on
tevredenheid over de zwakte van
de staat. Tot nu toe heeft in Italië
de zorg om democratische vrij
heden overheerst, die bijvoor
beeld duidelijk tot uiting komt in
de vele protesten tegen de lange
gevangenhouding van prof. Toni
Negri en andere topfiguren van
'Arbeidersautonomie', die al
sinds 7 april van dit jaar gevangen
worden gehouden en volgens
sommigen allang wegens gebrek
aan bewijs op vrije voeten had
den moeten zijn.
Van de andere kant wordt na elke
terroristische actie de roep luider
om een „sterke staat", bereid om
zich te verdedigen tegen degenen
die hem met geweld omver willen
werpen en om sommige burger
rechten in bepaalde gevallen en
„voor de duur van de noodtoe
stand" opzij te zetten.
Het is typerend dat een, zelfs voor
Italië, uitzonderlijk zwakke rege
ring ais de huidige van Francesco
Cossiga gedeeltelijk gehoor heeft
gegeven aan deze roep. Vorige
week vaardigde het kabinet, na
een zitting die de hele nacht van
vrijdag op zaterdag in beslag
nam, een aantal regeringsbeslui
ten en een wetsontwerp uit met
betrekking tot de openbare orde.
De eerste treden onmiddellijk in
werking (maar dienen binnen
twee maanden door het parle
ment te worden goedgekeurd),
er meer kritiek op de genomen
maatregelen. De voorzitter van
het grondwettelijke hof. Leonet-
to Amadei, waarschuwde de re
gering „niet in de val van de ter
roristen te lopen": wat zij willen,
zo zei hij, is de staat dwingen de
beginselen van de democratische
samenleving aan te tasten. „Te
denken dat de eerbied voor de
grondwettelijke waarborgen
overdreven is en mag, of moet,
worden afgezwakt, leidt niet tot
een hervorming, maar tot een
langzame verwording van de
grondwet Op die manier zou het
land zich laten meesleuren naar
mogelijke autoritaire oplossin
gen
de meeste politieke pa^en
lijkt de regenngslijn instemming
wone wijze door het parlement
worden aangenomen, gewijzigd
of verworpen. Het heeft met na
me betrekking op verzwaring van
straffen voor terroristische da
den: zo komt het leiden van een
gewapende opstand te staan op
levenslang, deelnemen daaraan
op zes tot vijftien jaar, het ver
spreiden van opruiende geschrif
ten op drie tot twaalf jaar gevan
genisstraf.
Het geeft allemaal een indruk van
efficiëntie, en van alle kanten
kwam er bijval voor de „hervon
den slagvaardigheid" van de re
gering en de politie. Maar naar
mate de dagen verstrijken, komt
te vinden, en er wordt verwacht
dat de genomen maatregelen
door het parlement zullen wor
den goedgekeurd. En zolang ze
maar omgeven blijven door vol
doende juridische waarborgen en
voldoende democratische kri
tiek, kan men daar desnoods ook
vrede mee hebben. Het gevaar
blijft, dat ze deel gaan uitmaken
van een om zich heen grijpende
heksenjacht, en Italië voetje voor
voefje binnen leiden in een
'noodtoestand', die in werkelijk
heid wordt gedicteerd door de
terroristen zelf, die ze beogen te
bestrijden.
(Van onze correspondent Harm
Botje)
TEHERAN - Teheran is gis
teren het toneel geweest
van de meest massale de
monstraties sinds weken.
Ruim honderdduizend
mensen volgden de lijk
stoet van de Iraanse leider
dr. Mohammed Moffateh,
die dinsdag in Teheran is
vermoord.
Bij de bezette Amerikaanse ambas-
sade in het centrum van de stad
kwam het tot woeste taferelen.
De vrachtwagen met de lijkkist
van dr. Moffateh kon zich met
moeite een weg banen, terwijl
spreekkoren, aangevoerd door
jeugdige, met geweren zwaaien
de mullahs (islamatische geeste
lijken) de dood van de Ameri
kaanse president Carter eis
ten.
Voor de toegangspoort van het am
bassadeterrein wisten geagiteer
de bewakers nauwelijks te voor
komen dat de demonstranten de
afzettingen doorbraken. Van de
muren rond het terrein hielden
Iraanse geestelijken felle anti-
Amerikaanse betogen. Moffatehs
lijk is later op de dag overge
bracht naar Qom, de woonplaats
van Chomeini, waar tijdens de
begrafenis opnieuw uitgebreid
werd gedemonstreerd. Alle be
langrijke Iraanse hoogwaardig
heidsbekleders, onder wie Cho
meini zelf, woonden de begrafe
nis bij.
Twee tot nu toe onbekende groe
pen hebben inmiddels de ver
antwoordelijkheid voor de
moord opgeëist. De ene groep,
die zichzelf „FM" noemt, zegt te
vens verantwoordelijk te zijn
voor de moord op generaal Qara-
ni, enige maanden geleden, en
voor de overval onlangs op een
filiaal van de bank Melli, waarbij
WASHINGTON - De VS zijn. bij
verkennende besprekingen met
leden van de Veiligheidsraad, op
weerstand gestuit, hoewel am
bassadeur Donald McHenry ook
enkele positieve reacties regi
streerde. McHenry heeft giste
ren aan president Carter rap
port uitgebracht over zijn be
vindingen, maar volgens zegs
lieden zal Carter op zijn vroegst
volgende week besluiten of hij
de Veiligheidsraad zal vragen
maatregelen tegen Iran te ne
men.
Op verzoek van secretaris-gene
raal Kurt Waldheim hebben de
VS ervan afgezien nu reeds met
een verzoek bij de Veiligheids
raad aan te kloppen. Waldheim,
zo werd gezegd, onderhandelt
intensief over een mogelijke op
lossing.
De Amerikaanse regering beeft
ook nog niet beslist om welke
maatregelen de VS in het raam
van een handelsembargo zal
vragen, maar zoals eerder ge
zegd, denken de VS aan een ge
leidelijke verscherping.
Voor het geval deze vreedzame
middelen zouden falen, wordt
rekening gehouden met militai
re acties die de gegijzelden niet
in gevaar brengen en veronder
steld wordt dat een militaire
blokkade inmiddels is voorbe
reid.
De VS zullen in geen geval voor
waarden voor de vrijlating van
de gegijzelden accepteren. Irans 1 O 1 1
minister van buitenlandse za- H,|
ken Gotbzadeh heeft in inter- J-JX
views gezegd dat een onderzoek
van de VS naar de wandaden
van de sjah „een beslissende
stap zou kunnen zijn bij de op
lossing van het gijzelings
probleem", maar Amerikaanse
woordvoerders hebben onver
kort duidelijk gemaakt dat zul
ke toezeggingen niet worden ge
daan, omdat zulks toegeven aan
afpersing zou betekenen. Hoe
wel het Congres mogelijk zo'n
onderzoek zal beginnen nadat de
gevangenen vrij zijn. Doch deze
procedure valt buiten het bereik
van de regering, aldus Hodding
Carter, woordvoerder van het
State Departement.
Een volledige blokkade zou Iran
binnen korte tijd dwingen zich
tot de Sowjet-Unie te wenden
om graan, zo wordt in Washing
ton opgemerkt. Aangezien de
Russen enorme hoeveelheden
graan in de VS kopen (meer dan
ooit tevoren dit jaar) zouden bij
Russische leveranties aan de re
gering van Chomeini stemmen
opgaan om de verkoop aan de
Sowjet-Unie voorlopig te sta
ken.
Een ander probleem vormt de
olievoorziening van landen als
Japan en West-Duitsland, bond
genoten van de VS. Zelfs al zou
den de VS bereid zijn bepaalde
olieladingen, bestemd voor
bondgenoten, door te laten, dan
nog is het waarschijnlijk dat
Chomeini in eerste aanleg de
gehele olie-export zal stilleggen
in de hoop dat de potentiële ko
pers de VS onder druk zullen
zetten.
Japan, dat zich aanvankelijk de
woede van de VS op de hals heeft
gehaald door in grote hoeveel
heden de olie op te kopen die
oorspronkelijk naar Amerika
zou gaan, heeft nu gezegd eco
nomische maatregelen van de
VS tegen Iran te zullen steunen.
Die verklaring is in Washington
met tevredenheid begroet.
Onlusten in
Tijdens de begrafenis van Moffateh in Teheran houdt een mullah een revolver schietklaar.
De spanning tussen de verschillende Iraanse groeperingen is na de moord op de naaste medewerker van Chomeini nog sterker
toegenomen
een enorm bedrag werd buitge
maakt.
Het Iraanse blad Ettelaat werd ge
beld door een andere groep die
zich „Cobra" noemt, en zich be
roept op een vers uit de Koran
woordvoerder van Cobra zei dat
dr. Moffateh door een geheim tri
bunaal ter dood was veroordeeld
en dat het niet de laatste door de
groep uitgevoerde executie zal
zijn.
waarin „de corrupten der aarde" Hoewel door de Iraanse bevolking
een onaangenaam lot in het voor- bijna niet wordt getwijfeld aan de
uitizcht wordt gesteld. De betrokkenheid van de CIA en de
Savak (de geheime politie van de
sjah), blijkt dat eerder een bewijs
van het goedlopende propagan-
da-apparaat van het regime dan
van iets anders.
Dr. Moffateh was lang niet overal
populair en moest zijn post als lid
van de regerende Revolutonaire
Raad deze zomer opgeven, nadat
bij het doorspitten
ven van de Savak bleek dat hij
daar enige tijd op de loonlijst had
gestaan. De moord is voorts zeer
beroepsmatig uitgevoerd door
jonge figuren die, zo blijkt nu, er
ook met de aktentas van de god
geleerde vandoor zijn ge
gaan.
Aanslagen in
Noord-Ierland
BELFAST (Reuter/UPI) - In Bel
fast is een man gisteren ernstig
gewond, nadat hij werd neerge
schoten. In Londonderry richtte
een bom ernstige schade aan in
een winkelcentrum. Hierbij vie
len geen slachtoffers, zo heeft de
Noordierse politie meegedeeld.
De man werd in zijn huis neerge
schoten, terwijl hij televisie zat te
kijken.
OT, Voor de bomaanslag in het winkel-
ae arcnie- rnninm hnofi v,inrcr. vt?.
centrum heeft het Ierse Re-
publikleinse Leger zich verant
woordelijk gesteld. Vóór de bom
ontplofte, kreeg de politie een
anoniem telefoontje dat er een
aanslag zou plaatsvinden. Het
winkelcentrum werd onmiddel
lijk ontruimd.
ADVERTENTIE
BRUSSEL - Voor de 572 Pershing-
en Cruise-raketten die de NAVO
in West-Europa gaat opstellen,
bestaat nog geen militaire doctri
ne. Er zijn nog geen afspraken
gemaakt hoe deze raketten, die
elk één kernkop hebben, ge
bruikt moeten worden in geval
van een militair conflict met de
Sowjet-Unie. Het overleg hier
over moet nog beginnen. Dit
werd vernomen in diplomatieke
NAVO-kringen.
Het besluit van de NAVO-landen
(Van onze correspondent Henk
Ruyssenaars)
HELSINKI - Uit een opinieonder
zoek in Finland blijkt dat het
overgrote deel van de Finnen te
gen het gebruik van kernenergie
is. Van de ondervraagden ver
klaarde 59 procent geen kern
energie te wensen, 28 procent
was ervoor en 12 procent had
hierover geen mening. Maar één
procent van de ondervraagden
wist geen enkel antwoord te ge
ven. Op dit moment werken in
Finland twee kernenergiecen
trales; twee andere centrales zijn
gepland en kunnen volgend jaar
in gebruik worden genomen.
De cijfers geven hetzelfde beeld als
in Zweden (met zes centrales in
werking). Van de ondervraagden
wilde namelijk 54 procent de
twee in werking zijnde centrales
in bedrijf houden zonder dat er
nieuwe centrales bij gebouwd
zouden worden; 13 procent was
voor het bouwen van meer cen
trales. In Zweden bestond overi
gens weinig enthousiasme voor
het houden van een referendum
over kernenergie: 44 procent van
de ondervraagden was voor, 36
procent twijfelde of had geen
mening.
In Finland ligt dat anders: 61 pro
cent van de ondervraagden is
voor een volksstemming over
kernenergie, 28 procent tegen, de
rest heeft geen mening. Evenals
in Zweden zijn in Finland jonge
mensen (tot 24 jaar) en vrouwen
de grootste tegenstanders van
kernenergie.
om de tactische kernwapens voor
middellange afstand te „moder
niseren", is vooral bedoeld als
antwoord op het in gebruik ne
men in de Sowjet-Unie van SS-
20-raketten, een wapen met drie
kernkoppen dat he^l West-Euro
pa kan bestrijken. Over de vraag
wanneer en hoe nieuwe raketten
gebruikt zouden moeten worden,
is nog nauwelijks nagedacht, al
dus zegslieden bij het NAVO-
hoofdkwartier in Brussel.
Dit is overigens niet nieuw. Dezelf
de bronnen herinneren aan de be
faamde rede van de voormalige
Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken Henry Kissinger
begin september in Brussel. Kis
singer zei toen letterlijk: „Het is
absoluut noodzakelijk dat we
eindelijk enige geloofwaardige
militaire doeleinden bedenken
voor de tactische kernwapens die
we maken".
In het geval dat tactische kernwa
pens in Europa ingezet zouden
worden - zo luidt een van de mili
taire scenario's voor de nieuwe
raketten - dan zouden de 108
Pershing II-raketten, die alle in
West-Duitsland worden opge
steld, eerst worden gelanceerd.
Deze wapens bereiken hun doe
len in de Sowjet-Unie in 4 tot 12
minuten.
Indien deze „afschrikking" niet
voldoende effect zou hebben -
aldus nog dezelfde militaire ge-
dachtengang - dan zouden de 464
Cruise-raketten die in Engeland,
West-Duitsland, Italië, België en
eventueel in Nederland zijn op
gesteld, kunnen worden afge
vuurd. De Cruise-raketten zou
den 2 a 3 uur nodig hebben om
hun doelen in de Sowjet-Unie en
andere landen van het Oostblok
te bereiken. Vliegtuigen met
kernbommen - vooral de Ameri
kaanse F-l 11 -jagerbommenwer
pers, die in West-Duitsland en
Groot-Brittannië zijn gestatio
neerd - zouden tegelijkertijd op
„aanvullende missie" kunnen
worden gestuurd Maar dit is
slechts een plan, en het staat hoe
genaamd niet vast of dit de offi
ciële doctrine gaat worden.
SAN SALVADOR (AFP) - Gister
avond is het in San Salvador tot
een treffen gekomen tussen het
leger en betogers, tijdens een
manifestatie, georganiseerd door
het Revolutionair Volksblok
(BPR). Volgens het BPR zijn
hierbij verscheidene mensen ge
dood en gewond, maar volgens
een communiqué van de regering
zijn er geen slachtoffers gevallen.
De manifestatie was georganiseerd
om van de regering een "einde
van de repressie" te eisen. Het
BPR beschuldigt de veiligheids
troepen er van het vuur op de be
togers te hebben geopend. De re
gering houdt het erop dat provo
cateurs, die zich onder de de
monstranten hadden gemengd,
zijn begonnen te schieten.
NEW YORK (AFP) - De Veilig
heidsraad heeft gisteren met
twaalf stemmen vóór en twee
onthoudingen (dc Sowjet-Unie
en Tsjechoslowakije) het man
daat van de VN-troepen in Liba
non (Unifil) met zes maanden
verlengd tot 19 juni 1980.
China nam niet aan de stemming
deel gezien zyn principieel voor
behoud tegen het gebruik van
een strijdmacht van de VN voor
de handhaving van de vrede.
WIJZIGING - De Zwitserse re
gering heeft gisteren een aantal
portefeuilles onderling opnieuw
verdeeld. De sociaal-democraat,
Willi Ritschard, krijgt in plaats
van energiezaken financien on
der zich en zijn voorganger op fi
nanciën, Chevallaz (radicalen),
wordt minister van defensie. Mi
nister van energiezaken en trans
port wordt Leon Schlumps, door
het parlement tot minister be
noemd om de vacature, ontstaan
door het vertrek van de minister
van defensie, Gnaegi, op te vul
len.
De overige ministers behouden
hun post.
LONDEN (UPI) - De Britse politie
verklaarde gisteren dat het erop
leek dat onbekende terroristen
die werkzaam zijn vanuit Brussel
vooraanstaande industriëlen, in
ADVERTENTIE
Piano^s,vleugels en
^klavecin
mbels.
C.C Bender B.V
Muziek. Service en techniek.
Hogrwoerd 90, beiaen. TeL:07]-12009?
dat in de voorbije dne dagen
werd ontdekt, alle met poststem
pel Brussel, steeg gisteren tot vijf.
De vijfde briefbom was gericht
aan het voormalig hoofd van de
Britse civiele dienst Lord Cro-
ham.
Dinsdag was een briefbom aange
komen voor Sir William Mather,
voormalig raadsman van de ko
ningin en voorzitter van het insti
tuut van hoofddirecteuren.
De politie probeert achter de be
stemming te komen van twee an
dere briefbommen-in-feestver-
pakking die ontploften in sor-
teerkantoren in Dover en Ger-
rards Cross by Londen. Vier
ambtenaren van de posterijen
liepen een shock op.
Volgens de politie bevatten de
brieven meer dan genoeg spring
stof om te doden of ernstig te
verminken.
Scotland Yard dacht eerst dat de
campagne het werk was van het
Ierse Republikeinse Leger, maar
dit heeft er de verantwoordeV^x
heid niet voor opgeëist op de
ze waarop het dat vroeger
eens heeft gedaan.
Derhalve overweegt de politie de
mogelykheid dat er een andere,
internationale terroristische be
weging achter zit
Zy heeft vooraanstaande indus
triëlen aangeraden geen ver-
dacht uitziende pakketjes te
openen en heeft gewaarschuwd
dat er in de "buizenpost" tussen
Belgie en Engeland meer zouden
kunnen zitten.
De briefbom voor Lord Croham be
reikte diens huis, maar Lady
Croham. opmerkzaam geworden
door het Belgische poststempel,
riep de politie, die de brief voor
onderzoek meenam.
