Wetsontwerp Albeda: korting
op sociale
uitkeringen
'Eerlijker
verdeling van
woonkosten nodig'
"Zwangerschap is geen ziekte
Veel kritiek PvdA en vakbeweging
Lage verdiensten en
lange arbeidstijden
Prijzen flink gestegen;
kooplust publiek bedaart
ZATERDAG 10 NOVEMBER 1979
Pleidooi voor thuis bevallen
AMERSFOORT (GPD) - „Op elke
plaats van Nederland waar een
verloskundige (vroedvrouw)
haar praktijk uitoefent, moet de
thuisbevalling mogelijk blijven".
Dit standpunt werd gisteren met
algemene stemmen ingenomen
op de jaarvergadering van de Ne
derlandse Organisatie van Ver
loskundigen (NOV). „Uit onder
zoek blijkt dat vroedvrouwen
zeer zorgvuldig vaststellen wan
neer om medische redenen een
bevalling in het ziekenhuis te
verkiezen is. Slechts 4 procent
van de vrouwen die in overleg
met de vroedvrouw voor thuis
bevalling kiezen, moet om niet te
voorziene complicaties in het
ziekenhuis worden opgenomen",
luidde de toelichting op het inge
nomen standpunt.
Drs. J. J. Klinkert, gedragsweten
schapper bij de medische facul
teit van de Vrije Universiteit in
Amsterdam, constateerde dat het
aantal vroedvrouwen tussen 1970
en 1977 met 5 procent was ge
daald, en het aantal gynaecolo
gen met 42 procent was gestegen.
In diezelfde periode steeg het
aantal ziekenhuisbevallingen
verhoudingsgewijs met 47 pro
cent. Terwijl in 1970 nog maar 20
procent van de bevallingen om
medische redenen in het zieken
huis plaats vond, was dit in 1977
40 procent. In totaal vond in 1977
al 62 procent van de geboorten in
ziekenhuizen plaats. De heer
Klinkert deed een beroep op de
aanwezige verloskundigen een
halt toe te roepen aan deze ont
wikkeling.
Nederland neemt met zijn groot
aantal thuisbevallingen een bij
zondere plaats in. Volgens de
heer Klinkert wordt een vrouw in
de VS die thuis wil bevallen, al
gauw een onverantwoordelijke
dwaas genoemd. Een bevalling
wordt daar als een operatie be
handeld; als de echtgenoot al
toegelaten wordt, dan is hij on
herkenbaar vermomd in een ste
riele jas, met masker voor en een
muts op.
De heer Klinkert meent dat in Ne
derland de thuisbevalling zo ge
liefd is, omdat hij ruimte geeft
aan de opvatting dat een beval
ling een natuurlijke zaak is. Hij
constateerde bij de toename van
ziekenhuisbevallingen tegelij
kertijd een toename van het aan
tal bevallingen „in kantooruren".
Ook in de weekeinden vinden
steeds minder bevallingen plaats.
Hij noemde het „medische ver-
f vreemding" dat steeds meer be
vallingen geforceerd op een be
paald tijdstip plaatsvinden.
„Zwangerschap en bevalling
worden steeds meer als ziekte
gedefinieerd", aldus drs. Klin
kert.
Hij wees er verder op dat meer zie
kenhuisbevallingen niet automa
tisch meer veiligheid met zich
meebrengen. Dat hangt volgens
Klinkert volledig af van de zorg
vuldigheid waarmee vrouwen
voor ziekenhuisbevallingen ge
selecteerd worden.
Fieke Bernts van de Nijmeegse
werkgroep Vrouw en Arts pleitte
voor meer aandacht van de arts
voor de zwangere vrouw. „Een
zwangere vrouw wordt vooral ge
zien als een zwangere buik; voor
de gevoelens, de twijfels en de
angsten van een vrouw in ver
wachting hebben de meeste art
sen te weinig belangstelling", al
dus Fieke Bernts.
Punctie kan
leiden tot
miskraam
WAGENINGEN (ANP) - De
kans op een onvoorziene
miskraam als gevolg van een
zogenoemde punctie voor
vruchtwateronderzoek bij
zwangere vrouwen is één tot
twee procent. Door vrucht
wateronderzoek, dat behalve
in Amsterdam ook in Rotter
dam en Groningen plaats
vindt, kan een aantal aange
boren afwijkingen bij het nog
ongeboren kind worden vast
gesteld.
Het percentage afwijkingen dat
voorkomt is overigens vrijwel
gelijk aan het risica van een
miskraan Dr. E.W. Loender-
sloot, gynaecoloog van het
Wageningse Pieter Pauwzie
kenhuis maakte deze gege
vens gistermiddag bekend
naar aanleiding van een sym
posium, dat vanmorgen in dat
ziekenhuis werd gehouden.
DEN HAAG (ANP) (GPD) - Bij het aanbrengen van kortin
gen op de sociale uitkeringen boven het minimum per 1
januari zal een onderscheid worden gemaakt tussen be
staande uitkeringen en nieuwe gevallen. Bij de bestaande
uitkeringen worden (om de koopkracht op peil te houden)
de kortingen gedeeltelijk gecompenseerd via een toeslag.
De nieuwe gevallen komen netto lager uit. Zij krijgen die
toeslag niet omdat voor hen geen sprake is van inkomen
sachteruitgang, anders dan bijvoorbeeld voor iemand die
65 jaar wordt.
Dit blijkt uit het wetsontwerp over
de korting op de sociale uitkerin-
gen van minister Albeda van so
ciale zaken en zijn staatssecreta
ris De Graaf, dat gisteren bij de
Tweede Kamer is ingediend. De
kortingen zijn volgens de be
windslieden noodzakelijk, om
een aantal fouten uit het sociale
zekerheidssysteem te halen.
Toeslagen
In geld uitgedrukt betekenen de
kortingsmaatregelen onder meer
dat een aow-uitkering volgend
jaar per maand zes gulden lager
uitkomt dan zonder die maatre
gelen. Om de inkomensachter
uitgang tot dat bedrag beperkt te
houden is een toeslag van even
eens zes gulden nodig. Voor de
modale wao-er is de feitelijke
achteruitgang vijf gulden bij een
toeslag van 63 gulden en voor het
wao-maximum negen gulden
(toeslag 120 gulden).
De regering gaat er van uit dat per 1
juli 1980 ongeveer dezelfde kor
tingen worden aangebracht. In
dat geval zal de koopkracht in
1980 worden gehandhaafd, aldus
de bewindslieden. Volgens het
wetsontwerp gaan de minimum
uitkeringen er volgend jaar 0,3
procent op vooruit, en handhaaft
de modale wao-er zijn koop
kracht precies. Iemand met een
maximum-wao-uitkering (circa
49.900 gulden per jaar) moet 1,1
procent inleveren.
W erkgelegenheid
Bij de minimumuitkeringen wordt
geen onderscheid gemaakt tus
sen oude en nieuwe uitkeringen.
De netto-minimumuitkeringen
blijven volgens het voorstel ge
koppeld aan het minimumloon.
Daarnaast gaat er voor de uitkerin
gen een kleinere belastingaftrek
gelden. Die komt nu op 150 gul
den te liggen (was evenals voor
werknemers 1000 gulden).
Minister Albeda zei gisteren in een
toelichting op het wetsontwerp
dat het duidelijk is dat de kor-
tingsvoorstellen hier en daar pijn
zullen doen. „Maar", zo zei hij,
„het gaat om het behoud en de
versterking van de werkgelegen
heid en de instandhouding van
het systeem van social zekerheid.
Reactie PvdA
"Met dit wetsontwerp breekt het
kabinet-Van Agt de meermalen
gedane belofte dat in elk geval de
sociale minima zouden worden
ontzien". Dit zegt de PvdA in een
eerste reactie op het wetsont
werp-aanpassing uitkeringsme
chanismen.
De PvdA wijst erop dat alle ont
vangers van sociale uitkeringen
de komende jaren f 20 tot f 60 per
maand zullen moeten inleverin
gen in vergelijking met de loon
ontwikkeling van de actieven.
Met deze "omgekeerde" solidari
teit volgt het kabinet een sugges
tie van de CDA-Tweede-Kamer-
fractie en een verlangen van de
werkgevers, aldus de PvdA.
Zij heeft fundamentele bezwaren
tegen deze aantasting van de so
ciale uitkeringen. "Te gek om los
te lopen", noemt de PvdA het
voorstel van het kabinet om de
mensen die na 1 januari 1980 on
der de sociale verzekeringswet
ten zullen vallen, direct het volle
dige kortingsbedrag in rekening
te brengen. Daarmee voert het
kabinet voor een reeks van jaren
twee soorten uitkeringsniveaus
voor volstrekt gelijke gevallen.
Waardering
Het CDA heeft daarentegen waar
dering voor het vele werk dat
door het kabinet - en vooral door
de bewindslieden van sociale za
ken - is verzet. Het CDA vindt dat
het wetsontwerp tegemoet komt
aan de wensen van die partij en
dat hiermee het herstel van een
evenwichtige ontwikkeling van
minimumloon en sociale uitke
ringen kan worden bereikt, aldus
een eerste commentaar.
De CDA-fractie in de Tweede Ka
mer constateert met genoegen
dat ook binnen de sociale uitke
ringen de zwaarste las top de
sterkste schouders is gelegd.
Wellicht, zo meent deze partij,
moet dat nog sterker het geval
zijn. Tot slot merkt het CDA op
dat in het wetsvoorstel onbe
doelde en ongerechtvaardigde
voorsprongen èn achterstanden
worden weggenomen.
Ook de VVD is tevreden over het
wetsontwerp. De partij vindt dat
het kabinet zeer zorgvuldig te
werk is gegaan.
Teleurstelling
De Federatie Nederlandse Vakbe
weging en het Christelijk Natio
naal Vakverbond blijven het
wetsontwerp afwijzen. De FNV
rept van een "rigoreuze vermin
dering in wettelijke rechten".
Beide vakverenigingen zijn te
leurgesteld dat het wetsontwerp
toch in deze vorm is ingediend en
zij zullen zich op korte termijn
beraden over eventueel te onder
nemen stappen.
Ook de werkgeversorganisaties
VNO en NCW hebben haar te
leurstelling over het wetsont
werp uitgesproken. Beide orga
nisaties zijn van mening dat het
niet ver genoeg gaat. De door de
regering gekozen oplossing zet te
weinig zoden aan de dijk, aldus
VNO en NCW.
Kritiek Van Agt
Premier Van Agt handhaaft de
scherpe kritiek die hij vorige
week uitte aan het adres van de
FNV, die in de Vakbondskrant
een weergave gaf van de Kor-
tingswet, zoals het kabinet die
van plan zou zijn in te dienen.
Van Agt zei toen dat het artikel van
het FNV "onzin" was en feitelijk
onjuist. Volgens Van Agt heeft de
FNV vorige week geen melding
gemaakt van de compenfsatiere-
geling die het kabinet in petto
had. Die compensatieregeling zat
toen ook al in de plannen begre
pen, die is niet pas de afgelopen
week toegevoegd, aldus Van Agt.
AMSTERDAM (ANP) - Tweehonderd Amsterdamse brandweerlieden hebben gistermiddag in de hoofdstad
gedemonstreerd voor betere werkomstandigheden. De demonstranten trokken van de Dam naar het stadhuis aan
de Oudezijds Voorburgwal. Daar werd burgemeester Polak een brief overhandigd, waarin de grieven van de
sphitgasten zijn opgesomd.
De Amsterdamse brandweer kampt met een zo groot personeelstekort, dat een optimale bescherming van stad en
burgerij niet langer mogelijk is, zo liet de brandweer donderdag weten. De demonstranten willen dat daar iets
aan wordt gedaan. Daarnaast eisen zij vermindering van het aantal uren dat het personeel van de uitrukdienst
paraat moet zijn. Verder willen zij 26 vrije weekeinden per jaar en reële mogelijkheden om verlofdagen op te
Gastarbeiders op booreilanden:
DEN HELDER (GPD) - Geen rech
ten, lange arbeidstijden, geen so
ciale zekerheid, lage verdiensten,
weinig vrije tijd, ontslag als het
de werkgever uitkomt, uitge
scholden worden door meerde
ren. Zomaar een greep uit de
reeks problemen en wantoestan
den waarmee arbeiders uit La-
tijns-Amerika op de booreilan
den op het Nederlandse conti
nentaal plat hebben te maken.
De Steungroep Latijns-Amerika
nen in Den Helder presenteerde
dezer dagen het zwartboek „Tus
sen wal en schip", een publikatie
met talloze voorbeelden van on
menselijke situaties die zich op
de booreilanden voordoen. De
steungroep schrijft zelfs over een
geval van zelfmoord en een bui
tenlandse werknemer die moest
worden opgenomen in een psy
chiatrisch ziekenhuis, omdat hij
niet meer bestand was tegen de
wantoestanden.
Door het zwartboek en steun op
parlementair niveau wil de Hel-
derse groep dat buitenlandse
werknemers op booreilanden op
het Nederlandse continentaal
plat een betere arbeidssituatie
krijgen en een zelfde rechtsposi
tie als arbeiders op het vaste
land.
Op het Nederlands deel van het
continentaal plat staan ongeveer
twintig booreilanden, waar vanaf
1977 zo'n 140 arbeiders uit La-
tijns-Amerika werkten. Momen
teel zijn dat er nog z'n vijftig. Be
langrijkste exploratie- en exploi
tatiemaatschappijen op het con
tinentaal plat zijn de Nederlandse
Aardoliemaatschappij (NAM),
Penzoil, Petroland en Placid. De
ze maatschappijen hebben bijna
al het werk uitbesteed aan andere
bedrijven.
Een daarvan is de Universal Servi
ce Goken BV, een Nederlandse
dochter van de Amerikaanse
multinational Universal Service
Inc. (USI). Universal Service Go-
ken BV verrichtte schoonmaak-
en keukenwerkzaamheden op de
booreilanden met tachtig bui
tenlandse werknemers, onder
wie velen uit Latijns-Amerika.
De werknemers bij USI staan
onder contract, maar dat kan per
veertien dagen worden opge
zegd. Al naar gelang het de werk
gever uitkomt, worden de men
sen zonder behoud van loon
stand-by gehouden en in slappe
tijden worden ze om het minste
geringste ontslagen.
DEN HAAG (ANP) - Evenals in de
voorafgaande maand, is de prijs
stijging van midden september
tot midden oktober wat aan de
hoge kant geweest. Zij bedroeg
volgens het cbs 0.7 procent.
Niettemin blijft er nog ruimte om
binnen de door het Centraal Plan
Bureau voor het jaar 1979 voor
spelde prijsstijging van 4.5 a 5
procent te blijven, aldus een
woordvoerder van het ministerie
van economische zaken. Het ziet
er nog steeds niet naar uit, dat de
prijsstijging dit jaar boven deze
raming zal uitkomen.
De kooplust van het Nederlandse
publiek is dit jaar aan het beda
ren. De grote groei in de omzetten
van de detailhandel is er uit. Vol
gens de cijfers van het CBS was
de groei van de totale omzet va«.
de detailhandel in de eerste acht
maanden van dit jaar nog maar
drie procent, tegen acht in de
zelfde periode van het vorige jaar.
In augustus bedroeg de omzet
groei vier procent tegen zeven
procent in augustus 1978.
De zaken die gespecialiseerd zijn in
voedings- en genotmiddelen za
gen de groei van hun omzet in de
eerste acht maanden van dit jaar
teruglopen tot twee procent.
Verleden jaar was hun omzet
groei nog zes procent. In de bran
ches, gespecialiseerd in de ver
koop van duurzame en overige
consumptiegoederen buiten de
levensmiddelensector liep de
stijging van de omzetten terug
van acht procent naar drie pro
cent.
Man was te
veeleisend:
hormonen
in de koffie
UTRECHT (ANP) - In de ru
briek "Praktijkperikelen"
van het artsenblad Medisch
Contact verhaalt deze week
een chirurg van zijn lotgeval
len met een 60-jarige patiënt
uit een apotheekhoudende
plattelandspraktijk. Hij
moest de man onderzoeken
voor een afwijking in de oksel
en bij dat onderzoek viel het
hem op dat er bij de patiënt
duidelijk sprake was van
borstvorming.
"Op de vraag of patiënt medi
cijnen gebruikt, antwoordt de
patient ontkennend. De bor
sten zou hij zeker al tien jaar
hebben, een verklaring heeft
hij er ook niet voor. Zijn echt
genote, die bij het onderzoek
aanwezig is, neemt ons even
later terzijde en fluistert ons
toe dat de patiënt niet weet
dat zij op advies van de huis
arts het een en ander in zijn
koffie doet omdat hij seksueel
nogal veeleisend zou zijn.
Bij navraag weet de huisarts
van niets. Hij zal eens infor
meren bij zijn voorganger,
wiens praktijk hij nog niet zo
lang geleden heeft overge
nomen. Dan blijkt dat deze
inderdaad twaalf jaar geleden
de echtgenote van de patiënt
oestrogenen (vrouwelijke
hormonen) heeft verstrekt,
toen deze kwam klagen over
het feit dat haar man vaker
seksuele omgang wilde dan
haar lief was. "Doe dit maar in
zijn koffie, dan houdt het wel
op", had hij haar toever
trouwd. En als de tabletjes op
waren hoefde het lege potje
maar in het bekende kastje te
worden gezet, waar het trouw
werd gevuld, twaalf jaar
DEN HAAG (ANP) - De recht
bank in Den Haag heeft de 56-ja-
rige Haagse koopman W.J.L. ver
oordeeld tot het betalen van vijf
tienduizend gulden boete voor
het verkopen en te koop aanbie
den van vervalste schilderijen.
De officier van justitie had een
boete geëist van twintigduizend
gulden.
DEN HAAG - Er is bijna geen woningwetwoning meer betaalbaar
voor iemand met een modaal inkomen. En dan te bedenken dat
die woningwethuizen juist voor de lagere inkomensgroepen be
stemd zijn. Omdat de woonlasten zo schrikbarend zijn opgelopen
en omdat de huidige economische situatie het niet toelaat om die
lasten met een extra financiële overheidsinject ie te drukken,
moeten andere wegen worden gezocht om één van de belangrijk
ste levensbehoeften, het wonen, betaalbaar te houden.
Het CDA lanceerde tijdens de afgelopen begrotingsbehandeling
het begrip bewonerssolidariteit in de strijd tegen de steeds duur
der wordende volkshuisvesting. De mensen die, gezien hun in
komen in een te goedkoop huurhuis wonen, zouden extra moe
ten worden belast. Met die extra gelden zouden de hoge huren in
de nieuwbouw enigszins kunnen worden gedrukt. De discussie
rond de invoering van een vorm van woonbelasting is niet nieuw,
maar nog niet eerder maakte het CDA zich zo sterk voor deze
zaak.
Een nader gesprek met CDA-woord voerder Stef Dijkman, die het
idee van bewonerssolidariteit in het parlement uitgebreid aan de
orde stelde, leert dat die solidariteit, voor wat het CDA betreft,
voorlopig alleen wordt gevraagd van huurders van woningen die
met overheidssteun zijn gebouwd. Van de mensen met koophui
zen wordt die solidariteit nog niet verlangd, zodat in die sector
een onrechtvaardige woonlastenverdeling kan blijven be
staan.
Maar ook in de huursector gaat het CDA voorlopig niet ver Het
CDA wil alleen de mensen met hoge inkomens aanpakken, die
gezien de kwaliteit van hun woning te weinig huur betalen. Dat
betekent dat bijvoorbeeld iemand die een ton verdient en in een
huurhuis zit van 500 gulden per maand, ongemoeid wordt gelaten
wanneer die huur past bij het wooncomfort.
Op het verwijt van met name de PvdA, dat het CDA alleen de
huursector betrekt bij de bewonerssolidariteit, reageert Dijkman
met: „Alles heeft in de politiek een datum. Ik heb nu een eerste
stap gezet".
Het is duidelijk dat het CDA ogenblikkelijk in conflict komt met de
VVD wanneer ook eigenaar-bewoners een solidariteitsbijdrage
wordt opgelegd. De beperking van de rente-aftrek voor hoge
hypotheken, volgens Dijkman ook een vorm van bewonerssoli
dariteit is voor de liberalen volstrekt onbespreekbaar. De uilvoe
ring van de plannen van Dijkman lijken alleen met de PvdA
realiseerbaar.
Voor Stef Dijkman is de tijd aangebroken dat meer dan ooit wordt
gekeken of overheidsubsidies wel terecht komen bij de mensen
die het het hardst nodig hebben. Nieuwe woningen, vooral in
groeikernen en stadsvernieuwingsgebieden, worden onbetaal
baar voor mensen met lage inkomens. Ook de één- tweeper
soonshuishoudens raken in de knel. En dat alles ondanks alle
subsidies die de overheid geeft. Ruim een kwart van het gehele
begrotingsbedrag van tien miljard gaat op aan subsidies. ..En het
resultaat is dat iedere dag bewonersorganisaties bij je op de stoep
staan met de mededeling: „zo gaat het niet langer".
„Omdat in deze tijd de extra financiële middelen niet voor het
oprapen liggen, ben je genoodzaakt, het in eerlijke verdeling van
lasten te zoeken. Daarbij moeten vooral de woonlasten aan het
inkomen worden gekoppeld. De bewonerssolidariteit waar ik op
aandring, kan er voor zorgen dat de starters op de woningmarkt,
de mensen die voor het "berst een woning betrekken, niet met
waanzinig hoge kosten worden geconfronteerd."
„Het is toch te gek dat iemand die 18.000 gulden verdient, 18 pro
cent van dat inkomen aan huur kwijt is. Dat mag hooguit 11 of 12
procent zijn. Mensen die nu veel meer huur kunneji betalen,
moeten dan maar iets bijdragen om het wonen voor de lagere
inkomensgroepen goedkoper te maken".
Dijkman wijst er nadrukkelijk op dat zijn voorstel tot bewonersso
lidariteit niet als een woonbelasting moet worden gezien, maar
meer als een poging om een verfijning aan te brengen in het
subsidiesysteem, waardoor ten onrechte genoten subsidies kun
nen worden doorgeschoven naar mensen die het harder nodig
hebben.
Het doorlichten van het gehele huur- en subsidiebeleid is geen
eenvoudige zaak. Dijkman zegt dat die materie zeer gevoelig ligt.
Niemand durft het aan. Ik vind echter dat het nu de tijd is om tol
een eventuele herziening van het huur- en subsidiestelsel te ko-
„De hele woonlastenverdeling leeft erg in de samenleving. Terecht
wordt opgemerkt dat het met eerlijk is dat mensen met hoge
inkomens een goedkope, door de overheid gesubsidieerde
huurwoning hebben, terwijl jonge mensen met een bescheiden
salaris voor enorm hoge huren komen te staan". Dijkman wil dat
bij een eventuele herverdeling van woonlasten de mensen tot
modaal buiten schot blijven. „Die verplichting ten opzichte van
de kiezers hebben wij onszelf in het regeerakkoord opge
legd".
Zonder extra middelen aan te hoeven boren, kunnen de lasten van
een groot aantal huurders ook verlicht worden, door het huidige
systeem van objectsubsidies te wijzigen. Het rijk geeft die object
subsidies op woningen om de-huur op een aanvaardbaar niveau
te brengen. Veel mensen zouden genoegen willen nemen met een
woning van iets mindere kwaliteit. Door die subsidie dan toch
gelijk te houden, kunnen bepaalde woningen goedkoper worden,
met gevolg dat de huren ook iets lager uitvallen. Dijkman: „En
die kwaliteitsvermindering betekent echt niet datje ineens heel
sobere woningen krijgt".
Deze verandering in de objectsubsidies sluit geheel aan bij de visie
van de PvdA. De socialist Van Dam diende hierover /ells een
motie in tijdens de begrotingsbehandeling. Het CDA stemde te
gen. „Ik wilde die zaak nog niet in een motie vastleggen omdat
Brokx zowel aan PvdA als aan het CDA notities over deze materie
heeft toegezegd. Daar willen we eerst op wachten".
De bewindsman van volkshuisvesting heeft zich zeer vaag uitgela
ten over Dijkman's gedachte over bewonerssolidariteit. Brokx
zei hierover bij de begrotingsbehandeling: „Ik vind dat de vraag
aan de orde komt, in hoeverre de bewoners die, gegeven hun
inkomen, in zo n goedkope woning wonen, wel in de gelegenheid
zijn om een woning te betrekken meteen hogere woonlast Het
CDA heeft een eerste stap gezet op weg naar een eerlijke verde
ling van de woonkosten. Maar gezien de vele slagen die het CDA
om de arm houdt, is het de vraag of de uitspraken van Dijkman
tot concrete resultaten zullen leiden.
FRED KLAVER
