Geen oecumene op Mookerhei
GssBsnnnsi
Indianen onderdrukt in Zuid-Amerika
Fiolet in Leiderdorp:
Tsjechische priesters
roepen hulp paus in
Staanplaatsen
Beroepingen
Schillebeeckxeen oordeel zonder mij
(Van c
redactie geestelijk leven)
LEIDERDORP - Professor Fiolet, secretaris van de Raad
van Kerken in Nederland, denkt zeer positief over de
hedendaagse crisis in geloof en kerk. De kerk zou zo dood
zijn als een pier als de algehele crisis - cultureel, econo
misch, sociaal, politiek, pedagogisch - aan haar voorbij
ging. Het is juist een teken van vitaliteit dat zij met de hele
samenleving de crisis durft in te gaan.
Lectuur in beslag genomen
WOENSDAG 24 OKTOBER 1979
Fiolet, een bewogen spreker, zei dit
maandagavond in Leiderdorp,
waar hij op uitnodiging van de
plaatselijke Raad van Kerken
sprak over de "tweede kerken-
conferentie" die op 't ogenblik in
vele plaatsen van ons land aan de
gang is. Hij werkte in zijn verhaal
een aantal spelregels uit voor -
wat hij noemde - een "plurifor
me" (veelvormige) kerk.
Oecumene moet niet streven naar
een gelijkgeschakelde eenheids-
kerk. Fiolet kan in de bijbel geen
enkele grond vinden voor een
uniformisering van geloof en
kerkstructuur. Trouwens, de
Schrift zelf is niet één boek, maar
een bibliotheek van boeken, met
evenzovele geloofsgetuigenissen
van mensen uit vele landen en
"Het is misschien de bitterste
paradox van onze tijd dat
een godsdienst gebaseerd op
liefde de verwekking van
ongewilde kinderen aan
moedigt", schrijft de hoofd
redacteur Conor Cruise
O'Brien in het Britse blad
"The Observer" naar aanlei
ding van de laatste reis van
de paus.
O'Brien, vroeger Iers parle
mentslid, vervolgt dan: "Dat
is uiteraard het laatste dat
de paus zou willen. Hij wil
dat mensen veel kinderen
krijgen en al die kinderen
liefhebben". Dat nu acht
O'Brien een onmogelijkheid.
Velen hebben meer kinderen
dan ze aan kunnen. "Het is
een bekend gegeven dat,
misschien wel voor het me
rendeel, misdaden en
wreedheden worden ge
pleegd door mensen die zich
in hun jeugd ongewild of
verworpen voelden". De
principes waarop deze paus
hamert betekenen in de
praktijk meer ongewilde
kinderen, aldus O'Brien.
De woorden van de paus hou
den ook in, dat een geweldige
macht de erkenning blok
keert van het feit dat de
enorme toeneming van de
wereldbevolking een ernstig
probleem is. Expansie is
volgens deze principes op
zichzelf goed. Er is alleen een
technisch probleem, name
lijk een hogere voedselpro-
duktie.
De consequentie is wel, zo
schrijft O'Brien, dat er mid
den volgende eeuw slechts
staanplaatsen op deze aarde
zijn.
tijden. Ze biedt ruimte om de
ontmoeting met God op velerlei
manieren te beleven.
Overgave
Deze veelvormigheid kan echter
niet zonder geloofsfundament.
Daarin kunnen we, aldus Fiolet,
onze gemeenschappelijke identi
teit herkennen. Dit fundament
ligt niet in onze geloofsformule-
ringen uit het verleden, hoe au
thentiek die ook mogen zijn,
maar in de onvoorwaardelijke
overgave aan de persoon van Je
zus Christus. En dan niet als
voorbeeld voor ons bestaan, maar
als de oorzaak van ons heil. "Die
Levende is ons nog steeds nabij"
Het geloof wordt nog te exclusief -
met uitsluiting van anderen -
beleefd. In de pluriforme kerk
zoals Fiolet die ziet weten mon
dige mensen met elkaar om te
gaan zonder elkaar te nivelleren.
Haar patroon is dat van weder
zijdse erkenning en aanvaarding.
De ander aanvullend, verrijkend,
ook corrigerend. Er zal daar
ruimte moeten zijn voor loyale
oppositie. Geloofsconflicten
worden niet meer met afschei
dingen opgelost.
Een groep. Tsjechische en Slowaakse
priesters vraagt in een brief aan
de paus aandacht voor de moei
lijkheden die geestelijken en an
dere gelovigen in Tsjecho-Slowa-
kije moeten doormaken. Aanlei
ding ivas een actie van de staats
veiligheidsdienst die grondig
huiszoekingen deed bij vele pries
ters en anderen in Bohemen. Mo
raine en Slowakije en daarbij ook
lectuur, voornamelijk godsdien
stige, in beslag nam.
Op het ogenblik zitten, volgens de
brief, acht mensen in voorarrest.
Zij en nog anderen worden be
schuldigd van "onrechtmatige
activiteiten" Het vermenigvul
digen en verspreiden van lectuur
Professor Edward Schillebeeckx
(64), wiens boek "Jezus het ver
haal van een levende" in Rome
is nageplozen op mogelijke ket
terijen, erkent het recht van het
kerkelijk leergezag om toezicht
te houden op de geloofsortho-
doxie van theologen, maar de
manier waarop dat gebeurt doet
hem leed. Bij de oordeelsvor
ming over zijn boek is hij niet
betrokken geweest. "Ik weet al
leen dat er blijkbaar iets met
mijn boek is", verklaarde hij
gisteravond voor Brandpunt-tv.
Naar het zich laat aanzien, gaat
hij in december naar Rome om
zich nader te verantwoorden.
Drie theologen, die hij nu niet
kent, zullen daar met hem pra-
Zo'n kerk kent wel degelijk gren
zen. Maar die worden niet door
anderen vastgesteld. Ze worden
slechts geconstateerd, waar men
sen zelf de gemeenschap verbre
ken. Zoals wanneer mensen van
het ene ras niet aan de maaltijd
van de Heer willen deelnemen
met mensen van het andere ras.
Oorzaak van de afsnijding kan in
Fiolets visie alleen de zonde te
gen de liefde zijn.
Vuil
Hij waarschuwde wel voor een
"goedkope oecumene"
"Oecumene beleef je niet op de
Mookerhei. Ze moet de handen
vuil willen maken aan de maat
schappelijke en politieke werke
lijkheid. Zonder de sociale kant
van het heil in Christus bouwt de
oecumene aan vormen van ker
kelijke gemeenschap zonder
hoop en zonder hart"
De inleider durfde de stelling aan
dat wie a-politiek leeft niet als
christen leeft, omdat hij zich de
mogelijkheid van de herken
baarheid van God in de concrete
maatschappelijke problemen
ontneemt. God openbaart zich al
tijd in bevrijding. Dat was al zo
ten tijde van het Oude Testament.
Daarom mag het Nieuwe Testa
ment niet worden verinnerlijkt
tot een louter persoonlijke ge
loofszaak.
'Oecumene", zo besloot professor
Fiolet, "is noodzakelijk terwille
reldhuishouding"
die de staatsuitgeverijen weige
ren te drukken wordt beschouwd
als een "handeltje' omdat de ont
vangers, ter bestrijding van de
ten. In het Frans, zo was een van
Schillebeeckx voorwaarden.
Komen zij niet tot overeen
stemming, dan zullen zeven
kardinalen zich over de kwestie
buigen. Zij kunnen een veroor
deling uitspreken. Bij een posi
tieve uitslag is de kwestie van
de baan.
Eind 1976 al vernam Schille
beeckx - sinds 1957 hoogleraar in
Nijmegen - dat er bezwaren wa
ren gerezen tegen zijn boek, met
name tegen zijn Christus-be
schouwing. Rome legde hem een
lijst van vragen voor, maar de
antwoorden die hij daarop gaf
bevredigden de leergezagsdra-
gers niet. Zij verwachten dat de
auteur in december alsnog de
kosten, vaak iets bijdragen. Het
vrije ondernemerschap is echter
verboden in Tsjecho-Slowakije
De briefschrijvers wijzen erop dat
nodige opheldering over een
aantal twijfelachtige punten zal
geven.
Schillebeeckx had twee redenen
om over het proces - dat pas on
langs naar buiten is gekomen - te
zwijgen: hij wilde dat het boek
ongestoord zijn werk zou kun
nen doen, en hij is er als "katho
liek-orthodox theoloog" van
overtuigd dat er geen ketterijen
in staan. Sinds de publiciteit er
over is hem uit talrijke reacties
gebleken dat velen zich door dit
proces in eigen geloofsleven
voelen aangetast.
Professor Schillebeeckx meent
dat theologen pionierswerk
moeten kunnen doen, in vrij
heid, ongestoord, zonder drei-
de lectuur die in hun land in het
geheim wordt gedrukt en ver
spreid - "om de honger gedeelte
lijk te stillen" - in Polen, het va
derland van de paus, normaal
beschikbaar is. Ze zeggen infor
matie te missen over het huidige
gebeuren in de kerk en in de
christelijke wereld. Volgens de
priesters is de censuur erop ge
richt, alleen die informatie toe te
laten die bij de lezers de indruk
wekt dat de kerk geen toekomst
meer heeft.
Via de paus vragen zij nu om hulp
en solidariteit van de hele kerk.
"Wij sluiten ons aan bij uw stre
ven naar een broederlijke geest in
heel de menselijke familie"
ging. Dan zullen zij onder elkaar
ook veel meer polemiseren. Nü
wordt dit rijpingsproces van
bovenaf geblokkeerd.
Er zijn verschillende acties op
gang gekomen om Schille
beeckx te ondersteunen. Zelf
hoopt hij dat Rome daardoor
niet zal worden gealarmeerd.
Dat zou averechts kunnen wer
ken. "Maar als zij merken dat de
mensen hier het ernstig menen,
dan zullen ze daarvoor toch niet
ongevoelig zijn".
De mens Schillebeeckx kon zijn
ontroering nauwelijks bedwin
gen toen hij vertelde dat hij ook
bloemstukken had gekregen.
d. G.
Kernwapens. Het Interkerkelijk
Vredesberaad (IKV) heeft de le
den van de Staten-Generaal van
daag een "open brief' aangebo
den waarin het parlement wordt
voorgesteld meer tijd te vragen
voor de discussie over de moder
nisering van kernwapens en het
opstellen van Navo-raketten met
kernlading in Nederland en an
dere Westeuropese landen. De
brief komt kort vóór het beraad
binnen de PvdA- en CDA-fracties
over dit hete hangijzer.
Volgens het IKV kunnen vrede en
veiligheid in Europa alleen wor
den gegarandeerd door een "on
dubbelzinnig terugdringen van
het huidige bewapeningsniveau
en een politiek van verzoening
tussen Oost en West. "Er is tijd
nodig voor het afwegen van ar
gumenten. We moeten ons niet
laten opjagen door de Navo. Er
moeten nu geen beslissingen
worden genomen die onomkeer
baar zijn"
Het IKV wijst er in zijn brief nog op
dat blijkens een Nipo-enquête
Hervormde Kerk: beroepen te
Westerhaar D. van Meulen Goud-
riaan, te Krimpen aan de IJssel,
G. Cazemier Groningen, te Assen
en te Veenendaal, A. Bos Ren-
kum, te Klundert, .J. van Steeg
Dussen, te Strijen, G. Zonneveld
Capelle aan de IJssel- aangeno
men naar Heumen kandidaat G
de Jonge Amersfoort, naar
Aartswoud-Opperdoes kandi
daat D. Posthuma Groningen,
bedankt voor IJsselmuiden en
voor Stolwijk G. de Knegt Bar-
neveld, voor Zetten J. Olie Lin-
schoten, voor Bergambacht (na
dere beslissing) Tj. de Jong (wo
nende te Doornspijk); toegelaten
tot de evangeliebediening: C. de
Jonge Amersfoort, J. van Poering
Ede, mevrouw A. de Vries
Utrecht, mevrouw N. Nieuwen-
huijze Utrecht, J. Maat Haarlem
en H. ten Napel Oegstgeest. Ver
beterd bericht: bedankt voor
Bergum A. Bos Renkum.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt: beroepen te Zoetermeer
B. Kamphuis Vlissingen, te Ca
pelle aan de IJssel, A. Kooij En
schede; bedankt voor Drogeham
en voor Voorburg, H. Veldman
Wetsinge (Gr,) voor Krimpen aan
de IJssel, J. Ulehake Leeuwar
den; beroepbaar H.A. Strating,
laatstelijk predikartt van de Ne
derlands Gereformeerde Kerk
te Langerak
Christelijke Gereformeerde Ker
ken: aangenomen naar Bunscho
ten kandidaat P.J. Kok Wage-
ningen; bedankt voor Gouda G
den Hertog Kornhorn.
Gereformeerde Gemeenten: be
dankt voor Brakel en voor Gro
ningen A. Moerkerken Nieuw-
Beijerland, voor Poortvliet, H
Hofman Rotterdam.
Doopsgezinde Gemeenten: beroe
pen te Den Haag, W Veen Dron-
vorig jaar 58 procent van de Ne
derlandse bevolking het ermee
eens was, kernwapens uit ons
land te verwijderen als een eerste
stap in de richting van meerzijdi
ge ontwapening. De raketten die
de Navo in West-Europa wil
plaatsen zijn, volgens het IKV,
geen militaire verdediging maar
vullen de nucleaire slagkracht
van de Navo aan waardoor deze
met atomaire raketten diep in de
Sovjet-Unie zou kunnen door
dringen.
Benoemingen: Commandant
C A. Verwaal van het Leger des
Heils in Nederland is benoemd
tot internationaal secretaris voor
Europa op het hoofdkwartier in
Londen. Hij wordt hier opge
volgd door de Amerikaan George
L. Nelting, nu internationaal se
cretaris voor Oceanië en het Ver
re Oosten.
Drs. O.H. de Vries, baptistenpredi
kant in Den Haag, is benoemd tot
docent "systematische theolo
gie" aan het seminarie van de
Unie van Baptistengemeenten te
Bilthoven.
Afscheid. In verband met ver
vroegd emeritaat heeft ds. W.L.
Heijmans afscheid genomen van
de hervormde gemeente te Bos
koop. Bijna twintig jaar werkte
hij daar. Ds. Heijmans blijft nog
enig pastoraal werk doen in het
Catharina-verpleeghuis te Gou
da.
Gelijkwaardig
Rassendiscriminatie. De West-
kaapse synode van de Nederduits
Gereformeerde Kerk in Zuid-
Afrika nam een rapport aan vol
gens hetwelk rassendiscrimina
tie in strijd is met de ethische
normen van naastenliefde en met
het beginsel dat alle mensen voor
God gelijkwaardig zijn. Aan
vaarding van dit rapport houdt
echter niet in dat met de ver
scheidenheid geen rekening mag
worden gehouden, zo wordt in
een eveneens aanvaarde motie
gezegd.
Ds. David Botha van de Nederduits
Gereformeerde Zendingskerk
verklaarde dat zijn kerk en de
grote Nederduits Gereformeerde
Kerk nu overeenstemming over
de rassendiscriminatie hebben
bereikt. Deze kerken zo verwacht
hij zullen nu samen gaan optre
den voor de afschaffing van dis
criminerende maatregelen, zowel
op het persoonlijke als op het in
stitutionele vlak.
Fonds. De Britse Methodisten-
kerk gaat uit eigen middelen het
programma van de Wereldraad
van Kerken ter bestrijding van
het racisme ondersteunen. Zij
geeft daaraan de voorkeur boven
een oproep tot persoonlijke gif
ten. Methodistische zendelingen
hebben gerapporteerd dat de
middelen uit dit fonds uitslui
tend ten goede komen aan hu
manitaire doeleinden, en niet, zo
als vaak wordt beweerd, aan mili
taire.
BUITENLAND
ADVERTENTIE
#ALS JE ECHT GOED
WILT LEREN SKIËN
Kom dan naar de
ski-piste
"DE MEERBERG"
in Hoofddorp
Uetwuiö) de wwdeligtte
üt Hedentmll
ski-piste"DE MEERBERG"
Hurst verwierf vooral bekend
heid door, als voetballer, drie
maal te scoren in de finale van het
wereldkampioenschap dat En
geland in 1966 won.
Discriminatie? Nee, dat kennen
we hier niet. We zijn hier één
grote familie, ongeacht
huidskleur of afkomst". Deze
bewering is hier in Latijns-
Amerika nogal eens te horen,
maar waarop is deze uit
spraak gebaseerd?
Om hun gezamenlijke verbon
denheid in taal en cultuur te
benadrukken vierden Spanje
en haar voormalige kolonie
Spaans-Amenka op 12 okto
ber 'De dag van het Ras'. Op
die datum ontdekte Colum
bus in het jaar 1492 Amerika
en ging er voor Spanje en Eu
ropa een Nieuwe Wereld
open.
In de bijna 500 jaar die sinds die
gedenkwaardige datum zijn
verstreken heeft er in
Spaans-Amerika een gewel
dige rassenvermenging
plaats gevonden, eerst tussen
de Spaanse kolonisten en de
Indianen, (mestuzen) daarna
tussen de blanken en de inge
voerde negerslaven (mulat
ten), en tenslotte tussen al de
ze groepen onderling. In het
kolonisatieproces roeiden de
Spaanse veroveraars de In
dianen niet gelijk uit, daar zij
hen nodig hadden als gidsen
op zoek naar de legendarische
goudstad El Dorado, en later
als goedkope arbeidskrach
ten in de mijnen of op het^
land. Dit in tegenstelling tot'
de Engelse kolonisten in
Noord-Amerika, die slechts
op land uit waren en voor wie
de Indianen alleen maar last
posten waren. Voor hen gold:
'De beste Indiaan is een dode
Indiaan".
Anno 1979 is het resultaat van
de Spaanse kolonisatie een
bonte maatschappij, waarin
in de Andeslanden de mestie
zen en in het Caribisch gebied
de mulatten overheersen,
terwijl de zuivere blanken en
Indianen in de minderheid
zijn. Omdat bijna iedereen
een kleurtje heeft, lijkt er hier
van rassendiscriminatie
nauwelijks sprake. Maar
wanneer we deze maatschap
pij wat nader bekijken zien
we dat er binnen deze "grote
familie" wel degelijk onder
scheid bestaat tussen de ver
schillende bevolkingsgroe
pen. In grote lijnen kan men
zeggen dat de blanke op de
maatschappelijke ladder nog
steeds het hoogst staat, daar
na volgt de gemengde bevol
king in al haar schakeringen
en tenslotte de Indianen en de
negers.
Onderdrukking
Vooral de Indianen hebben het
in de loop der eeuwen moeten
ontgelden. Leefden er ten tij
de van de verovering van
Amerika nog naar schatting
40 miljoen Indianen, in korte
tijd was dit aantal tot minder
dan één derde geslonken, uit
gedund door vanuit Europa
overgebrachte ziekten of om
gekomen ten gevolge van de
slavenarbeid in de mijnen en
op de plantages. De huidige
indianenbevolking in geheel
Latijns-Amerika wordt ge
schat op 30 miljoen.
Ook heden ten dage is de positie
van de Zuid-Amerikaanse
Indiaan verre van rooskleu
rig. Hun voornaamste middel
van bestaan is de landbouw,
maar ze worden steeds verder
van hun geboortegrond ver
dreven door grootgrondbezit
ters en gedwongen als onge
schoolde arbeider in dienst
Een Indiaan in de winterse kou met zijn
van deze heren te treden. Of
het zijn de "moderne kolonis
ten", de multinationale on
dernemingen, die op zoek
naar bodemschatten steeds
meer land exploiteren, waar
bij de oorspronkelijke bevol
king moet wijken.
Wie herinnert zich niet het
schandaal van een aantal ja
ren terug in Brazilië, waarbij
de Commissie ter Bescher
ming van de Indianen met
ziektekiemen besmette de
kens uitwierp en napalm
bombardementen toepaste
om de Indianen uit de oer
wouden te verdrijven ten be
hoeve van een snelweg?
Dat de onderdrukking van de
Indianen niet alleen aan ex
cessen kan worden toege
schreven werd bevestigd op
een symposium, georgani
seerd door de Internationale
Commissie van Juristen, dat
begin september in Bogota
werd gehouden. Een van de
opvallendste conclusies van
dit congres was dat in alle
Andeslanden de boerenbe
volking (voornamelijk India
nen) systematisch en met de
zelfde methoden worden on
derdrukt.
Regeringsmaatregelen
Ofschoon de regeringen van de
ze landen de positie van de
Indianen zeggen te willen
verbeteren, dragen die oplos
singen in de praktijk niet bij
tot een verbetering van hun
lot. Integendeel, de rege
ringsmaatregelen zijn be
doeld om de Indianen wettig
te kunnen intomen. Zo zijn in
Chili na de staatsgreep van
1973 weer grote stukken land
van de Mapuche-indianen af
genomen en aan de groot
grondbezitters overgedragen.
Een nieuwe landhervor-
mingswet in juli van dit jaar
betekent een verdere beknot
ting van het recht op het bezit
en gebruik van de eigen
grond door de oorspronkelij
ke bewoners.
Maar ook in minder dictatoriaal
geregeerde landen als Co
lombia blijft de waardering
en de erkenning van de oor
spronkelijke bewoners on
dermaats. De Indiaan neemt
hier slechts op papier deel aan
het maatschappelijke proces.
Zijn deelname is beperkt tot
het pakje sigaretten van het
merk "Roodhuid" met het
bijbehorende doosje lucifers
"De Indiaan" ("steek nog
eens een Roodhuid op!") Ove
rigens is het woordje "indio"
hier een scheldwoord.
In het Colombiaanse parlement
is op het ogenblik een wets
ontwerp voor een Indianen-
statuut in behandeling dat de
oude wet van 1890 moet
verbeteren. Een speciaal de
partement van het ministerie
van binnenlandse zaken zal
worden belast met Indianen-
zaken. Hierbij wordt echter
voorbijgegaan aan de wensen
van de Indianen zelf en wor
den reeds bestaande organi
saties van Indianen gepas
seerd, zoals de CRIC. een re
gionale vakbond die meer
dan 200.000 leden telt. In dit
wetsvoorstel worden de be
staande rechten van de In-
dianengemeenschappen aan
strengere voorwaarden ge
bonden en moet voor het
recht op organisatie voortaan
permissie worden gevraagd.
Als dit wetsvoorstel wordt
aangenomen zullen de Co
lombiaanse Indianen de wei
nige rechten die ze hebben
óók nog verliezen.
Intussen gaat de vervolging van
de Indianen in de zuidelijke
provincies van Colombia
door. In die streek, die onder
het mom van guerrillabestrij-
ding door het leger is bezet,
zijn de afgelopen vier jaar 250
Indianen door legeren politie
gearresteerd en zijn 32 vak
bondsleiders van de organisa
tie CRIC door huurmoorde
naars in dienst van groot
grondbezitters gedood.
Bij een toenemende concentra
tie van landbezit in hander.
van grootgrondbezitters en
een voortschrijdende mecha
nisatie in de landbouw, zullen
de grootgrondbezitters steeds
minder behoefte hebben aan
arbeidskrachten, en zeker
niet als deze zich ook nog or
ganiseren. Ongetwijfeld geldt
ook voor heel wat van deze
hereboeren dat de beste In
diaan nog altijd een dode In
diaan is.
PAUL JUTEN
