Mink kadrist
van wereldklasse
L
Wim van Hanegem:
'Wat heeft Ling
nou gepresteerd'?
Oranje deelnemer
toernooi Uruguay
Eerste lichtwedstrijd (in Sheffield) al in 1878
U.V.S.-R.V.C.
Ajacied Ton Blanker
voorlopig buitenspel
L O/T0(//7B2
ZATERDAG 3 NOVEMBER 1979
SPORt
PAGINA 11
Vijftig jaar geleden was het precies
50 jaar geleden dat Edison de
gloeilamp uitvond. In Amster
dam maakten ze daar toen een
groter feest van dan dit jaar. Van
21-26 oktober 1929 werd de Edi-
son-lichtweek georganiseerd, dat
.igil..neggen yan maandag tot en
met zaterdag, want het werd wat
al te frivool geoordeeld om ook de
zondag in het lichtfeestpro
gramma te betrekken. Thomas
Edison leefde toen nog, hij was 82
jaar, en kreeg van het gemeente
bestuur het volgende telegram
toegestuurd (maar dan in het En
gels natuurlijk):
.Amsterdam, badend in licht, groet
de man die 't nachtelijk duister
overwon".
Vele gebouwen werden verlicht,
waaronder de Westertoren, die in
1928, toen de Olympische Spelen
in Amsterdam werden gehouden,
nog geillumineerd was door
middel van zo'n 5000 op prikka-
bel gemonteerde gloeilampjes,
maar die nu, in 1929, in vloedlicht
was gezet. Beroemd en berucht
was de verlichting van het Dam
rak (maar daar zal ik het hier niet
over hebben), maar met algeme
ne instemming werd de verlich
ting in het Olympisch Stadion
begroet, waardoor op 23 oktober
1929 de eerste lichtwedstrijd in
Nederland werd gehouden. Een
Amsterdams elftal speelde
daarin tegen de regerende kam
pioen van Nederland, en door een
wonderlijk bestierd toeval was
dat... PSV, de Philips Sport Ver
eniging uit Eindhoven, de stad in
het zuiden des lands! Scheids
rechter was Hans Boekman, PSV
won met 2-3.
Ik citeer nu even wat 'De Koppe
ling', maandblad van het Ge
meente Energiebedrijf Amster
dam, over deze eerste lichtwed
strijd schrijft
Niet alleen bleek het hierdoor
mogelijk voetbalwedstrijden bij
avond te houden, maar er kon nu
ook 's avonds geoefend worden,
en dit was natuurlijk erg belang
rijk in die tijd dat alle voetballers
nog echte amateurs waren en dus
pas 's avonds - na hun dagelijkse
werk - konden trainen.
Boven het terrein - dat een op
pervlakte heeft van 110 bij 68 me
ter-waren staaldraden gehangen
met een onderlinge afstand van
vijf meter. Deze draden waren
aan de uiteinden van de tribu
neoverkappingen bevestigd.
Aan elke staaldraad waren vier
diepstralers gemonteerd, die ie
der waren voorzien van een lamp
van 1500 watt. Deze lampen hin
gen op een gemiddelde hoogte
van twaalf meter boven het ter
rein. Achter de breedtelijnen
stonden nog twee masten opge
steld, die elk van twee lampen
waren voorzien. In totaal bestond
de verlichting uit 72 armaturen
met een geinstalleerde capaciteit
van 107 kW.
Met deze verlichting werd een ge
middelde verlichtingssterkte van
rond 40 lux verkregen; aan de
buitenrand van het veld was de
verlichtingssterkte slechts 12
lux, hetwelk direct verbeterde
wanneer de sterke verlichting
van de wielerbaan en van de tri
bunes werd ontstoken.
De wedstrijd wees uit dat het toch
beter zou zijn om voor een ver
lichting direct boven de omtrek
van het veld te zorgen en de tri
bunes donker te laten, „hetgeen
het genot van de toeschouwer -
zoals u uit de toneelpraktijk be
kend is - uitermate ver
hoogt".
Ook bleek bij die wedstrijd dat een
lamphoogte van 16 meter te ver
kiezen is boven de toen gekozen
hoogte van 12 meter. Weliswaar
kwamen er tijdens die wedstrijd
slechts tien ballen boven de lam
phoogte uit, doch meerdere ma
len verdween de bal boven de
lichtkegels en werd daardoor
voor enige ogenblikken onzicht
baar".
Het oordeel van de spelers bleek
boven verwachting gunstig. Dr.
Lulofs schreef indertijd na afloop
van de match:
„Na een korte poos van wennen in 't
begin werd volkomen eerste-
klasspel te zien gegeven, terwijl
zeer veel op beide doelen gescho
ten werd en het rustige en zekere
ingrijpen van beide doelverdedi-
gers duidelijk demonstreerde dat
zij onder alleszins bevredigende
omstandigheden hun taak kon
den verrichten. De gehele wed
strijd gaf een feeërieke aanblik.
Tegen het door 't kunstlicht hel
groen verlichte veld staken de
kleurige figuren der spelers
schitterend af, terwijl de omtrek
van het felverlichte strijdperk in
een geheimzinnig en voor de toe
schouwer weldadig aandoend
donker was gehuld".
Nu, vijftig jaar later, beschikt het
Olympisch Stadion over vier
masten met elk 36 lampen. Elke
lamp meet 2000 watt ofte wel 2
kilowatt, waarmee een lichtsterk
te van ongeveer 1000 lux wordt
verkregen. Of beter gezegd: werd
verkregen; in de loop der jaren
zijn de lampen in kracht iets te
ruggevallen, waardoor momen
teel een lichtsterkte van 850 tot
900 lux wordt bereikt. Nog altijd
meer dan de 40 tot 12 lux van het
'felverlichte strijdperk' van een
halve eeuw geleden, en ook ruim
voldoende voor kleurenuitzen-
din gen van de tv, die tegenwoor
dig al bij ongeveer 500 lux kun
nen plaatsvinden. Als een lamp
vernieuwd moet worden, kost da*
om en nabij de 500 gulden. Het
zijn duidelijke slowstarters; het
gebeurt wel dat een lamp bij het
aansteken van de masten niet
gaat branden, maar na een half
uurtje toch opeens blijkt te zijn
gaan branden.
Ik schreef in het begin wel dat Edi
son de gloeilamp heeft uitgevon
den, maar dat is feitelijk onjuist,
hij heeft hem alleen bruikbaar
gemaakt. In 1879. Toch moeten er
ook al voor die tijd bruikbare
elektrische lampen zijn geweest,
want de eerste lichtwedstrijd in
Engeland werd al op 14 oktober
1878 gehouden, in Sheffield.
Elektrisch licht was toen nog een
nieuwigheidje in de provincie
(geen wonder, Edison zou de
lamp het jaar daarop pas uitvin
den, nietwaar!?), en er was daar
om veel volk komen opdagen. Er
waren 12.000 betalende bezoe
kers, maar er werd indertijd ge
schat dat nog 7000 bezoekers
zonder betaling aanwezig waren.
Bij elkaar bijna 20.000 mensen,
dat was bijzonder veel, als u in
aanmerking neemt dat de Cup
Final in datzelfde jaar maar 5000
bezoekers trok! Achter ieder doel
stond een generator die door dy
namo's van Siemens werden
aangedreven. Bij elke hoek van
het veld stond een houten toren
var 10 meter hoog, waarop èèn
lamp van 8000 kaars (als ik de
woordenboeken en encyclope
dieën goed geinterpreteerd heb,
is dat de lichtsterkte van een hui
dige halve autokoplamp) was
aangebracht
Twee weken later, op 28 oktober
1878, speelde Birmingham tegen
Nottingham Forest (2-1), onder
het licht van 12 elektrische lam
pen die rond het veld stonden
opgesteld. Het regende en woei
behoorlijk, waardoor nogal wat
lampen uitvielen en de wedstrijd
enkele keren moest worden
stopgezet tot er nieuwe lampen
waren bevestigd. Ook een wed
strijd in Londen op 4 november
1878 was als lichtwedstrijd geen
al te groot succes: „Daglicht is
goed genoeg en ook lang genoeg
voor een voetbalwedstrijd",
schreef Illustrated Sporting and
Dramatic News van november
1878 zuinigjes. Nee, het werd echt
de hoogste tijd dat Edison het
jaar daarop het elektrische licht
zou uitvinden!
NICO SCHEEPMAKER
MIDDELBURG (GPD) - De kadertop in de schaduw van
Hans Vultink liep zich gisteren toch weer muurvast op de
welhaast onaantastbare positie van de Groenlose titel-
grossier. Getalenteerde jongens als Christ van der Smis
sen en Jos Bongers moesten het na de derde speelronde
van het nationaal kampioenschap ankerkader 47-1 in
Middelburg wel erkennen. Vultink is en blijft voorlopig
een kadrist van wereldklasse.
Het onvoorstelbaar gave optreden
in de middagronde van de tweede
toernooidag accentueerde dat
duidelijker dan ooit. Na de de
monstratiepartij tegen Haver-
mans in twee beurten torende
Vultink al ver boven zijn tegen
strevers uit. Vooral op moyenne,
maar na de verrassende nederla
gen van Van der missen en Bon
gers ook in matchpunten.
Het moet op de slotdagen welis
waar nog blijken of Vultink men
taal is opgewassen tegen de onge
twijfeld massale aanslag op zijn
riante leiderspositie. Maar Vul
tink voelt in Middelburg wel aan
dat de aanstormende jeugd liefst
zo snel mogelijk zijn gezag in de
kaderdisciplines wil ondermij
nen. Die gezonde rivaliteit onder
de topspelers heeft in elk geval
het prestatieniveau in dit titelge
vecht opgezweept naar een on
gekende hoogte.
Vorig jaar werd Christ van der
Smissen in het Brabantse
Nieuwkuyk nationaal kampioen
met een gemiddelde van 31,34.
Het was na twee dagen in Mid
delburg al duidelijk dat de kam
pioen in dit toernooi veel beter zal
moeten presteren.
Voor het ingaan van de finaleron
des heeft Hans Vultink evenwel
een belangrijke voorsprong ge
nomen op zijn achtervolgers. In
volgorde van opkomst werden
gisteren Bongers en Van der
Smissen uit de leidersgroep ge
mikt door Arnouts en Steures.
Vultink bleef wel overeind in de
slijtageslag. En in dit ritme lijkt
hij al verzekerd van een klasse
ring die recht geeft op plaatsing
voor het Europees kampioen
schap, dat over enkele weken in
Terneuzen wordt verspeeld.
Met het moyenne uit zijn fraaie
openingsreeks (69.23 na drie par
tijen) is de Gelderlander in Mid
delburg op weg naar een eindre
sultaat van een onwaarschijnlijk
formaat. Daarbij verbleekt zelfs
het Europese record (44.72), dat
hij sinds februari 1977 nog altijd
stevig in bezit heeft.
Met name Christ van der Smissen
besefte dat het vorstelijke
moyenne van zijn rivaal na giste
ren onbereikbaar was. Hij moet
nu gaan gokken op de matchpun
ten, maar ook dat is een zware
opgave door zijn verliespartij te
gen Steures. „Het is een vreemd
spel", concludeerde de Braban
der na afloop van zijn schamele
produktie tegen Steures. „Giste
ren kon ik nog alles. Steures mag
normaal geen partij zijn, maar ik
was nergens. Alles liep scheef en
ik kreeg niet eens de kans om te
herstellen". Steures revancheer
de zich inderdaad knap voor zijn
zwakke opening. Na twee mis
sers ging hij uit in vijf beurten.
Van der Smissen bleef achter met
een totaal van 76.
Afstraffing
Eerder in de middagronde was ook
Jos Bongers al tegen een fikse af-
straiïin.it opgelopen. Jan Arnouts
aasde op de aansluiting met de
toppers in dat duel van de jonge
ren. Zijn ogelukkige nederlaag
tegen Sundquest had de Bra
bantse debutant kennelijk nau
welijks gedeprimeerd. Dat moest
de wispelturige Bongers al vrij
snel ervaren. Zoals in zijn eerste
partijen scoorde de Nijmegenaar
pas laat een hoge reeks, dit keer
van 154.
Met evenwichtige series had Ar
nouts toen echter al in vijf beur
ten de finish bereikt (300-182). Hij
bleef vervolgens ook kansrijk
voor een hoge klassering in zijn
avondpartij tegen Havermans, al
ging het in dat duel krampachti
ger. Arnouts moest tegen de
zwakste speler van dit kam
pioenschap eerst een forse ach
terstand wegwerken, maar spurt
te tenslotte toch ternauwernood
naar de winst (300-258 in elf beur
ten). Vlotter ging het bij Piet Vet,
die met een razendsnel eindschot
(153) tegen Steures zijn tweede
winstpartij liet noteren.
Ogenschijnlijk beleefde Hans Vul
tink de aftocht van zijn belagers
ijskoud. Terwijl Van der Smissen
op de andere tafel wanhopig te
gen een fatale inzinking liep te
vechten, glipte de Groenlose ve
teraan kalm en zelfverzekerd
langs Louis Havermans. Twee
beurten na de afstoot kon Vultink
de buit opstrijken. Met een won
derlijk mooie slotserie van 222
etaleerde hij op de lange kader-
lijn zijn verfijnde techniek in de
rappelstoten.
ADVERTENTIE
Sportcomplex
"Kikkerpolder"
Zondag a s.
aanvang 14.00 uur
Deze advertentie is aangeboden door
Dames- en kindermode DE WIT
Vijf Meiplein - Leiden
(CSPflASf Met&WIE T
AMEEgS l—\P*TOLJEKJ Q
UTRECHT (gpd) - Wim van Hanegem is deze week de
meest geinterviewde sportman van Nederland. Een leger
van journalisten is op Galgenwaard neergestreken om de
35-jarige FC Utrecht-speler oorlogszuchtige kreten te
ontlokken over de confrontatie met zijn vroegere team
genoten van AZ. Vergeefse moeite.
Geduldig legt Van Hanegem de
gretig opgekomen persmensen
uit dat het morgenmiddag niet
om hem draait. „Het gaat om die
twee punten. Die zijn belangrijk
voor ons. En of we die nu tegen
Haarlem, AZ of Willem II halen,
dat maakt me niet uit. En dat ik
toevallig bij AZ gevoetbald heb,
is niet meer dan een bijkomstig
heid".
Willem ligt niet wakker van al die
publiciteit. „Nee, waarom zou ik?
Het komt allemaal ten goede aan
FC Utrecht. Ik hoop dat er vrij
veel mensen naar Galgenwaard
komen, dat we de toeschouwers
niet teleurstellen. En als we tegen
AZ een goede wedstrijd spelen,
zonder ons over de kop te voet
ballen, dan ben ik tevreden. Hoe
vaak zie je niet dat ploegen er te
gen koplopers als een gek tegen
aan gaan, maar een week later de
rekening gepresenteerd krijgen.
Ik maakte dat bij Feyenoord zo
vaak mee. Tegen ons gingen
laaggeklasseerde tegenstanders
er idioot in om een puntje te pak
ken, maar een week later - als het
er op aankomt - waren ze ner
gens. FC Utrecht moet zondag
zichzelf blijven, zijn eigen spel
proberen te spelen. Daar kom je
echt het verste mee".
ADVERTENTIE
A.s. zondag 14.00 uur
A.S.C.-
Foreholte
Terrein
De Kempenaerstraat.
Van Hanegem wil toch nog wel iets
over AZ vertellen. „Als het draait
bij die klanten, hebben ze de bes
te ploeg van Nederland. Maar als
het niet loopt, is het elftal mentaal
kwetsbaar. Je kunt het misschien
wel vergelijken met al die toe
standen rond Ling. Ik erger me
nogal aan die opgeklopte verha
len. Natuurlijk kan die jongen
vrij aardig voetballen, want dat
heeft-ie gepresteerd als het er
wekelijks op aankwam. Binnen
kort worden de velden weer
slechter, modderig, dan kan-ie
z'n broekje niet meer schoon
houden. Dan wil ik wel eens zien
wat er van de wereldvoetballer
Ling overblijft".
„Karakterspelers herken ik voor
al als het elftal niet draait, als het
bikkelen wordt. Tegen jongens
uit Cyprus kan ik ook de trucen
doos nog wel opendoen. Of thuis
tegen PEC Zwolle. Maar waar
was Ling toen Ajax hem in de
sleutelwedstrijd tegen Feye
noord broodnodig had? Toevallig
heb ik die wedstrijd gezien en
vergeefs heb ik toen uitgekeken
naar zijn beslissende acties. Ik
bedoel maar. je bent een topspe-
ler als je opstaat wanneer de si
tuatie dat vereist. En je bent een
topploeg wanneer je de situatie
naar je hand zet in extreem moei
lijke omstandigheden".
„Bij AZ kon het gebeuren dat de
beslissende duels verloren gin
gen. Dan verdien je het kam
pioenschap niet. Zo simpel ligt
dat. En verder heb ik geen enkele
revanchegevoelens of zo. Dat zijn
leuke verhaaltjes van de journa
listen".
Onlangs heeft Van Hanegem nog
een bemiddelende rol gespeeld
toen er binnen de AZ-ploeg
spanningen zichtbaar werden.
„Je kon het zien aan de tv-beel-
den van Vitesse-AZ. Jongens die
elkaar normaliter goed lagen,
scholden elkaar nu uit voor rotte
vis. Dat is bij mij thuis uitgepraat,
ik wil er verder liever niet over
praten. Jammer dat zo'n gesprek
in de publiciteit komt".
„Nu wordt er ook al aan me ge
vraagd of ik volgend jaar weer te
rugga naar Amerika. Ook een
vraag die ik nu nog niet kan
beantwoorden. De stand van FC
Utrecht op de ranglijst zal daarbij
meetellen. Vooral hoe ik mezelf
voel. Tot nu toe ben ik heus nog
niet zo tevreden over m'n presta
ties. Conditioneel gaat het wat
beter, maar eigenlijk begint de
vorm nu pas een beetje te komen.
Daarom begrijp ik niet dat al die
supporters naar mij wijzen als FC
Utrecht een paar wedstrijden
wint. Die mensen beseffen niet
wat voor werk hier achter de
schermen wordt verricht".
,FC Utrecht is als ploeg op de goe
de weg en als hechte eenheid
moeten we morgen proberen AZ
te pakken. Alleen met een opti
male instelling van iedereen
kunnen we een goed resultaat af
dwingen. FC Utrecht-AZ is dus
niet de wedstrijd van Van Hane- Wim van Hanegem: "Karakterspelers herken ik pas als het elftal niet
gem, onzin". draait."
ZEIST (ANP- Het Nederlands
voetbalelftal zal rond de jaar
wisseling 80/81 deelnemen
aan het toernooi om de mini-
wereldbeker in Montevideo.
Het sectiebestuur betaald
voetbal heeft positief gerea
geerd op de uitnodiging van
Uruguay dat alle wereldkam
pioenen wilde verenigen in
een toernooi ter herdenking
van het eerste wereldkam
pioenschap, dat ook in Mon
tevideo plaatsvond en dat
door Uruguay werd gewon-
Argentinie, Brazilië, Italië en
West-Duitsland zegden hun
deelneming toe, Engeland
bedankte voor de uitnodiging
omdat een dergelijke wed
strijdreeks niet past in het
programma van de Engelse
clubs, die rond kerst en
nieuwjaar traditioneel veel
competitiewedstrijd spelen.
Na de afwijzing van Engeland
richtte Uruguay zich tot Ne
derland, finalist bij de laatste
twee toernooien. Bondsvoor
zitter Wim Meuleman was
zeer geporteerd voor Neder
landse deelneming, het sec
tiebestuur betaald voetbal
sloot zich daarbij aan onder
de gedachte dat Nederland bij
een dergelijk top-toernooi
niet mag ontbreken.
Aangezien er nog veertien
maanden van voorbereiding
zijn, lijkt het toernooi in Uru
guay geer probleem te zullen
opleveren voor het competi
tieprogramma, temeer omdat
de speeldata vallen in de pe
riode van de winterstop, die
in de laatste seizoen gebrui
kelijk is.
Boering
Dick Boering, die zijn bestuurs
functie bij Ajax met onmid
dellijke ingang ter beschik
king heeft gesteld zal als
„werkend lid" aan de Am
sterdamse club verbonden
blijven. Boering, is meer dan
25 jaar lid van Ajax en de laat
ste vijf jaar als bestuurslid
werkzaam geweest.
Volgens Boering, die commis
saris algemene zaken was, is
een interview met Harmsen
in het weekblad Vrij Neder
land de druppel geweest die
de emmer heeft doen overlo
pen: „In dat interview heeft
Harmsen opmerkingen over
het functioneren van mij in
het bestuur gemaakt die
misleidend of helemaal niet
waar zijn. Ik vind dat je van
mening moet kunnen ver
schillen, maar waarom moet
ik kritiek om mijn persoon
ergens lezen. Waarom is
Harmsen niet zelf naar mij
toegekomen? Ik zou een een
ling zijn geweest in het be
stuur en sommige zaken, zo
als de kwestie-Svilar, zelf
hebben behandeld. Maar die
pretentie heb ik helemaal niet
en ook niet gehad. Omdat
Harmsen aghter de opmer
king is blijven staan, zoals die
in dat interview zijn afge
drukt, heb ik mijn conclusies
getrokken, ook al omdat er
sprake was van twee partijen
in het bestuur. Ik en pen
ningmeester Brandsteder te
genover de rest".
AMSTERDAM (GPD)-SpitsTom Blanker van Ajax zal zowel de competi
tiewedstrijd van zaterdagavond tegen NEC in Nijmegen als de Europa
Cup-wedstrijd woensdagavond tegen Omonia Nicosia op Cyprus moe
ten missen. De 19-jarige Amsterdammer liep afgelopen zondag een bles
sure op in het duel tegen PEC en kreeg van dokter Rolink en de aan het
Sint Lucas-ziekenhuis in Amsterdam verbonden arts Groot het advies
voorlopig van voetballen af te zien.
Hulptrainer Bobbie Haarms: „Zondag heeft Blanker een tik tegen het
achterhoofd gekregen waardoor het gezichtsvermogen aan de rechter
kant wegviel. Maandag is daar door allerlei medicijnen verbetering in
gekomen maar op dit moment klaagt hij nog over hoofdpijn zodat hem is
afgeraden te spelen. Wie zijn plaats inneemt is op dit moment nog niet
bekend".
IAT&J (J&
KJA -HET -HWIZSvi-
HOO&OI/02-
SCHOT
SAMMV
te SHOOTOUT
UX» WAT Her/? t
©o BSrocew-
tXJE.L IK) I-IET
VÖ3EQ32Ê
VöÓ?l\J£?S7EXl
.£U<óA/VJ WE
eVEKl-TECUS
NAAR te BEKEXI
JOOP VA>J PCooC
0/MOetlAU SToof
V IE VAM
lOSDEEZil OSS
&ELEDI&IM6£M
JOK/X6GMC
£W
Ar//ArSAkV)*J
VIA
Ui/ue
EV
