Frans mineraalwater
vliegt de winkels
uit in de VS
Maak eens een nieuw tuinplan
Newyorkse
feministen
stellen
pornogeweld
aan de kaak
Opzij-onder
scheidingen
MAANDAG 3 DECEMBER 1979
Op 1500 plaatsen in Frankrijk bubbelt, door de staat erkend, klaterhelder bronwater omhoog. Mijnen van
vloeibaar goud zijn het die, als in een sprookje, nooit het onderste van de kan laten zien. De succesvolste
onderneming in deze natte mijnbouw is Perrier met zijn groene, dikbuikige flessen. Perrier heeft in de
Verenigde Staten zo'n „snob-appeal" dat het bekende mineraalwater er de winkels uitvliegt alsof het leven
van de kopers er van afhangt. Waren het in 1976 nog maar 2,5 miljoen flessen, het afgelopen jaar al 106
miljoen. De stijging zet zich voort. En maar een klein deel van al die Perrier dient voor het aanlengen van de
whisky. De rest drinken de Amerikanen puur.
Perrier-bron werd monument. ...soda voor Sir John Harmsworth's whiskey
De Franse staat is streng in zijn on
derscheid tussen geneeskrachti
ge wateren en al het andere dat
uit de grond omhoog borrelt. Per
rier is niet „medicinaal", maar
kwaad kan het evenmin. Recla
mebureaus mogen dan ook van
Perrier beweren dat het bijdraagt
tot het goed functioneren van het
gestel. Zelfs ook dat het de orga
nen erbij helpt zich te bescher
men tegen kwade invloeden van
buiten. Echt voorkomen, of ge
nezen doen mineraalwateren als
Perrier echter niet. Het bewijst al
diensten genoeg aan al die stak
kers die van de drank af willen,
want Perrier lest ontegenzegge
lijk de dorst en brengt in de zo
mer een zekere verkoeling.
Een typisch voorbeeld van de func
tie die Perrier in de Amerikaanse
samenleving kennelijk vervult,
geeft de „International Herald
Tribune" in een interview met de
Amerikaanse schrijver John
Cheever. Tijdens het gesprek met
de auteur noteert de journalist
dat Cheever op een gegeven
ogenblik aan zijn derde flesje
Perrier begint. „Perrier is voQr
mij van bijzonder belang", zegt
Cheever dan alsof het een televi
siereclame betreft, „sinds ik zo
wel het roken als het drinken heb
opgegeven".
De bron vart Perrier ligt - uit Ne
derland komend - even links van
de autoroute tussen Nimes en
Montpellier. niet ver van een
dorpje dat Vergéze heet. Al in
lang vervlogen tijden borrelde
het water hier ongegeneerd om
hoog met een geluid dat in mo
dern Frans wordt vertaald met
„glou-glou". Het wonder was
eeuwenlang dat het water welis
waar borrelde, maar niet warm
was. Natuurlijk gas en natuurlijk
water komen er tegelijkertijd
naar boven.
Een bezoek aan Perrier - en er zijn
bezoekuren voor voorbijkomen
de toeristen - levert in feite niet
veel meer op dan de aanblik van
een gigantische flessenfabriek.
De nieuwste verwerkingshal is zo
groot dat er wel twee „Concor
des" naast elkaar in kunnen
staan. De dozen met Perrier wor
den er vervoerd op per computer
bestuurde karretjes. Tussen al
dat indrukwekkende gebeweeg
vallen de eenvoudige pijpjes
waar de Perrier tenslotte uit
komt, nauwelijks meer op.
Rare Brit
De nieuwste geschiedenis van de
bron bij Vergéze begint in 1890
als hij op het hoogtepunt van de
Westeuropese thermaal-badc ul-
tuur wordt gekocht door een
eenvoudige arts uit Nimes, Louis
Perrier. Hier geen Russische
prinsen als in Centrexeville, of
Franse gravinnen als in Vichy.
Niemand heeft nog in Perrier een
bad genomen. Toch zag de dokter
heilzame eigenschappen in dit
met gas vermengde bronwater
De estafette werd echter al snel
overgenomen door een „rare
Brit".
Het was uitgerekend in deze zelfde
buurt dat Sir John Harmsworth
gaarne vertoefde: telg uit een aan
de Britse koninklijke familie ge
parenteerd geslacht, de ene broer
eigenaar van de Daily Telegraph,
de andere van de Daily Mail, pro
beerde Sir John er zijn, voor die
dagen supersnelle, automobielen
uit. Bij een dergelijke gelegen
heid reed hij zich aan diggelen.
Niet door geldzorgen gekweld,
bouwde Sir John een villa waar
hij vanuit zijn'rolstoel op de toe
komst zon. De villa stond op een
steenworp afstand van de bron
nen van Vergéze, hij ontmoette
dokter Perrier, en zijn butler ten
slotte waagde het er eens op enige
scheuten van het heldere vocht
bij meneers whisky te mengen.
Zelden had de goudgele Schotse
drank de edelman zo goed ge
smaakt. Harmsworth kocht de
bron en besloot tot export van het
water naar het vaderland over te
gaan. Tijdens oefeningen in zijn
privé-revalidatiehal kwam ten
slotte het idee de flessen te laten
blazen in de vorm van de heil
brengende halters.
V]: I
I
tv: |r j
i V
r Perrier voor de United States. ...400 miljoen flessen per dag wachten in Vergèse op transport.
Rond 1930 had de export van de
Perrier de omvang van 20 miljoen
flessen bereikt. De eeuwenoude
bron produceerde voortaan wat
de reclame noemde „de cham
pagne onder de tafelwaters". Ze
was dan ook uitsluitend te vinden
in de bars van hotels als de Ritz,
in restauratiewagens van treinen
als de Oriënt Express en op de
terrassen van de buitenhuizen
van Sir John Harmsworths gelij
ken.
Als Sir John in 1936 overlijdt en de
bron zelfs de Duitse bezetters
heeft overleefd, komt de succes
story in handen van de Franse
bankierszoon Gustave Leven.
Leven koopt tenslotte alle aan
delen van de Britse erfgenamen
op en als een ras-drammer dramt
hij net zo lang tot ook bronnen als
die van Contrexeville en Vichy
onder zijn regie zijn gebracht.
Perrier vindt na de oorlog zijn weg
in de bars van de existentialisten
en verliest daarmee zijn snob-ap-
peal niet. De opmars wordt ech
ter rond 1974 gestuit door snel-
stijgende onkosten, met name
door de produktie van de naar
verhouding dure groene buik-
flessen, terwijl de staat in zijn
strenge controle op alle bronnen
tevens een ferme prijsstop op de
bronwateren heeft doorgevoerd.
Leven neemt dan het ongehoorde
besluit zijn flessen voortaan zelf
te maken en wel op de plaats waar
de toekomstige inhoud zich be
vindt. Zoals gebruikelijk wordt
Leven achter de hand uitgela
chen, maar de winstcijfers stijgen
opnieuw.
Als Leven twee jaar later om parti
culiere redenen in de Verenigde
Staten is, maakt hij daar mee hoe
een gans volk worstelt om mager
te worden. Tevens stelt hij vast
dat in dat land jaarlijks 140 bil
joen flessen met „soft-drinks"
worden verkocht, dat wil zeggen
voor een aanzienlijk deel gevuld
met suiker. In een visioen ver
schijnt het liefelijk tafereel van
Vergéze en hij besluit er wat aan
te doen. In handen van de be
roemdste Amerikaanse reclame
bureaus groeit Perrier uit tot een
rage. Perrier is een „hit", en op
nieuw: „snob".
Thuisfront
van het bedrijf. De mannen van
de Tour de France krijgen met
een na de gedane dagtaak en
recht in het zicht van de tv-came-
ra een fles Perrier in de hand ge
drukt, die zij daarop geheel leeg
drinken. „Perrier lest de dorst",
zeggen de wielrijders dan. Ook
een van de Perner-directeuren,
Jean Pierre Louis Raoul Mothes
zegt dat tegen mij in zijn werk
kamer op de zesde verdieping
van het reinheid en het licht uit
stralende Perrier-building in Pa
rijs. „Probeer u uw dorst maar
eens te lessen met een hele li
terfles met iets als Vittel", aldus
doodernstig Mothes, „dat heeft
minder effect dan een klein flesje
met Perrier. Want met Perrier
hebt u al meteen geen dorst
Terwijl ik met Mothes zit te praten,
ritselt met droge vingers een bg-
na doorzichtige valet aan de deur.
„Uw auto staat gereed, meneer",
fluistert de man in de beste tradi
tie van Sir John Harmsworth. na
welke woorden hij in de melkwit
te doorzichtigheid van het Per-
rier-paleis oplost. Er valt niets
aan te doen: Perner is snob en het
blijft het".
Bij de bron ziet het er allemaal wat
Provencaalser uit. De villa van
Sir John ligt in een park met
oleanders en parasoldennen. „Hij
wordt alleen nog gebruikt voor
de aandeelhoudersvergaderin
gen, uit pieteit", vertelt me een
van de directeuren ter plaat-
En dan naderen we tot de bron, een
kleine witte tempel bijna, op de
plaats waar Sir John's butler het
waagde aan de whisky van zijn
heer te denken. In de stilte van de
herfst mengt het geruis van de
hoge dennen zich met het .nglou-
glou" van het bronwater. Het is
middag. Op het dak van de fa-
briekshangars gaat een sirene.
Het personeel stroomt naar de
eetlokalen. Onschuldig, naief
bijna, klinkt ineens het gemur
mel van het water. „Zoveel druk
te maken om niets, dat hoeft nu
ook weer niet", hoor je het zeg
gen, als provencaals verstaat.
De maand december is uitermate
geschikt om tijdens lange win
teravonden eens rustig uw nieu
we tuinplannen voor volgend jaar
op papier te zetten. Als u een
beetje lef heeft, durft u het mis
schien wel aan om een compleet
nieuw tuinplan te maken. Zo'n
tuinplan schetst u niet zomaar in
een uurtje uit de losse hand.
Zoiets moet weloverwogen en
zeer zorgvuldig gebeuren en dat
vergt zeker enkele avonden wer
ken.
Natuurlijk begint u in eerste instan
tie met uw wensen op papier te
zetten. Dat kunnen bijvoorbeeld
zijn: een tuin met weinig onder
houd (steentuin), een tuin voor de
kinderen (speelweitje), een sier-
tuin (gazon met borders), een
wilde tuin, een groentetuin enz.
Ook kleinere wensen zoals een
kruidenhoekje, een vijvertje, een
barbecue, een zitkuil, een gras-
senhoekje of een rozentuin zet u
nu vast op papier. Houdt wel al
tijd rekening met de wensen van
alle gezinsleden, uw financiële
mogelijkheden en de tijd die u in
het onderhoud wilt of kunt ste
ken.
Daarna wordt er een plattegrond
getekend op schaal. Het eenvou
digst werkt u hiervoor op ruitjes
papier. Op deze plattegrond
plaast u dan alle vaste gegevens,
zoals een schuurtje, een muur,
een fraaie boom die moet blijven
staan, enz.
Indeling
Zijn we eenmaal zo ver gevorderd,
dan pakken we ons wensenlijstje
er weer bij en gaan we kijken wat
we waar willen hebben. Elemen
ten als zon, schaduw en zicht
baarheid vanuit de woonkamer
spelen hierbij een grote rol. Zo
zult u bijvoorbeeld het zitje zo
veel mogelijk in de zon en be
schut tegen wind willen hebben,
de zandbak en de vogeldrinkbak
moeten vanuit het huis goed
zichtbaar zijn en de vijver mag
best half in de schaduw komen.
Zo zijn er diverse factoren waar u
rekening mee moet houden. Zorg
ervoor dat u niets vergeet.
Vooral in een kleine tuin is het be
langrijk dat u dit indelen zodanig
maakt dat er een ruimtewerking
ontstaat. Een tuin lijkt bijvoor
beeld groter door ervoor te zor
gen dat niet alles in èèn oogop
slag te zien is. Een handig foefje
hiervoor is de zogenaamde cou-
lissenwerking; door beplanting
of een andere afscherming zor
gen we ervoor dat het uitzicht ge
deeltelijk weggenomen
wordt.
Daarachter komt dan weer een wat
meer „open" ruimte en enkele
meters verder is de volgende
„coulisse". Meestal zijn dit
dwarslijnen op de plattegrond
van onze tuin. Een ander trucje
om de tuin groter te laten lijken is
het creeren van hoogteverschil
len. Een klein afstapje of een zit
kuil is vaak al voldoende. Kort
om, zorg er altijd voor dat een
kleine tuin niet in èèn keer over
zien kan
We weten nu waar bestrating
moet komen en kunnen daarvoor
de geschiktste steensoort uitzoe
ken. Natuurlijk hoeft u het niet
bij èèn soort te houden. Ook een
combinatie van bijvoorbeeld
twee steensoorten kan erg mooi
zijn. Toch is het aan te raden, ze
ker in een kleine tuin, niet te veel
steensoorten te gebruiken.
Andere mogelijkheden voor ver
harding in de tuin zijn bielzen,
rondhout, houtsnippers, grind en
houten vlonders. Kijk eerst eens
goed om u heen en probeer wel
overwogen een keus te maken.
Ook hout voor schuttingen, ste
nen voor keermuurtjes e.d. kun
nen nu uitgezocht worden. Be
denk wel dat een houten schut
ting met horizontale planken uw
tuin langer doet lijken en verti
cale planken optisch een breed
tewerking geven.
Beplanting
Het kiezen van de beplanting is ei
genlijk een hoofdstuk apart. Er
zijn diverse factoren waarmee u
rekening moet houden, zoals de
hoogte van de plant, de kleur, de
bloeitijd, de standplaats, de
grondsoort en wel of niet
groenblijvend in de winter. Het is
aan te raden om eerst voldoende
groenblijvende heesters en plan
ten uit te zoeken en een plaatsje te
geven. Zij vormen de basis van
een goede tuin.
Daarna volgen de bomen en andere
heesters en tot slot de vaste plan
ten. Zorg ervoor dat hoge planten
achter in de border en lage soor
ten voor in de border komen. U
doet er verstandig aan om bij
voorbeeld drie plattegronden te
maken, waarin u afzonderlijk de
planten aangeeft die in het voor
jaar, in de zomer en in de herfst
bloeien. Zo kunt u snel zien of het
hele jaar door in de tuin voldoen
de te zien is of er geen gaten val
len en of de kleuren goed combi
neren. Dit laatste gaat nog beter
als u de betreffende kleur met
kleurpotlood op de tekening
inkleurt.
Het is wel wat meer werk, maar het
loont beslist de moeite. Met een
jarigen kunt u ieder jaar, waar
nodigneen ander kleuraccent
aangeven. Daarna is het nog een
kwestie van een lijst met de ge
wenste planten en heesters afge
ven bij een goed tuincentrum of
kwekerij en de planten op de ge
wenste plaatsen zetten.
Sinds enige tijd is er een schriftelijke cursus van de Leidse Onderwijs
Instelling over luimeren. Behalve allrrln jmilrfifftt m•rumi0VCf
tuinen en tuinieren, leert u in deze twaalfdelige cursus ook hoe u zelf een
goed tuinplan in elkaar moet zetten.
Materialen
Hebben we ons tuinplan tot zover
klaar, dan wordt het tijd om de
harde materialen uit te zoeken.
Bij drogisten is sinds enige tijd
een nieuwe serie huidverzor-
gingspreparatcn verkrijgbaar
onder de naam Quenty. Bayer
ontwikkelde deze nieuwe serie
die bestaat uit vier produkten:
dagcrème 16,95, nachtcrème
18.95, reinigingsmelk 15,95 en
lotion 15,95. Een voor die prijs
krijg je flinke potten en tubes die
met produkten die ook geschikt
zijn voor een gevoelige huid.
if Mary Quant heeft een één-kleur
make-up gelanceerd onder de
naam "rijpe pruimen". In deze
serie zijn verkrijgbaar, oogscha
duw 8,95, gekleurde lipglans
11,50, blusher 12,95, lipstick
9,75 en nagellak 6,25.
Max Factor komt met een nieuw
eyeliner-potlood in vier kleuren
voor 3.95.
Voor deze winter bracht Dior een
nieuwe vloeibare make-up uit.
Een produkt dat mooi opbrengt,
niet plakkerig wordt en fraai van
kleur is.
Van Ju vena is er een nieuwe eau
de toilette Eau Fraiche een frisse
bloemengeurig die niet al te op
dringerig is prgs 14,95 (54 ml).
Ook Guerlain heeft een nieuw
parfum geïntroduceerd de Na-
hema. Dit parfum is samenge
steld uit de geuren roos, passie
vrucht en exotisch hout. De
kleinste verpakking eau de toilet-
te kost 45.- (50 ml.parfum 65,-
7.5 ml.
I Sinds enige tijd zijn ook de par
fums van Pierre Cardin in Ne
derland te koop. De naam is Car
din. De geur heeft iets "klas
sieks" maar dat hebben de mees
te parfums die nieuw op de markt
komen. Ze doen allemaal een
beetje denken aan het verleden
maar zijn beslist anders als de
geuren waarmee onze moeders
en grootmoeders zich parfu
meerden. Voor de heren is er
Monsieur Cardin
Voor de vrouwen die van een
zacht glanzende make-up hou
den is de nieuwe maquimat van
Lancóme heel geschikt. De ma
ke-up heeft een zachte paarle
moerglans en brengt heel soepel
op.
Weer terug bij Lancóme zijn de
eyelmers. die zijn te krijgen in de
kleuren grijs en zwart. Naast de
gewone mascara is er nu ook een
waterproof mascara van deze
firma 14.95).
Biotherm komt met een massa
gecrème voor de hals (f 29,95) en
«•en massage-set voor het hele li
chaam De/e set bestaat uit een
gegolfde rubber borstel en een
creme. Bij elkaar in een doos kost
deze set 33,75.
De kassier van de sexwinkel, gele
gen aan de 42e Straat in New
York, kent ze al. Honend zegt hij:
"Ach, daar zijn ze weer, onze da
mes". De dames zijn bekende
feministen, leden van een on
langs opgerichte Newyorkse
vrouwengroep die zich WAP
noemt Women Against Porno
graphy (Vrouwen Tegen Porno
grafie). Twee maal per week or
ganiseren leden van de groep een
bezichtigingstocht van twee uur
langs sexshops, sexbars en zgn.
"peepshows". Per keer lopen er
ongeveer veertig vrouwen mee,
afkomstig uit uiteenlopende mi
lieus, in leeftijd varièrend tussen
zestien en zeventig jaar. Doel van
deze "excursies": vrouwen laten
zien hoeveel geweld len d.m met
name tegen vrouwen) de porno-
industne in haar produkten doet.
De Duitse vrouwenkrant Emma
(zelf nog met zo lang geleden
verwikkeld in een bittere juridi
sche strijd doordat de Emma-
vrouwen herhaaldelijk het
"vrouw-onterendillustratiebe-
leid van een Duits boulevardblad
aan de kaak stelden) schrgft uit
gebreid over de Newyorkse
vrouwen die zich "in het hol van
de leeuw" wagen. Een van de le
den van de groep is de schrijfster
Susan Brownmiller. ook in Eu
ropa bekend door haar boek
Against our will, een diepgaande
analyse van het verschgnsel ver
krachting.
Susan Brownmiller "We mogen
niet langer de andere kant opkg-
ken. Het is tijd om iets te onder
nemen. Beelden van geweld te
gen vrouwen moeten even on
aanvaardbaar zgn als het geweld
tegen negers en joden. Maar als
een vrouw wordt gefolterdwordt
dat als sexy beschouwd".
Voor vrouwen die de uitnodiging
van de werkgroep aannemen om
eens een keer als "publiek" mee
naar binnen te gaan in sexshops
en -bars, is het vaak de eerste
keer dat ze in contact komen met
vertegenwoordigsters van de
huidige vrouwenbeweging.
Meestal zijn ze via een krantebe-
richt of een radioprogramma op
de hoogte geraakt van het be
staan van de vrouwengroep tegen
pornografie. Na de tocht zijn ze
vaak diep onder de indruk van
wat ze gezien hebben, met name
in sexbars waar ze de sfeer als
"angstaanjagend" ervaren.
De excursies worden besloten met
een drie kwartier durende diaver-
toning van keiharde, vaak zeer
gewelddadige pornobeelden in
het hoofdkwartier van WAP, dat
aan de rand van het pornodistrict
gevestigd is in een voormalige
bar die vrouwen zelf hebben op
geknapt.
"Het hoofdbestanddeel van de
pornografie is geweld van man
nen. gebruikt tegen vrouwen.
Pornografie is niet louter on
schuldige verstrooiing. Porno
grafie heeft in andere tgden en in
andere culturen ook bestaan,
maar nog nooit tevoren is porno
grafie naar inhoud en vorm zo
boosaardig en vrouwvijandig
geweest. Daarvan willen wij de
mensen via ons werk bewust ma
ken", aldus de vrouwengroep, die
medewerking van zo'n zeven
honderd vrijwilligsters krggt.
Financieel drijft het werk voorna
melijk op schenkingen, maar het
stadsbestuur heeft de werkruim
te gratis beschikbaar gesteld.
Onder het motto "Vrouwen tegen
porno - het zal tijd word' r. I
WAP inmiddels ook - n protMt>
optocht en een conferentie over
het thema georganiseerd.
De zilveren Harru-t Freezerring en
de Annie-Romeinprgs, twee on
derscheidingen die gecreeerd
zijn door het feministisch
maandblad Opzij, zullen dit jaar
op 30 november worden uitge
reikt. De zilveren ring. ontwor-
per
her
ring
de
schrgfster Harriet Fieezer. wordt
voor de tweede keer uitgereikt
Het sieraad (bestemd voor «>en
vrouw of voor vrouwen, actief
"aan de basis van de vrouwen
beweging" i gaat ditmaal naar het
vrouwencollectie! Blgf van mijn
lijf Vijfjaar geleden stichtten de
u wouwen Am Herdaag la)
eerste opvanghuis voor mishan
delde vrouwen en hun kinderen.
Do Annie-Romeinprgs (een geld
bedrag van 5000 gulden» wordt
eenmaal per twee jaar uitgereikt
en moet in «trl«-gr .t de winna
res besteed worden als bijdrage
aan een onderzoek, een publika
tie of een studiereis die mede aan
hei feminisme ten goede kunnen
komen Deze prijs is door een ju
ry toegekend aan Joke Smit, om
dat haar vele publikaties een be
langrijke rol hebben gespeeld in
de ontwikkeling en vernieuwing
van de feministische hcwegin»
