NIEUW RAADHUIS VOORLISSE
Restauratie van de
Laurentiuskerk nabij
Sloop van oude gemeentehuis en het pand-Eenhuis
Veelkoppig publiek
verslagen naar huis
Rijnsborgse kerk kan bogen op
geschiedenis van ruim 1000 jaar
'Verzet SGP tegen bouw kleine huizen discriminatie homofielen'
DONDERDAG 13 DECEMBER 1979
LEIDEN/REGIO
PAGINA 25
LISSE - De gemeente Lisse krijgt een nieuw raadhuis. De
bestaande panden zullen daarvoor moeten wijken. Een
meerderheid van de gemeenteraad koos gisteravond
uiteindelijk toch voor de ideeën van de burgemeester en
wethouders en dus voor algehele nieuwbouw.
Die meerderheid kwam tot stand doordat zowel een groot
deel van de CDA-fractie als de VVD en de SGP/GPV voor
nieuwbouw stemden. Tegen waren de progressieve partij
en en de CDA-leden Zwetsloot en Kortekaas, zodat het
voorstel met 11 tegen 6 stemmen werd aangenomen
De raadsleden die tegen het voor-
stel van B en W stemden, achtten
het noodzakelijk dat eerst een
derde ontwerp door de Amster
damse architect Duintjer werd
ontworpen alvorens een beslis
sing te kunnen nemen. In dat
derde plan moesten het oude
raadhuisje (met het kenmer
kende voorgeveltje) en het pand
Eenhuis gespaard blijven voor
de slopershamer. Nu lagen er
twee schetsontwerpen op tafel.
Eén met behoud van enkel het
oude raadhuisje, het ander: tota
le nieuwbouw.
Rosdorff (PvdA) somde gister
avond tijdens de marathonzitting
nog eens de punten op waarom
het in zijn ogen toch zo belangrijk
is dat alsnog een derde plan
wordt ontworpen. Een plan ove
rigens dat in maart reeds door de
raad werd verworpen. Destijds
toonden alleen de vier progres
sieven zich voorstander van een
dergelijk 'derde plan'. Rosdorff
nu: "Waarom zou je zo'n beslis
sing niet kunnen terugdraaien,
mogelijkheden daartoe zijn aan
wezig".
De actie 'Hou heel, geen houweel',
de hoorzittingen en de hoge
nieuwbouwprijs (ongeveer 10
miljoen) waren voor Rosdorff de
redenen, dat heroverweging
noodzakelijk was geworden en
die tevens duidelijk maakten dat
een tekening waarin het oude
raadhuis en Villa Eenhuis niet te
gen de vlakte zouden gaan nood
zakelijk was.
Eenhuis
De fractievoorzitter van de PvdA
voerde tevens aan dat de verha
len over de slechte staat waarin
het pand Eenhuis zou verkeren
nergens zwart op wit staan. Hij
verklaarde dat er slechts een rap
port uit 1967 bestaat waarin op de
toestand van Eenhuis wordt in
gegaan. "Dat rapport zegt niet dat
het gebouw onbruikbaar is. Als
dat wel het geval is dan moet daar
door een onpartijdig bureau een
onderzoek naar worden inge
steld. Dat is niet gebeurd, dus
waarom moet ik dan de verhalen
geloven dat Eenhuis wel in een
slechte staat verkeert", zo vroeg
Rosdorff zich af.
In nagenoeg alle fracties bestonden
bedenkingen tegen de grootte
van het nieuwe raadhuis. De ar
chitect is bij zijn ontwerp steeds
uitgegaan van een totale op
pervlakte van 4400 vierkante me
ter. Het zogenaamde eisenpakket
spreekt echter over een benodig
de ruimte van 3225 vierkante me
ter. Niet alleen de tegenstemmers
verbaasden zich over de op
pervlakte. Aangeenbrug (SGP
GPV): "Waarom moet dat alle
maal zo groot, ik vind dat twijfel
achtig". Even leefde daarom het
idee dat ook Aangeenbrug tegen
het voorstel zou stemmen. Ook
Smith, fractie-voorzitter van het
CDA, kwam tot de conclusie dat
het "allemaal wel minder kon".
Hij dacht aan een inkrimping van
500 tot 700 m2.
Commissie
Uiteindelijk gingen de WD en de
SGP/GPV aldcoord, mits het
voorstel zou worden aangepast.
In dat voorstel voor totale nieuw
bouw werd nu tevens vervat dat
een commissie de bouw verder
nauwgezet moet gaan volgen en
begeleiden. Die commissie zou
dan moeten bestaan uit af
gevaardigden uit het senioren
convent (de fractievoorzitters),
een lid van het college van B en
W, hoofden respectievelijk direc
teuren van de afdelingen en een
aantal deskundigen van buitenaf.
Deze aanpassing was het uitein
delijke gevolg van een motie
waarmee de WD dreigde en
waarin dergelijke voorwaarden
werden geëist.
De slopers)hamer valt. Lisse krijgt een nieuw raadhuis. De bestaande panden gaan
plat. Een uitspraak van de raad waar burgemeester Berends (zie foto) zonder enige twijfel
blij mee is.
Zinvol
Terwijl voor de progressieven de
acties is het dorp voor behoud
van het raadhuis en de reacties
tijdens de hoorzittingen vol
doende bewijs waren dat het me
rendeel van de Lisser bevolking
tegen sloop is, was Smith een an
dere mening toegedaan. In zijn
uitvoerig betoog moest "het ho
ren van de bevolking" volgens
hem op zijn juiste waarde worden
geschat. "Bij een eenzijdige
voorlichting of eenzijdige stand
puntbepaling dienen we het al
gemeen belang af te wegen tegen
de motieven van de diverse stro
mingen", aldus Smith. De be
stuurder mocht volgens hem ook
niet teveel worden beïnvloed
door de macht van de minder
heid.
Hij verweet de linkse raadsleden
dat zij hun standpunt reeds had
den ingenomen nog vcor ae
hoorzittingen.
Smith's partijgenoten kwamen ie
der met een eigen verklaring.
Vijfhuizen, Van der Meer, Meijer
en Slootbeek zeiden zonder meer
achter de verklaring van Smith te
staan. Mevrouw Zwetsloot echter
deelde volledig het standpunt
van de progressieven. Ook zij
vroeg zich af "waarom er nooit
een zinvol derde plan op tafel was
gekomen". Zij meende dat direct
een andere architect in de arm
moest worden genomen toen
bleek dat Duintjer geen kans zag
om een derde plan te ontwikke
len. Er was volgens haar ook niet
zorgvuldig genoeg met het geld
omgesprongen. "Maar wie het
breed heeft, laat het breed han
gen", stelde Zwetsloot. Ook voor
Het raadhuis, beslist geen hamer-
stuk op de agenda, wel een slo
pershamerstuk. Na bijna vier
uur lang over dit agendapunt te
hebben gesproken kwam de
raad van Lisse tot een besluit:
totale nieuwbouw.
B en W hadden zich erg ingespan
nen om alle belangstellenden
van het gebeuren op de hoogte te
stellen. De Raadszaal zou, zoals
al bij vorige hete hangijzers
gebleken was, zeer waarschijn
lijk te klein zijn voor alle geïnte
resseerden.
In de gangen van het als onbruik
baar bestempelde raadhuis ver
zorgden gcluids- en videoappa
raten het directe verslag van de
vergadering. In deze gangen
verzamelde zich dan ook een
flink aantal belangstellenden.
Achter de videotoestellen had
den zich ongeveer 50 mensen ge
schaard, terwijl ook de publieke
tribune in de raadszaal vol was.
Uit de opmerkingen die tijdens
het slopende debat werden ge
maakt, kon worden opgemaakt
dat de bezoekers voornamelijk
tegenstanders van sloop waren.
De toeschouwers leefden sterk
mee gedurende het hele debat.
Luid applaus was er voor Aan-
geenburg (SGP/GPV), die de
ontwerpen van de architect met
de nodige korreltjes zout be
schreef en uiteindelijk zei, dat
hij de plannen voor totale
nieuwbouw in de bestaande
vorm zou afwijzen. ("Wie had
dat gedacht, wat een schatje"?)
later ging hij toch akkoord.
Naarmate de avond vorderde,
steeg beurtelings het optimisme
en groeide de verontwaardiging
over hetgeen in de zaal werd be
sloten. Kreten van afkeer en uit
roepen van blijdschap wissel
den elkaar af. Verhitte discus
sies ontstonden. "Stil nou effe",
was een vaak gehoorde kreet.
Wanneer er in de raadszaal door
de sprekers met miljoenen werd
gegoocheld: "Het kan niet op,
toemaar".
Na de stemming waren er louter
nog verslagen gezichten. "Ik
wist wel. dat het zou gebeuren,
maar het valt toch altijd weer
tegen", aldus één van de toe
schouwers".
haar waren de posters 'Hou heel,
geen houweel' en de hoorzittin
gen een reden voor behoud van
de huidige panden.
Mevrouw Zwetsloot zei het te be
treuren dat de ambtenaren aan B
en W middels een brief hadden
verzocht toch aan totale nieuw
bouw de voorkeur te blijven ge
ven. De meeste ambtenaren van
het Lissese raadhuis waren van
mening dat zij alleen dan uit de
huisvestingsproblemen zouden
komen. "Is het de ambtenaren
dan niet duidelijk dat voor alle
raadsleden geldt dat verbetering
van hun huisvesting in alle ge
vallen centraal staat?", zo merkte
zij op.
Haar partijgenoot Kortekaas zei op
grond van de reacties in het bol-
lendorp ook te willen kiezen voor
behoud van het oude raadhuis en
Villa Eenhuis. Mevrouw Bethlem
kwam tot de simpele conclusie
dat het eerste plan (totale nieuw
bouw) veel te royaal was opgezet
Dat het tweede plan (nieuwbouw,
maar met behoud van het oude
raadhuis) geen echt tweede ont
werp was. "Een nieuw gebouw
wordt tegen het raadhuisje ge
plakt". En dat het bewuste derde
derde plan er nooit was gekomen.
Daarom wilde ook zij geen beslis
sing nemen en vroeg om uitwer
king van dat laatste plan.
Referendum
een enkele maal kwam gister
avond het houden van een refe
rendum (volksstemming) nog
aan de orde. In een brief aan het
college werd door een inwoner
van Lisse het verzoek gedaan een
dergelijk onderzoek te houden,
daar dit de meest democratische
manier van handelen was. Ros
dorff: "Al is het op touw zetten
daarvan een omstreden zaak,
toch begin ook ik hier zo langer-
zamerhand voor te voelen".
Smith daarentegen verzette zich
fel tegen een referendum. "Het
houden van een referendum is
een bewijs van slecht bestuur. De
raadhuis-problematiek mogen
wü niet afwentelen op de bevol
king", aldus Smith.
Een laatste poging om in elk ge
val toch het oude raadhuisje te
behouden, m de vorm van een
motie, werd eveneens wegge
stemd. De motie, die was onder
tekend door Rosdorff, Kortekaas
en Van Ruiten (D'66/PPR). ging
uit van het zogenaamde tweede
plan, dus nieuwbouw met be
houd van het raadhuis. De motie
werd met 4 tegen 13 stemmen
verworpen.
RIJNSBURG Meteen na nieuwjaarsdag zal een begin
worden gemaakt met de restauratie van de hervormde
Grote of Laurentiuskerk te Rijnsburg. Het karwei zal
naar verwachting ruim twintig maanden in beslag ne
men. Gedurende die tijd zullen de hervormde kerkgan
gers elders in Rijnsburg moeten kerken: in de Voorhof
en de Bethelkerk.
RIJNSBURG - De Laurentius
kerk in Rijnsburg heeft een
lange geschiedenis. Graaf
Diederik II liet de kerk in het
jaar 975 bouwen ter ere van
Sint Laurens nadat hij bij
Rijnsburg de Friezen had. ver
slagen. Voor de bouw werden
stenen van een verwoest kas
teel gebruikt. Bij de kerk be
hoorde een klooster dat eerst
door monniken en later door
nonnen werd bewoond.
In 1185 werden abdij en kerk
door brand verwoest. Er ver
rees op dezelfde plaats een
nieuwe tufstenen kerk. Bij het
beleg van Leiden bijna 500
jaar later werd de kerk op
nieuw verwoest; alleen de
zuidelijke toren bleef ge
spaard. Vier jaar later vroeg
rentmeester Dirk van Kessel,
namens de protestantse in
woners van Rijnsburg aan de
Staten van Holland, mate-,
riaal voor de herbouw van de
kerk te mogen gebruiken van
een leegstaande kerk in
Noordwijk. Dat mocht; onder
meer het dak van de kap van
de huidige kerk is afkomstig
van de Noordwijkse kerk.
In 1612 en in 1660 werd de kerk
vergroot. De ingang onder de
toren dateert uit 1618; de spits
werd in 1830 door de huidige
vervangen.
Aan het begin van deze eeuw
moest de kerk opnieuw wor
den vergroot. Onder leiding
van de Leidse architect Jesse
werd daarmee in 1903 een be
gin gemaakt. Twintig jaar la
ter volgde weer een uitbrei
ding.
In 69/70 voerden kerkvoogdij en
het architectenbureau Van
Dam, Van der Sterre en Van
Straaten uit Leiderdorp
overleg over een mogelijke
restauratie. Die besprekingen
bleven zonder resultaat. En
kelejaren later werd opnieuw
met het architectenbureau ge
sproken. Ditmaal met meer
succes: in januari 1975 werd
een restauratieplan toege
stuurd aan monumentenzorg.
In april van datzelfde jaar
kreeg de kerkvoogdij te horen
dat subsidie niet zou worden
verleend. Het jaar daarop
werd een restauratiecommis
sie in het leven geroepen om
opnieuw te proberen geld voor
een herstel van de kerk te krij
gen. Dat is nu dus gelukt.
Met de restauratie is een bedrag van
tussen de anderhalf en twee mil
joen gulden gemoeid. Volgens de
heer S. Broekhuizen, gemeente
secretaris én voorzitter van de
restauratiecommissie is ander
half miljoen gulden een absoluut
minimum, omdat in dat bedrag
geen rekening is gehouden met
eventuele tegenvallers.
Het werk wordt uitgevoerd door de
firma Hollèman uit Santpoort.
Dit bedrijf was met een bedrag
van f 1.017.950(exclusief btw) de
laagste inschrijver.
De kerk is hard aan restauratie toe.
De buitenmuren, de pilaren en de
ramen moeten hoognodig onder
handen worden genomen, de ij
zeren steunbinten in de kerk
moeten vervangen worden en er
moet een hieuw dak op de kerk.
Het dak is zo lek als een mandje:
als het regent tijdens een dienst
moeten sommige plaatsen in de
kerk onbezet blijven. In de kerk
staan emmertjes klaar om het wa
ter op te vangen.
"Restaureren is eigenlijk een groot
woord", zegt voorzitter Broek
huizen van de restauratie-com
missie, "consolideren, het hand
haven van de huidige staat van de
kerk, is eigenlijk een beter
woord. De kerk blijft zoals die is,
maar de toestand wordt verbe
terd".
Toch wordt het interieur enigszins
veranderd. Rond een van de pila
ren wordt de oude burgemees-
tersbank weer opgebouwd. Die
bank heeft jarenlang op een
Rijnsburgse zolder opgeslagen
gestaan en is nog puntgaaf.
De zerken die onder het plankier in
het middenschip van de kerk lig
gen worden verplaatst naar de
zijbeuken, zodat die bij rondlei
dingen aan het publiek getoond
kunnen worden.
Tijdens de werkzaamheden zullen
enkele historici onder leiding van
professor Van Regteren Altena
een onderzoek doen in de kerk.
Eerder (in de veertiger jaren is
daarmee begonnen) werden
plaatsen buiten de kerk onder
zocht. Het onderzoek is echter
nooit afgerond. Dat kan nu dus
gebeuren.
Keerpunt
Ondanks de slechte staat van de
kerk is er een jarenlange strijd
gevoerd om van het rijk geld voor
de restauratie te krijgen. Dat luk
te aanvankelijk niet zo best. Er
waren te veel aanvragen en er was
te weinig geld. Bovendien was de
mening van een hoge ambtenaar
van de dienst monumentenzorg
dat de Rijnsburgse kerk geen k De Laurentiuskerk oftewel de Grote Kerk in Rijnsburg: meteen in januari 1980 begint de restauratie,die ruim
monument zou zijn van invloed, j miljoen zal kosten en die bijna 2 jaar zal duren.
Een standpunt waarin de Al-
phense rayonarchitect van mo
numentenzorg Van Hemert ver
andering in bracht.
Een spreekbeurt voor de Rijns
burgse CDA-afdeling van de mi
nister van cultuur, recreatie en
maatschappelijk werk, mevrouw
Gardeniers, betekende uiteinde
lijk een keerpunt De leden van
de restauratiecommissie trokken
de stoute schoenen aan en legden
mevrouw Gardeniers hun
probleem voor. De minister zeg
de hun toe wat meer vaart achter
de zaak te zullen zetten. Dat is ge
beurd, want onlangs kreeg de res
tauratiecommissie bericht dat
het rijk zou bijspringen.
Het ministerie van crm heeft het
zogenaamde subsidiale bedrag
(dat zijn de kosten die noodzake
lijkerwijs gemaakt moeten wor
den en waarover subsidie kan
worden verkregen) bepaald op
ruim 765.000 gulden. Het minis
terie neemt van dat bedrag 50
procènt voor zijn rekening: ruim
382.000 gulden. De provincie
Zuid-Holland draagt 10 procent
van de subsidiabele kosten bij.
Volgens de heer Broekhuizen is
over de bijdrage van de provincie
nog geen beslissing genomen,
maar is een positieve beslissing
wel te verwachten.
Vanavond neemt de Rijnsburgse
gemeenteraad een beslissing
over het voorstel van burgemees
ter en wethouders van het bloe-
mendorp om een subsidie te ver
lenen van bijna 230.000 gulden.
Naar verwachting zal de raad
geen problemen hebben met het
voorstel 'De kerk is een belang
rijk monument in Rijnsburg", al
dus B en W), temeer daar de ad
viescommissies van financien en
welzijnszaken zich met het voor
stel kunnen verenigen.
De bijdrage van de gemeente
Rijnsburg in de kosten van de
ALPHEN AAN DEN RIJ N - De
SGP-er J. van der Lee jr., als
raadslid een gastzetel bezet
tend in het CDA, keerde zich
gisteravond krachtig tegen
plannen van de gemeente tot
bouw van kleinere woningen
voor ondermeer twee-per-
soons huishoudingen.
Dat zou meewerken zijn en on
derdak bieden aan andere
samenlevingsvormen dan
alleen het huwelijk tussen
man en vrouw. Het raadslid C.
Ph. Waagmecster (Progres
sieve Combinatie Alphen)
vond dat Van der Lee zich
daarmee discriminerend uit
liet over homofielen. Waag-
meester wilde, en mét hem
Pvd A-er van der Vlies, dat het
CDA daarvan afstand zou
nemen.
CDA-fractievoorzitter vond dat
Waagmeester in zijn conclu
sie te vei was gegaan, omdat
homofilie niet specifiek was
genoemd. Wel, zo gaf hij toe,
denken SGP en CDA ver
schillend over de bouw van
kleinere wooneenheden.
"Maar zoals bekend bestaat
tussen ons een afspraak dat
we ieder voor ons mogen
spreken zodra we pi incipieel
van inzicht verschillen. Dat
doen we over dit onderwerp.
U vraagt dus eigenlijk naar de
bekende weg", aldus Hop
man, daarmee een verwer
ping van Van der Lee's
standpunt ontwijkend.
restauratie geschiedt op grond
van de zogenaamde "verfijnings
regeling monumenten". Volgens
die regeling ontvangt de gemeen
te een uitkering van het ruk van
30 procent van de door het minis
terie berekende subsidiabele
kosten; ongeacht of dat geld al-
dan-niet aan de restauratie wordt
besteed. De Rijnsburgse bijdrage
belast de gemeentekas dus
niet.Door enkele leden van de
gemeentelijke commissie welzijn
is daarom voorgesteld om naast
de bijdrage van 230.000 gulden
ook uit de gemeentekas nog een
bedrag beschikbaar te stellen.
Acties
Een optelsom leert dat voor de res
tauratie na een fiat van de ge
meenteraad en een positieve be
slissing van de provincie (382.000
plus 230.000 plus 76.500 gulden)
in totaal 688.500 gulden voor de
restauratie beschikbaar is. Het
resterende bedrag zal door de in
woners van het dorp zelf bgeen
moeten worden gebracht
Dankzij in het verleden gevoerde
acties is een deel daarvan al bin
nen. Broekhuizen: "Dat is waar,
maar restaureren is een onzekere
zaak. Daarom zullen er in de toe
komst zeker nog meer acties
worden gevoerd".
