Onderdelen in kerncentrale
blijken
beschadigd
Mannen met
een technische
knobbel: houdt
donderdagavond
'nhalf
uurtje vrij.
'Ziekenhuisbestuur
schuld beddenstop'
LATKA WEER THUIS
Enschede niet
blij met depot
legermateriaal
Verwarring en gekrakeel
in zaak-Siert Bruins
HEINEKEN
BORSSELE
WORDT
NERVEUS
VAN KERN
CENTRALE
In de ogen van deskundigen niet ernstig
ENSCHEDE (GPD) - De Ensche
dese zakenman Paul Latka (53),
die sinds 18 mei op beschuldiging
van spionage in Polen gevangen
werd gehouden, is afgelopen
vrijdag weer thuisgekomen. Naar
verluidt is Latka, een geboren
Pool, maar sinds 1947 in Neder
land wonend, het slachtoffer ge
worden van een Poolse zakenre
latie. Deze, een concurrent, zou
een paar dia's in Latka's auto
hebben gelegd en daarover de
Poolse justitie hebben getipt. Op
weg terug naar Nederland werd
Latka aan de Poolse grens aan
gehouden. De man die het film
materiaal in Latka's auto depo
neerde, zou inmiddels bij de
Poolse autoriteiten bekend
zijn.
Latka zelf weigert tot nu toe iets
over de zaak mee te delen. Zijn
„Zijn toestand is goed.
Enschedese zakenman door Polen vrijgelaten
maar hij heeft veel moeite om al
les te verwerken. Vooral zijn ze
nuwen hebben een knauw ge
kregen en daarom wil mijn man
zich eerst onder doktersbehan
deling stellen".
Nog vrij onverwacht hoorde me
vrouw Latka vrijdagmorgen van
het ministerie van buitenlandse
zaken dat haar man in de loop van
de dag op Schiphol zou arriveren.
Over de behandeling in Polen
vertelde mevrouw Latka dat die
redelijk is geweest.
In de loop van deze week zal Latka
over de zaak nog een onderhoud
hebben met het ministerie van
buitenlandse zaken in Den Haag.
Over een eventuele eis tot scha
devergoeding bij de Poolse auto
riteiten wilde mevrouw Latka
geen mededeling doen. „Voorlo-
zei zij.
De zaak-Latka is de laatste maan
den regelmatig in het nieuws ge
weest. Aanvankelijk was ondui
delijk waarom de man. die maan
delijks voor zaken in zijn geboor
teland verbleef, was gearres
teerd. In het begin kon de Ne
derlandse ambassade maar
moeilijk contacten leggen. Fami
lie mocht brieven en soms le
vensmiddelen sturen, maar een
bezoek van mevrouw Latka aan
haar echtgenoot bleek, ondanks
stevige aandrang, niet moge
lijk.
In brieven naar huis verklaarde
Latka onschuldig te zijn inzake
de hem ten laste gelegde spiona
ge voor de NAVO. Zijn zaak werd
bij de hoogste Poolse autoriteiten
aan de orde gesteld door minister
van buitenlandse zaken Van der
Klaauw tijdens een officieel be
zoek dat deze in het najaar met
premier Van Agt aan Polen
bracht. Toen werd de toezegging
gedaan dat consulaire bijstand -
tot dat moment erg moeilijk -
mocht worden verleend en dat
mevrouw Latka haar man mocht
bezoeken, hetgeen inderdaad is
gebeurd.
ENSCHEDE (ANP) - De Ensche
dese gemeenteraad heeft zich gis
teravond tijdens een ingelast de
bat fel gekant tegen de bouw van
een mobilisatieeomplex van het
Amerikaanse leger op Ensche-
BORSSELE (ANP) - Het ge
meentebestuur van Borssele
heeft de minister van volks
gezondheid en milieuhygiëne
verzocht zo snel mogelijk een
beslissing te nemen over de
definitieve opslag van
radioactief afval.
Wanneer het parlement besluit
het contract tussen de PZEM
en de Franse opwerkingsfa
briek voor radioactief afval
Cogéma niet te bekrachtigen,
waardoor de kerncentrale in
Borssele genoodzaakt wordt
steeds nieuwe splijtstof te
kopen, dan zou dat kunnen
betekenen dat de afgewerkte
splijtstof in of nabij de kern
centrale in Borssele moet
worden opgeslagen. In feite
zou dan, volgens het gemeen
tebestuur, de gemeente Bors
sele als opslagplaats voor
radioactief afval zijn aange-
"Als de Nederlandse samenle
ving de zoutlagen in het
noordoosten van ons land on
voldoende veilig vindt voor
die opslag, dan kan zij een
langdurige opslag in Borssele
zeker niet toelaten. Er zou dan
met twee maten gemeten
worden", schrijft het Borssel-
se college aan de bewinds
in haar brief zegt het gemeen
tebestuur dat de vele discus
sies over kernenergie verwar
ring veroorzaken bij de be
volking van Borssele. Dat
komt ook omdat niemand de
finitieve beslissingen neemt
ten aanzien van nieuwe kern
centrales en het gebruik van
kernenergie. De start van de
brede maatschappelijke dis
cussie duidt op een afwach
tende houding. Het gemeen
tebestuur van Borssele zegt
overigens zeer benieuwd te
zijn naar de wijze waarop de
resultaten van de brede maat
schappelijke discussie wor
den gemeten. Maar als na de
discussie in de Tweede Ka
mer over het ongeval met de
kerncentrale van Harrisburg
(VS) zou worden besloten dat
de kerncentrale Borssele
moet worden gesloten, dan
zal de gemeente zich ondanks
het feit dat de gemeenteraad
zich tot nog toe niet tegen
kernenergie heeft uitgespro
ken, toch achter het sluiten
van de kerncentrale stellen,
aldus B en W van Borssele in
hun brief aan de'minister.
de's grondgebied. De raad vond
dat het aantal arbeidsplaatsen,
dat dit project oplevert, te klein is
in verhouding tot de benodigde
oppervlakte voor de opslag
plaats. Het gaat om 75 arbeids
plaatsen per hectare. De gemeen
te gaat bij de v
BORSSELE (GPD/ANP) - Zo'n 50 U-vormige
pijpen, onderdeel van de beide stoomgenerato
ren in de Borsselse kerncentrale, blijken zoda
nig te zijn aangetast, dat ze "dicht moeten wor
den gestopt", maar daarnaast zijn er nog enige
honderden pijpjes waaraan in de afgelopen da
gen beschadigingen zijn geconstateerd.
Die beschadigingen zijn in de ogen
van deskundigen echter niet ern
stig. Dat zei ir. U. W. Banga gis
termiddag. Hij is een van de top
mensen uit de leiding van de
kerncentrale. De pijpen spelen
een rol bij de warmteregulatie
tijdens de splijtstofprocessen in
de centrale.
Inmiddels ligt de kerncentrale al
vanaf 21 oktober stil. Dat kost
ongeveer 360.000 gulden per dag.
Een wezenlijk onderdeel van die
schadepost wordt gevormd door
de stroom die de PZEM (Provin
ciale Zeeuwse Energie Maat
schappij) via het landelijk kabel
net moet inkopen om Pechiney
van brandstof te voorzien. Vol
gens de contracten kan de Franse
multinational te allen tijde reke
nen op elektriciteit tegen de
kostprijs van kernenergie - het
doet er in die opzet niet toe of de
PZEM zelf de stroom via de kern
centrale levert of de duurdere
stroom via het landelijk net moet
aankopen.
Het is de PZEM nog niet duidelijk
hoe het komt dat de pijpjes wor
den aangetast. "Het is een vorm
van corrosie", zegt Banga. Corro
sie die hij in verband brengt met
het feit dat de kerncentrale zout
koelwater uit de Westerschelde
gebruikt. Hij noemt dat zoute wa
ter als een van de mogelijke oor
zaken; het is niet onomstotelijk
vastgesteld.
Een ander probleem is het ontstaan
van een lek in een van de aange
taste pijpjes. Ir. Banga heeft het
over een "herkenbare bedrijfssi
tuatie", een mogelijkheid waar
mee men in de bedrijfsscenario's
rekening heeft gehouden. Als de
instrumenten in de stoomgenera
toren een lekje ontdekken dat zo
groot is dat het kan worden opge
spoord, wordt de centrale ge
stopt.
Gistermorgen heeft zich in de
kerncentrale in Borssele een
brandje voorgedaan tijdens las-
werkzaamheden in het nucleaire
deel van de centrale. De schade
bleef beperkt en er deden zich
geen persoonlijke ongelukken
voor. De bedrijfsbrandweer van
de kerncentrale wist het vuur
zeer snel te doven.
Ruim 700 inwoners van de kleine
Betuwse gemeente Dodewaard
hebben het afgelopen weekeinde
hun handtekening gezet onder
een petitie aan de Tweede Kamei:
waarin om sluiting wordt ge
vraagd van de kerncentrale in
Borssele en in hun eigen gemeen
te. De petitie zou vandaag tegelijk
met de resultaten van een on
langs door het Twents energie
comité in Almelo gehouden en
quête op het Binnenhof in Den
Haag worden aangeboden aan
het kamerlid Van Houwclingen,
de voorzitter van de tweede-ka
mercommissie voor kernener
gie-vraagstukken.
DEN HAAG - Acteur Ruiger Hauer (links) kwam gisteren namens enige honderden actievoerders die zich
beijveren voor meer faciliteiten voor het Groningse Academisch Ziekenhuis 250.000 handtekeningen aanbieden
aan minister Pais van onderwijs rechts). Het gesprek tussen de twee verliep uiterst onbevredigend zodat Hauer
de handtekeningen maar weer meenam. "Daar zoeken we wel een betere bestemming voor" aldus de filmacteur
Uitgejouwde Pais over AZ Groningen:
GRONINGEN (GPD) - Het ging er
af en toe grimmig aan toe in de
zaal van het Schwurgericht in het
Westduitse Hagen, waar gisteren
het proces tegen Siert Bruins en
August Neuhauser zijn vierde
week inging. Waren er vorige
week vrijdag felle discussies tus
sen enerzijds de verdediging van
de twee van oorlogsmisdaden be
schuldigde oud-SS'ers uit Delf
zijl en anderzijds de rechtbank en
de openbare aanklager over de
nog opgeroepen getuigen, giste
ren ontstond er gekrakeel over de
datum waarop de moord op de
joodse broers Meijer en Lazarus
Sleutelberg nabij het joodse
kerkhof in Farmsum zou hebben
plaatsgevonden. Was het op 25
april 1945, zoals in de tenlasteleg
ging staat, of was het in de mor
gen van 26 april? August Neu
hauser maakte de verwarring nog
groter door weer met een nieuw
verhaal over de Sleutelberg-affai-
re voor de dag te komen. Daar
mee verbrak Neuhauser het stil
zwijgen dat hij tot nu toe beoe
fende.
De lezing van Neuhauser luidt nu,
dat hij met iemand anders - of dat
Bruins was of een ander wiens
naam hij intussen vergeten is,
weet de voormalige SS'er niet
meer te vertellen - de broers
Sleutelberg uit de gevangenis in
Delfzijl heeft gehaald. Met z'n
vieren zouden ze naar Farmsum
zijn gereden tot aan de oude
spoorbaan daar. Terwijl hij, Neu
hauser, in de auto bleef zitten, zou
de ander de beide broers aan de
Canadezen hebben overgedra
gen, die al aan de andere kant van
de spoorbaan lagen.
Neuhauser had ook een lezing over
zijn verklaring voor de rechtbank
in Groningen in 1949, waar hij
beweerde dat Siert Bruins de
beide Sleutel bergs had doodge
schoten nadat deze eerst hun ei
gen graf hadden moeten graven
Volgens Neuhauser was hij des
tijds in Groningen zó mishan
deld, dat hij tenslotte die verkla
ring had afgelegd die de Hollan
ders wilden hebben, namelijk dat
Bruins de moord gepleegd had
Want Bruins moest hangen.
De verwarring werd in feite nog
vergroot door de getuigenverkla
ring van de heer Jacob Bottema
(45) uit Delfzijl, een leraar die zich
sinds een paar jaar bezighoudt
met een onderzoek naar de ge
schiedenis van de joodse ge
meenschap van Delfzijl. Bottema
heeft over de zaak-Sleutelberg
gesprekken gevoerd met diverse
mensen. In de maanden mei en
juni van dit jaar heeft hij ook be
zoeken gebracht aan de heren
Bruins, Neuhauser en Bordeaux
(de chef van de SD-Dienststelle
in Delfzijl gedurende de laatste
oorlogsmaanden
Bottema vertelde de rechtbank van
de geruchten die in de loop der
jaren over de zaak-Sleutelberg de
ronde hebben gedaan in Delfzijl.
Van een doodgraver zou hij heb-
beh gehoord dat de beide broers
nooit in één uur tijd in staat zou
den zijn geweest twee graven te
delven in de zware klei. De broers
hadden tenslotte de hele oorlog
ondergedoken gezeten en waren
dus verzwakt, aldus deze „vak
man", die tegen Bottema gezegd
heeft zelf drie uur nodig te heb
ben gehad voor één graf. Daar
mee zou het verhaal van Bruins
en Neuhauser in twijfel kunnen
worden getrokken.
Bij zijn naspeuringen is Bottema
ook op een gerucht gestoten vol
gens welke de gebroeders Sleu
telberg zich bij het naderend
oorlogsgeweld in een kuil zouden
hebben verstopt en daar door een
brandbom getroffen zijn. De ver
koolde lijken zouden begraven
zijn op het kerkhof van Delf
zijl.
De rechtbank heeft besloten de
dochter van de boer bij wie de
joodse broers ondergedoken za
ten, Jantje Dijkema. die nu in
Zuid-Afrika woont, over te laten
komen. Zij werd, samen met de
Sleutelbergs, naar de SD in Delf
zijl gebracht door de Duitse sol
daten die hen hadden gevangen
genomen, maar korte tijd later
werd zij weer vrijgelaten. Me
vrouw Wieringa-Dijkema (zoals
zij nu heet) heeft al laten weten
dat ze komt. Zij zal vermoedelijk
op 28 of 29 november in Hagen
getuigen.
De rechtbank komt morgen en
donderdag in Groningen om
aanwezig te zijn bij het verhoor
van een aantal Nederlandse ge
tuigen door rechter-commissaris
Meijeringh. De resultaten van dit
verhoor, dat niet openbaar is,
zullen begin volgende weèk in dé
„Hauptverhandlung" van het
Schwurgericht ingebracht wor
den.
DEN HAAG (GPD) - Minister Pais
(onderwijs en wetenschappen)
geeft het bestuur van het Acade
misch Ziekenhuis in Groningen
de schuld van de lege bedden in
dat ziekenhuis, waar kankerpa
tiënten moeten worden gewei
gerd. Hij heeft gisteren laten we
ten dat er geen geld bij het minis
terie beschikbaar is om de Gro
ningse noodtoestand op te los
sen. PvdA, D'66 en het CDA wil
len deze week toch proberen geld
van de minister los te praten om
aan de toestand in Groningen een
eind te maken. Het gaat om een
paar miljoen gulden om ver
pleegkundig personeel te kun
nen betalen, zodat alle bedden
gebruikt kunnen worden.
Tijdens een demonstratie in de hal
van zijn ministerie werd minister
Pais gisteren door 400 patiënten
en familieleden, alsmede andere
actievoerders uitgejouwd. De
voornamelijk uit het Noorden
naar het ministerie getrokken ge
troffenen vonden de houding van
de minister zo negatief, dat ze
hun kwart miljoen verzamelde
handtekeningen op een zieken
huisbed weer meenamen en niet
meer aanboden. Dat was wel de
bedoeling geweest. „We zoeken
een betere bestemming", aldus
Rutger Hauer, de filmacteur die
de actie coördineert uit persoon
lijke betrokkenheid. Zijn zwager
is namelijk kankerpatiënt.
Minister Pais sprak op verzoek van
Rutger Hauer (de enige die hem
in de ministeriële kamer kwam
opzoeken) de demonstranten in
de hal van het ministerie tóe. Pais
zei, leunend vanaf de balustrade
tot de noordelijke demonstran
ten. dat niet hij, maar het bestuur
van het ziekenhuis in Groningen
verantwoordelijk is voor de ma
nier waarop het geld wordt be
steed.
Omdat de minister de demonstran
ten naar de Tweede Kamer ver
wees (die kan tot méér uitgaven
besluiten), trokken de demon
stranten met hun handtekenin
gen naar het Binnenhof.
De actievoerders ontwrichtten het
verkeer in Den Haag gisteren
omdat Rutger Hauer met zijn
kampeerauto vol patiënten mid
den op een trambaan ging staan.
De patiënten trokken ook in rol
stoelen door het Haagse centrum.
Een aantal „aansprekers" droeg
een ziekenhuisbed met daarin de
kwart miljoen verklaringen van
mensen die willen dat de bed
denstop verdwijnt.
Aandacht voor de actie is er ook van
de zijde van de koningin. Die
heeft een brief vai
Pronk - de moeder van de over
leden Cathrinus - beantwoord.
De koningin laat weten dat zij
Pais heeft gevraagd om haar in te
lichten over de toestand in Gro
ningen. Aldus vertelde gisteren
mevrouw Pronk in Den
Haag.
Het aanbieden van de handteke
ningen aan de koningin te Soest-
dijk stond even op het program
ma, toen Pais niet waardig werd
gevonden ze te ontvangen. Daar
een actie te Soestdijk vrijwel ze
ker geen succes zou worden, is
besloten de half miljoen handte
keningen aan te bieden aan de
voorzitter van de Tweede Kamer
dr. Dick Dolman.
bedrijven uit van minstens twee-
a driehonderd per hectare.
Als bezwaar gold ook dat door de
bouw van het omvangrijke depot
de spanning op de Twentse ar
beidsmarkt in de bouw nog ver
der toeneemt. Nu al komt het
voor dat bedrijven bij elkaar
bouwvakkers wegkopen.
Vooral h«t CDA «n do PvdA waren
de mening toegedaan, dat een
depot voor tanks, geschut, voer
tuigen en munitie te riskant is in
een dichtbevolkte streek zoals
Twente. De socialisten zagen bo
vendien als gevaar dat het depot
ooit kan worden gebruikt voorde
opslag van tactische kernwa
pens.
Evenmin als de provincie Overijs
sel en het gewest Twente, is de
gemeente Enschede vooraf door
de regering geïnformeerd over de
bouw van legerdepots, dit in te
genstelling tot de gemeente Em-
men. Helemaal verrast toonde
burgemeester Wierenga zich gis
teravond overigens niet, omdat
de Overijsselse ontwikkelings
maatschappij ruim anderhalfjaar
geleden namens het ministerie
van defensie al eens had ge
vraagd naar ruimte voor een le-
geropslagplaats. Of het toen om
hetzelfde depot ging als in het
huidige plan, kon de burgemees
ter niet zeggen. "De behoefte aan
nader contact erover hadden we
niet, aangezien de zaak was om
geven met de grootst mogelijke
geheimzinnigheid. Bovendien
waren met het plan eveneens te
weinig arbeidsplaatsen gemoeid,
aldus Wierenga.
Uit een gesprek met staatssecreta
ris Van Eekelen van defensie had
de Enschedese burgemeester gis
teren opgemaakt, dat er tussen
Zuidoost-Drente (Emmen) en
Twente in feite drie depots zijn te
verdelen. Hoe die verdeling vol
gens Defensie uit moet vallen,
was Wierenga niet duidelijk ge
worden. Kolonel Wenders van
het ministerie van defensie ver
klaarde gisteren - desgevraagd
dat er voor wat betreft Emmen
wordt gedacht aan één depot en
in Twente wordt gestreefd naar
twee opslagplaatsen, verdeeld
over twee gemeenten. Met na
druk heeft de staatssecretaris te
genover Wierenga verklaard, dat
bij de depots geen oefenterreinen
komen.
Afgesproken werk
UDEN (ANP) - De 17-jarige pomp
bediende W. van L. uit Veghel die
in oktober bij een overval op een
benzinestation in Uden door de
daders werd opgesloten, blijkt
van te voren een afspraak met de
overvallers te hebben gemaakt.
Uit onderzoek door de politie bleek
dat Van L. met twee vrienden de
overval in scène heeft gezet. De
twee vrienden (17 en 18 jaar) gin
gen er bij de overval met twee
duizend gulden vandoor.
ADVERTENTIE
Donderdagavond 22 novëmber
aanstaande van half zeven tot half acht zitten
de mensen van Heineken in het
GAB gebouw, Oosterkerkstraat 1 in Leiden.
Om u daar vrijblijvend
alles te vertellen over de zekere,
goedbetaalde banen als bedieningsman of
heftruckchauffeur in de ploegendienst bij
Heineken Zoeterwoude.
Best interessant om even mee te luisteren.
Heineken Brouwenjen B.V. - Burgemeester
Smeetsweg 1 - 2382 PH Zoeterwoude - tel (071) 814265.
