Ontslaggolf van
L duizenden illegalen
ardanta
Geen nieuw licht op
proces Siert Bruins
Prijzenregen in Amsterdam
Omroepkwestie
weer tijdbom
onder kabinet?
jsmm
PvdA in staten: CDA schakelt zichzelf uit
Na invoering wet gastarbeiders
Armere ouders zijn royaler met zakgeld
Kernwapens niet bij
grote steden opslaan
ZATERDAG 1 DECEMBER 1979
DEN HAAG - De onbetrouwbaarheid var
de CDA-fractie is er de oorzaak van dat
PvdA en VVD vaak met elkaar tot afspra
ken komen, waarbij het CDA pas op het
laatste moment, of in het geheel niet
wordt betrokken.
Daar kwam de reactie van PvdA-fraetielei-
der Koenen gisteren op neer, toen hij in
ging op de woorden die statenlid Bakker
van het CDA verdrietig had geuit PvdA-
en WD-statenleden komen vaak samen
tot voorstellen en laten het CDA dan links
(of rechts) liggen, terwijl de drie partijen
wel gezamenlijk het college van Gedepu
teerde Staten bemannen, daar kwam de
klacht van Bakker op neer.
PvdA-statenlid Koenen noemde de uitla
tingen van Bakker over het streekplan
Zuid-Holland West („Dat streekplan moet
je niet zo letterlijk nemen", zou de CDA'er
hebben gezegd) en de wisselende houding
die het CDA inneemt bij de provinciale
herindeling als voorbeelden. „Kan je met
het CDA wel harde afsrpaken maken,
vraag ik me dan af', aldus Koenen.
3akker wees er op zijn beurt op dat ook de
PvdA de neiging heeft om soms afwijkin
gen van het streekplan te wensen (met
name bij de aanleg van wegen). De CDA-
er had trouwens bij de WD wel gehoor
gevonden met zijn klacht. Fractieleider
Verbeek van die partij beloofde de kwes
tie in zijn fractie te zullen bespreken. „We
zullen zonodig de hand in eigen boezem
steken", beloofde Verbeek.
UTRECHT (ANP) - Enkele duizenden illegale buitenlandse werknemers
zijn de afgelopen weken ontslagen door hun werkgevers, die bang zijn
geworden na het op 1 november in werking treden van de wet arbeid
buitenlandse werknemers.
DEN HAAG - Door een druk op
de knop opende minister Wiegel
gistermiddag in Den Haag een
computergestuurde permanente
banenmarkt voor overheidsper
soneel. Na de opening verklaarde
plaatsvervangend secretaris G.
A. van Dalen van ambtenaren-
centrale CMHA dat het ach
terblijven van de koopkracht van
de ambtenaren i
naamste oorzaken is van het feit
dat de overheid momenteel kampt
met 4600 vacatures.
Acties, zoals „werkwinst '80" en de
permanente banenmarkt, die de
overheid organiseert om in de va
catures te voorzien, kunnen hier
aan niets veranderen, aldus Van
Dalen.
DEN HAAG (ANP) Ouders met
lagere inkomens geven hun
kinderen meer zakgeld dan
ouders met hogere inkomens.
In armere gezinnen wordt
ongeveer vijftig procent meer
zakgeld uitgekeerd dan in rij
kere.
Dit blijkt uit een onderzoek van
de Nederlandse stichting
voor statistiek, die naging hoe
het is gesteld met de „inko
mens" van kinderen in 1200
huishoudens.
Kinderen van zeven jaar krijgen
gemiddeld een gulden per
week. Negenjarigen ontvan
gen het dubbele. Kinderen
van twaalf krijgen vier gul
den, veertienjarigen zes gul
den en zestienjarigen acht
gulden per week.
Dit blijkt ondermeer uit informatie
van het Nederlandse Centrum
Buitenlanders, (NCB), het over
koepelend orgaan van de organi
saties van buitenlandse werkne
mers in Nederland. Het Centrum
verwacht dat er de komende tijd
nog meer ontslagen zullen vol
gen. Al voor de inwerkingtreding
van de wet hadden vakbeweging
en organisaties van buitenlandse
werknemers de vrees geuit dat de
nieuwe wet tot een ontslaggolf
zou leiden.
De veelomstreden wet - met name
gericht op het aanpakken van
werkgevers die met illegalen
werken - heeft volgens mr. Ar-
rien Kruyt, juridisch medewer
ker van het NCB, niet het beoog
de effect. Veel ondernemers zien
de bui - een boete van maximaal
10.000 gulden - hangen en "wit
ten" hun werknemersbestand en
daarmee zichzelf door de bui
tenlanders die ze illegaal in dienst
hebben van de ene op de andere
dag op straat te zetten. De werk
gevers blijven op die manier bui
ten schot en de illegalen dreigen
het kind van de rekening te wor
den", aldus Kruyt.
De ellende is volgens Kruy t dat de
ontslagen illegalen van de regen
in de drup terecht komen: ze
dreigen geheel verstoken te ra
ken van inkomsten of ze vallen in
handen van koppelbazen achter
wie hun oude baas zich probeert
te verschuilen. Ze worden dan
veelal nog erger uitgebuit dan in
hun vorige werkkring toch al het
geval was, vreest Kruyt.
Onheilspellend
Die vrees wordt gedeeld door FN V-
bestuurder Cees Commandeur
die bij de FNV de belangen van
de buitenlandse werknemers be
hartigt. FNV en NCB schatten
het totaal aantal illegale werk
nemers in ons land op circa 20.000
en Commandeur noemt het "on
heilspellend" dat van hen in am
per een maand tijd al enkele dui
zenden de dupe van de nieuwe
wet zijn geworden terwijl ander
zijds de werkgevers - volgens de
vakbeweging de grote boosdoe
ners - tot ni
centje pijn
gehad.
Commandeur zegt dat de FNV al
herhaaldelijk minister Albeda
van sociaie zaken heeft gewaar
schuwd dat het met de nieuwe
wet "flink uit de klauwen zou lo
pen" maar tot nu toe heeft de mi
nister de waarschuwingen van de
vakbeweging in de wind gesla
gen. De FNV wil nu samen met de
centrale werkgeversorganisaties
in de stichting van de arbeid ko
men tot één gezamenlijk eisen
pakket aan het adres van sociale
zaken.
Ondanks komst Zuidafrikaanse getuige
HAGEN (GPD) - De Zuidafrikaan
se getuige in het proces tegen Siert
Bruins en August Neuhauser
heeft geen nieuw licht op de zaak
geworpen.
Jantje Wierenga-Dijkema (60),
werd destijds samen met de jood
se broers Meijer en Lazarus Sleu-
telberg door Duitse Wehrmacht-
soldaten werd opgebracht naar
het SD-bureau in Delfzijl.
Als dochter van de boer bij wie de
Sleutel bergs ondergedoken wa
ren, was ze op verzoek van de
rechtbank uit Zuid-Afrika over
gevlogen waar zij met haar man
in Transvaal een farm drijft. Op
veel vragen van de rechters
moest zij antwoorden: „Dat weet
ik niet". Maar in één ding was zij
heel stellig: de joodse gebroeders
Sleutelberg zijn op 24 april in de
morgen door een Duitse militair
gevonden in een gangkast van de
boerderij. Haar ouders, de broers
Sleutelberg en zijzelf werden bui
ten tegen de muur gezet. Daarna
moest Jantje met de broers naar
het SD-hoofdkwartier in Delfzijl.
Zij werd vrijgelaten maar de
broers Sleutelberg werden vast
gehouden. Wat er daarna met de
broers is gebeurd weet zij niet
meer. Haar broer, Willem Dijke-
ma (54), nu boer in Drauwener-
veen onderstreepte deze verkla
ring.
Op de vraag van rechter Kremer
waarom hij zo zeker wist, net als
Jantje, dat de 24e april een dins
dag was, antwoordde Willem
Dijkema: „Omdat de Canadezen
op zondag in Wagenborgen wa
ren en we op zondag voor het
eerst hoorden schieten".
Uit de verklaring van broer en zus
bleek dat de Duitsers bij toeval de
joodse onderduikers hebben ge
vonden toen een van hen in een
BILJARTEN - Na de eerste dag
van het toernooi om het Neder
lands kampioenschap kunststo
ten leidt titelhouder Cees van
Oosterhout met 116 punten uit 32
stootbeelden en 71 pogingen.
Tweede staat Bessems met 106
(76). Ben Velthuis, na de eerste
twee ronden zevende, presteerde
in de daaropvolgende 16 stoot
beelden aanzienlijk meer en
klom van de zevende naar de
derde plaats.
dronken bui op zoek ging naar
eten en in plaats van in de kelder
in de opkamer terechtkwam,
waar de beide broers zich ijlings
in een kast hadden verstopt.
DEN HAAG (GPD) - Provinciale
Staten van Zuid-Holland vinden
de opslag van nucleaire wapens
in de buurt van grote bevolkings
centra ongewenst. Een motie van
deze strekking zal bij de lopende
besprekingen over de provinciale
begroting voor 1980 vrijwel zeker
worden aangenomen.
De motie werd gisteren ingediend
door PPR-statenlid Tilanus en
mede-ondertekend door alle frac
ties, op het CDA en de SGP na.
Tilanus overwoog daarbij dat sta
tionering van moderne kernwa
pens in Nederland over enige ja
ren opnieuw ter discussie zal
staan. Het is de bedoeling dat het
dagelijks bestuur van de provin
cie, Gedeputeerde Staten, de in
houd van deze motie ter kennis
brengen aan minister Scholten
van defensie.
Volgens Tilanus zou het bovendien
zo moeten zijn dat tenminste de
betrokken Commissaris van de
Koningin en burgemeester(s)
kennis van eventueel vervoer en
opslag van kernwapens hebben.
Vrolijk, de Commissaris van de
Koningin in Zuid-Holland, ver
telde vrijdag dat op grond van
NAVO-afspraken hij en de bur
gemeesters daarvan niet op de
hoogte worden gesteld, ook niet
vertrouwelijk.
FNV: extra
toeslag vuil
werk in zmv
UTRECHT (ANP) De voedings
bond FNV vindt dat de werkne
mers in de zuivelindustrie (22.000
man) per 1 januari 1980 vuil,
zwaar en onaangenaam werk be
ter betaald moeten krijgen. De
bond gaat bij de zuivelwerkge-
vers eisen op tafel leggen die
kunnen varieren van vijftien gul
den tot rond zeventig gulden in
de week bruto.
De toeslagen zouden moeten wor
den verwerkt inde thans nog lo
pende cao 1979-1980 die een loop
tijd heeft tot 1 april volgend jaar.
Eerder dit jaar wist de voedings
bond FNV ook al in de vleeswa-
renindustrie - waar eveneens
veel vies werk wordt verricht -
extra geld in de wacht slepen.
rei
Rechtse demonstratie
tijdens zaak Bruins
HAGEN - Er was gister veel po
litie rond het gebouw van het
Landgericht in Hagen (West-
Duitsland)waar de dertien
de zitting in het proces Siert
Bruins en August Neuho.user
werd gehouden. De strenge
veiligheidsmaatregelen be
troffen vijftien, meest jonge,
demonstranten, die pamflet
ten wilden uitdelen voor het
rechtsgebouw in Hagen. De
politie heeft de groep aange
houden, omdat de demonstra
tie niet tevoren was aange
kondigd.
In de in beslag genomen
pamfletten werd betoogd, dat
Bruins en Neuhauser ten on
rechte voor de rechtbank
stonden, omdat de moord op
de gebroeders Sleutelberg
waarvan zij beschuldigd
worden, volgens de demon
stranten verjaard zou zijn.
Casino s in
ADVERTENTIE
De persoonlijke
uitvaartpolis
van Ardanta is een heel
bijzondere uitvaartverzekenng
Bi) een sterfgeval vindf
geen uitkenng van geld plaats,
maar wordt de begrafenis
of krematie verzorgd
Een verzekenng dus zónder
financiële nasleep
Voor inlichtingen
Noord-Esmarkerrondweg 372.
7500 AH ENSCHEDE
Tel 053 31 21 89
AMSTERDAM Het regende gis
teren onderscheidingen in de hoofd
stad. Zo werd gistermiddag de
Louis Davidsprijs uitgereikt aan
Herman van Veen en tekstschrijver
Eric van der Wurff (foto) voor hel
liedje "Op zij..." Ansje van Bran
denburg reikte de prijzen uit.
Tevens kreeg het vrouwencollectief
van het "Blijf-van-mijn-hif op
vangcentrum de Harriet Freezer
ring. een onderscheiding voor
vrouwen die zich "aan de basis
hebben ingezet ten behoeve van an
dere vrouwen.' En tenslotte werd de
Ann ie Rometn-Verschoorprijs t vijJ
tienduizend gulden) bestemd voor
iemand die zich heeft ingezet voor
het feminisme uitgereikt aan Joke
Kool-Smit.
on
gelijk
gesteld
AMSTERDAM (ANP) Het beroep
dat de Nationale Stichting Casi
nospelen had ingesteld tegen de
naheffingsaanslagen kansspe
lenbelasting voor het Casino in
Zandvoort. is door de belasting
kamer van het gerechtshof in
Amsterdam verworpen. De be
lastingschuld van de casino's in
Zandvoort. Valkenburg en Sche-
veningen is inmiddels opgelopen
tot een bedrag van 340 miljoen
gulden en zal iedere maand met
Zal de omroepkwestie, die vijf
tien jaar geleden het kabinet-
Marijnen deed ontploffen,
een niet onschadelijk ge
maakte tijdbom blijken die
ook het kabinet-Van Agt kan
bedreigen? Dat is de vraag die
zich opdringt na de onver
wachte botsing tussen CDA
en VVD over het toelaten van
commerciële programma's
via de kabeltelevisie.
Vooral het CDA speelt de zaak
hoog op. In eendrachtige sa
menwerking met de socialist
Kosto diende CDA-woord-
voerder Scholten donderdag
een metie in, die politiek en
kele venijnige kanten heeft.
Vóór 1 oktober volgend jaar
moet het kabinet met een no
ta komen, waarin de toelating
van buitenlandse commer
ciële zenders tot het kabelnet
wordt geregeld, lees: verbo
den.
De vergelijking met J965 ligt
voor de hand. Toen ging het
zo: ..De beste manier om de
VVD-druk op het kabinet te
doorbreken, is de spoedige
introductie van een nieuw,
gemat igd open omroepbestel.
De KVP-fractie besloot dan
ook het kabinet tot haast te
manen. Baeten dient een mo
tie in, waarin de regering
wordt uitgenodigd vóór 1
maart 1965 een nota over het
open bestel te produceren.
Omroepminister Bot, de niets
vermoedende Bot. knikt
braaf ja en belooft dat de zaak
voor die tgd rond zal zijn. Hij
realiseert zich op dat moment
niet. dat het kabinet zijn ja
woord niet zal overleven.
Romme wel. Hg zegt „Op het
moment dat ze die datum
noemden, dacht ik al: dat gaat
mis. In een zo gecompliceer
de zaak als de omroepkwestie
mag je je nooit op een bepaal
de datum vastleggen. Dat is
een politieke blunder, omdat
je dan zo'n kwestie niet meer
de ijskast kunt houden"
Ror
vijt
eft
Schmelzer „Hij
standig aan hebben gedaan
als hij de motie-Baeten had
voorkomen of als hij Bot had
ingefluisterd toch vooral geen
datum te noemen".
Aldus beschrijft Schmelzer de
situatie van toen in het boek
„Het verschijnsel Schmel
zer". Vervang de naam Bot
door die van Gardeniers. de
naam Baeten door Scholten
en die van Schmelzer zelf, die
de fatale motie had moeten
tegenhouden, door Lubbers,
en de parallel is onmisken
baar. Alleen voor Romme.
toen een soort Godfather ach
ter Schmelzer. is nu geen ver
vanger beschikbaar.
Gardeniers beloofde donder
dag tijdens de interpellatie
heel losjes dat die nota er voor
1 oktober, dus een half jaar
voor de verkiezingen, wel zal
komen, maar hoe zij met haar
VVD-collega's op een* lijn
denkt te komen, is niet goed
in te zien. De VVD staat sterk.
De nieuwe omroepwet, die
per 1 januari moet ingaan,
kent geen beletsel voor het
doorgeven van programma's
:.i ac tabd Di VVD hoeft
dus alleen maar vol te houden
dat de wet wordt toegepast
om haar zin te krijgen Gar
deniers en het CDA zijn de
vragende partij met wel veel
politieke, maar weinig zake
lijke argumenten achter de
hand.
Waar gaat het om1 Zoals be
kend. wil het bedrijf Deltaka-
bel, met aan het hoofd het ac
tieve WD-lid Data, via de
Zeeuwsvlaamse gemeente
Sluis commerciële program
ma's van de Luxemburgse
omroep Nederland binnen-
sluizen. Zolang het om be
staande Franstalige pro
gramma's gaat, is er weinig
aan de hand, want ook de En
gelse commerciële tv is m
Nederland hier en daar via de
kabel te ontvangen
Geheel anders wordt het als
Luxemburg speciaal op Ne
derland gerichte program
ma's met Nederlandse recla
me en Nederlandse artiesten
gaat uitzenden. Niemand
twijfelt eraan dat zulks de be
doeling is. En dan komt de
pnncipevraag om de hoek.
zoals Gardeniers donderdag
ook stelde, of deze aantasting
van het Nederlandse om
roepbestel getolereerd kan
worden.
In theorie zou de Luxemburgse
omroep, als zij belangstelling
heeft voor Nederland, moeten
proberen als negende omroep
naast de bestaande erkend te
worden. Als commercieel be
drijf wil zg dat natuurlgk niet
en daarom probeert men
(overigeds geheel legaal) als
een soort piratenzender via
Sluis de programma's en
vooral de reclame te gaan slij
ten. Het verschil met de En
gelse commerciële tv. met
Engelse reclameboodschap
pen. die hier uit de lucht
wordt geplukt en geen enkele
bedreiging vormt voor het
moeizaam opgebouwde Ne
derlandse bestel, is duide
lijk.
De WD meent het juridisch
gelgk aan haar kant te heb
ben Als CDA en PvdA deze
ontwikkeling hadden wil'en
stoppen, hadden ze dat an
derhalfjaar geleden bij de be
handeling van de omroepwet
moeten doen De bekering
van het CDA komt nu te laat,
zo meent de VVD. Bovendien
zijn over enkele jaren de pro
gramma's via satellieten niet
meer tegen te houden, dus het
debat van nu is niet meer dan
een achterhoedegevecht, al
dus de VVD.
CDA en VVD sloegen elkaar bg
het debat voortdurend met
het begrip vrgheid om de
oren. De VVD hamerde op de
vrgheid dit dl IQO kimt 111
moet hebben om alle l>e-
schikbare aanbod in huis te
k. y ten Het Cl >a vood bd
juist een vorm van vrgheid als
de tv-kijker niet overspoeld
wordt met louter op winst ge
richte programma's die al
snel. io aai Scholten, tot on
sumptiedwang kunnen lei
den. Bovendien dreigt Bus-
sum dan langzaam leeg te
bloeden en riskeren ook dag
en weekbladen gevoelige
klappen.
De twee viste» van CDA en
WD staan diametraal tegen
over elkaar. Zoals ook de twee
betrokken bewindslieden
Gardenien- en Smit-Kroes
(PTTi duidelijk van mening
verschillen. Het kabinet zal
die kloof niet gcmakkelgk
kunnen overbruggen Dus
toch «-en tijdbom onder het
kabinet? Feit is dat het CDA
hoog heeft ingezet. En Lub
bers kan later niet. zoals
Schmelzer in zijn boek deed,
erkennen dat hg de motie-
St holten met de datum van 1
oktober te nonchalant heeft
behandeld. Want ook Lub
bers kent zgn klassieken.
FRANS KOK
Minister Gardeniers tonder) en staatssecretaris Smit-Kroes, twee leden
van hetzelfde kabinet, denken duidelijk verschillend over het toelaten van
commerciële programma's via de kabeltelevisie.
