Van inspraak in Leiden komt
NEE, WE GAAN
GEWOON DOOR
weinig
terecht
Nieuwe regels
voor huur en verhuur
van woonruimte
Onderzoek Sociologisch Instituut over stadsvernieuwing
SKOL neemt afscheid
van voorzitter Bergen
Leids comité huur-
bescherming tevreden
met de nieuwe wet
Kamers uitgebrand
DONDERDAG 11 OKTOBER 1979
■hhH
Het stadsbouwkantoor aan de Langegraeht van waaruit belangrijke beslissingen worden genomen.Hoewel de
bewoners van Noordvest dicht bij het vuur zitten is hun invloed op het beleid ten aanzien van de stadsvernieuwing
in Noordvest gering geweest.
Directeur Soestrisno van Merpati:
99
99
LEIDEN - "Nee, wij gaan
gewoon door". Soetrisno
zegt het glimlachtend. Wat
de directeur van het Leid-
se reisbureau Merpati bv
betreft is er geen vuiltje
aan de lucht. Niks faillis
sement, geen sprake van
een "uitgeholde" bv. Dat
hij de afgelopen week in
opspraak kwam doordat
de reizigers die het afgelo
pen weekeinde via zijn
bemiddeling naar Indone
sië zouden vertrekken op
het laatste moment geen
tickets in handen kregen
betreurt hij.
"Maar", aldus Soetrisno, "hijzelf
werd ook voor een voldongen feit
gesteld. Omdat uit Indonesië op
het allerlaatste moment het be
richt kwam dat de reis voorlopig
kwam te vervallen ('gecanceld').
Wegens forse prijsstijgingen zag,
zo beweert Soetrisno, hij geen
kans om de zaak voor het week
einde nog te regelen.
Eenmaal in Leiden teruggekeerd
bleek hem dat de adspirant-reizi-
gers er de voorkeur aan gaven een
deel (de helft ongeveer) van het
reisgeld terug te krijgen. Liever
dan 500 gulden per persoon bij te
betalen met de onzekerheid dat
de hotelreserveringen in het land
van bestemming moeilijkheden
zouden kunnen opleveren.
Dat een tiental mensen financieel
voor duizenden guldens zijn ge
dupeerd, daar kan de directeur
van Merpati slechts zijn schou
ders over ophalen. In gebrekkig
Nederlands legt hij uit dat het
niet mogelijk is hen méér terug te
betalen. Niet omdat de geldpot
schoon op is op 20.000 gulden na -
zoals advocaat De Ranitz die voor
de cliënten optrad telkens bena
drukte - maar omdat de arran
gementen door hem allemaal al
betaald zouden zijn.
Ook wat verkoopleider Ettingma
("ik schaam me om hier te moe
ten staan", zo waren afgelopen
vrijdag zijn woorden) betreft is er
nu, vijf dagen later, niets aan de
hand. Hij zou vrijdagmiddag ge
woon de opdracht hebben gekre
gen van Soetrisno, die een be
langrijke afspraak in Leeuwar
den had, de passagiers van de fei
ten op de hoogte te stellen. Dat
één en ander verkeerd is overge
komen, dat kan ook hij niet hel
pen. Soetrisno bestrijdt dat hij
voor de moeilijkheden is wegge
lopen. Praten met de in opge
wonden staat verkerende passa
giers was echter een onmogelijk
heid.
Soetrisno benadrukt dat hij hier is
gekomen om te werken. "Ik wil
niet in de ww en de mensen die
hier werken ook niet". Als hij de
zaak had willen oplichten had hij
dat wel in het hoogseizoen (als er
maandelijks 400 boekingen bin
nenkomen) gedaan.
De zaak is voor hem duidelijk afge
daan. De passagiers hebben de
helft van hun geld terug. Wat te
rugbetaling aan diverse reisbu
reaus betreft (Ad Latjes bijvoor
beeld) wil hij niets kwijt. "Dat is
een zaak tussen de advocaat,
Latjes en mij."
Als zijn nieuw op te richten bv ter
sprake komt verschijnt de glim
lach weer. het is tenslotte het
recht van iedere zakenman om
zoveel bv's op te richten als hij wil
en de plicht om zoveel mogelijk
mensen aan werk te helpen.
Sn, na een telefoontje van de KLM
waaruit blijkt dat de luchtvaart
maatschappij er vanuit gaat dat
Merpati al failliet is: "Ik kan van
daag ook stoppen. Oké. En in de
ww zitten. Ten koste van wie?"
MIEP DE GRAAFF
LEIDEN - Drs. G. J. Bergen heeft vandaag zijn functie als voorzitter van
de Stichting Katholiek Onderwijs Leiden neergelegd. De heer Bergen is
vanaf 1971 voorzitter geweest en onder zijn leiding is de stichting in zijn
huidige vorm tot stand gekomen. Daarvoor bestonden in Leiden vier
stichtingen voor katholiek onderwijs.
Voor zijn verdiensten voor de katholieke gemeenschap, met name in Lei
den en Oegstgeest, is de heer Bergen bij zijn afscheid benoemd tot ridder
in de orde van Gregorius de Grote.
De versierselen behorend bij deze pauselijke onderscheiding, werden
hem uitgereikt door de deken van Leiden, de heer J. Schlatmann. Tot
nieuwe voorzitter van de stichting werd benoemd de heer J. J. M. Hes-
sing, die in 1919 werd geboren in Den Haag en nu in Oegstgeest woont.
De heer Hessing is werkzaam bij het ministerie van economische zaken.
LEIDEN - Van de inspraak op het gebied van stadsver
nieuwing in de gemeente Leiden komt erg weinig te-
recht.In een aantal gevallen hebben inspraakprocedures
voor bewoners zelfs volledig gefaald. Leidse ambtenaren
staan slechts in zeer geringe mate open voor bewonersin
vloed en de gemeente houdt zich absoluut niet aan de nota
"afspraken over inspraak"
Dit zijn de voornaamste conclusies
van negen studenten en een be
geleider van het Sociologisch In
stituut die een onderzoek instel
den naar de stadsvernieuwings-
problematiek van de gemeente
Leiden. In het eindverslag van
hun bevindingen komt een wei
nig rooskleurig beeld naar voren
van de invloed van bewoners op
het stadsvernieuwingsbeleid.
Met name de gang van zaken rond
de bestemmingsplanprocedure
voor de wijk Noordvest (tussen
Maresingel, Oude Herengracht,
Oude Vest en Beestenmarkt)
wordt naar voren geschoven als
een toonbeeld van slechte in
spraak. De informatieverstrek
king vanuit de gemeente wordt
bedroevend genoemd. In het ge
val er verschil van mening be
staat zouden de bewoners altijd
het loodje leggen. Volgens de on
derzoekers is er bovendien spra
ke van een verslechtering van de
inspraakmogelijkheden wanneer
de snelle procedure in Noordvest
wordt vergeleken met die in Ma-
redorp en Pancras-oost. De gang
van zaken in Noordvest wordt de
voorbode genoemd van een tijd
perk waarin de inspraak van be
woners steeds moeilijker van de
grond zal komen.
Naar de mening van de onderzoe
kers is er een aantal oorzaken dat
er op wijst dat er een tendens is
naar het terugdraaien van de in
spraakmogelijkheden. Ten eerste
het feit dat de gemeente afhan
kelijk is van de beschikbare gel
den van het rijk (de Interim Saldo
Regeling). Het pessimisme wordt
nog versterkt door bezuinigingen
van het kabinet Van Agt. Dit
noopt de gemeente er toe (onder
dreiging van het aflopen van de
regelingen en de bezuinigingen)
de inspraak efficiënter en steeds
sneller op touw te zetten. Wet
houder Waal (ruimtelijke orde
ning) zegt in het rapport "Naar
mijn mening zijn er twee moge
lijkheden: of het geld laten lopen
of er moet een mouw aangepast
worden"
Spoed
mag alleen inspreken als het be
stuur daar baat bij heeft.
De eindconclusie dat het Leids
ambtenaren apparaat slechts in
geringe mate openstaat voor be-
wpnersinvloed zou een gevolg
zijn van een samenwerkings
vorm die verre van optimaal is.
De historisch gegroeide situatie
heeft ertoe geleid dat er ten stad-
huize een rivaliteit bestaat tussen
verschillende afdelingen. Als ge
volg van het feit dat elke dienst en
afdeling weer een andere kijk
heeft op de stadsvernieuwing
zullen bewoners in de inspraak
worden geconfronteerd met een
verdeeld ambtelijk apparaat
waar zij moeilijk vat op kunnen
krijgen. De ambtenarij wordt
door de bewoners dan ook erva
ren als sterk verdeeld en weinig
geneigd tot goede samenwer
king.
Onduidelijkheid
Al met al komt er een weinig
rooskleurig beeld van de diverse
gemeentelijke diensten en afde
lingen naar voren. Civiele Wer
ken, Bureau Grondzaken, Stads
ontwikkeling en Verkeerszaken
zouden nauwelijks open staan
voor bewonersinvloed terwijl
juist zij de belangrijkste en meest
beleidsbepalende diensten zijn.
Over de activiteiten van Bureau
Grondzaken bestaat volgens de
onderzoekers grote onduidelijk
heid. Deze onduidelijkheid gaat
zover dat dat de volkshuisves
tingspecialisten uit de gemeente
raad weinig weet hebben van de
gang van zaken binnen deze
dienstEen wethouder verklaar
de dat er in Leiden misschien vijf
mensen zijn die weten hoe het
binnen grondzaken eraan toe
gaat, waarbij hij er aan toe voegde
dat deze mensen er ook alle be
lang bij hebben om die kennis
voor zich te houden. "Zij weten
hoe de manipulaties gaan...."
De onderzoekers stellen vast dat de
belangen van de bewoners niet
tot uitgangspunt van het beleid
worden gemaakt. Burgemeester
en wethouders pretenderen wel
op te komen voor de belangen
van de eigen Leidse bevolking,
gezien de nadruk die zij willen1
leggen op sociale woningbouw,
maar het beleid leidt toch niet tot
wezenlijke veranderingen in
gunstige zin voor die bevolkings
groepen. Het onderzoek laat zien
dat de gemeentelijke diensten
wiens opvattingen het meest
worden gedomineerd door eco
nomische overwegingen de in
vloedrijkste posities innemen
binnen het ambtelijk apparaat en
dat dit volkomen in tegenspraak
is met het bouwen-voor-de-
buurt principe.
In Drie Octoberstraat
De onderzoekers: "De procedure
rond de totstandkoming van het
bestemmingsplan voor Noord
vest wordt van de gemeente uit
op alle fronten gekenmerkt door
spoed. Alles wijst er op dat de
gemeente grote haast wil zetten
achter de in de komende jaren te
ontwikkelen bestemmingsplan
nen voor de binnenstad. Dat dit
ten koste zal gaan van de in
spraak is duidelijk.
Het gebrek aan mankracht bij de
gemeente heeft bovendien tot
gevolg dat er voor de stadsver
nieuwing ambtenaren worden
ingezet, speciaal voor de in
spraak, die hier absoluut niet ge
schikt voor zijn (te moeilijk taal
gebruik en het niet serieus ne
men van de bewoners). De ge
middelde ambtenaar heeft niet
geleerd en is niet in staat om te
gaan met inspraak van de bevol
king. Dit zal tot gevolg hebben
dat hij veelal de inspraak zal te
genwerken en dat hij de bewo
ners eerder ziet als tegenstanders
dan als medestanders".
Uit een onderzoek naar de wijze
waarop het Leids ambtenaren
apparaat is georganiseerd en
functioneert zou blijken dat amb
telijke diensten en afdelingen een
zeer belangrijke rol spelen in de
stadsvernieuwing. Uit de stads
vernieuwingspraktijk komt naar
voren dat de gemeenteraad zijn
belangrijke beleidsbepalende
functie niet kan waarmaken. Di
verse onderzoeken bevestigen,
volgens de onderzoekers, dat de
grote beslissingsbevoegdheid die
een gemeenteraad heeft in de
praktijk uitmondt in een beleid
dat sterk steunt op de meningen
van diensten en wethouders.
Lacunes
De onderzoekers waren geschokt
door de constatering dat er bij de
diverse raadsleden forse lacunes
in de kennis over het binnen-
stadsgebeuren bestaan. Ambte
lijke diensten, topambtenaren en 1 1 1 "1
het college van B en W worden
gehaald als de werke- LEIDEN - Een korte uitslaande brand
Sinds juli dit jaar geldt in Ne
derland een nieuwe wet voor
de huur en verhuur van ivo-
ningen, etages en kamers, de
Huurprijzenwet woonruimte.
Deze wet is ontstaan uit de be
hoefte om voor het hele land
éénzelfe regeling te treffen. De
huurwet, die in bepaalde de
len van ons land waar wo
ningnood heerst gold en in
andere delen niet, is hiermee
helemaal afgeschaft.
Maar in die Huurwet was ook
de huurbeschermmg vastge
legd, en in de nieuwe Huur-
prijzenwet staat alleen wat
woonruimte mag kosten, wat
een redelijke huurverhoging
is, wanneer de huur verhoogd
mag worden en wat huurder
en verhuurder kunnen doen
als ze het niet eens worden
over de prijs.
De huurbescherming zoals die
in de Huurwet stond hield
bijvoorbeeld in dat de ver
huurder naar de kantonrech
ter moest stappen als hij de
huurder eruit wilde hebben.
In gebieden waar de Huurwet
niet gold, ongeveer het hele
land behalve de Randstad,
moest de huurder zelf naar de
kantonrechter als zijn huis
baas hem eruit wilde zetten.
Omdat de afschaffing van de
Huurwet nadelig zou zijn
voor huurders in gebieden
waar die wet goldon tstcmden
eind vorig jaar zodra men in
de gaten kreeg dat dit eraan
zat te komen overal comités
voor huurbeschermingook in
Leiden.
Friso van der Meulen van het
Leidse comité is achteraf bij
zonder tevreden. "Het is alle
maal erg goed afgelopet.",
zegt hij. "Want er is een heel
stuk uit de huurwet overge
nomen in het Burgerlijk Wet
boek in plaats van. wat eerst
de bedoeling was, dat de oude
regeling in het Burgerlijk
lijke beleidsbepalers. De onder
zoekers en buurtorganisaties
hebben de indruk dat de inspraak
als 'verplicht nummertje' of ma
nipulatietechniek slechts func
tioneel is uit beleidsoogpant en
dient ter legitimering van het
beleid. Kort gezegd komt het er
op neer dat de inspraak er vooral
is voor het bestuur. De bevolking
de Drie Octoberstraat heeft
gisteravond een kelner en een sociaal werker van hun woonruimte be
roofd. De zolderverdieping van het pand Drie Octoberstraat 6a, waarop
twee kamers waren gemaakt, brandde volledig uit. De schade aan het
huis is 40.000 gulden en die aan de inboedel 15.000 gulden.
De brand ontstond omstreeks half twaalf door kortsluiting van een bloot
liggende elektriciteitsdraad op de vloerbedekking. De brandweer, die
binnen een minuut na de melding aanwezig was, met een autospuit en
een ladderwagen, was tot kwart voor één met het blussen bezig. De
bewoners waren tijdens het uitbreken van de brand thuis, ze konden
zich op tijd in veiligheid stellen.
Wetboek voor het hele land zou
gaan gelden".
Nu staat bij voorbeeld in het BW
dat de verhuurder naar de
kantonrechter moet en op
welke gronden de rechter een
verzoek tot beëindiging van
de huur mag toewijzen.
Friso van der Meulen: "Een heel
belangrijk punt is dat het
recht op woonruimte is ge
waarborgd, ook als de ver
huurder de woning voor
dringend eigen gebruik nodig
heeft. Hij is dan verplicht om
voor andere woonruimte voor
de huurders te zorgen"
"Dat is een verbetering want
vroeger moest je er dan na
drie jaar uit ook als er geen
vervangende woonruimte
was. Het verlost de gemeente
van een enorme verantwoor
delijkheid. Dit punt is er bo
ven alle verwachtingen door
gekomen, het was van onze
kant een typisch politieke tak-
tiek: je moet altijd meer vra
gen dan je kunt krijgen, dit
hadden we niet verwacht. Als
er nü een conflict ontstaat en
iemand moet uit zijn huis of
van zijn kamer, dan heeft hij
dat wel verdiend ook", aldus
Friso van der Meulen.
Voor het overige is er met de
nieuwe regeling met zoveel
veranderd voor Leiden omdat
we hier al te maken hadden
met de Huurwet. Wel is nu
streng geregeld hoe de huur
moet worden opgezegd, met
termijnen en speciale formu
lieren. Bovendien is de echt-
geno(o)te van de huurder van
rechtswege medehuurder, die
blijft dat dus als de huurder
overlijdt of vertrekt. Ook de
positie van mensen die sa
menwonen maar niet ge
trouwd zijn is verbeterd.
Volgens Friso van der Meulen is
dit resultaat mede bereikt
door de lobby van de actieco
mités voor huurbescherming
btj de politieke partijen. De si
tuatie lijkt nu ideaal, er zijn
geen wensen meer. Het enige
gevaar nu is dat het zo moei
lijk wordt om woonruimte te
verhuren dat het aanbod van
huurhuizen en kamers zal te
ruglopen Dat gevaar is zeker
reeel. aldus Friso van der
Meulen, maar zal pas op de
lange termijn merkbaar zijn.
Het ministerie van volkshuis
vesting en ruimtelijke orde
ning heeft de nieuwe wet en de
regelingen in het Burgerlijk
Wetboek samengevat in twee
brochures De één heet
"Huurprijzen van uxxmrutm-
te". de ander "Bescherming
bij huur van tvoonruimte". Ze
zijn verkrijgbaar bij de cen
trale afdeling voorlichting en
externe betrekkingen van het
ministerie, Van Alkemade-
laan 85, postbus 20951, 2500
EZ Den Haag.
