Met klein beetje
energie is thuis
veel te besparen
Dertig
zuinige
tips voor
parti
culieren
ENERGIE-BIJLAGE
DINSDAG 11 DECEMBER 1979
LEIDSCH/ALPHENS DAGBLAD
ENSCHEDE - Het energievraagstuk is business ge
worden. De commercie slaat onverbiddelijk toe, of
het nou om de isolerende functie van overgordijnen
gaat of om de wasmachine met de besparende won-
derknop. De doelgroep is dan ook interessant, want
we hebben in en om het huis tenslotte allemaal met
energie te maken.
Vierentwintig uur per dag, van klokradio tot onderdeken, worden
we geconfronteerd met en maken we gebruik van technische hoog
standjesdie één ding gemeen hebben: ze hebben energie nodig om
doelmatig te zijn.
De gezinshuishouding slokt ruim 25 procent van de benodigde ener
gie in Nederland op. Daarvan neemt de verwarming en het war
me water op zijn beurt 80 procent voor z'n rekening. Als we die
cijfers even vergelijken met de industrie 50 procent), het verkeer
(11 procent) en de gebouwen (14 procent), dan kunnen we consta
teren dat de huishouding in de middengroep valt.
Die categorie is derhalve interessant, niet alleen voor de commercie
maar ook voor hen die zich uit oogpunt van werkelijke betrokken
heid met het probleem van de energ ie bezighouden.Zij vragen ons
te matigen en verwijzen naar de cijfers die het waarom beant
woorden. Het wordt tijd dat we ons wat beperkingen gaan opleg-
nje huis.
r kun je dan beter beginnen dan i
Bereidheid
De bereidheid lijkt, afgaand op
het aantal aanvragen voor
brochures (625.000 tot en met
augustus vorig jaar) op dat
gebied bij de Stichting Voor
lichting Energiebesparing
Nederland (SVEN), wel aan
wezig. Het is begrijpelijk dat
het financiële voordeel van
alle mogelijke besparende
maatregelen een belangrijke
rol speelt.
In opdracht van de SVEN deed
het Instituut voor Sociaal We
tenschappelijk en Econo
misch Onderzoek in oktober
1978 een onderzoek naar de
motivatie. Van de spaarza-
men deed 55 procent eraan
mee vanwege het kosten
voordeel, zei 31 procent beïn
vloed te zijn door de voorlich
ting en was 24 procent zui
nigheid aangeleerd.
Uit de antwoorden van de on
dervraagden bleek voorts dat
43 procent echt let op ener
giebesparing in huis en 14
procent op het werk. „Een
beetje", wordt erop gelet door
46 procent thuis en 16 procent
op het werk. Door 70 procent
wordt op het werk vrijwel niet
gelet op energieverbruik,
door 11 procent is dit thuis het
geval.
Hoe aanpakken?
Uit deze cijfers blijkt volgens de
SVEN, dat aan het bewust
wordingsproces van de on
dervraagden nog heel wat te
sleutelen valt. De vraag is al
leen, hoe pak je dat aan? Het
ligt voor de hand daarbij in te
spelen op de natuurlijke be
reidheid van de consument
om het begrip besparing in
guldens te vertalen. Natuur
lijk moet er vooral een men
taliteitsverandering komen,
maar het zou naief zijn te ver
onderstellen dat het gedrag
spatroon louter en alleen door
een ideele voorstelling van
zaken zal veranderen.
Je krijgt weinig i
om het taartbeslag met de ou
derwetse garde op te kloppen
als de mixer onder handbe
reik staat. Het lijkt daarente
gen wel aannemelijk ervan uit
te gaan dat meer mensen ge
volg zullen geven aan bij
voorbeeld een oproep om de
wekelijkse wasbeurt van de
auto met een emmertje koud
water te verrichten in plaats
van naar de wasserette te rij
den. Het resultaat is immers
direct aantoonbaar in de por
temonnee.
Ervan uitgaande dat slechts
weinigen hun elektrische
verworvenheden van de ene
op de andere dag bij het ach
terhaalde model kapstok en
het gekregen dressoir van
tante Truus op zolder zullen
zetten, zullen we dus aan de
basis moeten beginnen. Bij de
aankoop van al die elektri
sche apparaten, waar we in
onze ogen niet meer buiten
kunnen. We moeten gaan let
ten op de zuinigheidsfactor
van de wasautomaat, de diep-
vrieskist en - als het toch
moet - de vaatwasser, qua
stroomverbruik.
Want verschillen zijn er wel de
gelijk. De ene fabrikant be
steedt meer aandacht aan
isolatie dan de andere en de
ene motor gebruikt meer
energie dan de ander. De
elektriciteitsbedrijven, ver
enigd in de Vereniging van
Exploitanten van Elektrici
teitsbedrijven in Nederland
(VEEN), hebben een nuttige
brochure uitgegeven, de
Energiewijzer, die vooral een
leidraad kan zijn bij de keuze
van uw huishoudelijke appa
raten.
Verlichting
De verlichting is weereen ander
hoofdstuk. Het is zonneklaar
dat het schemerlampje - dë
naam zegt het al - geen be
hoefte heeft aan een gloei
lampje van 100 Watt. Maar het
is ook duidelijk dat niemand
de behoefte gevoelt om in
ruimtes, waarin de factor ge
zelligheid de hoofdtoon voert,
de gewone lampen te vervan
gen door TL-verlichting.
Dat mag dan best goedkoper en
energiebewust zijn, de sfeer
wil ook wat. De dimmer is in
dat opzicht een aardig alter
natief. Niet duur qua aan
schaf en bovenal besparend
in alle opzichten. Toegege
ven, het lijken onbeduidende
zaken, maar de afrekening zal
toch duidelijk maken dat al
die kleine dingen bij elkaar
een gunstige invloed heb
ben.
Verwarming
Blijft over die verwarming, met
zo'n 80 procent de grootste
slokop in de huishouding. In
dat opzicht kan er heel wat
worden bespaard, als we ons
er rekenschap van geven dat
60 procent van-de warmte die
we in ons huis pompen er via
ramen, vloeren, daken, kie
ren, spleten en muren, weer t-
uit vliegt.
Dat kan, door wat zorgvuldiger
om te springen met ventilato
ren, met de afzuigkap - die
immers niet alleen de etens-
luchtjes, maar ook de warmte
het huis uitblaast - met de af
sluitklep van de open haard
en de ventilatie. Dat kan door
de woning te isoleren. En hoe
gemakkelijk is het niet om die
tochtige hoek bij het raam
eens van dichtbij te bekijken
om het probleem vervolgens
op te lossen door met wat kit
de naden dicht te strijken Er
gernis weg. st»jve nek verhol
pen en een paar kub gas
winst.
Met een klein beetje eigen ener
gie kan een heleboel energie
worden gewonnen.
HENK ATES
APELDOORN - Ons ka
cheltje zal voorlopig
nog wel op gas blijven
branden. Ook al zal er,
als we doorgaan op de
weg die we zijn ingesla
gen toen er begin 1960
voor het eerst gas in
Slochteren werd aan
geboord, weinig meer
over zijn van onze
"muskus van het Noor
den", toch blijft de gas
kraan geduldig.
Steeds meer energiespecialis
ten komen tot de conclusie,
dat het leidingennet dat we in
no time in onze drassige
grond stampten te kostbaar
is, maar ook te mooi, te effi
ciënt en te veilig om in on
bruik te laten raken als ons
eigen gas op is. De aankopen
van Algerijns aardgas onder
schrijven dat standpunt en de
jongste plannen van het VEG-
gasinstituut in Apeldoorn om
ernst te gaan maken met ko-
lenvergassing onderstrepen
het nog eens.
Gas moet dus, ook in het jaar
2000 en daarna. De komende
generatie zal met dezelfde
vanzelfsprekendheid de gas
kraan bedienen zoals wij dat
hebben leren doen. Hoewel,
ze moeten wel zuiniger wor
den. Want ook al kocht onze
minister-president onlangs in
Polen steenkool alsof het
snoepgoed was, een tè grote
afhankelijkheid van andere
landen is een schrikbeeld dat
zelfs naties als Amerika tot
wanhoopsdaden brengt.
De Economiser, ECO, in het gewone spraakgebruik is goed voor een aardgasbesparing van zo'n 20 procent ofwel
ongeveer 500 kubieke meter per jaar. Het principe van het apparaat.dat op de cv-ketel wordt geplaatst, berust op
het terugwinnen van de rookgassen.
Bezuinigen is dus de bood
schap. Dat kan op vele manie
ren. In een flink aantal Ne
derlandse gemeenten zijn al
ambitieuze isolatieplannen
ontworpen, of zelfs ten uit
voer gebracht. Aannemers
worden steeds nauwkeuriger
op de vingers gekeken om
hen te beletten al te lekke hui
zen te bouwen. En zo langza
merhand begint een extra
schijf glas in het kozijn al aar
dig op een statussymbool te
lijken.
Een andere manier van bezui
nigen is ervoor te zorgen, dat
de apparaten die aardgas ver
bruiken dat zo efficient mo
gelijk doen. Het dit jaar vijftig
jaar bestaande VEG-gasinsti-
tuut heeft als jubileumpre
sentje daarvan een aantal in
teressante voorbeelden ge
geven.
Terugwinnen
Laten we het eens hebben over
de ECO, een apparaat dat nu
al, in z'n experimentele sta
dium, zo veelbelovend is dat
het een universeel klinkende
naam is toebedacht Deze
Economiser. zoals-ie voluit
heet, verandert iets aan een si
tuatie die al door elke ener-
gieleek als verspillend is ge
kenmerkt. Tot nu toe is het zo
dat de rookgassen, geprodu
ceerd door de cv-ketel, vlot
weg geloosd worden.
Een uiterst slordige methode
want die afvoerpijp wordt
soms wel 100 tot 200 graden
heet en met die warmte ver
warmen alleen de kraaien
hun achterste. De ECO zal het
plezier van de vogels voor
goed bederven maar is wel
goed voor een aardgasbespa
ring van zo'n 20 procent, of
wel zo'n 500 kubieke meter
gas per jaar.
Het principe van het apparaat
berust op het terugwinnen
van de warmte uit de rook
gassen. De warmte wordt
door een zogenaamde warm
tewisselaar - een soort omge
keerde koelkast - gevoerd en
wordt gebruikt om het rela
tief koude retourwater voor
de cv vóór te verwarmen. Ge
volg is wel dat de afvalgassen
niet meer vanzelf de pijp uit
gaan.
Daarvoor zal een kleine ventila
tor moeten worden geïnstal
leerd die de rook, die niet
warmer meer is dan 60 gra
den, het luchtruim in stuurt.
Een bijkomend extraatje is
dat er door de afkoeling con
dens ontstaat, waardoor nog
wat extra warmte vrijkomt,
dat ook kan worden benut
voor voorverwarming van het
retourwater.
Terugverdienen
Een beetje rekenaar kan becij
feren dat een ECO, ook al zal
hij als-ie volgend jaar op de
markt komt zo'n 800 gulden
kosten, binnen 5 a 6 jaar is te
rugverdiend. Om het appa
raat te installeren hoeft niet
eens een nieuwe cv-ketel te
worden aangeschaft.
Een nog veel simpeler
ning is de eveneens door het
VEG-gasinstituut beproefde
schakeling voor de circula-
tiepomp. Nu is het nog zo dat
een elektromotor 24 uur per
dag de cv-vloeistof door bui
zen en radiatoren jaagt, ook
als er geen warmte te trans
porteren valt. De nieuwe
schakeling volstaat met het
rondpompen van alleen
warm water als de kachel
niet brandt pompt de pomp
niet, met uitzondering van
enkele minuten per dag
waarin het mechanisme een
paar toeren maakt om vastlo
pen te voorkomen Het lijkt
een eenvoudig gevalletje,
maar het bewerkstelligt wel
dat er zo'n 15 procent op het
totale huishoudelijke
stroomverbruik kan worden
bezuinigd. Het schakelkastje
is door doe-het-zelvers in vijf
minuten te monteren en ook
weer uit te schakelen Het zal
nog geen 100 gulden kosten
als het volgend jaar in de win
kels ligt.
Het VEG-gasinstituut heeft
beide apparaten momenteel
in het groot op de proefbank
gezet. In het land zijn inmid
dels in verschillende huis
houdens 1500 ECO's ge
plaatst om ervaring op te
doen. Mocht alles naar tevre
denheid verlopen dan zullen
de apparaten in de vrije han
del worden gebracht
JAN VAN LENTEREN
1. Stook eens een graad lager
dan gewoonlijk. De meeste
thermostaten staan te hoog.
2. Temper de verwarming tij
dig. Doe dat een uur voor u
gaat slapen.
3. Kamer niet in gebruik? Dan
verwarming af en kamer
deur dicht.
4. Zonnewarmte is gratis. Geef
de zon een kans om binnen te
komen.
5. Gordijnen zijn belangrijk, 's
Avonds straalt door uw
raam niet alleen licht, maar
ook w armte naar buiten. Doe
ze daarom tijdig dicht.
6. Ventileer verstandig. Draai
de verwarming daarom af
als er geventileerd wordt.
Vijftien minuten zijn meest
al voldoende om een kamer
te ventileren.
7. Gebruik afzuigkap en raam-
ventilator niet langer dan
strikt noodzakelijk is.
8. Sluit de regelklep van uw
open haard als u deze niet
gebruikt.
9. Verberg de radiator niet ach
ter omkastingen.
10. Het verwarmingssysteem
moet eenmaal per jaar wor
den gecontroleerd en, zono
dig, worden schoonge
maakt.
11. Een goede isolatie van
warmwaterleidingen van
boilers of geisers naar keu
ken en-of badkamer kan
warmteverlies voorkomen.
Het is verstandig een vak
man om advies te vra-
gm
12. Ruwweg gesproken kost
een bad driemaal zoveel
energie als een douche.
13. Waakvlammen van fornui
zen en geisers verbruiken 130
a 170 kubieke meter gas per
Jaar. Nachts en w anneer u
van huis bent, hoeven ze niet
te branden. De waakvlam
van de gasboiler en de cv-ke
tel kan men echter beter aan-
laten, behalve tijdens lang
durige vakantie.
14. Geen kleine pannen op gro
te vlammen zetten. Een
snelkookpan is erg voordelig
in energieverbruik bij ge
rechten die lange tijd nodig
hebben om gaar te wor
den.
15. Gebruik geen warm water
als het ook met koud kan.
16. De vaat onder stromend
heet water afspoelen kost
eel extra energie en is erg
tijd moeten eerst afkoelen
voor u ze in de koelkast
plaatst.
18. Laat het ijs dat zich in koel
kast of diepvriezer vormt,
niet dikker worden dan een
paar millimeter. Ontdooi als
het a
r is.
19. De bewaartemperatuur in
de diepvriezer behoort mi
nus 18 graden Celsius te zijn.
Lagere temperaturen heb
ben. behalve bij het invrie
zen, geen zin, maar verbrui
ken wel veel energie.
20. Koelkast liever een hele
minuut open voor in- en uit
laden dan vijf keer twaalf
seconden.
21. Koop geen grotere koelkast
of diepvriezer dan nodig is
voor het gezin.
22. Ken programma op de was
automaat zonder voorwas
verbruikt 25 procent minder
energie.
23. Laat de afwasmachine al
leen draaien als hij vol
is.
24. Trommeldrogers en droog-
kasten verbruiken veel
energie. Let op het energie
verbruik. w anneer u zo'n ap
paraat koopt.
25. Elektrische bijverwarming
is in vele gevallen prettig, al
leen relatief ge/o-n WWÊt
duur.
26. In vertrekken waar nie
mand is, hoeven geen lam
pen te branden.
27. Tl^-lampen geven licht voor
minder stroom. Een TL-lamp
.111 \N att geeft evenveel
licht als een gewone lamp
van 100 Watt.
28. laiat geen radio, en vooral
geen tv, aanstaan als er toch
niemand luistert of
kijkt.
29. Doe ook op kantoor of in de
werkplaats het licht uit als u
weggaat.
30. Een lamp van 100 Watt geeft
net zoveel licht als twee
lampen van 60 Watt, maar
verbruikt 20 proeent minder
elektriciteit.
