Bezetters willen gegijzelden
nu
snel
berechten
Ondertekening Rhodesië-akkoord mogelijk deze week
Terreur neemt
toe in Turkije
PLO-leden bij
aanslag
Cyprus
°P
gedood
Lancering van Ariane-raket mislukt
IRA verantwoordelijk
voor dood militairen
AANSLAGEN IN ITALIË
MAANDAG 17 DECEMBER 1979
BUITENLAND
PAGINA 9
(Van één onzer verslaggevers
NOORDWIJK - De eerste po
ging om de Westeuropese
Ariane-raket te lanceren, is
mislukt. Het aftellen, zater
dagmiddag, verliep feilloos,
nadat de weersomstandighe
den voor een uitstel van een
half uur hadden gezorgd. Bij
het aftellen werd zelfs het
moment 'nul' bereikt waarop
de vier motoren in de eerste
trap 'startten'. Ruim drie se
conden later zou de raket moe
ten opstijgen. De computer
greep echter in, de raket bleef
op het lanceerplatform.
Direct na het moment 'nul' ont
dekte de computer dat één van
de motoren slechts op halve
kracht draaide. Dit had tot
gevolg dat.de klemmen die de
raket vasthielden niet werden
ontgrendeld. De motoren
loerden daarom stopgezet.
Vandaag zijn technici in Kou-
rou (Frans Guyana), de
plaats van de lanceerbasis,
begonnen met het opsporen
van de storing. Volgens een
ingenieur aldaar kan er niet
van een ramp worden gespro
ken. Men verwacht minstens
één week nodig te hebben om
het mankement te verhelpen
en de raket weer startklaar te
maken. Op z'n vroegst kan
zondag een nieuwe lanceer-
pogina worden ondernomen.
De Ariane zelf is niet bescha
digd en kan daarom dus op
nieuw worden gebruikt.
De lancering werd in het Euro
pese ruimtevaart-laborato
rium van Estec in Noordwijk
door enige honderden belang
stellenden via een rechtstreek
se radioverbinding met Kou-
rou gevolgd. Op de angstige
spanning in de laatste minu
ten voor de lancering volgde
een doodse stilte toen duide
lijk werd dat de raket nog op
het platform stond. Onderdi
recteur Slachmuylders van
Estec direct na de mislukte
poging: "Er is niks drama
tisch aan de hand. 't Is alleen
bijzonder sneu dat zoiets in de
allerlaatste seconde fout
gaat."
Binnen een week volgt dus,
vermoedelijk, de tweede po
ging om de Ariane te lance
ren. Deze raket maakt deel uit
van een serie van vier, die alle
in de loop van 1980 worden
afgeschoten. De totale kosten
van het hele project, waaraan
elf landen in Westeuropa
meewerken, bedragen 22 mil
jard gulden.
Internationaal Hof gelast vrijlating
Sjah naar Panama vertrokken
(Van c
correspondent)
- WASHINGTON - De vijftig Amerikaanse gegijzelden in
Teheran moeten zo snel mogelijk worden berecht. Dat
was dit weekeinde de reactie van de bezetters van de
Amerikaanse ambassade in de Iraanse hoofdstad op het
vertrek van de afgezette sjah uit de VS naar Panama.
Tegenover deze uitspraak stonden
gisteren echter opvallend gema
tigde uitlatingen van minister
van buitenlandse zaken Gotbza-
deh in een interview voor de
Amerikaanse tv. Uit zijn uitlatin
gen viel af te leiden dat de vijftig
Amerikanen nu in feite nog
slechts dienen als onderpand om
de Amerikaanse regering ervan
te weerhouden Iran verder eco
nomisch, politiek of militair on
der druk te zetten.
Het Internationale Gerechtshof in
Den Haag heeft de Iraanse rege
ring gelast alle Amerikaanse ge
gijzelden in de ambassade in Te
heran onmiddellijk vrij te laten.
Bovendien moet het grondge
bied van de ambassade en de
kanselarij van Amerika in de
Iraanse hoofdstad onmiddellijk
worden ontruimd. Tot deze uit
spraak kwam het hof zaterdag
middag in het Haagse Vredespa
leis, op grond van een klacht die
de Verenigde Staten aan het
rechtscollege hadden voorge
legd.
Secretaris-generaal Waldheim van
de Verenigde Naties heeft zich
zaterdag ingenomen getoond met
de uitspraak van het Internatio
nale Gerechtshof.
Waldheim zei dat de opdracht tot
vrijlating van de gegijzelden
overeenkwam met zijn eigen
standpunt en met de eenstemmig
goedgekeurde resolutie van de
Veiligheidsraad.
De aftocht van de sjah naar Panama
is de afgelopen week in groot ge
heim voorbereid door Hamilton
Jordan, Carters voornaamste
man in het Witte Huis. Hij reisde
persoonlijk tweemaal naar Pa
nama om daar onder meer de in
stemming te krijgen van de afge
treden ex-president generaal
ADVERTENTIE
Omnar Torillos en een geschikt
onderkomen te zoeken. De
voortdurende aanwezigheid van
de sjah lag de VS steeds zwaarder
op de maag. De voormalige heer
ser echter was naar het heet al
lerminst gesticht over een ver
blijf in Panama, vanwege het
klimaat en de politieke instabili
teit in dat gebied. De sjah woont
nu op het eilandje Contadora
waar hij bij aankomst het plaat
selijk natuurschoon prees. Presi
dent Carter had hem zaterdag
morgen vroeg, per telefoon een
goede reis gewenst.
De studenten lieten intussen weten
dat ze het vertrek van de sjah naar
Panama „een nieuw bewijs van
Amerikaanse verraderlijkheid"
vonden, dat niet ongestraft zou
mogen blijven. De Amerikaanse
regering heeft van haar kant laten
weten, na de veroordeling van
Iran door het Internationaal Hof
van Justitie in Den Haag, dat ver
dere sancties tegen Iran, wellicht
te bereiken door middel van de
Veiligheidsraad van de VN, wor
den overwogen.
"Overwinning"
Minister Gotbzadeh noemde het
vertrek van de sjah een overwin
ning voor Iran, omdat is gebleken
dat er voor de gevallen vorst
nauwelijks nog een verblijfplaats
te vinden is op de wereld. In tot
nu toe ongekend zachtzinnige
bewoordingen schetste Gotbza
deh de toekomst voor de gegij
zelden: hij hoopte dat berechting
van de vyftig Amerikanen „niet
nodig" zou zijn en zei hen aller
eerst te beschouwen als getuigen
in een proces dat zal worden ge
voerd om de schuld van de ex-
sjah en de inmenging van de VS
in Irans binnenlandse aangele
genheden aan de kaak te stellen.
Voor dat proces is, zo zei de mi
nister, Iran bezig een jury samen
te stellen van internationaal ge
respecteerde juristen.
Bovendien zullen de Amerikanen
zeer binnenkort de tonnen brie-
Ajatollah Chomeini spreekt vanaf het dak van zijn huis i
zijn beschuldigingen aan het adres van president Carter e\
ven en pakketten, die het Ameri
kaanse publiek niet ophoudt hen
te zenden, mogen ontvangen, al
dus Gotbzadeh.. Binnen een
week zullen verder christelijke
geestelijken hen in de ambassade
mogen bezoeken. Uit de ant
woorden van Gotbzadeh bleek
intussen, dat naar Iraanse opvat
ting misschien de hevigheid van
de Iraans-Amerikaanse crisis
enigszins is verzacht, maar dat
van een spoedig einde nog geen
sprake kan zijn.
Ajatollah Chomeini heeft vanuit
zijn woonplaats Qom nog eens
verklaard niet bang te zijn voor
een militaire confrontatie met de
VS: „De corrupte imperialisti
sche satan Amerika" zou in Iran
een vers gedolven graf zal vinden,
waarin het voorgoed wordt on
dergespit.
Van verschillende kanten is de re
gerende Revolutionaire Raad
inmiddels verweten het initiatief
in de uitputtingsslag met de
Amerikanen hebben te verloren.
In het kamp van de minister van
economie en financiën, Bani
Sadr, wordt gezegd dat de Iraan
se leiding de afgelopen weken
heeft verspild aan allerlei loze
opmerkingen en gebaren, en een
kans voorbij liet gaan stevige
contacten op te bouwen met ge
lijkgezinden in Afrika en Azië.
Het Nationale Front, aanhangers
i Qom de menigte toe. De Iraanse leider volhardt i
de Verenigde Staten.
De ex-sjah van Iran gaf, vergezeld van zijn i
rentie op Contadora, het eiland bij Panama w<
tigd.
van w(jlen premier Mossadegh,
zei dat Iran moet beginnen het
oliewapen te hanteren en de ex
port van olie moet stoppen aan
elk land dat buigt „voor Ameri
kaanse chantage".
De Iraanse minister van olie Moin-
far heeft enige tijd geleden al ver
klaard zo'n politiek te overwe
gen, maar volgens het Nationale
Front is het bij woorden geble
ven. Hoewel Chomeini heeft ge
zegd dat Iraniérs en masse bereid
zijn de buikriem wel aan te halen
om het land en de islamitische
idealen te verdedigen, wordt het
eenzijdig stopzetten van alle
olieleveranties door Iran door
weinig mensen in Teheran se
rieus genomen.
ISTANBUL - Zes doden en 22 ge
wonden vielen zaterdagavond bij
de ontploffing van een tijdbom in
een cafetaria aan de Europese
zijde van de Bosporus. De bom
was afgesteld op het tijdstip dat
de zaterdagavonddrukte het
grootst was. Cafetaria Barbaros
werd weliswaar mede bezocht
door links georiënteerde studen
ten, maar de slachtoffers vielen
onder het doorsneepubliek, dat
er in de meerderheid was. De
aanslag werd opgeëist door de
zich noemende „Turkse Islam
Eenheid", een fenomeen van de
laatste maanden.
Hiermee is een verdere escalatie
bereikt in de „verblinding" van
het Turkse geweld, dat zich dit
jaar reeds meer en meer was gaan
richten op cafés, maar dan van
een duidelijk politiek karakter,
verzamelplaatsen voor uiterst
rechts of links. „Cafetaria's" voor
het grotere publiek waren nog
niet eerder mikpunt geweest
De dag tevoren was Istanbuls bad
plaats Florya het toneel geweest
van een schietpartij, waarin vier
hier gestationeerde Amerikanen
het leven lieten. Een uiterst
linkse groep, die in haar naam de
herinnering ophoudt aan Mahir
Cayan, eiste hiervoor de verant
woordelijkheid op.
Cayan viel in 1972, samen met ze
ven andere terroristen en drie
door hen ontvoerde NAVO-ex-
perts uit Engeland en Canada, in
een boerderij in Kizildere aan de
Zwarte Zee, toen die door de mili
tairen werd omsingeld en op
geblazen. Ook de aanslag van
vrijdag vormde een escalatie: nog
niet eerder in de geschiedenis
van de Turkse republiek kwamen
zoveel buitenlanders tegelijk om
Bij politieke gewelddaden elders in Behalve een verhoging van het da
nationaal probleem". „Wc z allen
het met nieuwe maatregelen de
levensader doorsnijden", zei
hij.
Toen de sociaal-democratische
Ecevit begin 1978 de regering
aanvaardde na een jaar waarin
(ook weer onder een regering-
Demirel) 266 doden waren ge
vallen door politiek geweld, be
loofde hij dit op korte termijn on
schadelijk te zullen maken, onder
andere door het „aan de bron"
aan te pakken, het rechts extre
misme had zich onder bescher
ming van oud-kolonel Turkey,
vice-premier onder Demirel, op
ministeries en andere instellin
gen genesteld, zo zei hij.
Onder Ecevit echter vervijfvoudig
den zich de aanslagen: in de 22
maanden van zijn regering vielen
er ruim 2400 slachtoffers. De uit
roeping van de staat van beleg in
een aantal provincies na een jaar
bracht nauwelijks verandering in
het dodengemiddelde van vier
per dag.
Demirel verweet als oppositielei
der Ecevit, dat hy op zyn beurt
het linkse extremisme toeliet in
de instellingen en ook dat hij in
zijn streven naar „een staat van
beleg met een menselijk gezicht"
de militaire commandanten niet
genoeg vrijheid liet als premier
bleef hij de gang van zaken coör
dineren, waarvoor hij het nieuwe
Turkse woord, ..nesgudun" (co-
manage ment) had bedacht.
Demirel, die vorige maand met een
rechts minderheidskabinet aan
trad, heeft met dit systeem ge
broken en er geen twijfel over la
ten bestaan dat de militaire auto
riteiten bij de ordehandhaving de
vrije hand moest worden gelaten.
Hoewel het na een maand nog te
vroeg is voor conclusies kan
worden vastgesteld, dat er sinds
dien alweer sprake is van verer
gering van het geweld.
het land, waarbij ook weer een ca
fé en een lunchroom als doelwit
fungeerden, vielen nog eens ze
ven doden. Premier Demirel, net
een maand aan het bewind,
noemde het toenemend politiek
geweld „geen politiek, maar een
gelijks dodengemiddelde tot ze
ven. viel er ook een terugkeer te
constateren van het fenomeen
dat onder Ecevit althans was be
dwongen de politiek gemoti
veerde bankroof, waarvan er in
Istanbul drie plaatsvonden.
de Mossad is zeer actief op Cy
prus - maar in dit geval toch on
waarschijnlijk geacht.
BEIROET-Twee Palestijnse func- Een meer voor de hand liggende
tionarissen, onder wie de tweede
secretaris van de PLO-missie in
Nicosia, zijn zaterdagavond bij
het verlaten van de Palestijnse
'ambassade' in de Cyprische
hoofdstad door onbekenden
doodgeschoten. President Spy-
ros Kyprianou heeft de moord
aanslag scherp veroordeeld. De
Cyprische politie is een groot
scheepse zoekactie begonnen,
maar tot op heden zijn de moor
denaars niet gevonden.
De PLO stelt de Mossad, de Israëli
sche geheime dienst, verant
woordelijk voor de aanslag in Ni
cosia. In westerse diplomatieke
kringen in de Cyprische hoofd
stad wordt Israëlische betrok
kenheid niet geheel uitgesloten -
(Van onze correspondent Henk Lef-
felaar)
LONDEN - Hoewel Lord Carring-
ton de Rhodesië-conferentie als
beëindigd beschouwt en de dele
gatie uit Salisbury na het parafe
ren van de documenten zaterdag
is teruggekeerd naar de Rhodesi-
sche hoofdstad, worden de on
derhandelingen met het Patriot
tisch Front voortgezet. Een van
de leiders van het Front, Joshua
Nkomo, zei te verwachten in de
komende dagen eveneens tot een
vergelijk met de Britse regering
te kunnen komen. De officiële
ondertekening door alle partijen
zou dan later deze week plaats
vinden.
Gistermiddag laat, r
i telefoon-
BELFAST (Reuter)- Vijf Engelse soldaten zijn gisteren in Noord-Ierland
om het leven gekomen. Vier man reden bij Dungannon met hun jeep op
een landmijn. Zij kwamen allen om. Een vijfde Engelse soldaat verloor
het leven bij een explosie in Forkhill. Het Ierse Republikeinse Leger
(IRA) heeft zich in beide gevallen verantwoordelijk gesteld.
Een voormalig lid van het "Ulster Defense Regiment", een in Noord-Ier
land gerecruteerde eenheid van het Engelse leger, werd gisteren even
eens door leden van de IRA doodgeschoten.
Een niet met name genoemde leider van de IRA heeft gisteren in een
interview met een Iers dagblad verklaard dat de IRA niet van plan is een
kerstbestand af te kondigen.
gesrek met de nu in Salisbury
verblijvende Britse vertegen
woordigers, deed het ministerie
van buitenlandse zaken in Lon
den een kleine concessie aan het
Patriottisch Front, door het
voorgestelde aantal verzamel
plaatsen (15) waar de guerrilla-
troepen zich zouden moeten la
ten registreren, uit te breiden tot
16. Het is de vraag of de Front-lei
ders daarmee tevreden zullen
zijn, want zy hebben om 31 ver
zamelplaatsen gevraagd.
Nkomo legde in een vraaggesprek
uit dat de Britse regering zich
voorstelt om op elk van deze ver
zamelplaatsen duizend guerril
la's bijeen te brengen, maar dat
het Patriottisch Front over ruim
35.000 manschappen beschikt.
Ook zijn de verzamelplaatsen
naar de mening van het Front te
ver verwijderd van de 'geheime
junglebases waar de troepen zich
nu bevinden, en te weinig gesi
tueerd in gebieden die van belang
zijn, zoals de omstreken van de
twee belangrijke steden in Rho-
desië: Salisbury en Bula-
wayo.
De Frijnt-leiders Nkomo en Muga
be zyn verder van mening dat
hun troepen, wanneer zij een
maal hun junglebivakken verla
ten, zeer kwetsbaar zullen zyn
voor onverhoedse aanvallen, te
meer omdat zij dan niet meer
over hun wapen- en munitievoor-
raden kunnen beschikken.
Niettemin worden de Britse voor
stellen door een aantal van de zo
geheten Frontlijn-staten redelijk
geacht, met name door president
Samora Machel van Mozambi
que. Dit zal ongetwijfeld de druk
op het Patriottisch Front vergro
ten om tot een spoedig akkoord te
komen.
Inmiddels bevindt Lord Carring-
ton zich met eerste-minister Mar-
gareth Thatcher voor een offi
cieel bezoek in Washington. Zy
worden woensdag terug ver
wacht, waarna een onderteke
ningsceremonie zou kunnen
plaatvinden. De Verenigde Sta
ten hebben met ingang van van
daag de economische boycot te
gen Rhodesië opgeheven.
ROME (DPA) - Enkele uren na nieuwe, verscherpte maatregelen tegen
terreur van de Italiaanse regering, zijn in de nacht van zaterdag op
zondag opnieuw bommen ontploft in de kantoren van de Communisti
sche Partij in Turijn en de Middenitaliaanse stad Latina.
Eerder was het weer tot een vuurgevecht gekomen tussen extremisten en
politie.
De schade in het kantoor in Turijn is aanzienlijk.
De drie vermoedelijke daders zijn gearresteerd.
In de nacht van vrijdag op zaterdag had de politie in Turijn een 21-jarige
verdachte terrorist doodgeschoten. By deze schietpartij werden twee
politiemannen ernstig gewond.
De Italiaanse regering had daarna nieuwe maatregelen uitgevaardigd,
onder meer levenslang voor aanslagen op politie, vermindering van straf
voor samenwerking met de politie, twee dagen hechtenis Zonder rechts
bijstand voor gearresteerden.
Vooral in de driehoek Milaan-Tunjn-Genua zal drastisch worden opge
treden. Daar werden de laatste weken de zwaarste aanslagen gepleegd.
In deze steden zyn nieuwe politieprefecten benoemd.
De gent-i aal van de carabinieri. Carlo Alberto Dalla Chiesa, is tot opperbe
velhebber van 30.000 carabinieri benoemd die in Noord-ltalié tegen de
terroristen moeten optreden.
conclusie is dat de aanslag in Ni
cosia het werk was van de Li-
biërs, dit in het kader van de nu*
openlijke oorlog tussen kolonel
Gaddafi en de gematigde hoofd
stroom binnen de PLO (Fatah)
onder leiding van Jasser Arafat
Deze Libisch-Palestynse crisis
schijnt van een ordinaire familie
ruzie steeds meer uit te groeien
tot een fundamenteel verschil
van mening over de te volgen
Arabische strategie in het Mid
den-Oostenconflict.
De algemene politiek van de PLO is
erop genebt zich los te maken
van elke vorm van „BEÏN
VLOEDING" van de zijde van
welk Arabisch regime dan ook
middels splintergroepen binnen
de PLO zelf. Zo heeft Irak jaren
lang hetzelfde Palestijnse Ver
werpingsfront gebruikt om Ara
fat onder druk te zetten een meer
radicalere koers te gaan varen. In
1978 liep de 1 raaks-Palestynse
controverse uit op een openlyke
oorlog, die werd uitgevochten
met aanslagen op eikaars diplo
maten in diverse landen.
De aanslag in Nicosia afgelopen za
terdag zou het begin kunnen zyn
van zo'n nieuwe krachtmeting,
Fatah versus het Verwerpings
front. het laatste ditmaal met ge
steund door Irak maar door Li
bië Opvallend is dat de PLO zelf
bij hoog en by laag blyft beweren
dat Libië niet achter de aanslag tn
Nicosia zat De twee doodgescho
ten PLO-functionarissen op Cy
prus waren aanhangers van Fa
tah. De twee Palestynen worden
in Beiroet begraven.
Waarnemers in de Libanese hoofd
stad zijn geneigd de PLO-theorie
te geloven, omdat - Indien Libië
wel de hand gehad zou hebben bij
de aanslag in Nicosia - zulks on
getwijfeld door de PLO zou zyn
opgeklopt De anti-Libische uit
latingen van PLO-zyde de laatste
weken liegen er niet om. Aan de
andere kant blyven dezelfde
waarnemers dan met het
probleem zitten van de Palcstyn-
se beschuldiging van Israëlische
betrokkenheid by de aanslag rf
Cyprus. Men vraagt zich af waar
om de Israëli's dan niet veel eer
der zyn begonnen met aanslagen
op Palestijnse diplomaten, want
dat is een klein kunstje de PLO-
missie in Nicosia ligt in een villa-
buitenwijk en wordt nauwelyks
bewaakt
Daar onze showrooms vanaf
21 december gesloten zijn
wensen wij u nu vast
prettige
feestdagen
en hopen wij u op
2 januari weer te mogen
begroeten óm een
toost uit te brengen op een
voorspoedig 1980.
