Veiligheidsraad verdaagd
Amerikanen zijn
heilig
verontwaardigd
Brezjnjev zeer somber
over Russische economie
iscard ontkent schenkingen
r
Iraanse minister zal aanwezig zijn
Nog rebellen in moskee
'n Ei hoort erbij
JNSDAG 28 NOVEMBER 1979
BUITENLAND
PAGINA 9
ARIJS - President Gis-
card d'Estaing van Frank
rijk heeft vierkant elke be
schuldiging van de hand
gewezen dat hij uit handen
Van de inmiddels afgezette
„keizer" Bokassa van de
Centraalafrikaanse Re
publiek de diamanten zou
hebben ontvangen waar
over de afgelopen maan
den zoveel te doen is ge
weest. De president legde
deze verklaring af in het
programma „Een uur met
de President".
'resident Giscard merkte in
verband met geschenken nog
Sop dat alles wat hij uit hoofde
van zijn functie cadeau krijgt
ofwel aan liefdadige instel-
«j lingen wordt overgedragen,
H dan wel in het presidentieel
paleis wordt opgeslagen ten
bate van musea.
>e beschuldiging dat de Franse
president diamanten tot hoge
bedragen van „keizer" Bo
kassa zou hebben geaccep
teerd, werd voor het eerst
geuit door het satirische
weekblad „Le Canard En-
chainé". Naarmate de presi
dent zich steeds langer in
zwijgen over de kwestie bleef
hullen, versterkte dit eerder
de kwade vermoedens dan
dat het ze uit de wereld hielp.
In zijn televisie-discussie gaf
president Giscard gister
avond een verklaring voor
zijn zwijgen.
Hij herinnerde aan het bestaan
van een wet uit 1881 die een
president van de republiek
het recht geeft een ieder te
vervolgen die hem in zijn eer
en goede naam aantast. Gis
card voegde eraan toe dat op
deze vervolging een veroor
deling volgt zonder dat verder
bewezen hoeft te zijn dat de
beschuldiging op werkelijke
feiten berust.
President Giscard ging verder
met te zeggen dat zijn voor
ganger president De Gaulle
118 keer de wet had toegepast
en president Pompidou in
zijn kortere ambtstijd 17
maal, terwijl hijzelf nimmer
een beroep op de wet had ge
daan. „Daarvoor in ruil be
houd ik me het recht voor",
aldus president Giscard voor
de televisie „me niet elke dag
verplicht te voelen antwoord
te geven op alle mogelijke
aantijgingen". Hij herinnerde
er bovendien aan dat hij in
zijn ambtsperiode - dat is
sinds eind 1974 - uit principe
nimmer een kranteredacteur
ontvangen had.
Nadat de president vierkant het
gerucht over de Bokassa-
diamanten naar het rijk der
fabelen had verwezen, voeg
de hij eraan toe dat niemand
er ooit over sprak dat hij de
opbrengst van zijn succes-
boek „Democratie Frangaise"
aan liefdadige instellingen
had afgedragen.
Ten aanzien van een ander in de
publieke opinie hoog opgelo
pen probleem sprak de presi
dent zich nauwelijks concreet
uit dat van de zelfmoord van
de minister van arbeid Bou-
lin. President Giscard bena
drukte dat de minister aller
minst in staat van beschuldi
ging gesteld was geweest, en
dat alle staatsfunctionarissen
zich in de kwestie voorbeel
dig hadden gedragen. Overi
gens vroeg de president om
„vrede en rust" ten aanzien
van de overleden Boulin.
Terwijl de kwesties van de dia
manten en de overleden mi
nister de president het eerste
half uur van het interview
stokstijf op zijn stoel hadden
doen zitten, veerde de staats-
chef zienderogen op toen de
drie ondervragers op meer al
gemene onderwerpen over
gingen. De gesprekspartners
waren afgevaardigden van de
drie Franse televisienetten,
die onder strenge staatscon
trole staan, en die - zoals
kortgeleden in het dagblad Le
Monde werd vastgesteld -
niet veel meer dan „hof-
nieuws" mogen verspreiden.
De meeste Franse kijkers
zullen dan ook niet alleen te
leurgesteld zijn geweest over
de onderdanige houding van
de tv-journalisten, maar te
vens over de weliswaar uitge
kookte, doch vaag blijvende,
replieken van de presi
dent.
Ten aanzien van de problemen
in Iran verklaarde de presi
dent dat hij een dergelijke
ontwikkeling had zien aan
komen. Op de vraag waarom
hij ajatollah Chomeini onder
dak op Frans grondgebied
Giscard d'Estaing staat, stijf
op zijn^toel, de pers te woord.
had verschaft en hem boven
dien in die periode de mond
niet had gesnoerd, antwoord
de de president dat in zo'n ge
val Frankrijk het land was
geweest dat de opwinding
ontketend had zoals die nu
ten aanzien van de VS be
staat.
WASHINGTON - De gebeurtenis
sen in Iran laten het Amerikaan
se volk, zoals dat heet, niet on
beroerd. Een grote, heilige ver
ontwaardiging is bezig dit in ve
le opzichten soms zo traag rea
gerend volk te doortrekken. Dat
blijkt niet alleen uit de uiterst
gewelddadige wartaal die her
en der te hoop lopende vetera
nen van voorbije oorlogen uit
slaan, maar ook uit zoiets sim
pels als het (met het oog op de
kerstdagen) in de handel bren
gen van een dartboard met een
portret van Teherans dolle aja
tollah in het middelpunt.
Naarmate de crisis langer duurt,
groeit in Amerika de frustratie,
die vooral wordt gevoed door de
r Donald McHenry
ADVERTENTIE
Goeie hint van de
Sint: maak uw
adressenlijstje nu
compleet. Dus
mèt postcodes
erbij. Makkelijk
als u pakjes gaat
versturen.
NEW YORK (Reuter/AFP) - De Veiligheidsraad is gisteren
een kwartier bijeen geweest. De voorzitter, Sergio Pala-
cios de Vizzio, riep op tot vrijlating van de gegijzelden in
de Amerikaanse ambassade in Teheran en zei dat de raad
zal blijven proberen een vreedzame oplossing voor het
conflict te vinden in overeenstemming met de beginselen
van rechtvaardigheid en het internationale recht.
de hand van een bandrecorder,
die een van de gasten op de bij
eenkomst bij zich had. De presi
dent uitte de klacht dat de gegij
zelden tot nu toe geen toestem
ming hebben gekregen het am
bassadegebouw te verlaten om
een luchtje te scheppen en wat
beweging te krijgen. Ook hebben
ze nog geen bad kunnen nemen
of van kleren kunnen wisselen
sinds ze op 4 november werden
gegijzeld. "Dit is een laakbare
zaak, een ontering voor iedereen
die gelooft in beschaving of fat
soen", aldus de Amerikaanse
president.
eschuldigingen
JGADISJU (UPI) - Somalië
ïeeft gisteren de beschuldiging
(euit dat Ethiopische militaire
vliegtuigen twee steden in het
ïoorden van Somalië hebben ge
bombardeerd. "Daarbij vielen er
slachtoffers onder de burgerbe
volking, werd veel vee gedood en
werden gebouwen en eigen
lommen vernield".
Somalische minister van voor
lichting, Abdisalam sjeik Hoes
sein, deelde op een persconferen-
;ie mee dat vier vliegtuigen de
iteden Aboedwaq en Galdogob
aanvielen.
Hierna verdaagde hij de bijeen
komst tot zondagnacht, wanneer
de Iraanse minister van buiten
landse zaken zal zijn aangeko
men. De Iraanse zaakgelastigde
bij de VN had om dat uitstel ver
zocht. Amerika heeft ermee inge
stemd.
Door tot het einde van deze week te
wachten op een debat in de Vei
ligheidsraad over de Iraanse cri
sis, hebben de Verenigde Staten
nog eens bevestigd dat ze voor
alsnog voorrang blijven geven
aan tactische overwegingen.
Zonder overigens op het hoofd
punt van de zaak concessies te
doen. Dit gaf men gisteravond
laat te kennen in gezaghebbende
kringen in Washington.
Na afloop van de korte bijeenkomst
van de Veiligheidsraad legde de
Amerikaanse VN-ambassadeur
Donald McHenry de nadruk op
de volgende punten:
De Verenigde Staten hebben be
reikt dat Iran per brief de garan
tie geeft dat minister van bui
tenlandse zaken Abdolhassan
Bani Sadr zaterdag naar New
York komt,
de Veiligheidsraad komt zon
dagnacht opnieuw bijeen, of
Bani Sadr nu wel of niet aanwe
zig zal zijn,
uit naam van de raad heeft
voorzitter Palacios opnieuw het
onschendbare principe be
krachtigd van de diplomatieke
immuniteit, en heeft hij nog
maals de onmiddellijke vrijla
ting geëist van de 49 Ameri
kaanse gegijzelden.
Hoewel een definitieve beslissing
nog niet is genomen, acht men
het in kringen rond het ministerie
van buitenlandse zaken in Was
hington waarschijnlijk dat de
Verenigde Staten in de Veilig
heidsraad vertegenwoordigd
zullen zijn door minister van bui
tenlandse zaken Cyrus Vance, als
de komst van diens Iraanse colle
ga wordt bevestigd. De gelijktij
dige aanwezigheid van Vance en
Bani Sadr zou voor de eerste keer
directe contacten op hoog niveau
mogelijk maken tussen Amerika
en Iran.
De 49 Amerikaanse gegijzelden in
de ambassade in Teheran worden
gestraft als ze spreken en zijn
zelfs met pistolen bedreigd. Dit
vertelde president Carter gister
avond tijdens een besloten bij
eenkomst in Washington met een
groep gemeenschapsleiders uit
New Hampshire, Vermont en
Maine. Volgens Carter is de be
handeling van de gegijzelden
"niet goed en onterend".
Het was verslaggevers in Washing
ton niet toegestaan de besloten
bijeenkomst van de president bij
te wonen. Carters opmerkingen
konden worden opgetekend aan
Aardschok
De Amerikaanse geologische
dienst heeft gemeld dat zich gis
teren een tweede zware aard
schok in het noordoosten van
Iran heeft voorgedaan. Deze had
de kracht van 7.3 op de schaal yaix
Richter. Het epicentrum zou lig"
gen op 720 km ten oosten van Te%
her an.
Ongeveer hetzelfde gebied werd op
14 november getroffen door een
schok met een kracht van 6.7 op
de schaal van Richter, waardoor
enkele honderden mensen om
kwamen.
Eerder op de dag had het officiële
Iraanse persbureau Pars melding
gemaakt van een schok met een
kracht van 5.4 op de schaal van
Richter rondom de stad Masjad
in het noordoosten van Iran. Er
werd niets gemeld over slachtof
fers of schade.
TEHERAN - Een stevig slot houdt de gegijzelden in de Amerikaanse ambassade buitengesloten van de rest van
de wereld.
Op het ambassadeterrein roepen Iraanse studenten, die de ambassade bezet houden, om berechting van de sjah.
DJEDDAH (AFP/UPI) - Uit zeer goede bron wordt in Djeddah
vernomen, dat zich nog 200 mohammedaanse rebellen in de kel
ders van de moskee in Mekka bevinden en niet 'een handjevol',
zoals de Saoedische autoriteiten willen doen geloven. Ze zijn
goed gewapend en hebben veel levensmiddelen en munitie die
zij dagen voor de overval al naar de kelders en riolen van de
moskee hebben gebracht.
In de eerste week van de bezetting heeft de nationale garde 300
rebellen gedood of gevangen genomen, zodat de rebellen aan
vankelijk met 500 man moeten zijn geweest.
Alle uitgangen van de moskee, ook die van de ondei aardse gewel
ven, worden door de nationale garde bewaakt. De vraag is, hoe
lang de bezetters het nog kunnen uithouden. Gezien het lot dat
hun wacht, zullen zij zich niet overgeven voordat zij hun laatste
patroon verschoten hebben. Volgens Saoedische persberidhten
zouden zij nog enkele gegijzelden hebben.
MOSKOU (UPI/Reuter) - De Sow-
jet-Unie heeft dit jaar een graan
oogst geproduceerd van slechts
179 miljoen ton, een vierde min
der dan de recordoogst van vorig
jaar (237 miljoen ton). Dit heeft de
Russische president en partijlei
der Leonid Brezjnjev gisteren
bekendgemaakt. Brezjnjev zei
dat in termen van graanproduk-
tie dit jaar "zeer moeilijk" was.
Hij weet de slechte oogst aan de
"grillen van het weer, waarvan de
grote graangebieden van ons
land in sommige jaren te lijden
hebben".
Westerse deskundigen in Moskou
wijzen erop dat het weer inder
daad een belangrijke rol speelt bij
de graanproduktie in de Sowjet-
Unie. Zij menen echter dat het
land tevens te lijden heeft van
grootscheepse mechanische
mankementen, tekorten aan on
derdelen voor landbouwmate-
rialen, inefficiënte oogstmetho-
den, tekorten aan mankracht, ge
brekkige transportmogelijkhe
den en opslagprocedures die zo
vertragend werken dat de oogst
vaak op het land staat te rotten of
op spoorwegemplacementen.
Het slechte oogstresultaat van dit
jaar kwam overigens niet geheel
onverwacht. Russische functio
narissen gaven al eerder te ken
nen dat de voorgenomen 227
miljoen ton niet zouden worden
gehaald. Het is echter de slecht
ste oogst geworden sinds 1975,
een rampjaar toen slechts 140
miljoen ton van de velden werd
gehaald en een flink beroep
moest worden gedaan op de
Amerikaanse graanmarkt. Naar
verwachting zal dat dit keer ook
gebeuren.
Brezjnjev maakte het slechte oog
stresultaat bekend in een toe
spraak tot het centrale comité
van de partij, aan de vooravond
van de presentatie van de jaar
lijkse begroting aan het parle
ment. In zijn toespraak wees hij
er tevens op dat de Russische
economie op veel gebieden
spanningen vertoont, en hij liet
doorschemeren dat de economi
sche doelstellingen voor volgend
jaar zullen moeten worden ver
laagd. De economische groei van
dit jaar loopt al ver achter op de
plannen. De industriële produk-
tie had volgens de verwachtingen
in 1978 met 5,7 procent moeten
groeien, maar over de eerste drie
kwartalen van het jaar lag het fei
telijke cijfer rond de 3,5 procent.
De olieproduktie van de Sowjet-
Unie zal volgens Brezjnjev op 585
miljoen ton uitkomen - 8 miljoen
ton minder dan de doelstelling en
slechts 2 procent meer dan vorig
jaar. De 72-jarige leider verheelde
niet dat, ondanks grote injecties
van kapitaal en mankracht, de
Sowjet-economie niet de ver
wachte resultaten zal boeken.
Brezjnjev zei dat in de jaren tach
tig - wanneer veel deskundigen
in het Westen een terugval in de
Russische olieproduktie voor
spellen - er een heroverweging
van het totale energiebeleid zal
moeten plaatsvinden en een radi
cale wijziging in de balans van
het energieverbruik. Zo zal er
moeten worden beperkt in het
gebruik van olie voor verwar
mingsdoeleinden, zal het gebruik
van gas moeten worden opge
voerd evenals de ontginning van
nieuwe kolenvelden. Ook het ge
bruik van kernenergie zal moeten
toenemen. Flinke kritiek had
Brezjnjev op de Russische
spoorwegen en op de ijzer- en
staalindustrie. Tenslotte moest
ook de bouwsector het ontgelden
wegens het achterlaten van
bouwprojekten die slechts half
voltooid zijn. De Russische leider
kondigde aan dat voor volgend
jaar het aantal nieuwe bouwpro
jekten zal moeten worden ver
laagd.
Campora weg
BUENOS AIRES (UPI) - Ex-presi
dent Hector Campora die drie en
een half jaar op de Mexicaanse
ambassade in Buenos Aires heeft
vertoefd, is gisteren uit Argenti
nië vertrokken.
De 70-jarige Campora ging aan
boord van een vliegtuig dat het
gezelschap naar Bogota zou
brengen. Vandaar ging de reis
naar Mexico. Campora was pre
sident van Argentinië van mei tot
juli 1973 toen Juan Domingo Pe-
ron uit ballingschap in Spanje te
rugkeerde en de macht aan zich
trok. Na de militaire staatsgreep
in maart 1976 zocht Campora
asiel in de Mexicaanse ambassa
de.
Nieuw lid
Russisch
Politbureau
MOSKOU (AFP/Reuter) - Ni
kolai Tichonov (74), eerste
plaatsvervangende premier
van de Sowjet-Unie, is giste
ren gekozen tot lid van het
politbureau van de partij, zo
wordt officieel in Moskou
meegedeeld. Een jaar geleden
werd hij kandidaat-lid van dat
bureau. Michail Gorbatsjov
(49), de specialist voor land
bouwzaken van de partij, is
tot kandidaat-lid van het Po
litbureau gekozen. De verkie
zing van beiden gebeurde
door het centrale partijcomi
té, dat 285 leden en 140 kandi
daat-leden telt.
Tevens is meegedeeld, dat pre
mier Alexej Kosigin herstel
lend is van een ziekte en dat
hij waarschijnlijk spoedig
zijn werk zal hervatten.
Het Politbureau telt nu dertien
leden. Tichonov is specialist
op het gebied van de indus
trie. Sinds lang is hij een van
de naaste medewerkers van
president Breiyryev.
Tichonov is lid van de partij
sinds zijn 35ste. Voordat hij in
de politiek ging, studeerde hij
werktuigkunde. Hij werkte
als ingenieur, hoofdingenieur
en fabrieksdirecteur, voordat
hij een hoge post kreeg aan
het ministerie voor de staal
industrie in Moskou. Van
1955 tot 1957was hij ondermi
nister voor de staalindustrie.
In 1965, toen Chroesjtsjev als
premier werd afgezet, werd
hij plaatsvervangend pre
mier. Tot 1976 trad hij niet up
de voorgrond. Toen werd h(j
eerste vice-premier.
onvermijdelijkheid van het in
zicht dat de verhoudingen in de
wereld economisch, politiek en
militair een zelfbeheersing ver
eisen die dit volk allerminst is
aangeboren. Nog kan Carter zich
verzekerd weten van een, achter
zijn voorzichtig manoevreren
verenigd, volk. Tekenen van af
valligheid echter dienen zich
evenwel aan.
Te Teheran manoevrcert congres
lid George Hansen op zo'n ma
nier dat bij de ayatollah en zijn
aanhangers heel wel twijfel zou
kunnen rijzen over de Ameri
kaanse eensgezindheid. Hansen,
uit Idaho, is een uiterst conser
vatief heerschap van niet geheel
onbevlekte reputatie. In 1975
kreeg hij - een niet ten uitvoer
gelegde - gevangenisstraf van
wege een schandaal met verkie
zingsfondsen. Hij heeft in een
eerder stadium van de crisis
zelfs opgeroepen tot het in staat
van beschuldiging stellen van
president Carter als deze zijn
politiek van „afwachten en ver
zoening" in Iran zou voortzet
ten. Hij heeft zich ook ingespan
nen om via het Huis van Af
gevaardigden de verdragen over
de teruggave van het Panama
kanaal te torpederen, om nog
maar niet te spreken van zijn
noest streven naar steun voor
het regime-Somoza in Nicara
gua.
In deze verkiezingstijden heerst
alom vrees voor de kiezer. En als
die kiezer in toenemende mate
blijk geeft van gefrustreerde
woede, wordt het voor vele poli
tici steeds moeilijker te blijven
zeggen dat „harde acties", het
schieten van de heup, zeker geen
oplossing biedt zolang het uit
zicht bestaat dat de gegijzelden
worden losgelaten. En het is
evenzeer een feit dat omtrent de
afloop van een eventuele mili
taire onderneming als enige ze
kerheid de geschatte verliescij
fers bestaan, die de computers
van het Pentagon in de marge
van een variëteit aan plannen
uitbraken.
President Carter heeft dinsdag
tijdens een ontbijt met demo
cratische leiders uit de volks
vertegenwoordiging vastge
steld dat „de eer van het land" in
Iran op het spel staat. Volgens
Senator J. Bennet Johnson heeft
hij ook meegedeeld dat 's lands
eer zwaarder weegt dan het le
ven van de gegijzelden. Senator
Russell Long ziet de gijzeling als
een daad van oorlog, waartegen
maatregelen moeten worden
genomen: „Dit betekent niet dat
je ze moet bombarderen, maar
op den duur moeten we tot mili
taire actie overgaan". Ook: „De
president doet zijn uiterste best,
maar uiteindelijk zal hij denk ik
meer moeten doen".
Per televisie sprekend vanuit Te
heran onthulde Congreslid Han
sen dinsdagmorgen een strikt
geheim Amerikaans document,
dat de bezetters hebben aange
troffen in de ambassade. Daarin
wordt, beweert hij, gesproken
over het gevaar van een gijze-
lingsact ie, indien de sjah tot de
VS zou worden toegelaten. Dat
was drie maanden geleden. Er
stond ook bij dat de gevallen
monarch pas zou kunnen komen
als de bewaking van de VS-am-
bassade in de Iraanse hoofdstad
aanmerkelijk was versterkt.
Dit soort feiten zaait verontrus
ting in Amerika, waar minister
van buitenlandse zaken Cyrus
Vance zijn voorganger Kissin
ger heeft laten komen teneinde
hem beleefd doch dringend te
verzoeken voorlopig af te zien
van commentaar op de behande
ling van de crisis.
In het licht van dit alles is het
nauwelijks een troost dat de
sjah volgens de Washington
Post, misschien nog deze week
kan vertrekken uit het Cornell
Medical Center in New York,
nadat een laatste galsteen door
een Canadese specialist is ver
wijderd. Het kwaad is geschied.
En het woord Iran zal nog vele
malen worden genoemd, als de
ze crisis weer voorbij is, in de
verkiezingsstrijd, die momen
teel vrijwel tot stilstand is ge
komen.
ADVERTENTIE
