Meer bijbels
naar Rusland
breekt met TM-beweging
Dr. Cramer
Samen Advent
vieren in
Zoeterwonde-
Gesprekken in Merenwijk op zondagmorgen
Invoer niet belastingvrij
KERKDIENSTEN
PAGINA 4
ZATERDAG 1 DECEMRER 1979
"Naar een
gemeenschap
van hoop
In Zoeterwoude-dorp worden de
komende zondagen, morgen le
beginnen, op initiatief van de
plaatselijke Raad van Kerken
vier oecumenische adventsdien-
sten gehouden, steeds om 5 uur.
Morgen in de hervormde kerk, op
9 en 23 december iti de Christus
Dienaarkerk en op 16 december
in de Janskerk (Zuidbuurtj
"De pastores hebben bij de voor be
reiding van deze diensten wel
hun medewerking gegeven", ver
telde een van de betrokkenen ons.
"maar verder worden ze geheel
door dorpsbewoners verzorgd. In
elke dienst werkt een van de
plaatselijke koren mee. Ook in
strumentale groepenDe diensten
duren ongeveer drie kwartier. Er
zal veel in worden gezongen"
Voor de (korte) meditaties is een
thema gekozen. Morgen wordt ge
sproken over "Onze gemeen
schappelijke h(xip" en op 9 de
cember over "Bedreigde hoop"
De andere thema 's zijn: "Hoop als
levenshouding" en "Kerk, ge
meenschap van hoon?"
Om het algemene motto van deze
adventscyclus, "Naar een ge
meenschap van hoop", wat con
creet te maken, wordt steeds een
collecte gehouden tot steun aan
een projekt in Latijns-Amerika
(Solidaridad).
Over de aanleiding tot dit initiatief
schrijft de Zoeterwoudse Raad
van Kerken: "Er zijn in onze
plaatselijke gemeenschap heel
wat mensen in i'erschillende
groepen actief. Dat is een verheu
gend feit. waar wij veel inspira
tie uit putten. Zo ontstond de ge-
In deze kerk van Zoeterwoude-
dorp begint morgen de serie oe
cumenische adventsdiensten.
dachte om elkaar nu ook eens te
laten delen in de viering van de
adventsperiode, de voorberei
ding op de komst van onze Heer
Wij zullen blij zijn als deze vorm
van samenkomen voor onze
dorpsgemeenschap betekenis
mag hebben"
Naast de gewone kerkdiensten (half 10 en
kwart over 11) zullen in het kerkelijke cen-
tru m "De Regenboog" (Merenwijk) te Leiden
in december en januari vier gesprekken wor
den gevoerd over niet-westerse theologieen:
de Afrikaanse, de zwarte en de Aziatische
theologie en de in Latijns-Amerika ontstane
bevrijdingstheologie.
Dr. F. J. Verstraelen, die woont in de Meren
wijk, zal deze gesprekken inleiden. Ze be
ginnen alle om 11 uur. Morgen is de eerste
bijeenkomst. Dan is de Afrikaanse theologie
onderwerp van gesprek. De andere zijn op 16
december en op 6 en 20 januari.
Dr. Verstraelen is verbonden aan het Interuni
versitair instituut voor missiologie en Oecu-
rhenica te Leiden en aan de theologische fa
culteit in Tilburg. Hij verbleef lange tijd in
Ghana en Zambia voor missionair werk en
onderzoek en maakte studiereizen naar ne
gentien andere landen in Afrika en Latijns-
Amerika.
Niets wijst erop dat de beweringen als zou de Russische staat geld verdienen aan bijbels
die kerkelijke en christelijke organisaties naar de Sowjet-Unie sturen op waarheid
berusten Die mededelingen komen onder anderen van de Russische baptistenleider
GeorgiVms, die na een periode van gevangenschap zijn land mocht verlaten en nu in
West-Duitsland verblijft, en de verbannen schrijver Alexander Soltsjenizin.
De baptistenleider Georgi Vins.
Zij vertellen dat van iedereen die
een bijbel cadeau krygteen zeke
re betaling wordt verlangd en dat
dit geld naar de Russische staat
gaat voor buitenkerkelijke doe
len of naar marxistische bevrij
dingsbewegingen in Afrika.
By zijn terugkeer in Genève van
een reis door de Sowjet-Unie
verklaarde dr. Paul Hansen, se
cretaris van de Lutherse Wereld
bond, dat het geld dat de gemeen
ten moeten betalen bij ontvangst
van een aantal bijbels uitsluitend
Kerk maatschappelijk onervaren
"De kerk als organisatie verdwijnt steeds meer uit het openbare
leven. Ze is meer naar binnen gericht dan op de samenleving. De
werkgroepen en organisaties die wel met samenlevingsvraag
stukken bezig zijn hebben veelal een randpositie in de kerk. Het
contact tussen hen en het kerkelijke kader is vaak miniem"
Dat zijn de voornaamste conclusies in een rapport over kerk en
samenleving, opgesteld in opdracht van het pastorale centrum
van het bisdom Haarlem.
Het rapport onderkent de volgende factoren in dit proces: de
bovenmatige aandacht van de kerk voor de kleine, persoonlijke
leefwereld, de angst voor meningsverschillen binnen de kerk,
het wegvallen van katholieke organisaties en het ontbreken van
ervaring om in kerkelijk verband maatschappelijke vragen aan
de orde te stellen.
Het rapport pleit voor maatschappelijke activiteiten van de kerk
in oecumenisch kader.
wordt uitgegeven in overleg met
die gemeenten zelf en niet wordt
besteed aan buitenkerkelijke ac
tiviteiten. Maar het importeren
van bijbels zou eigenlijk belas
tingvrij moeten zijn, voegde hy
eraan toe.
Begin dit jaar stuurde de Lutherse
Wereldbond 5000 bijbels naar de
Sowjet-Unie. In gesprekken met
kerkelijke leiders en vertegen
woordigers van de raad voor reli
gieuze zaken van de Russische
ministerraad heeft Hansen naar
voren gebracht dat dit aantal voor
een zo groot land niet veel is. Hij
is naar Genève teruggekeerd met
de toezegging dat de Lutherse
Wereldbond begin volgend jaar
meer bijbels mag invoeren.
De Wereldbond van Bijbelgenoot
schappen gaat het papier en het
bindmateriaal verschaffen voor
10.000 nieuwe testamenten in
modern Russisch, die de Ortho
doxe Kerk in Sowjet-Armenië,
met toestemming van de autori
teiten. zal laten drukken.
Lichte teruggang. In de rooms-
katholieke kerkprovincie heeft
zich dit jaar de ontwikkeling van
de laatste jaren doorgezet een
afnemende deelneming van de
gelovigen aan het kerkelijk leven,
minder priesters, meer religieu
zen in het basispastoraat en een
flinke stijging van het aantal pas
torale werkers. Dat blijkt uit een,
jaaroverzicht. Het weekend
misbezoek is gedaald van 27,8
procent vorig jaar tot 26,1.
Hervormde Kerk: beroepen te
Dinteloord M.B. Plette Nieuw-
poort, te Garijp R.C. Cuperus te
Bennekom; aangenomen naar
Stedum kandidaat W. Wagner
Westerlee; bedankt voor Stolwijk
A. van de Beek Genemuiden. Ge-
ref. Kerken: aangenomen naar
Wieringen kandidaat B. Bloe-
mink Hippolytushoef; bedankt
voor Oudega (Small.) A.C. Koe
man (België). Geref. Gemeenten:
bedankt voor Ouddorp J. Koster
Bameveld.
OEGSTGEEST-ALPHEN AAN DEN RIJN - Dr. A. W.
Cramer (47), wetenschappelijk hoofdambtenaar aan de
subfaculteit voor psychologie van' de Leidse universiteit,
heeft zich voorlopig voor een jaar aan de kleine remon
strantse gemeente in Alphen aan den Rijn verbonden om
een persoonlijk onderzoek naar meditatietechniek te
toetsen aan de praktijk. Voor dat onderzoek heeft dr.
Cramer geen officiële opdracht; hij doet het uit eigen be
langstelling. Zijn werkzaamheden in Alphen beperken
zich tot het weekeinde en de maandagavond.
Van 1955 tot 1971 was dr. Cramer al
remonstrants predikant. In 1955
te Sommelsdijk. driejaar later in
Nieuwkoop en in 1964 te Leiden-
Oude Wetering. V.m de Vrjjtin
nig Christelijke Studentenbond
was hij een tijdlang secretaris. In
1971 legde hij het predikants
ambt neer voor zijn universitaire
functie.
Dit jaar kwam dr. Cramer in het
nieuws door zyn boek over het
verschijnsel Transcendente Me
ditatie: "Licht dat ieder mens
verlicht. Over onze menselijke si
tuatie, christen-zijn en het TM
programma" Transcendente
Meditatie (TM) is een oude medi
tatietechniek uit het Oosten, die
de laatste jaren ook in ons land
vrij druk wordt beoefend.
Toen Cramer zijn boek presenteer
de. had hij met zijn vrouw en drie
van zijn kinderen ruim twee jaar
ervaring met TM. Hij beschreef
deze techniek als een middel "dat
werkt". Met een zekerheid die
hem in 1976 nog ontbrak wist hij
dat een ander leven voor de mens
beschikbaar is TM was voor hem
de ideale manier geworden om
zich te onttrekken aan wat hij
noemde de "dictatuur van onze
levenssituatie" en een bewustzijn
een jaar predikant
in Alphen aan den Rijn
te verwerven dat zich kan oriën
teren op een "omvattende wer
kelijkheid". De betekenis van TM
voor christenen lag voor hem met
name daarin dat ze een "verdor
rend geloven" vernieuwt en be
zielt.
Hersenspoeling
Dr. Cramer verklaarde ons nog
wel achter zijn boek te staan
maar met TM als beweging en
organisatie te hebben gebroken.
"Ik heb er afstand van genomen.
Niet van de techniek, want die is
een eenvoudig en efficiënt mid
del voor directe religieuze erva
ringen. Wel van de organisatie,
omdat die een hersenspoelende
werking kan hebben. En daar
voor moet men als beoefenaar
van deze techniek wel goed op
passen. Er slaan wat dat betreft
nog wel eens stoppen door".
De belangstelling van dr. Cramer
voor het religieuze leven werd
niet minder toen hij geen predi
kant meer was. Hij ging het na
verloop van tijd steeds meer als
een gemis voelen, niet meer di
rect bij een religieuze gemeen
schap betrokken te zijn. Omdat
hij het nuttig achtte die relatie
weer te ervaren, was de moge
lijkheid die de Alphense remon
stranten boden hem zeer wel
kom.
"Je moet het niet opvatten als een
in de kerk gebruikelijk beroep. Ik
heb me beschikbaar gesteld om
een poosje op dat akkertje te
ploegen. Het komt wel neer op
gewone pastorale werkzaamhe
den. Zo kan ik in de praktijk
merken wat er in het religieuze
leven gebeurt en met name in
hoeverre de meditatietechniek
daar weerklank kan vinden"
Geestkracht
Dr. Cramer heeft het gevoel dat in
de kerken de vraag hoeveel her
kenbare christenen er nog over
blijven te veel accent krijgt, ter
wijl men weinig doet aan het lei
ding geven aan nieuwe vormen
van geestelijk leven. "Voor het
geestelijke leven is het uitermate
belangrijk, aan opkomende, nog
ongestructureerde vormen in en
buiten de kerken aandacht te
schenken"
Op de vraag of zijn functie in Al
phen een terugkeer naar het pre
dikantsambt inluidt, gaf dr. Cra
mer ten antwoord: "Zeker niet in
de traditionele zin" "In de ko
mende jaren zou ik bezig willen
zijn met de vraag in hoeverre aan
de buitenkerkelijke religiositeit
structuur kan worden gegeven.
Als dat zou leiden tot inspireren
de gemeenschapsvorming, zou
dat aan mijn diepste aspiraties
beantwoorden".
Cramer vroeg zich deze week in een
lezing voor de Alphense remon
stranten af of de kerkelijke lei
ding in ons land er wel gerust op
kan zijn dat de mensen hun inspi
ratie meer in de kerk vinden dan
erbuiten. "Laten de kerken het
niet op een ernstige manier afwe
ten als zoveel mensen religiositeit
buiten de kerk beleven? Glijden
we ook als kerk niet te veel af naar
de genietingen van de welvaart
en de dood van de Geest?"
Wat. volgens Cramer, in de toe
komst nodig is, is het besef dat
geestelijke groei erfelijkheid en
karaktereigenschappen kan
overwinnen. De "andere", niet
zichtbare werkelijkheid is de
bron van die geestkracht.
S. J. DE GROOT
Deken
Tijssen
een
voorbeeld
"Het priesterschap in deze tijd
lijdt geweld. Voor velen is
het ontaard in een edel soort
maatschappelijk werk. Een
priesterschap waaruit het
spirituele is weggeëbd en dat
dan nog slechts bestaat in
het beleven van de mense
lijkheid, het goed zijn voor
elkaar".
Die sombere kenschets is te le
zen in de processtukken van
een bijzondere rechtbank in
het bisdom Roermond voor
de "zaligverklaring" van de in
1929 overleden deken Ludo-
vicus Tijssen. Het proces van
het bisdom voor deze zalig
verklaring-waartoe bisschop
mgr. G. Lemmens in 1955 het
initiatief nam - is nu afge
rond. De stukken zijn naar
Rome gestuurd. Daar wordt
het proces voortgezet binnen
de curie-congregatie voor de
"heiligverklaringen"
Stem
De huidige bisschop, mgr. Gij-
sen, noemt in een samenvat
ting van de stukken deken
Tijssen een "voorbeeld voor
deze tijd". Voor Tijssen was
de stem van de bisschop de
stem van de kerk, ja van God.
In de toelichting bij de aan
beveling tot zaligverklaring
wordt dit geplaatst tegenover
"de tegenwoordige gezags
crisis en de verheerlijking van
het eigen geweten". De bid
dende priester Tijssen van
toén tegenover de "schrikba
rende geestelijke vervlak
king" van nü.
Deken Tijssen was eerst leraar
aan het seminarie in Rolduc,
de kerkelijke en theologische
opleiding waaraan met name
de bisschoppen Gijsen en
Simonis uitdrukkelijk de
voorkeur geven. Hij doceerde
daar retorica en filosofie. Pas
toor was hij in Susteren en
pastoor-deken van 1919 tot
1929 in Sittard.
DEKEN TIJSSEN
bisschop-kerk'God
Eeuwen
Over de afloop van het proces in
Rome kon perschef J. Span
jaard geen enkele voorspel
ling doen. "Wij hebben de
voorbereiding nu voltooid.
Wat ze in Rome met de stuk
ken doen moet geduldig wor
den afgewacht. Over de duur
van zo'n proces valt niets te
zeggen. Dat loopt geweldig
uiteen. Soms valt de beslis
sing nog in dezelfde eeuw.
Maar er is een brave priester
in Colombia geweest die pas
na drie eeuwen heilig werd
verklaard".
LEIDEN - Herv. Gem.: Hoogl. kerk 10
ds. v.d Pool Den Haag, 11.45 oecumeni
sche dienst. Marekerk 10 dr. Meyers, 5
ds. De Jong; Maranathakerk L. Morsweg
10 ds. Koolstra. avondmaalRegenboog
(Merenwijk) 9.30 ds. v. Leeuwen, 11.15
ds. v. Leeuwen en pater Sweerts; Beth-
lehemkerk Drifstr. 10 ds. Pannekoek;
Bevrijdingskerk ZW 9 en 10.30 ds. Riet
veld. avondmaal; Vredeskerk 10 mevr.
ds. De Mey, gercf.-herv. gezinsdienst;
Waalse kerk 10.30 ds. Ribs; Acad. Zie-
kenh. 10.15 ds. Bakker; Diac. huis 10.30
ds. Van 't Hof; Endegeest 9.30; Jeugdka-
pel Vredeskerk 10 Ruud Ouwerkerk;
jeugdkapH Bevrijdingskerk ZW 10.30
bezoekersraad, Petrakerk Sur straat
(Noord) 10.30 hr. Bruining, dovendienst.
Geref Kerk: Zuiderkerk 10 ds. Sijtsma;
Petrakerk 10 ds. Hortensius, ha; Oude
Vest lOds. Elgersma Noordwijk,ha,7ds.
Koolstra; Maranathakerk zie herv. gem
Bevrijdingskerk (zie ook herv. gem.) 5
ds. Sijtsma; Groenhoven 10 prof. v.d.
Berg. ha. Dolerende Noodgemeente
Groot Leiden (Pieterskerkstraat 1): 9 hr.
Veth, 5 hr. De Waard Geref Kerk Vrijg-
(Herengracht 70): 10 leesdienst. 3 ds.
Zomer. Chr Geref Kerk (Stecnschuur
9): 10 en 5 ds. Mans, Soest. Geref. Gem.
(N. Rijn): 10 en 4.30. Geref. Gem. in Ned.
(Bethl. kerk Driftstraat) 11.30 en 5.30.
Evang.-Luth Gem. (Hoogl. Kerk-
gracht): 10.15 ds. Happee, gezinsdienst.
Remonstr.-Doopsgez. Gem. (Pieters
kerkstraat 1): 10.30 ds. Kuipers. Baptis
tengemeente (O.Rijn 3)- 10 ds. Bosveld,
avondmaal. Evang Christengemeen
schap (Middelstegracht 3): 10 br. Dikkes.
Zendingswerk Middernachtsroep (Zoe-
trrw .singel) 5 nam. hr v.d. Keur. Evan-
geliecentrum Zijlsingel 2: zond. 10 en di.
8 hr. Zijlstra. Pinkstergemeente (O.Rijn
31. 3 evang. De Haan. Leger des Heils
(Hooigracht): 10 en 7.30 Nieuw-Apost.
Kerk (H. Rijndijk 24): 9.30 en 4. wo. 8.
Zevendagadventisten (Lokhorstkerk):
elke zaterdag 9.45 bijbelstudie, 11 predi
king. Volle-evangoliegemeente Bethel
(school De Twee Sleutels, hoek Rijns-
burgersingel): 5-6 uur Kerk van J. Chr.
v.d. Heiligen der L. Dagen (Stecnschuur
6): 10 15. Christian Science (Steenschuur
6): 10.30 Oud Kath Kerk (Zoeterw sin
gel): 10 h. mis. Vrij Kath. Kerk (VlW>
wijkstraat): 10.30 gez. h. mis. Kooms-
Kath. kerken: Haagweg zat. 7, zond. 9 en
10.45; Herensingel zat. 7. zond 8 30. 9 30
en 11Rijndijk zat. 7. zond. 9.30 en 11.30;
Steenschuur zat. 10 en 7, zond. 8.30, 10,
11.30, 6 en 7; Boshuizerlaan zat. 7. zond.
9.30 en 11; Lammenschansweg zat. 7,
zond. 9, 10.30 en 12; Haarlemmerstraat
zat. 7. zond. 9.30, 10.45 en 12.15.
ABBENES - Herv Gem.: 9.30 ds. Den
Harder.
AARLANDERVEEN - Herv. Gem.: 10
mevr. ds. Westera, 7 hr. v.d. Linden. Pij-
nacker, Geref. Kerk 10 ds. Stolk,6.30ds.
Vree. Chr. Geref. Kerk: 9.30 dienst. 3 ds.
Bijkerk. R.K. Kerk: zat. 7, zond. 7.30 en
10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Herv
Gem.: Adventskerk 10 ds. Geertsema
H.woude, 5 ds. Bogers; Kruiskerk 10 ds.
Bogers; Opst. kerk 10 ds. v.d. Heiden;
Nabij 10 jeugdkapel; G. Herderkerk 10
ds. v.d. Ree, 6.30 ds Mulder; De Bron 9
en 10.30 dr. v. Santen, 6.30 ds. v.d. Ree;
Ashram 9.30 ds. Mulder; Onderweg
(Oudshoorn) 10 ds. Oort. Sionskerk 9.30
ds Langerak Reeuwyk, 6.30 ds. Ouwen-
dijk. Geref. Kerk: Maranathakerk 10 ds.
MllHB tiijn. 6.30 ds. Oldemans H sum;
Salvatonkerk 10 ds. Oldemans, 6.30 ds.
Stolk. Zie verder herv. gemeente. Geref.
Kerk Vrijg.: 8.45 dienst, 6.30 ds. Borg-
dorff. Geref. Kerk Vrijg. Buiten V.: 10.30
ds. Moggré, 3 ds. v Leeuwen (WiUemstr.
47). Chr Geref. Kerk: 9.30 en 4.30 ds.
Hamstra. avondmaal. Oud Geref. Ge
meente: 9.30 en 3. Baptistengemeente:
10 evang Harland. 6 30 ds Koekkoek
(Molenwerfstr. 11Noord (Sportlaan) 10
hr. v. Bameveld. Volle Evang. Gem.
(School Preludeweg): 10 hr. Van Steenis.
Leger des Heils: 10 en 6.30 uur. Com de
Vlamingstr. Pinkstergemeente Bethel
(Rode-Kruisgebouw): 6 nam. Pinkster
gemeente Alphen (Rode-Kruisgebouw):
10 voorm. R.K. kerken: Bon. kerk zat 7,
zond. 9.45 en 11.30; Piuskerk zat. 7, zond.
9. 10.30 en 11.45; De Bron zat. 7. zond 9
en 11.30
BENTHUIZEN - Herv. Gem 9.30 en 6
ds. Exalto. Geref. Gem.: 9.30 leesdienst.
2 30 ds. Honkoop.
BODEGRAVEN - Hen, Gem Dorps
kerk 10 ds. Droogers,6.30ds. De Vreugd;
Salvatorkerk 10 ds. De Vreugd; Salva-
torkerk 10 ds. De Vreugd, 6.30 ds. Rich
ter; Bethl. kerk 10 ds. Richter, 6.30 ds
Droogers. Geref. Kerk. 10 ds. Loosman,
Nunspeet, 6.30 ds. Liem, Wormer. Geref.
Kerk Vrijg.: 9.30 en 4 ds Borgdorff,
avondmaal.
BOSKOOP - Herv. Gem.: 9.30 ds. Stel
wagen, 6.30 ds. Heymans, De Stek 9.30
ds. Dijkstra. Geref Kerk: 9.30 en 5 ds.
Omta. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds. Van
Langevelde. Geref. Gem.: 9.30 en 6. Op
wekkingsgemeente (Concordia): 9.30.
Verg. v. Gelovigen (NleuwstraaU 9.30 en
5. R K. kerken: zat. 5.30 en 7, zond. 9.30
en II.
HAZERSWOUDE-Herv. Gem.: 9.30 ds.
Harteveid R.dam, 6.30 ds. Geertsema.
Geref. Kerk. 10 ds. Koers, 5 ds. Koffe-
man, Kamerik. R.K. kerk: dorp zat. 7,
zond. 8 en 10; Rijndijk zond. 10; Anker
zat. 7, zond. 8.45 en 11.15.
HILLEGOM - Herv. Gem.: 10 ds. Roth-
fusz, 5 hr. Stam, in geref. kerk. Geref.
Kerk: 10 ds. v.d. Wal, 5 hr. Stam. Chr.
Geref. Kerk: 10 en 5 ds. Biesma. R.K.
kerk: Mart.kerk zat. 7. zond. 8.30, 10,
11.30 en 12.45; Jozefkerk zat. 7, zond.
8.30. 10 en 11.30.
HOOGMADE - Herv Gem.: 10 dr. v.
Vliet. R.K. kerk: zat. 7, zond. 10.
DE KAAG-Herv. Gem.: 10ds. v.d. Meer.
R.K. kerk: zat. 7, zond. 8 en !0.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem.: Dorpskerk 10 ds. Aarents, 6 ds.
Gebraad; Ontmoetingskerk 10 d4 Ge
braad. 6.30 ds. Vink. Geref. Kerk: 10 en 5
ds. Vrolijk, avondmaal. Kapel mari
nevliegkamp 10.30 gezinsdienst. ds.
Schepers. R.K. kerk: zat. 7, zond. 9.30 en
11.15.
KATWIJK AAN ZEE - Herv. Gem.: N.
kerk 10 ds. Vink, 6 ds. De Jong; O.Kerk
lOds. Vroegindewey, 6 ds. Schuurman;
Pnielkerk 9.30 ds Schuurman, 6 ds.
Vroegindewey; Ichthuskerk 10 ds. De
Jong, 5ds. Boer; Gr. van Pr.school 10 ds.
Arkeraats; Overduin 2 ds. Baas. Geref.
Kerk: 9. 10.30 en 5 ds. v.d. Horst, avond
maal. Geref. Kerk Vrijg. 11 ds. Breen,
avondmaal. 3.30 leesdienst Ned. Geref
Kerk: 8 30 en 7 ds. Roukema. avond
maal. Chr Geref. Kerk: 10 en 5 ds. Blom,
Meerkerk. Geref. Gem.: 10 en 5. Volle
Evang. Gem. (Voorstraat 100): 9.45.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv
Gem.: 10 ds. v.d. Linden, 5 interk. ad-
ventssamenkomst. Geref. Kerk: 10 ds.
Verdoorn, 5 zie herv. gemeente.
LEIDERDORP - Herv. Gem. en Geref.
Kerk: Dorpskerk 10 ds. Knorth, avond
maal 6.30 ds. v.d. Horst Katwijk, Jonge-
rendienst; Hoofdstr. kerk 10 ds. Does
burg, avondmaal; Scheppingskerk 9 en
10.30 ds. Van Loenen; Leythenrode 10
ds. Lutmers, The Trumpets of the Lord;
Elis.ziekenhuis 11 ds. Mak, avondmaal;
Dond. 6 dec. 7.30 Dorpskerk oecume
nisch avondgebed. Baptistengemeente
(wijkcentrum Zijlkwartier) 10 dienst.
R.K. kerk. zat. 7. zond. 9. 10.30 en 12.
LEIMUIDEN - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Molenaar, avondmaal. Geref. Kerk: 9.30
en 7 ds. Averes. R.K. kerk: zat. 7, zond.
7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE - Herv. Gem.: Dorpskerk 10 ds.
De Gelder, 7 herv.-geref. jeugddienst,
dr. Vroom, Haarlem; Pauluskerk 10ds. 't
Hooft. Geref Kerk: 10 ds. Hoekstra Den
Haag, 7 zie herv. gem. Geref. Kerk Vrijg.:
10 en 4.30 ds. Rijneveld. Ned. Geref.
Kerk: 10.45 ds. Schuurman, 5 dienst.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 4.30 ds. Van Dy-
ken. Geref. Gem.: 10 en 4 en wo. 7.30 ds.
Hakkenberg. Oud Geref. Gem.: 9.30 en 3.
R.K. Kerken. Agathakerk zat. 7. zond. 10
en 11.30; Poelpolder zat. 7, zond. 10 en
11.30; Mariakerk zat. 7. zond 8.30, 10 en
11.45; Engelbew. zat. 7, zond. 8, 9.30 en
5.45.
NIEUWKOOP - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Bronsgeest, 6.30 hr. Christ, Leiden,
jeugddienst. Geref. Kerk: 9.30 ds. Van
Es, Zwanenburg. 6.30 ds. Van Houten.
Aalsmeer. Chr. Geref Kerk: 9.30 dienst,
2.15 ds. Hamstra. R.K. kerk: zat. 7, zond.
7.30. 9 en 10 45.
NIEUWVEEN - Herv Gem 9 30 dr
Haitsma. Boskoop. 6.30 ds. Molenaar,
Jeugddienst. Geref. Kerk: 9.30 ds. Den
Hengst, 7 ds. Van Vollenhoven. R.K.
kerk: zat 7. zond. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP-Herv.Gem. 9.30ds.
Koole Den Haag, 7 ds. Den Harder. Ge
ref. Kerk: 9.30 ds. Rang, 4.30 ds. Heule te
Wassenaar. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 3
ds. Visser. R.K. kerk: zat 7, zond. 9.30 en
11.
NOORDEN - Herv. Gem.: 9.30 en 7 ds.
Zoutendijk. Geref. Kerk (Woerdense
Verlaat): 10 en 7 ds. Nooteboom. R.K.
kerk: zat. 7. zond. 9 en 10.30.
NOORDWIJK - Herv. Gem.: Voorstraat
10 dr. Jansen. 7 ds. Warnink; Hoofdstr.
10 ds Keuning, 5 ds Nierop 's Graven-
zande; De Rank 10 kand. Nijland, 5 ds.
Arkeraats; geref kerk Hoofdstr. woens
dag 7.30 avondgebed. Geref. Kerk:
Hoofdstr. 10 ds. Warnink; Vinkenlaan
9.30 ds. Nierop; stichtingskerk 11 ds
Bosman; Sole Mio 9 ds. Bouma. Zie ook
herv. gemeente. Ned. Prot. Bond: 10.30
ds. Zwartendijk Den Haag (aula O.Zee-
weg). R.K. kerken: Zee 9 30 en 11; Bin
nen 8. 10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT - Herv. Gem..
10 ds. Bakker. Katwijk. R.K kerk: Jo
zefkerk zat. 7, zond. 10 en 11,30; Victor-
kerk zat. 7, zond. 9.30 en 11.
OEGSTGEEST - Herv. Gem.: Groene
kerk 10 ds. Stenfert Kroeze Bilthoven;
Pauluskerk 10 ds. Bons; Gemeentecen
trum 10.30 ds. Ter Linden, 7 ds. Broker
hof; Gem centrum 10.30 Jan Robbers,
jeugdkerk; Endegeest 9.30 pastor Bos
houwers, Van Wijckerslooth 4.30 ds.
Vegter Geref. Kerk: 10 ds. Vegter: zie
ook herv. gemeente. Geref. Kerk Vrijg
10 en 4 ds Van Kalkeren Ned. Geref
Kerk (Gem. centrum): 8.45 br. Broek, 3
ds Bouma, Loosdrecht, avondmaal.
Volle-Evangeliegem. (gem. centr.): 4 hr.
v.d. Brugge R.K Kerk: Will kerk zat. 7.
zond. 9, 10.30 en 12; Bon.kapel zat. 6.30,
zond. 9 en 11
OUD-ADE - R.K. kerk: zat. 7. zond. 8.30
en 1 o 30
OUDE EN NIEUWE WETERING
Herv. Gem. 9 30 ds. Lalleman. Geref
Kerk: 9 30 ds. Bezemer. 5 kand. Jaspers
Focks R.K. kerk: zat. 7, zond. 9.30 en
11.30. Remonstr. Gemeente: 10 ds.
Blaauw, Amsterdam.
ROELOFARENDSVEEN - R.K. Ker
ken; M. Presentatie zat. 7, zond. 8,9.30 en
11; P. Banden zat. 7, zond. 8,9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE - Herv. Gem.: 9.30
ds. De Kruijf 7 prof. Bronkhorst Biltho
ven. Chr. Geref. Kerk; 9.30 dienst, 2.15
ds. Bouw
RIJNSBURG - Herv. Gem.: Grote Kerk
9.30 ds. Van Niel, 5 ds. Romein; Bethel-
kerk 9.30 ds. Romein, 5 ds. Van Niel. Ge
ref. Kerk: Petrakerk 9.30 dr. Van Oeve-
ren, 5 ds. Baayen; Imm kerk 9 en 10.30
ds. Baayen, 5 ds. Kersten, Katwijk;
Mar.kerk 9.30 hr. Brouwer, Katwijk, 5 dr.
Van Oeveren. Geref. Kerk VRijg.: 10 en
5.15 ds. Zomer. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en
5. Evang. Christengemeente (aula ma
vo): 10 ds. Visser, avondmaal. R.K. ge
meenschap (aula tuinb. school): zat 7,
zond. 10.30.
RIJPWETERING - R.K. Kerk: zat. 7,
zond. 7.30, 9 en 10.30.
SASSENHEIM - Herv. Gem.: 9 en 10.30
hr Hoffenaar, Voorhout, 7 ds. v.d. Meer,
gez. dienst Geref Kerk: 10 ds. Van San
ten, 7 zie herv. gemeente. Chr. Geref
Kerk: 10 prof Boertien. 7 ds. Biesma.
Ned. Prot. Bond: 10.30 ds. Cramer,
Schagen, Jul.laan 17. R.K. kerk: zat. 7.
zond. 9 n 11.
TER AAR - Herv. Gem.: 10 ds. Emous,
Den Haag, 6.30 ds. Korevaar, R.dam Ge
ref. Kerk 10 kand. Jaspers Focks. 6.30
ds. Bezemer. R.K. kerk: Aardam zond. 9
en 12; Langeraar zat 7. zond. 8.30, 10 en
11.30.
VALKENBURG - Herv. Gem.: 10 ds.
Vermeulen. 6 30 ds De Raadt Geref.
Kerk: 9.30 ds. De Raadt, jeugddienst,
6 30 ds. De Raadt, in herv kerk. Geref.
Kerk Vrijg 9.30 leesdienst, 2.45 ds.
Joosse. Kapel Marinevliegkamp: 10.30
gezinsdienst, ds. Schepers.
VOORHOUT - Herv. Gem.: 10 ds. Bro
kerhof. R.K. kerk: zat 7. zond. 9,10.30 en
11.45.
VOORSCHOTEN - Herv GemDorps
kerk 10 ds Meijenng. 7 ds Van der
Schoot: aula Noord Holland 9 30 ds v.d
Schoot. Hulpen Heil lOds. Lentz; Ark 10
jongerenaienst. Geref. K<?rk. 10 en 5 ds.
De Zeeuw. Geref. Kerk Vrijg.: 9.30 lees
dienst, 3 ds. Geelhoed. R.K. kerken:
Laur. kerk zat. 7, zond. 10 en 11.30; Moe
der Godskerk zat 7, zond. 8.30 en 10.30.
WADDINXVEEN - He™. Gem.: Be-
thelkerk 10.30 ds. Verwelius 6.30 kand.
Van Vuuren, 9 ds. Verboom, 5 ds. Ver
welius; Hoeksteen 9.30 ds. Roetman,
6.30 ds. Verboom; Imm.kerk 10 ds. Hue-
ting R.dam, 5 ds. Quartel, Gouda. Geref.
Kerk: Kruiskerk 10 ds. Modderaar, 5 ds.
Krijger; Ontmoetingskerk 10 ds. Krijger,
5 ds. Modderaar. Chr. Afgeseh. Gem..
9.30 en 5 Volle Evang. Gem. (Linden-
gaarde 17a): 9 30. Remonstr. Gem.: ds.
Hooykaas Den Haag (tijd niet opgege
ven). R.K kerk: Victorkerk zond. 10-
ontm. kerk 8.30 en 1.1.45.
WARMOND - Herv. Gem.: 10 ds. Den
Tonkelaar, met koor. R.K. kerk; zat. 7,
zond. 8.30, 10 en 11.30.
WASSENAAR - Herv. Gem.: Dorpskerk
10 hr. Taal, 7 hr. v.d. Land, gez. open-
deurdiensf 4.30 ds. Visser Katwijk aan
Zee; Kievietkerk 10 kand Geytenbeek
Vlaardingen; Messiaskerk 10 ds. v. Zan
ten; Dorpscentrum 9.30 ds. Talsma Den
Haag. Geref Kerk: 10 ds. v.d Meulen, 7
hr Van der Land, gezamenlijke open-
deurdlenst in herv Dorpskerk; Zuid 10
ds. Heemskerk O.geest. Ned. Prot.
Bond: 10.30 ds. Van Ginkel A.dam.
WOUBRUGGE - Herv. Gem.: 9.30 ds.
v.d. Broeck te Bodegraven, 6.30 ds
Heymans Geref Kerk. 9 30 ds Hem
mes, 6.30 hr. v. Duin Noordwyk. R.K.
kerk: zat 7, zond. 10.
ZEVENHOVEN - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Nicolai. Geref. Kerk: 9.30 en 7 ds. t Hart.
R.K. kerk: zat. 7, zond. 9 en 10.45.
ZOETERWOUDE - Herv. Gem.: 10 ds.
Wolthaus, 5 oecumenische woord- en
zangdienst tgv Advent. R.K. kerken:
Janskerk zond. 10.30; Chr Dienaarkerk
zat. 7, zond. 9.15. Zieook herv. gemeente.
Meerburgkerk, H. Ryndijk zat 7. zond.
10 hoogmis, 11.30 met orgel en volks-
zang.
ZWAMMERDAM - Herv Gem 10 ds
Haakman. 6.30 ds Oosterom. Tienho
ven Gerei. Kerk 10 hr van der Kraan 5
ds. Stolk
