Zeven meubels in
een bouwpakket
ROEST OP DE RADIATOR
Leverancier
van
vochtige lucht
Versleten banden
nu palen en buizen
Deur weer in stijl
Handisol heel dun
isolatiemateriaal
Besparing op pomp
van de CV-ketel
Spuitbus met
onschadelijk
drijf gas
Reparatie
doosje voor
de lichte
fiets
MAANDAG 10 DECEMBER 1979
De Energy saver, makkelijk zelf te monteren
In ons gezamenlijk streven naar een bewuster en zuiniger verbruik
van energie is de laatste tijd de cv-installatie onderwerp gewor
den van zeer kritische beschouwingen. We blijken nogal aardig
met energie gemorst te hebben. Niet zo best voor de portemon
nee (waarop we, gezien de economische situatie, extra moeten
gaan letten), maar vooral ongezond voor de manier waarop we de
wereld-energiebronnen exploiteren. Zeer onlangs zijn enkele in
teressante nieuwe intwikkelingen gelanceerd. Ze hebben te ma
ken met de „pompsturing" van de cv-installatie.
De cv-pomp draait, ook als de thermostaat de installatie uitgescha
keld heeft, onverdroten door. Hij kost stroom, hij slijt en hij is in
feite verantwoordelijk voor de zgn. stilstandsverliezen in de cv-
installatie. Allemaal verlies dus. Wanneer de pomp, zoals vaak
gebeurt, permanent blijft doordraaien, kost hij 8760 uur stroom..
En hij slijt al die tijd. Wanneer de ketel niet brandt, hoeft die
Domo helemaal niet te draaien. Transporteren van water door de
installatie heeft dan weinig zin. Wél moet de pomp van tijd tot tijd
even in beweging komen om „vast raken" te voorkomen.
Met dit probleem is men druk bezig. Afgezien van de stroombespa-
rin g en de geringere slijtage van het pompmechaniek is het
terugdringen van stilstandsverliezen belangrijk. Wanneer het
nog warme water in de leiding door de niet werkende, dus koude
ketel wordt gepompt, vindt er afkoeling plaats. De in het warme
water opgeslagen energie ontwijkt door schoorsteentrek doel
loos naar buiten.
Onlangs zijn systemen geïntroduceerd om dit probleem te onder
vangen. Eén ervan is de Economiser (kortweg Eco genoemd)
waarop de retourleiding van de cv wordt aangesloten. Het water
daarin wordt door een dik alluminium profiel geleid.dat rondom
is voorzien van ribben. De afvoergassen, die gewoonlijk de
schoorsteen verlaten op een temperatuur van ca 250 graden C,
worden eveneens door de Eco geleid en afgekoeld tot 60 a 80
graden C. De „overgehevelde" warmte uit de gassen wordt weer
naar het water in de leiding toegevoerd. Dat voorkomt dat de
temperatuurverschillen de „thermische trek" door de schoor
steen versterken.
Er zijn ook elektronisch werkende pompbesturingen, zoals de
Energysaver, die wat gemakkelijker door de doe-het-zelver is te
installeren.
Alles bij elkaar de moeite waard om eens aandacht aan deze vorm
van besparing op stookkosten te besteden.
Leverancer van de Economiser is Cox Geelen BV, Eijsden, tel
04409-1950; de Economysaver is een produkt van Werner Elec
tronics BV, Wassenaar, tel. 01751-19225.
We waren jaren geleden uitgekeken
op al dat gedoe met paneeltjes en
.- zo. Deuren moesten (praktisch en
u modern) helemaal vlak zijn. Dui
zenden van die oude paneeldeu
ren zijn dan in de afgelopen jaren
P ook door doe-het-zelvende huis
vaders „afgevlakt": bekleed mei
plaatmateriaal. Allemaal lekkei
strak.
En wat willen we nu weer? Jawel,
v- die decoratieve kringeltjes weer
v op de deur. Nou, dat kan. Om een
C vlakke deur „in stijl" te brengen,
2 kunnen we „setjes" met artistiek
aandoend lijstwerk kopen,
moulures geheten. Er zijn diverse
mogelijkheden. Het aanbrengen
is erg eenvoudig. Met wat lijm en
eventueel bagetnaaldjes of heel
dunne koploze nageltjes zetje die
moulures heel gemakkelijk en
snel op het deurvlak.
lEen beetje overleg vooraf is wel
gewenst. Het lijstwerk moet liefst
heel duidelijk afsteken op het
deurvlak. Het materiaal kan in
elke gewenste kleur worden af
gewerkt (liefst van tevoren even
doen) en die kleur moet harmo
niërend afsteken tegen de kleur
van het deurvlak. Veelal zal dan
ook een zorgvuldige oppervlak
behandeling van de deur gewenst
zijn. Zo kun je bijvoorbeeld een
mat-zwart geschilderde deur met
in zilver of brons gespoten mou
lures afwerken, of een licht eiken
deur met in donker eiken gebeit
ste lijstjes decoreren.
Er zijn nog méér mogelijkheden:
bepaal eerst de vorm van het bin-
nenvlak van de moulures en snijd
een stuk textielweefsel (linnen,
jute of sisal wandbekleding bij
voorbeeld) in exact die vorm.
Plak dat binnen de moulures en
schilder de rand er omheen in een
bijpassende kleur
Philips heeft een serie spuitbussen
voor toepassing in de elektrische,
mechanische en elektronische
apparatuur ontwikkeld die (op
één uitzondering na) vrij is van
schadelijke drijfgassen. Alleen
de „Freeze"-bus (een middel om
objecten op zeer lage tempera
tuur te brengen) bevèt nog freon.
De overige, die smeer-, reini-
gings, ontvettings-, anti-statische
toepassingen hebben, zijn gevuld
met een meer milieuvriendelijk
drijfgas. Behalve voor professio
neel gebruik zijn ze ook verkrijg
baar voor particuliere toepas
sing.
Een wit kunststof doosje
met een lengte van 11,5 c
een breedte van 2
hoogte van 3,5 cm - voor;
een rood blikken scharnierend
dekseltje, in een uitmonstering
die het vertrouwenwekkende
beeld heeft van de reparatiedo
zen die er al sinds jaar en dag zijn.
Inderdaad, Simson - voor de
meeste fietsers meer een soort-
dan een merknaam - is met iets
nieuws gekomen in een ouder
wets jasje: een reparatiedoosje
voor de mensen met de lichte
fiets met de smalle bandjes.
Handzaam genoeg om in een borst
zak mee te nemen en toch genoeg
spullen bevattend om ettelijke
lekke banden te dichten. Want
met zes vuikaniseerplakkers in
drie verschillende afmetingen
komt een fietser een heel eind.
Vooral omdat hij, wil hij comfor
tabel blijven rijden, nooit met
meer dan twee plakkers op zijn
binnenband zal blijven fietsen,
zelfs al zijn die, zoals deze, in het
midden 1,1 mm dik en naar de
randen aflopend naar 0,1 mm.
Dat er uit een stukje bijgeleverde
reservepleister zo nodig nog eni
ge plakkers extra zijn te maken,
doet er in dit geval weinig toe,
want dat materiaal is overal even
dik en zodoende niet ideaal voor
een smal binnenbandje met
doorgaans een erg hoge span
ning.
De gebruikelijke rest zit ook in het
nieuwe Simson „touring-
sport"-doosje: een klein stukje
schuurpapier om de plaats rond
het lek op te ruwen, een stukje
ventielslang voor twee a drie ven
tielen en een tube solutie. Die
laatste is echter zo klein dat er
met het indrogen meegerekend
waarschijnlijk maar net genoeg
van die plaksubstantie in zit om
er helemaal mee toe te ko
men.
Tot nog toe ongebruikelijk voor
Simson - en naar alle waar
schijnlijkheid voor een heleboel
consumenten ook - is dat er in het
doosje twee in plaats van de ge
bruikelijke drie bandenlichters
zitten. We hadden graag van Sim
son gewild dat dat even duidelijk
werd gemaakt door middel van
een heel klein gedrukt kattebel
letje onder in het doosje.
Ook al is het helemaal niet zo moei
lijk om een band met twee lich
ters van zijn velg los te maken.
Dat heeft immers meer te maken
met handigheid en even weten
dan met de smalte of het gewicht
van de band. Als de eerste lichter
eenmaal tussen band en velg zit
en vastgehaakt met zijn uitspa
ring achter een spaak, dan is het
simpel om met de tweede lichter
steeds weer een klein stukje van
de buitenband verder op te lich
ten. Net zo lang tot hij verder met
de vingers kan worden losge
haald.
Het nieuwe rode reparatiedoosje
gaat de consument rond de f 2,75
kosten. Gezien zijn inhoud en zijn
compacte, gemakkelijk mee te
nemen vorm lijkt het ons die prijs
wel waard.
Vier van de zeven
Het is met het roemruchte „meubelbouwpak
ket" in Nederland vreemd gelopen. Enkele
tientallen jaren geleden was het een en al
zelfbouwmeubel, wat de klok sloeg. Tot het,
schijnbaar plotseling, zo goed als helemaal
over was. De oorzaak daarvan is niet zo
moeilijk aan te wijzen: de fabrikanten van
meubelbouwpakketten zijn destijds hele
maal niet met hun tijd meegegaan. Ze bleven
die „lekker lopende" wandkasten en tafeltjes
vrolijk aan de lopende band produceren,
zonder zich te realiseren dat de consument er
langzamerhand totaal op was uitgekeken.
Dat heeft - eigenlijk geheel ten onrechte - het
zelfbouwmeubel een kwalijke naam be
zorgd.
Nu gebeurt er in die richting weer het een en
ander, maar dan wel helemaal aangepast aan
de moderne opvattingen. Een heel duidelijke
trend is de voorkeur voor „eerlijk hout",
doodgewoon blank vuren dat iedereen zelf
kan afwerken zoals hij dat wil. En vooral met
meerdere vormgevingsmogelijkheden. Dat
was namelijk een van de uiterst zwakke pun
ten van het meubelbouwpakket van weleer;
je moest het kastje of het tafeltje dat meneer
de ontwerper bedacht had, maar mooi vin
den. Iets anders kon je uit zo'n pakket nooit
maken. En allemaal teakfineer met die
schuine pootjes!
Het moderne bouwsysteem biedt gelukkig va
riatie... Meubels bouwen naar smaak. Dat
kan tegenwoordig zowel in de wat meer
luxueuze sfeer als in het eenvoudige gen
re.
Wat dit laatste betreft is er (net nu, heet van de
naald) een aardig nieuwtje: de M3 meubel-
bouwkoffer. Het M3-systeem, door een in
ventieve ontwerper bedacht en in de loop der
tijden geperfectioneerd, was al bekend. Het
bestaat uit stijlen van verschillende lengte,
voorzien van dwarse inkepingen waarin
planken en dergelijke passen, en gemakke
lijk in verticale richting met elkaar te verbin
den. Het is een zogenaamd aan- en door
bouwsysteem, dat altijd weer kan worden
uitgebreid (ook veranderd) en dat zich mak
kelijk voegt naar de beschikbare ruimte.
In de „koffer" met M3-elemcnten zit een be
paald aantal onderdelen (stijlen en planken)
waarvan zeven verschillende meubel toe
standen kunnen worden gemaakt. De voor
beelden zitten erby. Welk van de zeven ont
werpen je ook bouwt, je houdt (buna) geen
materiaal over. Je kunt hoog of laag bouwen,
symmetrisch of verspringend. Vooral voor
kinderkamers, „tienerhokken", maar ook in
de woonruimte van jonge gezinnen met w at
alternatieve instelling, is het een uitdagend
materiaal.
Het gave vurehout kan blank worden gelakt, in
transparante kleur afgewerkt, gebeitst, ge
verfd.
Een produkt dat is gebaseerd op een vernuftig
idee. Om een boeken- of grammofoonplaten-
berging van te maken, of een „woontoren"
een ordnerkast of een speelgoedberging.
Voor f 139 is de M3-meubelkoftër by Woody-
doe-het-zelf-winkels en in de Hubo-zaken
verkrijgbaar.
Hoewel er heel ingenieuze vochtig
heidsregelaars, zoals elektrische
verdampers, te koop zijn, hangen
in negen van de tien centraal
verwarmde huizen in Nederland
nog altijd de bekende waterbak
jes aan de radiatoren. Met al hun
voor- en nadelen. Een van de
(vaak gesignaleerde) nadelen is
dat ze op de radiator roestplek-
ken veroorzaken. Dat wordt
meestal pas na jaren opgemerkt
en dan lijkt het meteen een heel
probleem.
De wezenlijke oorzaak is niet dat
water(verdampings)bakje zelf.
maar de twijfelachtige kwaliteit
van de verflaag op de radiator
Wanneer zo'n bakje een vieze
roestplek maakt, is naar alle
waarschijnlijkheid de hele radia
tor rijp voor aantasting door
vocht. Wanneer die roestver-
schijnselen zich voordoen, kan
beter maar meteen het hele „li
chaam" van de radiator onder
Als variant op een reeds geruime
tijd in de bouw toegepast spouw
isolatiemateriaal is sinds kort een
isolatieprodukt voor diverse toe
passingen verkrijgbaar. Het heet
„Handisol" en het meest in het
oog springende aspect ervan is
dat het aanzienlijk dunner is dan
de tot dusver bekende isolatie
materialen: slechts 5 mm.
Het is opgebouwd uit plasticfolie
waarin ontelbare luchtkussentjes
zijn aangebracht en twee dunne
aluminiumlaagjes. Ondanks de
zeer geringe dikte is de isolatie-
waarde vergelijkbaar met die van
een 5 cm dikke minerale wolde
ken of -plaat.
De werking berust op het stra
lingsprincipe. Door de aan beide
zijde aangebrachte aluminium
folie kaatst Handisol de warmte
naar binnen terug, en doet aan de
andere kant hetzelfde met de
kou.
Het laat zich erg gemakkelijk aan
brengen (bijvoorbeeld met
nietjes) en bijvoorbeeld voor de
isolatie van een wand is een re
gelwerk van ca 1 cm dunne latten
al voldoende. Die kunnen een
voudig met montagekit worden
bevestig (vooral gemakkelijk op
harde muren zoals beton) en
daarop wordt Handisol geniet.
Dan nog een zelfde aantal dunne
latten op de eerder bevestigde en
daarop bijvoorbeeld schroten,
gipskartonplaat of ander plaat
materiaal. Alles bij elkaar kost de
isolatie dan heel weinig „extra
muurdikte".
Ook voor dakbeschot, kruipruimte
onder de vloer, achter radiatoren,
bescherming van vorstgevoelige
delen van de waterleiding, de me-
terput enz. is het materiaal ge
schikt. Bij diverse toepassingen
speelt de geringe dikte en ge
makkelijke handelbaarheid van
Handisol een belangrijke rol.
Het is zelfs bruikbaar om warm
voedsel lange tijd op tempera
tuur te houden, of, andersom, ge
koelde dranken of etenswaren
koud te houden.
Met een schaar is het even gemak
kelijk als papier op maat te ma
ken; het is bovendien volkomen
„schoon" materiaal.
Handisol is nog erg jong en er zijn
nog niet veel verkooppunten.
Maar wie er belangstelling voor
heeft, kan bij de fabrikant infor
meren: Meuwissen Industrie BV,
Waarderweg 122, Haarlem, tel.
023-31.92.06.
handen worden genomen. Nog al
te vaak wordt volstaan met maar
weer een kwastje verf er over
heen. Dat wordt na verloop van
tijd een onappetijtelijke verf-
koek.
De misschien wat ingrijpend lij
kende, maar verstandigste oplos
sing is: alle oude verf er afhalen
en opnieuw schilderen. Leg een
paar lagen krantepapier op de
vloer en strijk de radiator in met
verafbijt. Laat dit een kwartiertje
inwerken en krab de verf dan af.
Soms niet zo makkelijk, maar
behalve de verfschraper kunt u
ook staalborstel, staalwol,
schuurpapier, e.d. gebruiken.
Wanneer de radiator gemenied is,
blijft die menie meestal wel zit
ten.
Maak het hele oppervlak schoon en
verf dan opnieuw. Het handigst
gaat dat met een verfspuitbus,
maar dat is. in een bewoonde ka
mer, nogal problematisch. De
verfnevel verspreidt zich en komt
op planten, gordijnen, enz. te
recht. De omgeving goed afdek
ken met papier is een manier om
dat probleem te ondervangen. En
anders maar gewoon met de
kwast. Er zgn speciale radiator-
verfkwasten te koop (met ge
knikte steel), waarmee u ook tot
aan de zichtbare delen van de
achterkant en tussen de leden
kunt komen.
Gewone verf van goede kwaliteit is
goed genoeg om een radiator te
schilderen; wilt u het extra goed
doen, neem dan autolak. En verf
die radiatoren dan meteen in een
met de rest van het interieur
harmoniërende kleur. Schilder in
enkele dunne lagen; wanneer u
probeert de radiator in één keer
dekkend in te kwasten, komen er
toch weer van die ontsierende
„zakkers" te voorschyn.
Misschien meteen een goede aan
leiding om de hangende water
bakjes af te schaffen. Zet bijv. een
glazen bak met geëxpandeerde
kleikorrels op de vensterbank
Daarin wat plantenpotjes. Goed
vochtig houden. Waarom zou een
luchtbevochtigingstoestand be
slist aan die rad lator moeten han-
gen? In de nabije omgeving is
voldoende warmte om vocht
langzaam te verdampen. En als
die vochtbron dan ook nog een
functie heeft (zoals een bak met
planten), is er een wat zinniger
oplossing geschapen.
Het is een typisch welvaartsstaat
probleem: wat doen we met al die
versleten autobanden? Een Ne
derlands bedrijf heeft er een
nieuwe oplossing voor aangedra
gen. Ze worden vermalen en tot
nieuwe produkten verwerkt. Eén
van die produkten: tuinpalen.
Het proces werkt dus naar twee
kanten milieuvriendelijk. In de
eerste plaats komen we zonder
problemen (denk aan de smerig
heid van „autobandencrematic
van de oude rommel af, en ten
tweede sparen we kostbare bo
men. Tuinpalen consumeren
immers nogal wat hout.
De tuinpalen van vermalen rubber
hebben dan nog het grote voor
deel dat ze totaal ongevoelig zijn
voor rot en dus niet geïmpreg
neerd hoeven te worden. Een
beetje minder chemie in de tuin
dus. Aan een tuinp^ial van rubber
kun je je ook niet verwonden,
want splinteren en splijten is er
uiteraard niet bij. Die rubber
tuinpalen zijn heel gemakkelijk
te verwerken; ze zien er op het
oog uit als houten palen. Kortom,
in alle opzichten een produkt dat
snel een plaatsje verdient in alle
tuincentra, bouwmarkten
Het tweede produkt dat van ver
malen autobanden wordt ge
maakt. is de irrigatiepyp. De
wanden daarvan zijn voldoende
poreus om water, dat via de nor
male leiding wordt aangevoerd,
door te laten zweten. Door dè
buizen op bepaalde afstanden op
ca. 6 cm diepte onder het maai-
veld aan te brengen, kan een bed
oppervlak op de juiste vochtig
heidsgraad worden gehouden.
Aan het water dat in het piepsys
teem wordt gevoerd, kan ook
bemestingsstof worden toege
voegd.
Deze interessante ontwikkeling
komt van Setiv Recycling Pro
ducts BV. Runxputtewcg 1, 1851
PM Heiloo, tel. 02205-2021.
Aqua Decor is een
nieuw systeem om
vochtige lucht in
woonkamers en
werkruimten te ver
krijgen. Een goede
luchtvochtigheid is
niet alleen voor
planten, maar ook
voor mensen uiter
mate belangrijk.
Aqua Decor is een sys
teem dat wordt op
gebouwd uit lava-
brokken. een
pompje in een kabi-
vater
eter
klei
korrels. In de
plaats is er een wa
terdichte bak nodig,
waarin het pompje
in z'n kabine ge
plaatst wordt met
daar bovenop de
brokken lavasteen.
De bak wordt ver
volgens gevuld met
water en het pompje
kan in werking ge
steld worden.
lo wordt het water
voortdurend over de
lavastenen (die zich
helemaal volzuigen
met water) getrans
porteerd. Er ontstaat
zeer zuurstofrijk wa
ter dat erg goed is
voor de (hydro)
planten die in de bak
gezet kunnen wor
den en tevens wordt
de luchtvochtigheid
op peil gehouden.
Behalve voor plan
ten kan de bak ook
als vyvertje in de
kamer gébruik wor
den.
Bovenop het systeem
zit tevens nog een
kraantje om de wa
terstroom te regelen
de
eter
wijst aan wanneer
de bak bijgevuld
moet worden. Het
complete systeem
kost 345 guldenen is
verkrijgbaar bij
tuincentra en bloe
misten. Nadere in
formaties kunt u nog
krijgen bij Recreado
in Baarlo (L.). tel.
04707-1530.
Een goede vochtigheidsgraad
