j|M|
t A
tl
F
'Leiden
wordt
orgel-
stad'
VRIJDAG 23 NOVEMBER 1979
PAGINA 29
Toen ik maandagavond met een
paar vrienden voor het eerst
door Leipzig liepvroeg ik me
af waarom ik ook alweer per
se naar Leipzig had gewild.
De wedstrijd van het Neder
lands elftal tegen de DDR was
meer een alibi dan een reden,
ik wou Leipzig wel eens zien.
Oude beroemde stad niet
waar, de stad waar Bach 27
jaar zat te orgelen, de stad
waar Goethe zich lovend over
heeft uitgelaten, waar Geor
ges Sand gewoond schijnt te
hebben, de stad van de Leip-
ziger Messe, de boekdruk
kunst, de bonthandel, de stad
met de Auerbachs Keiler die
door Goethe in ,faustwerd
vereeuwigd, de stad met zijn
in 1409 gestichte universi
teit.
De stad waar Wagner en Leib
niz werden geboren, waar de
Slag der Naties in 1803 werd
uitgevochten, waar Mendels
sohn en Schumann hebben
gewoond en waar Nietzsche
en Lessing hebben gestudeerd
Zo'n stad, die wil je toch een
keertje in je leven hebben ge
zien, nietwaar, en daarom
was dat de belangrijkste re
den waarom ik naar DDR-
Niederlande ging: Leip
zig.
Maar toen ik dus die eerste
avond door Leipzig liep, be-
dacht ik me opeens dat ik ook
nog nooit van mijn leven in
Helmond was geweest. Was
het niet eenvoudiger en min
der tijdrovend geweest naar
Helmond te gaan inplaats
van naar Leipzig, waar de
straten om half negen 's
avonds al nagenoeg zijn uit
gestorven, de restaurants niet
zelden om negen uur sluiten,
en alleen hier en daar een
plukje kleumende jongelui
valt te zien, die geduldig
staan te wachten tot de volle
dansgelegenheid door een
paar jongens en meisjes
wordt verlaten, zodat zij hun
plaats mogen innemen.
Ik legde die filosofische gedach
te, dat ik net zo goed naar
Helmond had kunnen gaan
aan mijn reisgenoten voor,
die beloofden met me mee te
zullen gaan naar Helmond,
zodra daar de wedstrijd
DDR-Nederland wordt ge
speeld...
Planeconomie
,fJe hebt daar zeker een boekje
over Leipzig gekocht, dat je
dat allemaal weet van Bach
en Goethe en de bonthandel?"
zult u misschien denken,
maar dat zit toch anders dan
u denkt. Leipzig mag dan een
beroemde oude stad zijn die
maar anderhalf uur vliegen
van Amsterdam ligt, het ligi
toch verder weg dan vele ste
den met een gelijkwaardige
achtergrond.
Ik heb in Amsterdam bij een
tiental boekhandels vergeefs
gezocht naar een boekje over
Leipzig, en maar twee boek
handels hadden een reisgids
in het Duits over de DDR,
waarin Leipzig maar drieë
neenhalve bladzijde besloeg.
Daar had ik dus niet veel aan
en ik besloot daarom te wach
ten tot ik in Leipzig zelf was.
De DDR is nu eenmaal geen
geliefd vakantieland, boekjes
over Peking en Moskou en Le
ningrad en Boedapest en
Warschau kun je kopen, niet
over Leipzig.
Maar in Leipzig zelf was hele
maal geen boekje over Leipzig
te koop! Wel zag je overal
handzame boekjes over Dres
den, Dessau, Rostock, maar
Leipzig in dezelfde serie was
uitverkocht. Echt overalzelfs
in het museum dat aan de his
torie van de stad is gewijd!
Dat is nu waarschijnlijk zo'n
voorbeeld van planekomie:
van elke stad worden evenveel
boekjes gemaakt, elke stad
krijgt van alle boekjes over
alle steden een gelijk aantal
delen, dus ook van het boekje
dat over hun eigen stad gaat,
en het gevolg is dat de boekjes
over Leipzig in Leipzig met
een uitverkocht zijnterwijl er
in Rostock nog hele stapels
liggen!
Soms werkt die planeconomie
wel, soms niet. Ik heb aan de
deuren van winkels en res
taurants enige tientallen
bordjes zien hangen met een
hond erop afgedrukt en de
mededeling dat hij binnen
niet gewenst was. Ik verzet
mij niet tegen het weren van
honden in winkels, maar ik
constateer dat ik in de drie
dagen dat ik in Leipzig was
geen hond op straat heb ge
zien. De hond is daar, voor
mijn gevoel, dun gezaaid,
waardoor zo'n verbodsbordje
sterk doet denken aan die En
gelse boer die elke 100 meter
vanaf zijn kar een handjevol
wit poedet uitstrooide over de
weg.
„Waarom doet u dat?" vroeg
iemand die met hem meereed.
„Ze zeggen dat het goed tegen
de leeuwen is". De meerijder
antwoordde.Maar er zijn in
Engeland toch helemaal geen
leeuwen?", waarop de boer
zei: ,X>at is maar goed ook,
want dat spul helpt geen
pest!"
Mandjes
Maar hoe zit het met die grijze
plastic mandjes die iedereen
die een winkel betreedt auto
matisch vastpakt en mee
neemt. Ze zouden ze nog mee
naar binnen nemen als ze al
leen maar een tuinbank of een
piano hoefden te kopen. Me
nigmaal zag je binnen bij de
uitgang mensen staan wach
ten tot een eerdere klant haar
lege mandje voor het weg
gaan kwam afstaan aan de
volgende. Een soort estafette
dus, maar dan met mand
jes.
Is het nu een domme zet van de
planeconomie om er geen zorg
voor te dragen dat er ook op de
drukste uren voldoende
mandjes zijn, of is dat juist
een slimme zet, waarmee zij
voorkomen dat er meer men
sen de winkel of het waren
huis binnen gaan dan het wa
renhuis kan behappen? Een
regulatiesysteem dus. Ik ge
loof in de domme zet.
'Romanticus
Jan Schmitz:
LEIDEN - ,J5r is maar een goeie
Leienaar Het is een liedje uit
een ver verleden, een „hit" op de
toenmalige hosvloer tijdens de 3-
oktoberfeesten, dat betrekking
heeft op de toenmalige burge
meester De Gijselaar. Dit liedje
zou ook van toepassing kunnen
zijn op Jan Schmitz, organist van
de Hartebrugkerk. Hoe hij vertelt
over zijn orgel - het enige roman
tische orgel in Leiden - en hoe het
net nog op tijd van de ondergang
gered is. Jan Schmitz wuift reso
luut alle lof aan zijn adres weg.
Hij zegt:
„Er zijn veel goeie Leienaars. Als zij
er niet waren geweest, wie weet
wat er dan met de kerk en het
orgel gebeurd was. Ik ben blij dat
ik zoveel goede vrienden heb, die
belangeloos concerten hebben
gegeven ten bate van de Stichting
Het Orgelfonds. Dank zij hun
werk" en van allen, die zomaar
geld hebben gegeven, is dat
prachtige orgel nu al in restaura
tie".
Jan Schmitz is een gezellige prater.
„Ik herinner me nog toen ik hier
kwam. Ik voelde me als een kat in
een vreemd pakhuis. Twee men
sen wil ik vooral noemen, omdat
zij de eersten zijn geweest, die me
op weg hebben geholpen, en die,
figuurlijk gesproken, de eerste
paal hebben geslagen voor mijn
orgel. Maria Vos van de Cuturele
Raad was de eerste die een flink
bedrag ter beschikking stelde
voor het orgelfonds, en Tjitte
Weber, directeur van K. en O., zei:
Joh, je moet eens gaan praten met
die en die. En zo ben ik er hele
maal in gekomen. Ongelooflijk,
wat de mensen hier in Leiden,
leuke, fijne mensen allemaal
hebben gegeven en hebben ge
daan. We zijn er nog niet, maar we
zijn al wel in de goede richting,
zelfs zo ver, dat we het basisbe
drag hebben bereikt,
Jan Schmitz
we nu een subsidie krijgen van
Monumentenzorg, en dan moe
ten we nog een heel bedrag bij
elkaar zien te krijgen, voor de
rest. Klaar zijn we nog lang niet.
Als ik bedenk dat zo'n Caroline
van Hemert, en Lieuwe Visser en
nog vele anderen hier allemaal
concerten hebben gegeven, vrij
wel gratis.
Zondag hebben we een plechtige
hoogmis in de Hartebrugkerk ter
gelegenheid van onze tweede
plaat, die zojuist is uitgekomen.
We voeren de Missa Festiva uit
van Gretchaninoff en "O Jesu
amor mi" van A. Giessen, en
vooral niet te vergeten het Magni
ficat van Jan Nieland. Werken die
we ook op de plaat hebben gezet.
En die plaat zal zondag in de kerk
verkrijgbaar zijn. Maar laat ik niet
alleen praten over mijn orgel,
want er is veel meer aan de hand".
De stem van Jan Schmitz klinkt
wat geheimzinnig: „We hebben
grote plannen. Leiden is een or-
gelstad. Volgend jaar is de restau
ratie van het orgel uit de Hoog
landse Kerk voltooid, een zuiver
Barok-orgel. Ik heb gehoord, dat
het evenals het orgel uit de Pie
terskerk in zijn oorspronkelijke
staat wordt teruggebracht. Alle
romantische registers gaan eruit,
en worden vervangen door ba-
rok-registers en daarvan komen
er nog enige bij. Ons orgel komt
volgend jaar hopelijk ook klaar,
en dan moet je je even voorstel
len: drie prachtige historische
orgels, het orgel van de Marekerk
meegerekend. Daar gaan we wat
mee doen. Ben Fey, Joop Brons.
Tjitte Weber en ik hebben de
koppen bij elkaar gestoken, en nu
komt het: orgelconcerten, die we
natuurlijk zelf ook geven, maar
waarvoor we bekende organisten
zullen uitnodigen. En om te
voorkomen, dat zoiets niet in
twee kerken tegelijk gebeurt,
doen we het om en om. Er komen
hier concoursen voor beroepsor
ganisten én voor amateurs, en
improvisatieconcoursen. We
gaan orgelcursussen organise
ren. Geen orgellessen, hoor, want
die worden op de muziekschool
al gegeven, en die willen we niet
in de wielen rijden. Nee, gewoon
cursussen voor iedereen, waarin
het orgel en zijn werking wordt
uitgelegd. En zo hopen we ook de
belangstelling wat op te schroe
ven. Alles gaat in samenwerking
met K. en O. En als dan over enige
tijd ook nog het orgel van de Pie
terskerk klaar is, dan zul je eens
wat beleven, want daarvoor be
staat van buiten al zoveel belang
stelling. We hebben met z'n allen
grote plannen. Dat van de con
coursen zal volgend jaar al een
feit worden, onder motto: „Lei
den orgelstad!".
121 1UU n Trinidad nr New
pass 21 greenwich-
York,
Pieter Wi
boei nr Guei
Southpole 21 30 z Alicante nr Las Pal-
Alk 21 v Rotterdam nr Cork,
Carebeka 6 21 te Rotterdam,
Car Express pass 22 Lizard Head,
Concordia pass 22 Kanaal eil. nr Rotter
dam,
Corrie Broere 22 dw Lissabon nr Le Ha-
Elan 22 te Rotterdam.
Expansa 21 v Rotterdam,
Fairlain 21 50 z Split nr Benghazi,
Frisian Trader 22 40 nw Esbjerg nr Ant
werpen,
Gerda Maria 21 160 z Dakar nr Lagos,
Groesbeek 22 145 to Ouessant nr Noore-
sundby.
Jacobus Broere 21 v Rotterdam nr Bil-
Laura 21 rede Mostaganem,
Mare Altum 21 v Rotterdam nr Gent,
Mare Bonum 22 te Rotterdam.
Midsland 21 v Rotterdan nr Hull,
Oleander 21 420 zo New York nr New
York,
Amstelmeer 22 480 zo Hokkaido nr de V.
S..
Atlantic Crown 21 vn Baltimore nr New
Barendrecht 21 Houston nr Norfolk,
Capiluna 21 te Mina,
Gooiland 22 vn Amsterdam nr Sao Se-
Latirus 21 te Mena,
Nedlloyd Colombo 22 vn Lyttleton i
Auckland,
Nedlloyd Dejima 22 vn Le Havre nr Fos,
Nedlloyd Delft 21 vn Busan nr Kobe.
Nedlloyd Ebro 21 vn Vbssingen nr Port
Nedlloyd Forcados 21 vn Yokohama r
Nedlloyd Kembla 21 210 nw Seychellen
nr Singapore.
Nedlloyd Kimberley 22 te Vancouver,
Nedlloyd Kingston 22 te Kaapstad,
Nedlloyd Napier 22 te Buenos Aires,
Nedlloyd Rockanje 22 te Tripoli,
Nedlloyd Rijn 21 te Hamburg.
Nedlloyd Streefkerk 21 vn Arica nr Ka-
Nedlloyd Tasman 21 vn Tilbury m
r Lo-
IZAAK, OBA1K \IB 1xvr
IHCeeEEAJ f-CHXpfZ vJE Pc/Cj Ot'ER
<IE P&AAr°
II*''''
<_/}VA>tUJ\ 3417
LOTEN Cm TE lOKEN
FRED BASSET we met we
1 speelt!
Wi) SPELEN
SAMEN, RON. jA>
Zielig voor Ron' Afgelopen 2aterdag^
wnoest hy óbk d met hem spelen'. J
JIOO y
C&LF
CUIB
De avonturen van Jommeke LIEVE CHOCO
IV, dl koffiemelk.
200 g geraspte of
gemalen kokos. Los
de suiker op in de
warm gemaakte kof
fiemelk. Roer er van
het vuur af de ge
raspte of gemalen
kokos door en blijf
heel goed roeren tot
een dikke gelijkma
tige massa is verkre
gen.
N. B. Hiervan kun
nen ook balletjes
worden gevormd,
door kokos gerold
en als versnapering
worden gegeven.
WINA BORN
Agenda
Leidse bioscopen
CAMERA: "Gejaagd door de wind", da.
7.45 uur, 12 jr.
Kinderinatinee: "Kuifje en het geheim
van het gulden vlies", z
2 00 u
2.30
Nachtfilm: "Cousin cousine", vr. en za.
12.00 uur, 16 jr.
LUXOR: "Gestolen goed gedijt niet", sa.
2.30,7.00en 9.15 uur. zo. 2.15.4.30,7.00en
9.15 uur. al.
LIDO 1 "Hair", da. 2.30,7.00en 9.15 uur,
zo. ook 4.45 uur, al.
LIDO 2: "Alien", da. 2 30, 7.00 en 9.15
uur, zo. ook 4.45 uur, 16 jr
LIDO 3: "Die Ehe der Maria Braun", da.
7.00 en 9.15 uur, do.,
2.30 u
16jr.
1 di. i
Kindermatinee: "Woody Woodpecker",
za. en woe. 2.30 uur, zo. ook 4 45 uur.
STUDIO: "Take the money and run", da.
7.00 en 9.15 uur, do., vr., ma. en di. ook
2.30 uur, 12 jr
Middagvoorstelling: "Kiss in attack of
the phantoms", za. en woe. 2.30 uur, zo.
ook 4.45 uur
TRIANON: "Kort Amerikaans", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur. zo. ook 4.45 uur. 16 jr
REX: "Hete liefde in Zweden", da. 2.30,
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
ungevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuid en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuisj
Bezoekuren
ziekenhuizen
^iaconessenhuis:
Middag bezoekuur 13.45-14.30
Avond bezoekuur 18.30-19.30
Kraamafdeling: vaders
2 bezoekers per patient).
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.OOuur
(alleen voor echtgenoot) van 15.00-16.00
uur en van 18.30-19.30 uur. Babyshow
laatste kwartier van avondbezoek.
Kinderafdeling: dag.
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdehng gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
Maandag tlm vrijdag
1830-18.45 uur
Zaterdag en zondag.
14.45-15.00 t
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18 30-19.00 uur
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le <n 2<- klas 11 1130.
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur 3e klas
13.30-14 15 en 18 30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip-
Vil (020-175000.
7.00 en 9 15 u
4 45 L
16 jr.
Bioscopen Alphen
EURO 1: Gejaagd door de wind", da. 1.30
en 8.00 uur, 12 jr
EURO 2: "Alien", da. 1.45. 6.30 en 9.00
uur, zo. ook 4.00 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling Euro 1 en 2: "Met de
vlam in de pijp", za. 12.15 uur, 16 jr.
EURO 3: "I never promised you a rose-
garden". da.6 45 en 9.30 uur, do., vr.. ma.
endi ook 2.00uur,zo.ook4.15uur, 16jr
Kindermatinee: "Bungs Bunny zet de
boel op stelten", woe., /a. en zo. 2.00 uur.
Nachtvoorstelling: "Bilitis", za. 12.15
uur. 16 jr.
'They called him bulldo;
:shaven 22 vn Rotterdam nr Ham- J°ng".
c(LladCl lieuius
23 november 1979
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Een brigadier op Corsica
heeft zich meester gemaakt van
een beruchten bandiet, Jacques
Peretti. Dit is de vijfde bandiet
dien hij arresteerde. Peretti had
op zijn 22ste jaar reeds een
moordaanslag gedaan op zijn
vader en schoonmoeder. De bri
gadier. na verscheidene nach
ten in hinderlaag te hebben ge
legen, zag Peretti eene buiten
plaats binnensluipen en liet de
woning dadelijk omsingelen. De
misdadiger iverd gegrepen op
het oogenblik, dat hij uit het
venster wilde springen.
- Te Kertsch in Rusland toer
den onlangs op bevel van de po
litie anderhalf millioen bedor
ven haringen verbrand. Deson
danks is de prijs nog zeer laag
wegens de ongehoorde massa's,
die gevangen zijn. De haringen,
die men te St.-Petersburg eet,
komen uit Zweden en Schot
land, zeer weinig uit Holland,
deze laatste gaan meest naar
Siberie en worden daarom meer
gezouten.
- In Nieuw-York zijn de stallen
in de 8ste Avenue, behoorende
tot de "Horse Car Line", afge
brand. Meer dan honderd
paarden kwamen in de vlam-
VtjftiQ jaa.r geleden:
- In de Roemeensche stad Kis-
jincir wordt r,,or de rechtbank
aldaar een proces gevoerd door
de families Zabowskin en Do-
nudo tegen den Roemeenschen
staat. Deze families, die ver
wantzijn aan den v<xjrmaligen
tsaar Nicolaas van Rusland ei
schen de teruggave door den
staat van twee thermale bron
nen. die zich in de buurt van de
Zwarte Zee bevinden, dan wel
een schadeloosstelling ten be
drage van 300 méUÜM Lfi
Roemeensche regeering heeft
hun door haar advocaat 160
millioen aangeboden, maar dit
aanbod is door de etschers van
de hand gewezen Het proces zal
nog wel even duren, aangezien
niet minder dan twaalf advoca
ten voor de eischers zullen plei-
- Een klein passagiersvlieg
tuig, dal boven een der drukste
stadsdeelen van New York op
een hoogte van 500 Meter vloog,
is gisteren neergestort. De brok
stukken vielen op het dak van
een woonhuis, dat zwaar werd
beschadigd. De piloot werd ge
dood, maar de passagier kon
zich door middel van een para
chute in veiligheid stellen.
