Vërvangenvan een
biezen zitting
Wolverven
met kleuren
uit de natuur
W ""ïtJT
Amerikanendrinkenmeer wijn
FOTOROUTES
IN NEDERLAND
VRIJDAG 9 NOVEMBER 1979
lijp
Een stoel met een langzamerhand versleten bie
zen zitting komt vaak in een schuurtje te staan of
in een donkere hoek op zolder. Kunt u de stoel
eigenlijk niet missen, dan kan een op maat ge
zaagde plank voorlopig uitkomst bieden, maar
een fraai gezicht is dit niet. Het is veel beter, die
nostalgische „biezen" stoel weer in zijn oude
glorie te herstellen.
Voordat u aan het werk gaat, moet u
kiezen tussen het toepassen van
glasfiber of biezen. Men raadt be
ginners vaak aan, eerst met glas
fiber te experimenteren omdat
het veel gemakkelijker werkt.
Maar biezen, gedraaide bladeren
van de familie der cyperaceeën,
geven een stoel (en zeker een ou
de) meer allure dan de kunstma
tige glasfiber. Een ander mate
riaal om een zitting te vlechten is
koord (touw). Het is echter niet zo
sterk als beide andere materia
len.
Wilt u een gewone stoel met fiber
bekleden, dan hebt u aan een kilo
genoeg. Koopt u een „bos" bie
zen, dan kunt u hiermee 3 a 4
stoelen bekleden. Hoe u met bie
zen moet omspringen, zullen we
hieronder uit de doeken
doen.
Voorbereiding
Biezen kunnen niet zomaar toege
past worden. U moet ze eerst we
ken om ze buigzaam te maken.
Hiervoor legt u ze 15 minuten in
koud water,
lang plat onder een zware doek
droogt. Ondertussen haalt u de
oude biezen van de zitting af.
Wanneer er latjes langs de randen
van het zitframe zitten, moet u
deze eerst voorzichtig verwijde-
Techniek
U neemt de maat op tussen de po
ten van de voor- en achterlat van
het zitframe. U berekent het ver
schil en deelt dit door twee. Als
voorbeeld hebben we een stoel
gekozen, waarbij het verschil 6
cm is. De helft hiervan, 3 cm, zet u
op de voorlat bij de voorpoten
met potlood af (fig. A).
Nu neemt u het begin van een bies
en zet deze met een spijker of pu
naise vast aan de binnenkant van
de linker zijlat, achter de voor
poot. U wikkelt de bies, terwijl u
hem met de vingers stevig
rechtsom draait, om de voorlat en
vervolgens over zichzelf en de
linker zijlat heen. Dan trekt u de
bies strak zonder te draaien over
de rechter zijlat, vervolgens er-
11 i )i HI Hl I I'
onderdoor en ten slotte over zich-
zelf en de voorlat. Nu zet u hem
vast aan de binnenkant van de
rechter zijlat en knipt u hem af
(zie tekening B). Op de rechte
stukken draait u de bies niet
kloksgewijs. Bij de afwikkeling
om de latten wèl.
U doet dit net zo vaak tot de beide
stukken aan de voorkant tot de
potloodstreepjes zijn opgevuld
en wel zo dat u bij de tweede bies
en alle volgende al het biezenma-
teriaal dat al op zijn plaats zit, als
een deel van de latten moet be
schouwen. U moet de nieuwe
bies er dan ook omheen slaan. De
biezen moeten goed tegen elkaar
aan komen te liggen.
Rechthoek
Ten slotte houdt u een rechthoek
over (fig. C.). Voor de opvulling
hiervan maakt u een nieuwe bies
vast aan de linker zijlat. Sla hem
om de voorlat, om de linker en de
rechter zijlat en vervolgens weer
om de voorlat. Nu gaat u door en
u slaat de bies over de achterlat
(kloksgewijs draaiend), over
zichzelf en over de rechter zijlat
heen. U trekt hem strak naar de
linker zijlat (niet draaien), gaat
eromheen en opnieuw over zich
zelf en de achterlat, en u trekt de
bies weer strak naar de voorlat
(fig. D).
Wanneer u aan een nieuwe bies toe
bent, bindt u met een platte
knoop de eindjes aan elkaar. De
knopen moeten wel aan de on
derkant van de zitting komen te
zitten. Is een bies tamelijk dun,
dan kunt u twee biezen in elkaar
draaien. Voor een mooi resultaat
is het werken met biezen van ge
lijke lengte zeker gewenst.
Als de voor- en achterkant van de
zitting langer zijn dan de zijkan
ten, zullen de zijkanten eerder
bemat zijn. Er blijft dan een mid
denstuk over. Om dit op te vullen,
maakt u met de bies bewegingen
in de vorm van een acht om de
voor- en achterlat heen, telkens
tussen de middelste rijen biezen
naar beneden gaand en omhoog
komend (tekening E).
Door de dikte van het zittingframe
zal er een ruimte ontstaan tussen
de bovenste en onderste laag bie
zen. Wanneer deze ruimte groot
genoeg is, moet u die opvullen
met resten van biezen. U drukt
met een stukje hout de restjes
biezen stevig tussen beide lagen.
Dit kunt u niet meer doen na het
„bematten". Het moet tijdens het
werk gebeuren. Het voorkomt
het verzakken of losraken van de
zitting en houdt de stoel langer
mooi en bruikbaar.
De laatste jaren is de belangstelling
voor het zelf-spinnen van scha
pewol enorm toegenomen. Het
zelfde geldt voor de verwerking
ervan. Naast het traditionele
breien zijn steeds meer mensen
zelf gaan weven. De fase die er
tussen zit, het verven van de wol,
wordt echter weinig thuis ge
daan. Misschien omdat het alle
maal wat ingewikkeld lijkt. Toch
valt dat wel mee. Natuurlijk is er
kennis en vaardigheid voor no
dig, maar na enig experimente
ren heeft u al gauw leuke resulta
ten.
Natuurlijke stoffen
Het verven van ruwe of gesponnen
schapewol kunt u met chemische
of natuurlijke verfstoffen doen.
De laatste manier is niet alleen
milieuvriendelijk, u beleeft er
ook het meeste plezier aan. Denk
bijvoorbeeld maar eens aan het
verzamelen van de grondstoffen.
Heerlijk een dag de vrije natuur
in en daarna aan de slag. In vrij
wel elk jaargetijde is voldoende
materiaal te vinden.
Herfstbladeren zijn erg goed te ge
bruiken. Het noteblad geeft een
geelgroene tot lichtbruine kleur,
kastanjeblad geel of groen, den-
neappels een warme kleur bruin
en van notebolsters (dit zijn de
buitenste schillen) krijgt de wol
een diepe, donkerbruine tint.
Afrikaantjes geven een goudgele
kleur en dahliabloemen maken
de wol oranjegeel Ook met
snoeihout zijn prachtige kleuren
te krijgen.
Principe
Diepvriesalarm
Hebt u ook weieens een diepvries-
kast vol sneeuw gehad omdat u
de deur niet goed gesloten had?
Een hoogst vervelend karweitje
om de hele zaak weer vlie
gensvlug schoon te maken. Bo
vendien loopt u het risico, als u
het te laat bemerkt, dat de hele
kostbare inhoud ontdooit is. En
zoals u weet mag eenmaal ont
dooit voedsel niet opnieuw inge
vroren worden. Een inventieve
firma heeft er iets op gevonden en
brengt een handig apparaatje op
de markt dat automatisch een
alarmsignaal geeft als de tempe
ratuur in de diepvrieskast stijgt.
Om welke reden dan ook. Een
zuignapje met een snoer wordt in
de diepvries geplaatst; het alarm
zelf kan verder waar u maar wilt
worden gemonteerd.
Figuur A: met twee potloodstrepen geeft U op de voorlat de helft van het
verschil in lengte tussen voor- en achterlat aan.
Figuur B: een rechthoek blijft over. Figuur E: Wanneer de zijkanten eerder
bemat zijn, blijft allen het middenstuk nog over.
De Amerikanen hebben
schijnbaar de smaak te
pakken gekregen van
een goed glas wijn. Vo
rig jaar dronken zij er
tenminste gezamenlijk
zo'n 130 miljoen liter
van. Een naar ver
wacht, zal het wijn ver
bruik er tot 1990 nog
met 9% per jaar toene
men. Waar de Verenig
de Staten de grootste
markt ter wereld vor
men, haassttten de Eu
ropese producenten
zich om er hun deel op
Maarde Amerikaan
se inkopers legden
geenszins de rode loper
uit. De Fransen die al
tijd wat superieur
glimlachten als het ging
om Californische wijn,
voelden hun glimlach
verstarren. Van de to
tale wijnconsumptie in
de VS wordt namelijk
ruim 85% in het land
zelf geproduceerd. Niet
alleen hebben de wijn
boeren van de Ameri
kaanse westkust de
kwaliteit van hun wij
nen belangriik weten te
verbeteren, zij hebben
die ook aangepast aan
de smaak van de Ame
rikanen, die een goed,
gestandaardiseerd
product verlangt van
constante kwaliteit. Zij
hebben bovendien een
marketing en distri
butieorganisatie opge
zet waar de Fransen
nog wat van kunnen le
ren. Het is een ware in
dustrie geworden. De
Californische firma
Gallo bijvoorbeeld
produceert en verkoopt
evenveel als de volledi-
De grootste wijnimpor-
teur in de VS is Italië,
dan komt Frankrijk op
de voet gevolgd door
Duitsland, Spanje en
Portugal. De Amerika
nen hebben momenteel
nog een uitgesproken
voorkeur voor witte
wijn (57%), maar des
kundigen voorspellen
dat de toekomstige
markt die van een niet
te dure rode tafel wijn
zal zijn.
Het oude waxinelichtje heeft een
nieuw glaasje gekregen. Een ge
zellig bol buikje dat het wat aar
zelende waxinelicht twinkelend
weerkaatst, op een voetje waar de
waxine precies in past.
Royal Leerdam brengt een set van 4
glaasjes met 4 lichtjes erbij onder
de naam "Twinklestars". En
twinkelen doen ze inderdaad.
Veiliger dan veel gewone kaar
sen, mede doordat de vlam laag in
het glas ligt en de vorm van het
glaasje omvallen vrijwel voor
komt. Verkrijgbaar bij de waren
huizen en de vakhandel voor glas,
porcelein en aardewerk.
In het kort gaat het ven en als volgt.
Het verfbad krijgt u door de bij
elkaar verzamelde bloemen,
blaadjes, stengels, zaaddoosjes
e.d. (bij voorkeur geen wortels,
want dan doen we de natuur ge
weld aan) fijn te hakken en in het
water te zetten. De wol wordt nu
eerst in zout water gewassen en
vérvolgens met natuurlijke of on
schuldige chemische middelen
„gebeitst". Hierdoor gaan de
schubben van de wol openstaan
en kan de verf er helemaal in
dringen. Dit is belangrijk i.v.m
de was- en kleurechtheid. Als de
wol uit het beits bad komt en af
gekoeld is, gaat hij in het verfbad,
dat daarna tot 90 graden verhit
wordt. Het verven duurt mini
maal een uur. De kleur wordt
donkerder naarmate de wol lan
ger in het verfbad blijft. Tenslotte
worden de strengen in (regenwa
ter uitgespoeld en uit de zon te
drogen gehangen.
Natuurlijk kunnen we in zo'n kort
bestek niet tot in de details ver
tellen hoe het verven precies in
z'n werk gaat en wat de kneepjes
van het vak zijn. Op verschillende
plaatsen in Nederland zijn daar
voor speciale wolverf-cursussen.
U kunt eens informeren bij de
plaatselijke volksuniversiteit of
creativiteitscentra. Er zijn op dit
gebied ook diverse boekjes ver
krijgbaar.
Het boekje Schapewol in Kleur van
Ad Hopstaken (uitgeverij Kos
mos, prijs f 17,50) is een goede en
duidelijk geschreven handlei
ding voor het plantaardig verven.
Het is bedoeld voor zowel de be
ginnende als de gevorderde ama
teur. De techniek van het wassen,
drogen, beitsen en ven-en van de
wol wordt uitvoerig behandeld
en er staan vele praktische tips in.
In het tweede deel van het boekje
staan ruim 40 verfrecepten en een
lijst van verfplanten die u zelf
kunt kweken
I De klimop of Hedera, zoals dit ge
slacht eigenlijk heet, is in de eer
ste plaats bekend als een van de
weinige groenblijvende en zelf-
hechtende klimplanten voor bui
ten. Maar behalve als klimplant
kunnen we diezelfde soort ook
als bodembedekker gebruiken
en de familie der Hedera's omvat
ook wintergroene struikjes. Bo
vendien kan de plant behalve on
ze winterse kou ook het klimaat
in onze centraal verwarmde ka
mers doorstaan. Kortom: een
plant met vele mogelijkheden,
vele voor- én enkele nadelen.
In de tuin
De meest bekende soort is de Hede
ra helix of gewone klimop. Deze
plant is ideaal als gevel bedek
king; ze hecht zichzelf met kleine
hechtworteltjes stevig vast aan
de muur, groeit zelfs in diepe
schaduw en blijft ook 's winters
groen. Behalve een fraaie „gevel
bedekking" is het ook een ideale
plant om een lelijk geworden
schutting te bedekken en als
mooie groene achtergrond voor
de border en als dichte afschei
ding te fungeren. Het is echter
wel zaak om tijdig in te grijpen als
de klimop een object nadert waar
ti hem liever niet in wilt hebben.
U doet er verstandig aan de kli
mop niet bij uw dakgoten en re
genpijpen te laten komen; die
kunnen erdoor worden vernield.
Als de plant zijn hoogste punt be
reikt heeft, vormt hij automatisch
geen hechtwortels meer, maar
zogenaamde bloeischeuten. De
bloeischeuten krijgen bovendien
een anders gevormd blad en hier
aan komen ook de geelgroene
bloemen. De klimop is echter ook
heel goed te gebruiken als bo
niet klimt en gestekt is uit de
bloeischeuten. Ook hier is weer
een variant met anders gevormd
blad, de „Dentata". Dit blad is
groter, zachter groen en onre
gelmatig getand.
Huiskamer
r De klimop maakt inkortetijd
dembedekker, zeker op scha
duwrijke plaatsen waar geen gras
meer groeien wil of in de diepe
schaduw onder bomen en strui
ken.
De bontbladige soorten willen wel
graag een plaatsje in de halfscha
duw en daarvan moet u groen-
wordende twijgen steeds weg
halen om te voorkomen dat deze
het bonte blad gaan overwoeke-
winter)kijk-en winddichte afscheiding
ren. Er zijn enkele vaneteiten
verkrijgbaar met een andere
bladvorm zoals de „Hibernica"
met grote, minder diep ingesne
den bladeren, de „Sagittaefolia"
met pijlvormig blad en de „Ar-
genteo Variegata" met wit
gevlekt blad.
Hedera helix „Arborescens" is een
struikvorm die wel bloeit en bes
sen draagt. Deze soort ontstaat
door een stek te nemen van een
bloeischeut. Andere struikvor-
men zijn de laagblijvende
„Conglomerata" en het ongeveer
50 cm hoog wordende struikje
„Erecta" met rechtopgaande
scheuten. Minder bekend is de
Hedera colchica, afkomstig uit de
Kaukasus. Deze heeft een dik
leerachtig blad dat 15 tot 20 cm
grot wordt. Deze soort heeft ook
een cultivar „Arborescens", die
Ook voor de huiskamer is de kli
mop een makkelijke plant, die in
vele soorten verkrijgbaar is. De
verschillen zitten in de bladvorm
en in de kleur van het blad; ook
hier weer groene zowel als bonte
exemplaren.
De groene soorten kunnen in een
volkomen zonloze kamer nog
best gedijen, hoewel ze een beetje
licht toch wel op prijs stellen. In
een al te donker hoekje zal de
plant minder mooi worden. Het is
ook heel verstandig een plant die
zich eenmaal aan de muur heeft
vastgehecht niet meer los te ha
len. Dit heeft altijd vrij veel blad-
verlies tot gevolg.
De enige soort die geen hechtwor-
tel vormt, is de Hedera helix ca-
nariensis „Gloire de Marengo";
deze moeten we een beetje hel
pen bij het klimmen. De bonte
soorten moeten echt op een lichte
plaats staan, maar verdragen
(evenals de groene soorten) be
slist geen direct zonlicht.
Houd in de zomer de potgrond v
vochtig, maar zorg ervoor dat de
plant niet in het water blijft staan,
's Winters wil de klimop het liefst
rij koele ruimte staan.
ef dar
linde
-vater
mest. Stekken gaat heel eenvoi
dig door toppen of zijscheuten i
het water te laten wortelen.
/oor amateurfotografen met „oog"
voor landschapsschoon heeft de
Stichting Amateurfotografie in
samenwerking met ANWB en
VVV's elf fotoroutes samenge
steld, die zowel leuke fiets ol au
toroutes zijn als dankbare objec
ten voor de camera.
Deze met overleg samengestelde
trajecten bieden handen vol foto
genieke objecten. De elf fotorou
tes zijn: Friesland, Drente, Hoge
Veluwe, Tussen de rivieren (Gel
derland. Zuid-Holland en
Utrecht). Hollands Glorie (West-
Friesland, NH). Zuid Holland
•derlands scho
Stichting
Amsterdam.
VVV kanton
(per stuk) te
i 41
We
Ze
i Brabant e
ind) vindt u in al du
