WIJZE MANNEN KRITISCH OVER EG
Samenwerking Amerika en PLO
Ik ga niet weg"
Rel rond
BBC-
documentaire
over
Noord-lerland
Bezetters willen niet praten
Protest in Verenigde Staten groeit
Westduits
voorstel
Mevrouw Carter bezoekt vluchtelingen
Jjl&r
VRIJDAG 9 NOVEMBER 1979
BUITENLAND
PAGINA 9
LONDEN (Reuter/DPA) - In
Londen is een storm van poli
tieke verontwaardiging los
gebarsten naar aanleiding
van een documentaire over
Noord-lerland van de Britse
staatsomroep, de BBC. Pre
mier Thatcher heeft van haar
minister van binnenlandse
zaken, Whitelaw, een uitvoe
rig verslag geëist van de wijze
waarop de televisieploeg in
Noord-lerland te werk is ge
gaan.
De documentaire laat onder
meer zien hoe met machine
geweren en handgranaten
bewapende leden van het
verboden Ierse republikeinse
leger (IRA), het dorp Car-
rickmore op ruim 25 kilome
ter van de grens met de Ierse
republiek innemen en gedu
rende een middag 'bezet'
hielden. De film bevat ook
beelden van de reactie van de
dorpelingen op de "bezet
ting".
De documentaire moest blijk
baar de kracht van de IRA
demonstreren. Het blijft ech
ter een groot raadsel hoe het
optreden van deze organisatie
mogelijk was, zonder dat de
Noordierse politie of het Brit
se leger daarvan op de hoogte
waren. Pas kort na de opna
men arriveerde een eenheid
Britse militairen in het dorp.
Een Ierse verslaggever stuitte
bij toeval op het gebeuren, dat
zich waarschijnlijk op 17 ok
tober heeft afgespeeld.
De raad van beheer van de BBC
heeft reeds een onderzoek
gelast en uitzending van de
geruchtmakende reportage
verboden. Een protestantse
afgevaardigde in het Britse
parlement, James Moly-
neaux, leider van de Noord
ierse Unionistenpartij, ver
klaarde dat het optreden van
de televisieploeg "grenst aan
verraad". Hij vroeg zich af wat
er zou zijn gebeurd wanneer
een leger- of politiepatrouille
tijdens het filmen in Car-
rickmore zou zijn aangeko
men. "Zou zij dan het schie
ten van de soldaten en de
Noordierse politie hebben
vastgelegd?", aldus de ver
bolgen politicus. Thatcher zei
dat het tijd is dat "de BBC in
eigen huis orde op zaken
stelt".
Na uitbreiding tot twaalf landen één commissielid per land
DEN HAAG (GPD) -
De EG-ministerraad
en de Europese
Commissie functio-
op
het
ogenblik niet zo dat
zij voldoende kun
nen bijdragen aan de
oplossing van de
grote economische,
sociale en politieke
problemen waarmee
het Europa van de
Negen heeft te kam
pen. Dat is een van
de hoofdconclusies
uit het rapport dat
drie wijze
heeft samengesteld
over de instellingen
van de Europese
Gemeenschap.
De commissie, be
staande uit de Brit
Edmond Dell, de
Fransman Robert
Maijolin en de Ne
derlander Barend
Biesheuvel, had
haar kritische rap
port eind oktober al
gereed. De Franse
president Giscard
d'Estaing heeft tot
nu toe de publikatie
ervan verhinderd,
omdat hij en zijn re
gering niet wilden
dat het Europese
Parlement er eerder
over zou kunnen
spreken dan de Eu
ropese Raad van re
geringsleiders, die
eind november in
Dublin bijeen
komt.
De kritiek van de drie
„wijze mannen"
geldt voornamelijk
de Europese Com
missie en haar staf
van duizenden amb
tenaren, van wie
wordt gezegd dat zij
erg veel werk ver
richten, maar weinig
concrete resultaten
bereiken. Ook de
raad van ministers,
die in de EG over de
meeste zaken de uit
eindelijke beslissin
gen neemt, krijgt
echter een veeg uit
de pan. De wijze
mannen vinden dat
de Raad veel te star
vasthoudt aan de re
gel dat over belang
rijke zaken bij una
nimiteit moet wor
den beslist. Meer
kwesties zouden
moeten worden be
slist bij meerderheid
van stemmen of
zelfs overgelaten
aan de Europese
Commissie.
Aan de wijze i
was in december
1978 opgedragen te
rapporteren over de
mogelijkheden de
werkwijze van de
Europese instellin
gen te verbeteren,
met het oog op de
komende toetreding
van Griekenland,
Portugal en Spanje.
Deze toetreding zal,
zo wordt gevreesd,
het moeizame func
tioneren van Com
missie en Raad nog
verergeren.
De wijze mannen heb
ben in hun rapport
de aanbevelingen
overgenomen van
een andere commis
sie, die onder voor
zitterschap stond
van de Nederlandse
oud-ambassadeur
bij de EG, dr. Spie
renburg. De voor
naamste aanbeve
ling van de commis
sie-Spierenburg
was, dat na de uit
breiding van de EG
tot twaalf leden, de
huidige praktijk, dat
de grote EG-landen
twee leden van de
Europese Commis
sie mogen aanwijzen
en de kleine landen
één, moet worden
gestaakt. Volgens
Spierenburg en de
wijze mannen zou
den kleine zowel als
grote landen in het
volg elk slechts
i lid i
de c
missie moeten mo
gen aanwijzen, om te
voorkomen dat het
dagelijks bestuur
van de Gemeen
schap nog logger
wordt dan het nu al
is.
Voor het overige geeft
de commissie van
wijze mannen nog
een serie aanbeve
lingen die alle tot
doel hebben een ef
ficiënter functione
ren van de Europese
instellingen. In
Brussel wordt ge
vreesd dat deze aan
bevelingen, voor
zover zij zouden lei
den tot het vermin
deren van de toepas
sing van het veto
recht van de indivi
duele regeringen, op
groot bezwaar zullen
stuiten bij de rege
ringen van Frank
rijk en Groot-Brit-
tanniè.
DEN HAAG (GPD) - De bezetters van de Ameri
kaanse ambassade in Teheran hebben gisteren
geweigerd met een PLO-delegatie te onderhan
delen over vrijlating van de ongeveer zestig
Amerikanen die zij in gijzeling houden.
In een door radio Teheran uitge
zonden verklaring verontschul
digen de studenten zich tegen
over hun "Palestijnse broeders",
"Wij wensen met niemand te pra
ten zolang Washington de sjah
niet aan Iran uitlevert", aldus de
verklaring. In Teheran is inmid
dels een arrestatiebevel tegen de
sjah uitgevaardigd.
In Washington verluidde gisteren
dat Carters speciale afgezant,
oud-minister van justitie Ramsey
Clark, woensdag en gisteren in
Istanboel met een PLO-verte-
genwoordiger heeft gesproken.
Het Amerikaanse consulaat in Is
tanboel sprak dit bericht tegen,
maar in Washington werd van re
geringszijde verklaard dat Clark
toestemming heeft PLO-leiders
te ontmoeten wanneer dat bij
draagt aan de vrijlating van de
gijzelaars.
Weigering
Iran's sterke nu
Ex-president Bolivia:
99
LA PAZ (UPI)- Ex-president Walter Guevara Arze van Bolivia, die vorige
week bij een militaire staatsgreep ten val werd gebracht, heeft gisteren
voor het congres verklaard dat hij zijn mandaat niet op wil geven ten
gunste van een uit twee personen bestaande junta. De nieuwe mach
thebber, kolonel Natusch, had voorgesteld - nadat hij op ongedacht
zware tegenstand was gestuit in zijn poging de staatsgreep een wettig
karakter te geven - dat hij samen met de leider van het congres (me
vrouw Gueiler) Bolivia zou regeren tot in mei 1980algmene verkiezingen
zouden leiden tot de terugkeer van een burgerbewind.
„Op 6 augustus heb ik het mandaat gekregen door een resolutie van het
congres en u hebt dat op 1 november bekrachtigd", zo zei Guevara tot
het congres.
De voormalige president verklaarde niet verrast te zijn door de staatsgreep
van Natusch. Hij had tevoren het militaire kader van het land gewaar
schuwd dat „een nieuwe militaire staatsgreep neer zou komen op zelf
moord van het leger op een moment dat het Boliviaanse volk weer enig
vertrouwen in het leger begon te krijgen na 15 jaar militair bewind".
Het is onduidelijk of het congres in zal stemmen met de junta Natusch-
Gueiler. Zegt het ja, dan komt er officieel een eind aan 83 dagen burger-
bewind, het eerste bestuur krachtens een grondwet in Bolivia in 15 jaar
tijd.
De algemene staking van een week, uit protest tegen de afzetting van
burgerpresident Walter Guevara Arze door middel van een militaire
staatsgreep, is gisteren geëindigd.
Daartoe was woensdagavond al besloten door de vakbonden om bloed
vergieten te voorkomen, maar vakbondsleiders verklaarden nog steeds
gekant te zijn tegen kolonel Alberto Natusch. Bij onlusten in de straten
van La Paz zijn na de staatsgreep zeker 50 mensen omgekomen en ruim
honderd gewond geraakt.
meini, heeft zich tot dusver niet
over een bemiddelingspoging
van de PLO uitgesproken. Hij
weigert nog steeds Ramsey Clark
te ontvangen. Clark, die zich gis
teravond nog in Istanboel be
vond, mag van de ^jatollah wel
naar Teheran komen.
De PLO-delegatie onder leiding
van de chef militaire operaties
kolonel Saad Sayel, arriveerde
gistermiddag in de Iraanse
hoofdstad. Volgens diplomatieke
bronnen in Algiers wordt de Pa
lestijnse bemiddelingspoging
gesteund door de Algerijnse re
gering. Nadere informatie werd
niet verstrekt, omdat "geheim
houding noodzakelijk is om suc
ces te kunnen boeken". Algerije
en de PLO onderhouden beide
zeer vriendschappelijke relaties
met de moslim-leiders in Iran.
Zowel van Amerikaanse als PLO-
zijde is gisteren verklaard dat de
Palestijnse poging op eigen ini
tiatief van PLO-leider Jassir Ara
fat is ondernomen. Amerika wei
gert op grond van beloftes aan Is
rael de PLO te erkennen. Enkele
maanden geleden moest VN-am-
bassadeur Andrew Young zijn
ontslag nemen, nadat hij had ge
sproken met de Palestijnse VN-
vertegenwoordiger Terzi. Hoe
wel van Palestijnse zijde nadruk
kelijk wordt verklaard dat de de
legatie naar Iran is afgereisd om
"humanitaire redenen", ligt het
voor de hand dat de PLO iets van
Amerika terugverwacht. In Israël
wordt dit in politieke kringen al
thans aangenomen.
Goede behandeling
De studenten toonden gisteren één
van de Amerikanen, een man van
middelbare leeftijd, aan de de
monstranten voor de hekken van
de ambassade. De man werd
geblinddoekt en geboeid door de
ambassadetuin geleid. De bezet
ters wilden daarmee aantonen
dat de gegijzelden goed worden
behandeld. Een arts van het Rode
Kruis zou de Amerikanden giste
ren hebben onderzocht. Voor de
ingang stak een Perzische stu
dent zich in brand om zijn protest
tegen de Amerikaanse aanwezig
heid in Iran te onderstrepen. Hij
werd met ernstige brandwonden
in een ziekenhuis opgenomen en
zal zijn daad waarschijnlijk niet
overleven.
Hoewel steeds meer Amerikanen
Iran verlaten uit angst voor mo-
Brown
presidents
kandidaat
WASHINGTON (UPI) - Ed
mund G. Brown, de 41-jarige
gouverneur van Californic,
heeft zich gisteren officieel
gemeld als gegadigde voor de
democratische kandidatuur
voor het presidentschap van
de Verenigde Staten. Hij gaf
bij die gelegenheid in Was
hington te kennen dat hij de
leider is die Amerika kan hel
pen het hoofd te bieden aan
de veranderende wereld.
Brown noemde Carter noch
Kennedy, zijn grootste riva
len in de democratische partij
voor de presidentsverkiezin
gen in 1980. Hij bekritiseerde
wel "het collectieve falen (van
het Amerikaanse volk) om
greep te krijgen op het nieu
we tijdperk dat we ingaan".
Volgens de Californische
gouverneur zijn de economi
sche en politieke leerstellin
gen die de VS zo succesvol
maakten na de Tweede We
reldoorlog niet meer geschikt
voor de wereld van nu.
Brown beseft dat hij in de race
om de democratische nomi-
natuur ten opzichte van Car
ter en Kennedy de positie van
underdog inneemt. Hij
noemde zich dan ook een
"David-tegen-Goliath-kandi-
daat", die bijvoorbeeld niet
over dezelfde financiële mid
delen beschikt als zijn riva
len.
lestaties, overweegt het Ameri
kaanse ministerie van justitie nog
geen massale evacuatieplannen.
In Washington verluidde dat in
de huidige situatie het instellen
van een luchtbrug om de enkele
duizenden in Iran werkzame
Amerikanen op te halen op wet
tige wijze, dus met toestemming
van de Iraanse autoriteiten, niet
mogelijk is. Maandag riep het
ministerie van buitenlandse za
ken de Amerikanen op Iran te
verlaten.
In Amerika zelf komt het steeds
openlijker tot spanningen tussen
Iraanse en Amerikaanse studen
ten. Op verscheidene universitei
ten werd tegen de ambassade-be
zetting geprotesteerd. Spandoe
ken met de tekst „Iraanse studen-
Dit jeugdige Iraneesje met een
portret van Chomeini in de hand,
schijnt zich wel te vermaken voor de
ingang van de bezette Amerikaanse
ambassade in Teheran.
ten terug naar jullie fascistische
dictator" waren te zien. In de VS
wonen naar schatting 200.000
Perzen, van wie 50.000 student
zijn. De Amerikaanse immigra
tiedienst onderzoekt nu of Iraan
se studenten vanwege politieke
activiteiten van studie zijn uitge
sloten en daarmee hun verblijfs
vergunning hebben verloren. Zij
zullen naar Iran worden terugge
stuurd; het zou om in totaal 4.300
studenten gaan.
Massamoord
in Zaïre
PARIJS (Reuter/AFP) - Een in Pa
rijs zetelende internationale or
ganisatie voor de rechten van de
mens heeft gisteren verklaard dat
in de Zaïrese provincie Kasai in
juli tweehonderd jonge mensen
door soldaten zijn vermoord. De
organisatie verklaarde berichten
tc hebben ontvangen dat de jon
gelui, variërend in leeftijd van 17
tot 21 jaar, op 19 juli bij een dia-
mantmijn zijn omgebracht.
President Mobutu Sese Seko van
Zaïre is om opheldering ge
vraagd, aldus de verklaring.
BONN-BRUSSEL (DPA/AFP) -
West-Duitsland heeft gisteren
aan de NAVO in Brussel een
voorstel voorgelegd, dat ten doel
heeft het overleg over wederzijd
se, evenwichtige troepenver
minderingen in Midden-Europa
(MBFR) weer op gang te brengen.
Het plan behelst een akkoord
over troepenverminderingen van
de Verenigde Staten en de Sow-
jet-Unie in het betrokken gebied.
In eerste aanleg zou Washington
12.500 en Moskou 30.000 militai
ren moeten terugtrekken.
De stap van de Westduitse regering
die door de andere NAVO-leden
gunstig zou worden beoordeeld,
heeft de instemming van de
christen-democratische opposi
tie. De ontwapeningsdeskundige
van de CDU/CSU, Alois Mertes,
verklaarde in Bonn dat het initia
tief ertoe kan bijdragen dat het
MBFR-overleg in Wenen over het
dode punt heen komt. Waarne
mers in Bonn zijn van oordeel dat
de bondsregering kennelijk de
internationale discussie die nu
geconcentreerd is op kernwa
pens voor de middellange af
stand, op een breder vlak wil
brengen.
Belangstelling voor Cambodjaans probleem niet zonder tegenstrijdigheden
(Van onze correspondent)
BANGKOK - Bangkok ontvangt
dezer dagen een ongekend aantal
hooggeplaatste bezoekers uit de
Verenigde Staten, die niet alleen
hulp komen toezeggen voor de
Kampucheaanse vluchtelingen,
maar Cambodjaanse steun aan
Thailand, dat zich bedreigd voelt
door de aanwezigheid van een
grote Vietnamese troepenmacht
aan zijn grenzen.
Nadat foto- en filmcamera's de af
gelopen weken het lot van de
vluchtelingen onder de aandacht
van de wereldopinie hebben ge
bracht en de grote weekbladen er
hun cover-story's aan hebben
gewijd, is er plotseling grote be
langstelling ontstaan voor dit
probleem. Maar het feit dat die nu
vooral komt uit een land dat in
hoge mate heeft bijgedragen tot
de escalatie van de conflicten en
de vernietiging in Indo-China, is
niet geheel zonder tegenstrijdig
heden.
Zo werd er gistermiddag in Bang
kok een persconferentie gegeven
door een particuliere Ameri
kaanse pressiegroep die zei dat in
de komende weken nog eens
500.000 Cambodjanen naar
Thailand zouden kunnen» vluch
ten, en dat een miljoen van de vier
miljoen achterblijvers zouden
kunnen sterven als er geen mas
sale actie op gang komt. Men
drong onder meer aan op vracht
wagenkonvooien over land,
schepen die de Mekong-rivier op
zouden kunnen varen, en het af
werpen van voorraden per para
chute - daarbij voorbijgaand aan
het feit dat de Verenigde Staten
vermoedelijk wel het laatste land
ter wereld zijn aan wie Vietnam
op een dergelijke manier in zijn
buurland de vrije hand zou willen
geven.
Wrang
Navrant is ook, dat men het nodig
heeft geoordeeld onder de leden
van deze zogenoemde "Citizens
Commission on Indochinese Re
fugees" ook Henry Kissinger op
te nemen, die destijds opdracht
gaf tot de geheime bombarde
menten die aan honderdduizen
den het leven kostte. Soortgelijke
bedenkingen zijn te uiten naar
aanleiding van het bezoek van
mevrouw Carter, dat werd aan
gekondigd op dezelfde dag dat
Kennedy zich kandidaat stelde
tegen haar echtgenoot, na in de
dagen daarvoor heftige kritiek te
hebben geuit op de laksheid van
de regering inzake de vluchtelin
gen. Een wrange cartoon in de
Bangkok Post toonde dan ook
beide rivalen naast een verhon
gerende familie, met het onder
schrift: „Hulp is onderweg, de
verkiezingscampagnes zijn im
mers begonnen".
De toezegging van 69 miljoen dollar
en de bezoeken van hooggeplaat
ste Amerikanen gaan dan ook
gepaard met een media-circus
dat niet nalaat hier en daar enige
sketches en irritatie op te roepen.
Toch voelt Thailand zich sterk
door deze initiatieven gesteund.
In zijn welkomstrede, gister
avond op het vliegveld, vergeleek
premier Kriangsak Cambodja
met een boot vol mensen die vlak
voor onze ogen dreigt weg te zin
ken in een zee van onverschillig
heid.
„Thailand en gelijk gestemde lan
den in deze regio", zo zei hij, „zijn
vastbesloten niet langer te zijn als
bamboeriet dat buigt voor de
wind. We zullen duidelijk stelling
nemen inzake de grondbeginse
len, die niet alleen behoren te
gelden voor de betrekkingen tus
sen staten, maar ook tussen me
demensen onderling. We zullen
proberen de tendens terug te
dringen waarbij men zijn
toevlucht zoekt in geweld bij de
oplossing van geschillen. We
zullen de pogingen weerstaan om
de grondrechten van de naties
met voeten te treden, met inbe
grip van hun recht op zelfbe
schikking. We zullen ons niet
neerleggen bij de volkerenmoord
op een afzonderlijk en nobel
mensenras".
Marine
In de loop van vandaag zou me
vrouw Carter het kamp voor
Cambodjaanse vluchtelingen bij
Sa Kaeo bezweken, en dat voor
Laotianen bij Ubol. Daarna zal zij
besprekingen voeren met de ko
ning, de premier en vertegen
woordigers van internationale
organisaties over een uitbreiding
van de hulp.
Nadat eerder al een drietal senato
ren een bezoek aan de kampen
heeft gebracht, komt nu op de
zelfde dag ook een dozijn vrou
welijke leden van het Ameri
kaanse Congres aan om zich op
de hoogte te stellen. Zij worden
aangevoerd door afgevaardigde
Elisabet Holtzmann, die eerder
een bezoek bracht aan Vietnam
en nu hoopt door te kunnen rei-
S
Eén
■DMA.
honderduizenden uitgeteerde vluchtelingen die wachten op hulp.
zen naar Cambodja zelf. Het staat
echter nog geenszins vast dat zij
daar welkom is.
Ook al op dezelfde dag loopt in de
Thaise havenstad en badplaats
Pattaya een landingsvaartuig van
de Amerikaanse marine binnen,
dat behalve 540 mariniers ook 43
Vietnamese bootvluchtelingen
aan boord heeft. Het is voor het
eerst sinds de Indochinese om
wentelingen van 1975 dat de Ver
enigde Staten een zo grote be-
langstelling voor steun aan
Thailand aan de dag leggen.
