1/
Engelse jeugd
terug naar de
jaren zestig
Von Karajan: jacht
van ruim11/z miljoen
I ZATERDAG 3 NOVEMBER 1979
LONDEN - Een vlot colbertje bij de jongens, strakke
kostschoolpakjes voor de meisjes en bescheiden
haardossen, zoals we die kennen uit de beginjaren
van het Beatles-tijdperk. De uiterlijke kenmerken
van een nieuwe trend in Engeland, waar de „Mods"
uit de jaren zestig hernieuwd zijn gaan leven voor de
jeugd. De belangstelling voor stropdassen neemt
zienderogen toe en bij schoenzaken is een grote
vraag naar suéde stappertjes en lage puntmodel-
len.
Terug naar de jaren zestig, lijkt het motto. Een ver
schijnsel dat niet louter terug te voeren is op nostal
gie. Er is immers sprake van een nieuwe generatie
jongeren, op zoek naar een levensstijl met een stuk
identificatie. In de popmuziek is die identificatie
niet langer mogelijk met artiesten die zich middels
hun superstatus van de jeugd verwijderd hebben.
De Engelse jeugd van vandaag creëert haar eigen
helden: muzikanten van de straat, leeftijdgenoten,
gekleed volgens de mode van vijftien jaar gele
den.
De punkbeweging - twee jaar geleden een radicale
aanval op alles wat gesetteld was - mag als tijdver
schijnsel nagenoeg verdwenen zijn. Een beduiden
de invloed heeft het zeker gehad. Er is iets losge
woeld bij de jongeren en als gevolg daarvan dient
zich nu een nieuwe stroming aan.
Door Dolf Ruesink
Jonge popmuzikanten met een
goed stuk muziek, gewaar
deerd door hun leeftijdgeno
ten. Ontstaan op de puinho
pen van de punk, doch qua
muziek sterk beinvloed door
groepen uit het begin van het
vorig decennium: de Yard-
birds, Rolling Stones, Beat
les, Small Faces, Spencer Da-
vis en de Kinks.
Parallel met de opkomst van de
„Mods" in Engeland, is de
sterke groei van de zgn. „In
dependents": onafhankelijke
platenmaatschappijtjès met
artiesten die bij de grote la
bels geen kans kregen om
zich te bewijzen. Veelal tij
dens de punkperiode voort
gekomen uit platenwinkels,
zijn deze mini-maatscha ppij-
en zich aan het ontpoppen als
uiterst levensvatbare distri
buteurs. Via de „Indepen
dents" klinkt het geluid van
de straat.
Een treffend voorbeeld levert
„Beggars Banquet". Het kan
toor - aan de smalle Hogarth
Road in West-Londen - lijkt
in de verste verte niet op de
gebruikelijke lokaliteiten van
een platenmaatschappij. Op
de begane vloer bevindt zich
de platenwinkel, via een hou
ten trap is met enige moeite
het „bureau" te bereiken. Een
voormalige huis- en slaapka
mer, waar amper plaats is
voor tien personen. De metro
is er verantwoordelijk voor
dat het gebouw om de drie
minuten nadrukkeljk op z'n
grondvesten trilt.
platenwinkels
Martin Mills (voormalig filoso
fie-student) en Nic Austin (ex-
meubelhandelaar) fungeren
als directeur. Net 29 jaar oud,
gekleed in spijkerbroek en T-
shirt. Gèèn prototypes van
geslepen zakenlui, maar toch
in het bezit van bankrekenin
gen waarop dagelijks forse
bijschrijvingen worden geno
teerd. Mills en Austin begon
nen vier jaar geleden met een
platenwinkel nieuwe-stijl. Je
kon er terecht met tweede
hands platen om die te ruilen
of met bijbetaling nieuwe
exemplaren aan te schaf
fen.
Via het organiseren van pop
concerten, kwam het Lon-
dense duo in aanraking met
artiesten. Ze scharrelden een
oefenruimte op voor begin
nende groepen en gingen na
verloop van tijd het manage
ment voeren over verschil
lende popacts. De gedachte
om een eigen platenmaat
schappij op te richten, ont
stond toen bleek dat de grote
labels niet geinteresseerd wa
ren in groepen van de straat.
Zo ontstonden - uit nood ge
boren - de onafhankelijke la
bels in Engeland.
„Onze toekomst ligt op straat"
is de heilige overtuiging van
Nick Austin, „de jongeren
komen hier binnen met
bandjes die in de winkel af-
gedraaid worden. We testen
dan gelijk de reactie van het
publiek, wat doorgaans een
goede graadmeter is. Omdat
we zo klein zijn en dicht bij de
mensen staan, is er geen
drempelvrees, wat je bij de
grote maatschappijen wel
hebt. Bij ons in de winkel
komt ontzettend veel goed
spul binnen. Allemaal van
talent dat anders verloren zou
gaan".
3eggars Banquet is niet de eni
ge mini-maatschappij in
Londen. Links en rechts
schieten de „Independents"
als paddestoelen uit de grond:
Stiff, Rough Trade, Cherry
Red en Charly Records, om er
Geen omkoperij
„Dit is de nieuwe stijl van wer
ken in Engeland", aldus Mar
tin Mills, „er wordt alleen geld
besteed aan de plaatopna
men. Geen dure promotie
toestanden en omkoperij van,
discjockey's. Het geld dat we
verdienen, gaat voor het
grootste deel terug naar de
groepen die door ons in leven
worden gehouden. Meestal
adviseren wij de mensen hun,
baantje voorlopig aan te hou
den. Als de machine dan
eenmaal begint te draaien,
worden de meesten door
gaans professional. Wij steu
nen ze daarbij: we geven geld
voor installaties, optredens'
en eten. Om tegen te gaan dat;
onze artiesten na verloop van
tijd worden weggekocht door
grote maatschappijen, heb
ben we contracten afgesloten
met een looptijd van vijf
jaar".
Onafhankelijk
Dat deze ongebruikelijke wijze
van werken inderdaad vruch
ten kan afwerpen, bewijst de
praktijk. Van de tien tot dus-
2 uitgebrachte elpee's bij
Banquet kwamen er
liefst zeven in de Britse top
tien terecht. De vraag is ge
wettigd of dit snelle succes
geen gevolgen zal hébben
voor de werkwijze van de
„Independents". Hoe onaf
hankelijk zijn de onafhanke-
lijken eigenlijk?
Martin Mills: „Er zitten duide
lijk gevaren aan deze ontwik
keling. We hebben succes no
dig, om te overleven, maar we
mogen eigenlijk ook niet te
groot worden. Daarom gaan
we via onze winkels nieuwe
labels lanceren, die kleine
groepen kunnen oppikken.
Zo blijft het contact met de
straat behouden en kunnen
de succesvolle acts later
doorstromen naar Beggars
Banquet.
Nederlander
Temidden van de Londense
„Independents" heeft zich
ook een Nederlander ge
nesteld: Joop Visser, ooit
werkzaam bij een groot pla-
tenconcern in ons land, runt
nu vanuit een piepklein kan
toortje aan de Beadon Road
het alternatieve Charley-la-
bel. Een echte accommodatie
kun je het nauwelijks noe
men, daarvoor is de ruimte te
klein en de chaos is groot.
Veel geld wordt er nog niet
verdiend, maar daar staan
plezier en ondernemingslust
tegenover. Bovendien heeft
men het SUN-label achter de-
hand, waarop talloze goedlo
pende jazz-, rock- en blues
platen worden uitgebracht.
De meeste groepen worden
ook hier van de straat opge
vist.
„De grote maatschappijen laten
gelukkig veel voor ons lig
gen", constateert Visser te
vreden. Charly Records is
doorgaans wèl te porren voor
iets nieuws en heeft tevens
een scherpe neus voor cu
rieuze gevallen in de popmu
ziek. Zo brengt Joop Visser
binnenkort platen uit van de
Sex Beatles en de Donna Win
ter Experience. In de laatst
genoemde gelegenheids-
groep schuilt o.a. de zanger
van The Police.
Bakermat
De roemruchte Marquee-club,
midden in Londens warme
wijk Soho, is de plaats waar
i sformatie Merton
Parkas optreedt. De Marquee
was in de jaren zestig de ba
kermat voor veel inmiddels
gerenommeerde artiesten.
Met enige trots kan de club
melden dat hier ooit de Sto
nes, Pink Floyd, Who, Jimmy
Hendrix, Led Zeppelin, Yes
en Jethro Tuil voor het voet
licht mochten treden. Te
genwoordig biedt men jonge
groepen de kans zich aan het
grote publiek te presenteren.
Gezien de leeftijd van de be
zoekers (tussen 15 en 20 jaar)
worden de entreeprijzen be
wust laag gehouden. Voor èèn
pond ben je een hele avond
onderdak en krijg je als ex
traatje doorgaans nog een lo
kale popgroep als voorpro
gramma geserveerd.
,Mods
Minstens de helft van het
publiek bestaat uit mods: de
haren netjes op lengte, een
niet al te stijf zittend over
hemd en natuurlijk een wat
flodderig colbertje. Af en toe
kom je bezoekers tegen die in
de overgangsfase van punk
naar mod zitten. In zo'n geval
wordt de stropdas gecombi
neerd met gitzwart piekhaar
of opgemaakte ogen. Meisjes
blijken het voorzien te heb
ben op nauwe splitrokken en
zwarte nylons. Naar stuff is
het anno 1979 vergeefs ruiken
in de Marquee. Hasj past niet
bij het beeld van de mods.
Zowel de meisjes als jongens
houden het bij een paar gla
zen bier.
Met de komst van Merton Par
kas zit de sfeer er meteen
goed in. Een dansende me
nigte op ryth blues-tonen,
die gedegen en sympathiek
overkomt. Geen show, geen
kapsones en evenmin een
grootse lichtshow. Er wordt
ook niet om gevraagd. Tegen
het eind van het optreden
staat een dozijn fans op de
bühne uit volle borst mee te
zingen. De groep rond de 19-
jarige broertjes Danny en
Mick Talbot brengt muziek
volgens de methode „simpel,
doch doeltreffend", met
waarneembare invloeden van
zestigers als Small Faces,
Who en Monkees.
Respect
Merton Parkas blijkt bij uitstek
een band voor „een avondje
uit". Keyboards-speler Mick
Talbot beaamt dat graag: „We
brengen geen vernieuwing in
de popmuziek, maar gewoon
een brok vermaak. Vergelijk
het met Chuck Berry. Die
man zingt toch ook over au
to's, vrouwen en school?"
Broer Danny ziet rock and
roll als gezond tegenwicht
voor alle ellende. „Rock 'n'
roll is de relax-zijde van het
leven".
Voor de Parkas-muzikanten is
de snelle groei van de mod-
rage niet vreemd. Mick Tal
bot „Het is veel acceptabeler
dan de punk. Okay, de punk is
een tijdlang in geweest en
veel mensen hebben punk
platen gekocht. Maar hoeveel
van die jongeren gingen wer
kelijk met paars geverfde ha
ren en gescheurde broeken
naar hun werk? Het is veel
gemakkeljker een Mod te zijn.
De samenleving heeft er zelfs
respect voor".
Niet alle jachtwerven ondervinden de schadelijke weerslag van
de malaise in de jachtbouw in Nederland. Een aantal bedrijven
heeft nog volop werk; voor meer dan een jaar zelfs in enkele
gevallen. Het is op zijn minst opmerkelijk dat dit voornamelijk
de werven zijn die dure tot zeer dure schepen bouwen.
Een van die ondernemingen is de Overijsselse Jachtwerf te Vol-
lenhove. De directeur-eigenaar, de 47-jarige Walter Huisman,
zegt ter verklaring dat zijn werf schepen bouwt voor een
publiek „dat boven de recessie zit". Volgens hem bestaat er
voor de grote jachten - de maxi's van wel vijfenzeventig tot
tachtig voet - zelfs een toenemende belangstelling.
Kort geleden kreeg de werf de opdracht tot de bouw van een
wedstrijdschip voor de bekende Oostenrijkse dirigent Herbert
von Karajan, dat het lieve sommetje van ruim anderhalf mil
joen gulden gaat kosten.
VOLLENHOVE - Er wordt wel eens
gezegd dat het bedrijf te Vollenho-
ve speelgoed voor miljonairs fa
briceert. Voor een belangrijk deel
is dat ook waar. Gelukkig voor de
werf zijn er nog rijksaards volop,
zeker in het buitenland, die bereid
zijn enige tonnen of soms zelfs een
miljoen of meer voor een jacht neer
te tellen. Zeventig gezinnen heb
ben er een goede boterham aan en
voor het voormalige vissersstadje
betekent het bedrijf derhalve heel
veel.
Bakens verzet
De onderneming heeft een interessante ge
schiedenis, die al bijna honderd jaar be
slaat. Om precies te zijn was het in 1884 toen
ene Walter Huisman - de grootvader van de
Walter van nu - te Ronduite in het hartje van
het prachtige Noordwestoverijsselse me
rengebied een werf stichtte. Er werden
aanvankelijk uitsluitend houten schepen
gebouwd, onder meer de fraaie Vollenho-
vense bollen, die voor de visserij op de Zui
derzee werden gebruikt. Met de afsluiting
van deze binnenzee kenterde echter het tij
voor de werf, die daarop wat men noemt de
bakens verzette.
Omstreeks 1930 werd met de jachtbouw be
gonnen. Er liepen Staverse jollen van sta
pel, pampussen, zestienkwadraten en zelfs
een als jacht gebouwde Vollenhovense bol.
Voorts werden er punters en andere kleine
bedrijfsvaartuigen gebouwd. In de oorlog
lag de zaak plat, figuurlijk gesproken dan,
en na de bevrijding werd de oqde draad
weer opgevat.
Na enige jaren begon de belangstelling voor
houten jachten te tanen en opnieuw scha
kelde de werf over. In 1951 werden de eerste
stalen schepen gebouwd, een grote motor
boot en het zeiljacht Najade van de Ko
ninklijke Marine Jacht Club.
Een dikke tien jaar later begon het polyester
zijn opmars in de jachtbouwwereld. De
werf liet de kansen niet liggen en paste dat
nieuwe materiaal toe. Beroemde ontwer
pers, zoals Rikus van de Stadt, Alan Bucha
nan en Sparkman and Stephens leverden
de ontwerpen. In de loop van de tijd kreeg
de werf ook goede contacten met verschei
dene andere vermaarde jacht-architecten in
binnen- en buitenland, te weten met Dick
Koopmans, Frans Maas, Koos de Ridder,
Robert Clark, Ron Holland en Dick Carter,
om enige namen te noemen.
Snelle schepen
Het uiteindelijke resultaat was dat er fraaie en
snelle schepen werden gebouwd, die ook in
de internationale zeilwereld de aandacht
trokken, zeker nadat de werf omstreeks
1965 was begonnen met de bouw van alu
minium jachten. Reeds spoedig kwamen er
bij dit bedrijf - dat in 1971 bij gebrek aan
ruimte te Ronduite en wegens de ondiepe
vaarwateren in de omgeving naar Vollen-
hove verhuisde - uitsluitend vaartuigen van
dit materiaal op stapel te staan. Thans is de
Overijsselse Jachtwerf een van de zeer wei-
nig bedrijven - Aluboot BV te Hindeloopen
behoort daartoe ook - die zich hebben ge
specialiseerd in de bouw van aluminium
vaartuigen.
Tot nog toe werden er bijna honderdtwintig
van deze schepen te Vollenhove gebouwd.
Ze zijn verspreid over de gehele wereld en
er zijn verschillende zeer bekende jachten
bij. Het beroemdste van allemaal is zonder
meer de Flyer, het miljoenenjacht waarmee
Connie van Rietschoten uit Rotterdam de
vermaarde Whitebread-race rond dé wereld
won.
Super racejacht
Thans is de werf onder meer bezig met de
bouw van de genoemde oceaanracer voor
Von Karajan. Dat wordt een schip dat zeker
ook veel van zich zal laten spreken. De leng
te bedraagt maar eventjes drieëntwintig
meter, de breedte wordt vijf en een halve
meter en de diepgang drie en een halve me
ter. Het is straks wellicht het grootste
sloepgetuigde jacht - met één mast dus - ter
wereld. De waterverplaatsing zal tegen de
dertig ton bedragen. De ballast zal uit ruim
zestienduizen d kilogram lood bestaan. Aan
de wind zal het jacht tweehonderdvijft ig
vierkante meter zeil kunnen voeren. De let
terlijk torenhoge mast krijgt een lengte van
dertig meter. Kortom, het zijn cijfers om
van te duizelen, zogezegd.
De dirigent is van plan met het jacht wedstrij
den te varen. Hij heeft daarom ontwerper -
een Argentijn - en bouwer opdracht gege
ven waar mogelijk op gewicht te sparen.
Dat alles gaat uiteraard zeer ten koste van
het comfort. Er is nog niet eens een redelij
ke hut voor de eigenaar, die nu al zoveel
geld op tafel heeft moeten leggen bij de werf
en die straks bij de vele wedstrijden boven
dien nog eens een bemanning van veertien
koppen de kost moet geven.
Voor de zeer schaarse betimmering zal zoge
naamd F-board worden gebruikt, dat ook in
de vliegtuigbouw wordt toegepast Aan
vankelijk was het de bedoeling roer en
roerkoning van het nieuwe materiaal car-
bon-fibre te maken. Daarvan is echter afge
zien na de rampzalige ongelukken die in de
Fastnet-race met schepen met deze roeren
gebeurden. Roer en roerkoning zullen nu
van aluminium worden gemaakt, hetgeen
ongeveer 25 kilogram aan extra gewicht be
tekent.
Verkeerde weg
Een en ander brengt jachtbouwer Walter
Huisman tot de uitspraak dat men met de
bouw van wedstrijdjachten overal in de we
reld op de verkeerde weg was. Het is vol
gens hem best mogelijk een licht schip toch
sterk te maken. Maar de laatste jaren balan
ceert men eigenlijk op het randje. Onder
druk van de opdrachtgevers, die haast uit
sluitend belang bij snelheid hebben, is men
hier en daar tot lichte, te lichte schepen ge
komen. Zolang er op dit punt geen duidelij
ke regels zijn, kan zulks gebeuren. Ontwer
per en opdrachtgever zijn per slot van reke
ning vrij om te doen wat zij willen.
Voor een werf is het echter niet prettig om
zulke schepen te bouwen. Iets dergelijks
betekent een zeker risico en het is helemaal
niet uitgesloten dat een jachtbouwer aan
sprakelijk gesteld wordt voor een de
bacle.
Walter Huisman, die reeds driemaal de Fast-
nét-race voer en ook veel zeezeilervaring
verkreeg in tal van andere belangrijke wed
strijden, vindt dat de zee zeer onplezierig
kan zijn en als het erop aankomt opper
machtig is. Volgens hem zouden de veilig
heidsmarges daarom danig verzwaard moe
ten worden. Al jaren is men met Lloyds be
zig om tot bepaalde normen te komen, in
het bijzonder voor de roeren en de masten
Onder druk van de Fastnet-tragedie zullen
die er nu eindelijk wel komen.Wij juichen
het toe dat zulks gebeurt, al blijf ik erbij dat
lichte schepen voordelen hebben boven
zware schepen", aldus deze jachtbou-
Aluminium
Hij vindt - uiteraard - aluminium dan ook
uiterst geschikt als jachtbouwmateriaal. Bij
een zelfde dikte als staal geeft het een ge
wichtsbesparing van een derde. Dat komt
de stabiliteit en daarmee de veiligheid ten
goede. Voorts vraagt het materiaal geen of
nauwelijks onderhoud en ook dat is een
groot voordeel. Bovendien is aluminium
zeer geschikt voor de bouw van de zogehe
ten custom-built schepen. Er kan, om het in
gewoon Nederlands te zeggen, maatwerk
worden geleverd. Het lagere gewicht van
het materiaal is ook van belang in de sector
van de toerschepen. Ook voor de toerzeilers
moeten er optimaal zeilende jachten wor
den gebouwd, aldus Walter Huisman.
