Slepers weer
aan het werk
Er zijn dingen gebeurd
die eigenlijk niet kunnen
im.khh
Vakbondsman over beleid Fokker-directeur:
Stakers stemmen voor akkoord
ROTTERDAM (GPD/ANP) - Na bijna acht weken actie
voeren is afgelopen zaterdag een einde gekomen aan de
sleepbootstaking van de Rotterdamse havenslepers.
Zaterdagmiddag werd de uitslag
bekend van de schriftelijke
stemming onder de havensleep
ers. Het resultaat van de stem
ming (462 man spraken zich uit
voor hervatting van het werk. 148
waren daar tegen, bij 26 onthou
dingen) betekent dat met ingang
van vandaag het werk is hervat.
Het nieuws over het einde van de
staking werd op de Willemskade,
waar de stakende slepers zich za
terdagmiddag hadden verza
meld. rustig ontvangen. Velen
gaven openlijk toe blij te zijn dat
de staking nu eindelijk voorbij is
en dat er weer gewoon gewerkt
kan worden.
Even na vijf uur voeren zaterdag
vijftien boten van Smit onder
luid getoeter demonstratief op de
LEIDEN, groenteveiling. Appels 27-31,
andijvie 24-48. pronkbonen 1.65-2.05,
snijbonen 3.70-4.10, boerenkool 40-49,
spitskool 8-21postelein 63-76, prei 59-72.
spinazie 25-52, spruiten A 81-1.09, B
1.09-1.19. C 73-90, D 1 10-1 16. uien 18-32,
witlof 3.20-2.40, meloenen 1.10-1.90,
bloemkool 1x6 66-74, bloemkool 8 st.
56-58, bloemkool 10 st. 41, knolselderij
20-41, sla zwaar 25-37, licht 19-23. bos-
peen 57-84, peterselie 16-20, selderie
9-21, paprika kg. 80, per st. 24-53.
LEIDEN - Veemarkt, 15 okt. - Aanvoer
1728. w.o. 1214 slachtrunderen en 514
schapen/Lammeren. Prijsnoteringen
slachtvee: stieren 1ste kwal. 7.25-/ 7.25
per kg. gesl. gew., stieren 2de kwal
6.80-/ 7.15, vaarzen 1ste kwal. 7.25-f
7.85, vaarzen 2de kwal. 5.70-/ 6.30,
koeien 1ste kwal. 6.80-/ 7.80, koeien
2de kwal. 5.90-ƒ 6.20, koeien 3de kwal.
i 5.50-ƒ 5.70, worstkoeien 4.50-/ 5.50,
extra kwal. dikbillen 9,- - 14,-.
Gebruiksvee: schapen 140,- - 180,-
lammeren 160,- - 200.-. Toelichtin
gen: (aanvoer, handel, prijzen): slach
trunderen: redelijk, redelijk, stabiel,
schapen en lammeren: matig, matig, la
ger (zwarte schapen beneden notering).
WEERRAPPORTEN
van hedenmorgen 7 uur -
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Zuid Limbui
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Frankfort
Genève
Helsinki
geheel bew 16 8 3
regen 16 9 3
regen 15 9 04
regen 15 7 3
regen 16 10 02
mist 16 9 1
regen 16 12 21
zwaar bew
licht bew.
geheel bew.
geheel bew.
half bew.
Luxemburg
Madrid
Oslo
Parijs
Istanbul
Las Palm
Tel-Aviv
Tunis
regen
licht bew.
zwaar bew
13 10 12
14 10 7
23 15 9
22 15 17
17 11 21
23 14 0
25 19 0
bew. 31 18
Nieuwe Maas in Rotterdam. Het
geluid van de scheepshoorns was
tot ver in de stad te horen. Boten
van de havendienst gebruikten
hun bluskanonnen om voor "wa
tervuurwerk" te zorgen om hun
vreugde te betuigen over het sla
gen van het akkoord.
Actievoerder Kraaijeveld ver
klaarde dat de strijd nog lang niet
voorbij is:
"Wij van het actiecomité maken nu
de balans op en aangezien we niet
al onze eisen bereikt hebben, be
kijken we nu hoe we die wel in de
wacht kunnen slepen. Deze week
heeft de FNV twee bijeenkom
sten belegd, waar over de nieuwe
cao voor 1980 kan worden gedis
cussieerd. Daar zullen wij uiter
aard ook aanwezig zijn en mee
praten over de nieuwe arbeids
voorwaarden waarbinnen wij
veel van onze actiepunten terug
denken te vinden.
Volgens Kraaijeveld koerst de di
rectie van Smit bewust aan op
botsingen tussen ex-stakers en
werkwilligen. "Sommige ploe
gen die straks aan de slag gaan
zijn samengesteld uit een man
van de "harde kern" en twee of
drie werkwilligen. Voordat een
commissie van goede diensten is
samengesteld, zoekt Smit rede
nen om mensen eruit te gooien"
aldus de actieleider.
De heer R.W. Scheffer, lid van de
hoofddirectie van Smit, ontken
de dat er wordt aangestuurd op
een nieuw conflict. "We proberen
de boten juist zo in te delen dat
conflictsituaties worden voor
komen. Als Kraaijeveld dergelij
ke dingen gaat beweren, stuurt
hij juist op moeilijkheden aan"
Over de schade die Smit door de
staking heeft geleden, kon de
heer Scheffer nog niets zeggen.
"De komende weken zullen we
de balans opmaken"
Het akkoord waar de havensleep
ers nu mee hebben ingestemd,
heeft als voornaamste punt een
uitkering van 1000 gulden ineens
Waar dat bedrag vandaan komt -
in totaal is er bijna één miljoen
mee gemoeid - is niet bekend, de
gemeente betaalt hier in elk geval
niet aan mee. Wel heeft de ge
meente zich bereid getoond als
voorschotbank te fungeren.
Andere punten uit het akkoord zijn
het eerder uitbetalen van de
kerstgratificatie door Smit en de
instelling van een commissie van
goede diensten die de onderlinge
verhoudingen binnen het bedrijf
zal moeten gaan onderzoeken.
Ook zal Smit de aanklachten in
trekken tegen slepers die tijdens
de stakingsacties-bij ongeregeld
heden werden gearresteerd.
Aantal wao-ers
neemt weer toe
UTRECHT (ANP) - Het aantal ar
beidsongeschikten zal naar ver
wacht in een jaar tijd fors stijgen
van 759.000 eind dit jaar tot
846.000 eind 1980.
Eind dit jaar hebben 461.000 men
sen recht op een wao-uitkering en
298.000 op een aaw-uitkering
Eind 1980 zullen dat er naar ver
wacht respectievelijk 484.000 en
362.000 zijn, zo blijkt uit ramin
gen van het Arbeidsongeschikt
heidsfonds en het Algemeen Ar-
beidsongeschikheidsfonds.
Het uitkeringsgerechtigdenbe
stand bij de aaw (vooral bedoeld
voor zelfstandigen) is sinds 1976
bijna verdrievoudigd. Het aantal
"wao'ers" is blijkens de cijfers in
acht jaar praktisch verdubbeld
van 237.000 in 1972 tot 461.000 in
1980.
AMSTERDAM - In één
kernachtige zin vat hij
het beleid van Fokkers
topman Swarttouw sa
men: "De handel die hij
wil verkopen is wel goed,
maar zijn smoes erbij
deugt niet". Henk Vos,
districtsbestuurder van
de Industriebond FNV,
neemt geen blad voor de
mond.
Dat is hem wel eens kwalijk ge
nomen. Maar - en daar wil hij
beslist geen onduidelijkheid
over laten bestaan - dat heeft
niets te maken met zijn af
scheid van de vliegtuigindus
trie.
Dik zes jaar was Henk Vos de
belangrijkste vakbondsman
die met Fokker te maken had.
Een enerverende tijd. vindt
hijzelf. Alle problemen rond
de Nederlandse vliegtuigin
dustrie kreeg hij op zijn
bordje: de fusieperikelen met
het Westduitse VFW, het poli
tieke pokerspel rond de op
volging van de marinejager
Neptune, werktijdverkorting
in de Fokkerfabrieken en de
plannen voor de ontwikke
ling van een nieuwe Fokker
telg, de F-29. Dat hij er een
punt achter zet, heeft te ma
ken met de federatievorming
van NVV en NKV. Nu de in
dustriebonden in elkaar zijn
opgegaan, is het werk op
nieuw verdeeld. De vlieg
tuigindustrie is daarbij in
handen geko-
„Natuurlijk is dat jammer", zegt
Vos. „Maar het welslagen van
de federatie prevaleert nu
eenmaal boven mijn per
soonlijke ambities". Die gaan
duidelijk uit naar de lucht
vaart. Net als zovele anderen
die eenmaal met die wereld in
aanraking zijn gekomen, is
ook hij in de loop der jaren
vliegtuigjes-gek geworden
„Het is een fascinerende be
drijfstak", vindt hij. „En voor
een vakbondsbestuurder is
het een fijne zaak, te maken te
hebben met een bedrijfstak
die toekomst heeft"
Fokker heeft toekomst. Daarin
verschilt Vos niet van mening
met president-directeur
Swarttouw van Nederlands
enige vliegtuigfabriek. Maar
zo nu en dan houdt hij zijn
hart vast voor de manier
waarop Fokkers Grote Roer
ganger het schip op koers
tracht te houden. Met name
diens uitspraken (zoals ..Wie
niet loyaal is, gaat voor de
bijl") stuiten hem tegen de
borst. En niet alleen hem, zo
weet hij uit inlichtingen die
hem vanuit het bedrijf berei
ken.
„Swarttouw komt uit de ha-
ld. v
der subtiel zijn. Daar is het
gebruikelijk dat je tegen ie
mand zegt: ..Je bent een boe
renlul". Die ander zegt dan
„En ik vind jou een klootzak"
Waarop ze een borrel gaan
drinken en weer de beste
vrienden zijn. Dat ligt hier al
lemaal veel subtieler. Zulke
krasse uitspraken kan je in de
wereld van de vliegtuigindus
trie niet doen. Daar krijg je
problemen mee. En daar ma
ken veel mensen rond Swart
touw zich zorgen over. Het
wordt tijd dat hij zich er zelf
eens zorgen over gaat ma
ken", verzucht Vos.
„Voor de bijl"
De manier waarop Swarttouw
alle Fokkermensen achter
zijn beleid wil scharen, stuit
op verzet. „Zo'n uitspraak als
„Wie niet loyaal is, gaat voor
Vakbondsman Henk Vos: "Fokker
de bijl", die gaat nog op ook.
Zijn voorganger Klapwijk
heeft hij volledig aan de dijk
gezet, hoewel die toch een au
toriteit was in de Europese
vliegtuigindustrie. Niet ver
standig dat die aan de kant is
gezet. Er zitten nu bij Fokker
mensen in dezelfde positie als
Klapwijk. Die voelen zich in
hun zak geschopt door zo'n
uitspraak over loyaliteit.
Sommigen zitten er al veertig
jaar. Vind je het gek, dat die
zich afvragen wie nu eigenlijk
het meest loyaal is aan Fok
ker, zijzelf of de nieuwkomer
Swarttouw?,.
„Als president-directeur van
Fokker", meent Vos. „moetje
je mensen in hun waarde la
ten. Swarttouw heeft onbe
twist capaciteiten, maar wat
hij niet moet vergeten: hij was
directeur van de grootste con
tainermaatschappij in de we
reld en is het nu van 's werelds
kleinste commercieel draai
ende civiele vliegtuigfabriek.
Bij zo'n positie hoort een veel
nederiger houding. Je bepaalt
niet meer zelf alleen de mars
route van het bedrijf. Dat
moet in overleg met de over
heid. je personeel, de vak
bonden en de partners die je
nodig hebt"
In dat overleg past geen bluf,
vindt de vakbondsman. „Er
zijn dingen gebeurd, die ei
genlijk niet kunnen. Swart
touw heeft gezegd: „Die Jap
pen die lijmen we wel voor
onze F-29". Hij heeft daar lo
pen vertellen dat de 50 pro
cent financiering door de Ne
derlandse overheid al vast
ligt. En toen hij terugkwam
bazuinde hij hier rond dat de
samenwerking met 'de Ja
panners zo goed als rond was
Terwijl dat geen van beide
waar was. Hij denkt dat over
drijven in de verkoopsmoes
past. Maar dat is niet zo. Op
den duur zal zich dat tegen je
keren. Je geloofwaardigheid
als partner in de vliegtuigin
dustrie staat op het spel"
Toverformule
Genoeg
de roerganger
Over het schip Fokker is Vos
aanzienlijk positiever. Afge
zien van de wijze waarop de
stuurman zijn werk doet, is
Vos het van harte eens met de
koers die wordt uitgezet. Be
houd van het zelfscheppend
karakter van de Nederlandse
vliegtuigindustrie is daarbij
de toverformule waaromheen
alles draait. Vos zet dat uit-
„De levensvatbaarheid van
Fokker staat voor ons cen
traal. Een eigen programma is
daarvoor de beste garantie.
Dat heb je gezien met de F-27.
die een doorslaand succes is
geworden. De F-28 loopt ook
redelijk. En nu willen we de
F-29 bouwen. Die past in de
zogenoemde family-gedach-
te. Een filosofie die goed valt
bij de klant. Als ze één keer de
F-27 hebben gekocht, ont
staat er een zekere relatie met
de fabriek. Dat moetje uitbui
ten"
„Voor zo'n klant is het bijvoor
beeld qua onderhoud voor
delig en handig om van de
zelfde firma ook zijn grotere
vliegtuigen te betrekken.
Daarom is het een ontzettend
goeie zaak als de beide be
staande Fokkers een grote
broer zouden krijgen, de F-29.
Dat moet een eigen pro
gramma van Fokker worden.
Wel met een aantal partners,
want hoewel Fokker een
kerngezonde zaak is. is het
bedrijf een beetje te klein om
zelfstandig een heel nieuw
project uit te voeren. Maar de
ontwikkeling, de marketing
en de eindproduktie. die drie
dingen moeten in eigen hand
worden gehouden".
Een bekend verhaal, dat ook
door de Fokker-directie
wordt verteld. Er zijn echter
ook ingewijden die de ont
wikkeling van een nieuw
vliegtuig voor zo'n 140 passa
giers een al te hachelijk avon
tuur vinden. Om de werkge
legenheid veilig te stellen zou
het volgens deze sceptici be
ter ziin om mee te gaan pro
hun zak geschopt"
duceren in grote Europese
projecten als de Airbus.
Nonsens, vindt Henk Vos. „Stel
dat je niet meer zelfschep
pend bent. Dan zullen ande
ren zeggen onder welke
voorwaarden je opereert. Een
marketingafdeling heb je niet
meer nodig, want dat regelt
de hoofdaannemer wel. En je
bouwt geen hele vliegtuigen
meer, alleen nog maar neuzen
of vleugeldelen. Je imago van
vliegtuigindustrie is dan vol
ledig weg. Natuurlijk, je kan
het zo een hele tijd volhou
den. Zolang het goed gaat.
Maar zodra het slecht gaat
met die projecten waaraan je
meewerkt, zullen bij jou de
eerste klappen vallen. Je kunt
zo'n fabriek immers sluiten
zonder daarmee de infra
structuur van de vliegtuigin
dustrie aan te tasten. Die staat
of valt namelijk met die drie
zaken die ik noemde: de ont
wikkeling, de marketing en
de eindproduktie"
Partners nodig
Fokker moet in het nieuwe
project het voortouw nemen
en houden. Dat is Henk Vos
met de bedrijfsleiding eens.
Maar er zijn wel partners no
dig. Niet alleen omdat Fokker
een vliegtuig niet in zijn een
tje kan produceren, maar ook
omdat de ruim een miljard
gulden aan ontwikkelings
kosten hooguit voor de helft
door Nederland gedragen
kunnen worden. Er zijn dus
partners nodig die zowel
technisch als financieel hun
mannetje weten te staan.
Als de dag van gisteren herin
nert Vos zich de datum van 13
december 1978. Toen gaf Ne
derland het machtigste mid
del uit handen om partners
aan Fokker te binden, door
het miljoenencontract te te
kenen voor de aankoop van
een aantal Lockheed Orions.
Dat is veel tv snel gebeurd,
meent Vos nog altijd.
Als Henk Vos zijn zin had ge
kregen. zo meent hij stellig,
dan had Fokker nu voor de
F-29 al partners. Ofwel in Eu
ropa, ofwel in Amerika. De
Europeanen zouden uitein
delijk Fokkers leidinggeven
de positie in het project best
hebben aanvaard, gelooft hij.
„Daar hebben ze toch alleen
maar baat bij? Tenslotte is
uitgerekend Fokker de enige
fabrikant in Europa die er
commercieel in is geslaagd
civiele vliegtuigen te bouwen
zonder dat er bakken geld bij
moesten. De Duitsers zitten
met hun kater van de geflopte
VFW-614; de Engelsen heb
ben de laatste jaren met goed
fatsoen geen behoorlijk vlieg
tuig meer gebouwd en samen
met de Fransen hebben ze het
Concorde-project naar de
verdommenis zien gaan. Al
dat soort jongens zit nu in
Airbus. Nog nooit hebben ze
enig civiel programma van
enige importantie zonder
overheidssubsidie overeind
gehouden"
Amerikanen
Hoewel de Amerikanen niet
staan te popelen om met het
kleine Hollandse Fokker in
zee te gaan, moet volgens Vos
's werelds grootste civiele
vliegtuigbouwer Boeing als
kandidaat worden be
schouwd. Ondanks het feit,
dat Vos zelf een paar maan
den geleden in zijn vak
bondskrant schreef dat
Boeing technische belemme
ringen zag vooreen dergelijke
samenwerking.
Vos: „Ik heb daar toen gespro
ken met onderdirecteur Ha
milton. Die had mij het
probleem uitgelegd. Boeing
heeft alle geld en mankracht
nodig om een aantal eigen
nieuwe projecten van de
grond te krijgen. Daardoor
zouden ze geen rol van belang
kunnen spelen in andermans
projecten, maar let wel: die
mannen hebben niet gezegd:
we willen niet. Ze hadden het
alleen over praktische
problemen. Op dat stuk van
mij in ons blad heeft Frans
Swarttouw zeer kribbig ge
reageerd. Hij is er erg boos
over geweest. Hij heeft zelfs
gedreigd met stappen bij mijn
hoofdbestuur, al heeft hij dat
uiteindelijk niet gedaan".
„Maar ik begrijp zo'n reactie
niet. Als uit het verhaal dui
delijk blijkt dat er bij Boeing
geen sprake is van onwil,
maar van praktische proble
men, dan moet je denken:
jongens, het wordt tijd dat we
daar weer eens over de vloer
komen om te praten over die
problemen. En onmiddellijk
in het vliegtuig stappen". Hij
is ervan overtuigd, dat de
Amerikanen voor een sa
menwerking zijn te porren.
Ook de Japanners lijken goe
de kandidaten.
Het feit dat Swarttouw beide
continenten frequent bereist,
zou deze verwachting kunnen
rechtvaardigen.
Henk Vos: „Het zou goed zijn
als er binnen niet al te lange
tijd een doorbraak kwam in
de activiteiten voor de F-29.
Want als je te lang over een
nieuw project blijft praten,
dan schrik je potentiële part
ners af. Bovendien word je
minder interessant vopr je
klanten, die op dat vliegtuig
zitten te wachten en wordt je
positie tegenover de financie
rende overheid ongeloof
waardig. Dan kan je een goe
de startpositie wel verge
ten"
CHIEL EVERS
15 OKTOBER 1979
192.00
80.00 80.60
72.00 72,10
30,10 29.40
51.00 51.00
92,50 92.00
90.00
170.00
205.00
95.80
142.40
2380.00
95,00
82,70
386.00
55,50
101.50
69.50
328,00
58.00
103,50
550.00a
236.50
173.10
208,00
23,00
260.00
198.00
152,00
142.00
95.00
82.80
387.50
22,50
325,00
1105,00
598.00
60.00
625.00
51.50
136.00
98.00a
376,00
119.00
81.00
173.50
87.80
24.00e
24/20
294,00
88.50
52.00
30.50
627,00
84.50
383.00
105,00e
70,00
22.00
19,20
GOUD EN ZILVER
127,80 126.50
322.00
90.00
59.50
310.00
4000.00
810.00
322.00
59^50
AMSTERDAM - De Amsterdamse
effectenbeurs was vandaag in een
vakantiestemming. Een totaal
gebrek aan belangstelling hield
de omzetten minimaal. Tegen
over het geringe aanbod stond
bijna geen vraag, zodat de koer
sen over een breed front teruglie
pen. KLM kreeg een forse terug
val te verwerken op 87,80. Op de
15,50 vloer werd in dit verband een af-
j.5o. wachtende houding van het
publiek gesignaleerd. De kwar
taalresultaten. die binnenkort
gepubliceerd zullen worden,
2 im zullen duidelijkheid moeten
brengen in hoeverre de laatste
,®79 beladingcijfers maatgevend zijn
2~. 50 voor het hele kwartaal. Ook Kon.
4.70 Olie ging behoorlijk achteruit en
wel 1.20 op 152,60. Van de ïn-
2425 ternationals wist eerder alleen
4W* AKZO zich te handhaven op
US f 28 40
Heineken en Dell wisten zich iets te
14 verbeteren op resp. f 80,60 en
98,50, terwijl HVA op 51 bleef
