Dirk Manus en de duinaardappeltjes
L ar sen te gretig
m partij
tegen Rus Karpov
„Ze waren
om te znigen"
Zaalvoetbalteam Oegstgeest verrast in Sassenheim
>Zo lekker heb ik ze nooit meer gegeten
Koppelaar
wil weg
bij KNAU
DONDERDAG 8 NOVEMBER 1979
Elke ochtend, steevast om tien uur, ga ik de stad en
regio in, op zoek naar mensen en dingen voor deze
rubriek. Tips en wensen voor "Publiek", kunt u tot klok
slag tien aan mij kwijt, tel. 071-144941, toestel 215
Schriftelijke reacties zijn ook zeer welkom.
„Die duinaardappeltjes"zegt Dirk Manus van Rhijn watertandend, „die waren
o77i te zuigenDemonstreert vervolgens het cirkeltje dat hij met zijn duim en
wijsvinger heeft gemaakt en verklaart: „Zo krijg je ze nooit nergens meer, je vrat
er je vingers bij op. De eerstelingen waren zelfs zo fijn dat ze met de schuit naar
Amsterdam ging en, naar de hotelletjes. Maar ach", mompelt hij ietwat beteuterd,
,$inds het allemaal waterwingebied is geworden, ben' ze d'r niet meer."
Aan een ieder die het horen wil, lepelt Dirk
van Rhijn (71), Katwijker in hart en nieren
en kleinzoon van Manus, op smeuïge wijze
z'n verhalen op ever vroeger. Over hoe hij
als helmplanter zijn brood in de duinen
placht te verdienen, over z'n voorgeslacht
en de schelpenvisserij. Maar vooral over de
duinaardappeltjes.
Dirks vader was, evenals zijn voorouders,
schelpenvisser en een kleine keuterboer,
die wat stukjes land in het duin van de Do
meinen pachtte en er aardappels verbouw
de. „Ik was nog een snotjongen toen ik met
vader het duin in mos om rooie starren en
eigenheimertjes te poten. In het voorjaar
gingen we paardemest strooien. En dan met
de Valkenburgse markt, 12 september, wa
ren ze rijp en gingen we ze met z'n allen
Armoedig
„Van klein tot groot gingen we te voet het
duin in. Om een uur of twaalf kwam moeder
dan met een pan met warm eten en gingen
we een prakkie doen. Wel armoedig hoor
maar oh zo gezellig, 't Was immers erg druk
in het duin. Hele gezinnen waren in de be
zigheid er mee."
„Het kon er soms bar armoedig aan toe gaan",
herinnert Dirk Manus zich. „Vooral als het
haringseizoen slecht was en er ook nog een
droge zomer was geweest. Aiai...dan kwam
er van de oogst niet veel terecht. Tegen
woordig speelt dat geen rol meer. Met die
moderne methoden en zo. Het bouwland is
beter en de bemesting is er ook op vooruit
gegaan."
Mest
„Vroeger waren we volledig afhankelijk van
het hemelwater. Hadden we die paarde
mest. Natuurlijk stonk dat, maar daar wen
de je wel aan. Mest mot rot wezen, dan is het
op z'n krachtst, zit er meer voeding in. Nee,
die stank was lang zo erg niet-als dat lende-
werk, dat bukken."
„Maar in mijn tijd mosje wel. Je mos meehel
pen. Al bracht je maar twee dubbeltjes
thuis, dan was dat al heel wat. Daar kon je
weer een brood van kopen, redeneerde m'n
vader."
Vandaar dus dat Dirk Manus als ukkie al op
de aardappelveldjes te vinden was. „We
hadden per slot 500 roe land. En één roeëtje
was toch altijd goed voor zo'n 30 pond aard
appeltjes. Een half kinnetje zeg maar."
Pet
„Al die kinnetjes legden we thuis in het
schuurtje. En als die aardappels gingen
spruiten, legden we ze om. Of we groeven
een pet, zo'n kuiltje beneden het maaiveld.
Deden er een laag stro over en zo kwamen
ze behouden de winter door. Zo ging dat
toen. Tegenwoordig heb je spuitbussen om
die spruiten dood te houden."
„Wij hadden 's winters dus altijd aardappels.
Meestentijds stampte moeder ze en met een
snippertje spekvet er over waren wij de ko
ning te rijk. 'Als je te eten hebt, ben je schat
rijk', zei m'n grootvader altijd."
„Maar waar waren we ook weer? Juist, wat ik
al zei: zo fijn als die duinaardappeltjes wa
ren, zo vind je nooit nergens meer. Ik ben er
in opgegroeid. Poten en rooien. En mossen,
dat is het groen van de helling klauwen.
Maar lendewerk hoor. Ruggewerk zoge
zegd. Ook later met dat helmplanten: ste
ken, opbinden en planten. Altijd gebukt."
Vleetloggers
„Je had vroeger ook nog die vleetloggers in de
duinen. Die vissers die met meer dan 100
netten de zee op gaan. Als zij", mijmert Dirk
Manus, „als die vleetloggers in november of
december behouden teelt hadden en daar
door niks te doen hadden, gingen ze de dui
nen in. Spitten. En vervolgens poten."
„Zodoende hadden hun vrouwen later, als zij
weer op zee waren, toch nog aardappeltjes
te eten. Reken maar dat die duinaardappel
tjes toentertijd een hele uitkomst waren"
stelt Dirk Manus. „Helaas", voegt hij er sip
aan toe, „ben ik sedert die jaren nimmer
zulk een lekker aardappeltje tegengeko-
.Wij
hadden 's winters
dus altijd
aardappels.
Meestentijds
stampte moeder
snippertje
spekvet er over
waren wij de
koning te rijk
Alles draaide gisteren in de Tilburgse schaakdomein om
het treffen tussen Anatoli Karpov en Bent Larsen. Laatst
genoemde mocht zichzelf namelijk met een gewonnen
stelling tegen Timman in de achterhand de ware koploper
noemen.
De Deen, die na de klap tegen Fi
scher (een 6-0-nederlaag in de
toenmalige kandidatenmatches)
nooit helemaal meer de oude is
geworden, heeft zich met een
enorme strijdlust in dit toptoer
nooi geworpen. Wellicht wil hij
goedmaken wat hij in de vorige
editie van het internationale
schaaktoernooi door noeste ar
beid aan een boek over de match
Karpov-Kortsjnoi naliet vech
ten.
Op imponerende wijze bouwde
Larsen gisteravond zijn strate
gisch voordeeltje op Timman in
tweede zitting uit. Jan deed zijn
best, maar gaf na afloop van de
vijfde ronde toch op. De instel
ling van Larsen was in deze vijfde
ronde dan ook uitstekend. Kar
pov pakte de Caro-Kann met 5.
Pg3 wat ongebruikelijk aan, iets
wat Larsen met 5. g6 trachtte uit
te buiten. Op de lange baan wen
ste hij het witte paard buitenspel
te zetten. De zwarte aanpak leek
succes te hebben totdat de we
reldkampioen op de 16e zet het
verrassende kwalititeitsoffer
TxPe6 lanceerde.
Karpov had de positie goed door
grond. Immers, ondanks secuur
verdedigingswerk van zijn oppo
nent wist hij. in de vorm van posi
tioneel voordeel, flinke compen
satie te verkrijgen. De degelijk
heid zegevierde uiteindelijk over
de ongetemde strijdlust, want in
de slotfase wilde Larsen te veel.
Met de breukzet b5 op de 35e zet
gaf de Deen te kennen op winst te
spelen. Karpov kreeg prompt
matdreigingen, die op zich wel
overkomelijk waren, maar waar
op Larsen op zet 39 met axb3?7
antwoordde. Een verschrikkelij
ke blunder, want de Rus gaf par
does mat in één zet. Met 39. Db6
was de stelling vermoedelijk wel
houdbaar voor de onfortuinlijke
Deen geweest.
Gevolg van dit alles was dat Larsen
nu met een score van 3 en een half
uit 5 Karpov en Sax naast zich
gekregen heeft. Gyula Sax moest
tegen Oleg Romanishin genoe
gen nemen met een remise. Non
theoreticus Romanishin week al
spoedig van de theorie af, waarna
de witspeler een licht initiatief
kon nemen. Het kostte de 27-jan-
ge Rus de nodige tijd om een
verloren gegane pion terug te
winnen, doch hierna speelde hij
zeer gedegen zodat de vrede ten
slotte toch getekend werd.
Timman en Hübner knokten hard
voor de punten. Beide spelers
kwamen uiteindelijk remise
trten RUUD DOBBELAAR
Partijverloop Karpov-Larsen
Wit; A. Karpov (Sowjet-Unie)
zwart: B. Larsen (Denemarken).
1. e2-e3 c7-c6, 2. d2-d4 d7-d5, 3. Pbl-d2
d5xe4, 4. Pd2xe4 Pg8-f6, 5. Pe4-g3 g7-
g6. 6 Pgl-13 Lf8-g7, 7. Lfl-e2 0-0, 8 0-0
Dd8-b6, 9. b2-b3 Lc8-gr4, 10. Lcl-b2
a7-a5, 11. a2-a4 Pb8-d7, 12. h2-h3
Lg4xf3, 13 Le2x(3 Ta8-d8, 14. Ddl-e2
Tf8-e8, 15. Tfl-el Pd7-f8, 16. De2-c4
Pf8-e6,17.Telxe617xe6,18. Dc4xe6(s)
Kg8-h8, 19. Tal-el Db6-bb, 20. h3-h4
Db4-d6, 21. De6-h3 e7-e6, 22. h4-h5
g6xh5, 23. Tel-e5 Te8-e7, 24. Dh3-h4
Td8-f8, 25. Pg3xh5 Pf6xh5, 26. Te5xh5
Lg7-f6, 27. Dh4-e4 TtB-d8, 28 Th5xa5
Lf6xd4, 29. Lb2-cl Te7-f7, 30. Ta5-h5
Ld4-f6, 31. Lcl-e3 Lf6-d4, 32. Le3-g5
Inter-regionale zaal voetbalcompeti
tie.
De Rozet-VI 2-2. De Bron-Rotterdamse
Studenten 3-2, Huug van Es-Glasber
gen 2-7, Chess Z'75-FC Snoekie 2-5,
Concordia-Koosjardin 2-9.
Stand
VI 10-18 De Engel 10-14
Rozet 10-16 De Bron 10-12
Koosj. 10-15 Huug v. E. 10-11
Hoofdklasse
EKL Boys-Van Duuren 4-5, Van
Rooyen-Vd Plas 6-4, De Taverne-Van
Gerven 1-0, Roodenburg-MJBS 1-5,
Landwer-Oegstgeest 5-6.
Landwer 3-4 Van Gerven 3-3
Oegstgeest 3^1 MJBS 3-3
Taverne 3-4 EKL 3-2
Van Duuren 3-4 VD Plas 3-2
Van Rooyen 3-4 Roodenburg 3-0
Sosonko (NedPPortisch (Hon) uitge
steld. Sax <Hon>-Romanisjin .Sow),-
'lt. Uitslag afgebroken partij 4e ronde:
Larsen (Den)-Timman (Ned) 1-0.
De stand: 1 3. Karpov, Sax en Larsen 3'ii,
Komanisjin 3 en 1 afg 5 Spasski 3.
6 Hubner 2'i, Kavalek2.8. Portisch
l'/« en 1 uitg II 11 Hort Timman en
Smyslov 1 'lt, 12. Sosonko 1 en 1 afg en
1 uitg.
DEN HAAG (ANP) - Kees
Koppelaar, de trainer/coach
van de Koninklijke Neder
landse Atletiek Unie voor
midden en lange afstand,
heeft per 1 december onthef
fing uit zijn functie gevraagd.
Koppelaar, die van de Olym
pische' selectie en mogelijk
Olympische kandidaten Ge
rard Tebroke, Evert Hoving,
Arno Körmeling, Klaas Lok
en Joost Borm onder zijn
hoede heeft, vindt dat hij on
der trainingscoördinator Bob
Boverman niet behoorlijk
kan functioneren.
"Als het bestuur van de KNAU
vindt dat ik een opzegtermijn
van drie maanden in acht
moet nemen, doe ik dat uiter
aard", aldus Koppelaar. "Ik
laat mijn atleten niet in de
Kees Koppelaar
steek. Als het dienstverband
met de KNAU beëindigd is
blijf ik mijn atleten normaal
begeleiden. Ook al krijg ik
daar dan geen salaris voor"
In de brief aan het bestuur van
de KNAU heeft Kees Koppe
laar een aantal bez-waren te
gen de huidige gang van za
ken uiteen gezet. Koppelaar
stoort zich o.a. het functione
ren van Boverman als trai
ningscoördinator en de twij
felachtige rol, die de commis
sie opleidingen in de beleids
groep training speelt.
LEIDEN - In de inter-regionale
zaalvoetbalcompetitie blijft
Koosjardin het uitstekend doen.
Gisteravond won de Leidse
kampioen in Den Haag met 2-9
van Concordia. In de Leidse
hoofdklasse boekte Oegstgeest
een verrassende 5-6 overwinning
op Landwer.
Concordia - Koosjardin 2-9
Ger Nagtegeller en Cees de Roode
hadden gisteravond met respec
tievelijk vier en drie treffers een
belangrijk bandeel in de zege van
de Leidse kampioen, die koplo
per VI nu totop twee punten is
genaderd. Via doelpunten van
Ger Nagtegeller (2x) en Cees de
Roode stonden de Leidenaars
met de rust al op een riante 1-3
voorsprong. Na de pauze liet de
Leidse ploeg geen spaander heel
van de Hagenaars. Koos Bekooy
knalde 1-4 in. Ge Dubbeldeman
zorgde voor 1-5, Cees de Roode
maakte er hierna 1-6 van. Waarna
de thuisclub iets terug kon doen:
2-6. Opnieuw twee treffers van
Ger Nagtegeller en een van Cees
de Roode bepaalden de eind
stand op 2-9.
De Engel - Benco 3-1
Een ietwat tegenvallend resultaat
van de Lissenaren tegen het laag
geklasseerde Benco. Zeker ge
zien het 2-2 spel tegen koploper
VI van vorige week. Theo Godyla
zette de thuisclub in de 21e mi
nuut op 1-0, welke stand tot aan
de rust onaangeroerd bleef. In het
tweede spelpart bracht Joop Al-
phenaar de Goudse ploeg in de
negende minuut op gelijke hoog
te: 1-1. Drie minuten later maakte
wederom Theo Godyla er 2-1 van,
voor de niet bepaald soepel
draaiende Lisser formatie. Johan
Baak breidde de stand, vlak voor
tijd, uit tot 3-1.
LEIDSE HOOFDKLASSE
Landwer - Oegstgeest 5-6
Na een spannend duel waren het
tenslotte toch de Oegstgeestena-
ren die aan het langste eind trok
ken tegen koploper Landwer. In
de eerste rondgang scoorden Piet
Hoogervorst en Ted Wiering voor
de Sassenheimers. Voor Oegst
geest waren het Ron van der Kolk
en Dick van der Meij die het vij
andelijke net wisten te vinden:
2-2. Ook na de pauze was er het
zelfde wisselende spelbeeld te
zien. Toch was het de Oegstgees-
ter ploeg die via treffers van Peter
Wieman en Peter Hogewoning
uitliepen tot 2-5. Piet Hooger
vorst en Henny Zoet brachten de
thuisclub hierna weer in de race
terug: 3-5 en 4-5. Toen Peter
Wieman de marge weer verruim
de tot 4-6 leek Landwer een ge
slagen ploeg. Opnieuw Piet Hoo
gervorst echter scoorde hierna
5-6. In een uiterst spannende
slotfase wist Oegstgeest het
hoofd tenslotte toch boven water
te houden: 5-6.
Roodenburg - MJBS 1-5
Dat nieuwkomer Roodenburg het
dit jaar in de hoogste afdeling erg
moeilijk gaat krijgen, kan na de
derde nederlaag op rij met zeker
heid worden vastgesteld. Dit
maal bleek MJBS duidelijk te
sterk voor de Leidenaars. Voor de
Sassenheimers scoorden: Jan
Willem Bogen (2x), Barry Lu
moindong (2x) en Jos Witteman.
Voor Roodenburg wist alleen Pe
ter Kuun het Sassenheimse net te
vinden.
De Taverne - Van (ierven 1-0
Het doelpunt dat Hans Braat na
vijftien minuten in de eerste helft
maakte bleek na afloop goud
waard voor de Leidenaars Geen
van beide ploegen wist in dit ma
tige duel namelijk meer tot sco
ren te komen.
Van Rooyen - Vd Plas &-4
De thuisclub toonde zich gister
avond niet bepaald schotvaardig,
gezien de vele kansen. Daarom
raakten de Leidenaars in de
tweede helft zelfs nog in moei
lijkheden. Uitblinker Huug Aan-
dewiel opende voor de Katwij-
kers de score: 0-1 Koos van Eg-
mond maakte in de 15e minuut
gelijk 11. Waarna Jan an der
Reyden er 2 1 van maakte Tref
Iers van Leo Hoek en Martin van
der Plas bogen de stand hierna
om in 2-3. Een eigen doelpunt
van keeper Jaap Guyt en een be
nutte penalty van Frans Sjardijn
brachten een 4-3 ruststand op het
scorebord. Diverse scoringskan
sen dienden zich in het begin van
de tweede helft voor Leidse ploeg
aan. Bennie de Roo, Johnny Jan
sen en Jan van der Reyden had
den hun vizier evenwel niet op
scherp staan Een fraaie treffer
van Martin van der Plas bracht de
beide ploegen weer in evenwicht
4 4. Piet Gubler en Jan van der
Reyden brachten de zege hiei na
definitief in Leiii handen 6 4
FRED SEGAAR
