Uitgaven
Europese
Commissie
aan banden
Prinses Irene
presenteert
boek over
vrouw in de
maatschappij
BREMEN NAAR
DE STEMBUS
Van der
Moskou
Stoel: "Visie
teleurstellend"
Liberalen in
Ottawa bijeen
Paus roept
op tot
strengere
moraal
SPD achter
kernenergie-
politiek
VRIJDAG 5 OKTOBER 1979
BUITENLAND
PAGINA 9
(Van c
correspondent)
MOSKOU - Het PvdA-Tweede-
Kamerlid Max van der Stoel is
„teleurgesteld'' na de besprekin
gen die een delegatie van de So
cialistische Internationale deze
week in de Sowjet-hoofdstad
heeft gevoerd over de onderwer
pen ontwapening en wapenbe
heersing
De Nederlandse politicus maakt
deel uit van een werkgroep van
de Socialistische Internationale
die bezig is om een rapport op te
stellen over dit onderwerp. Hier
toe zijn eerder besprekingen ge
voerd met Amerikaanse autori
teiten in Washington, met VN-se-
cretaris-generaal Waldheim in
New York en met vertegenwoor
digers van de organisatie van
niet-gebonden staten.
In het kader van de voorbereidin
gen voor dit rapport is de werk
groep ook naar Moskou geko
men, waar de leden aan het begin
van hun besprekingen werden
ontvangen door Sowjet-partij-
leider en president Leonid
Brezjnjev. De Russische leider
vermeldde het enige nieuwe ge
luid dat de leden van de werk
groep in Moskou te horen zouden
krijgen, namelijk de bereidheid
van het Kremlin om in het kader
van de toekomstige Salt-3-on-
derhandelingen te willen praten
over de zogeheten middellange
afstandsraketten (SS-20 aan Rus
sische kant en eventueel Pers-
hing aan Westerse zijde). De de
legatie heeft verder uitgebreid
gesproken met hoge Sowjet-ver-
tegenwoordigers.
Dezen bleken zeer nieuwsgierig
naar een eventueel Westers ant
woord op de modernisering van
hun rakettenarsenaal langs de
Russische westgrens. Deze kwes-
tie is een nieuw heet hangijzer
geworden in de Oost-West-be-
sprekingen, nadat de Russen hun
SS-4 en SS-5-raketten gingen
vervangen door de modernere en
krachtigere SS-20-raketten.
Hiermee wordt nu West-Europa
voor het eerst direct bedreigd. De
Moskouse gesprekspartners van
de Si-werkgroep bleken geen
enkel begrip op te kunnen bren
gen voor het feit dat de installe
ring van de SS-20 wel eens de
oorzaak zou kunnen zijn van een
nieuwe bewapeningsronde in
Europa.
Het PvdA-kamerlid Van der Stoel
verklaarde na afloop van de be
sprekingen „erg somber" naar
huis terug te keren, omdat hij
nergens enige beweging zag in de
verschillende Sowjet-standpun-
ten. Tijdens de beraadslagingen
werden volgens hem oude stand
punten herhaald, zonder dat de
leden van de werkgroep vol
doende mogelijkheden kregen
om het hoe en het waarom van
sommige Sowjet-filosofieën na
der te bespreken of uit te diepen.
Het verschil van opvatting tussen
beide partijen bleek duidelijk tij
dens een persconferentie na af
loop van de-besprekingen, waar
het Westduitse lid van de werk
groep pleitte voor een „duidelijk
antwoord" op het verzoek van de
onderhandelingspartijen bij de
MBFR-besprekingen in Wenen
om nu eindelijk eens met exacte
getallen te komen over de weder
zijdse troepensterkte. Falin, de
plaatsvervangend chef van de in
ternationale informatie afdeling
van het centrale comité van de
communistische partij, verklaar
de daarop onmiddellijk dat het
verschil van 150.000 man aan
troepen dat aan de kant van het
Warschau-Pact bestaat volgens
de opgaven van Oost en West een
„verzinsel" was om de onder
handelingen in Wenen te dwars
bomen.
OOST-BERLIJN - President Brezjnjev van de Sowjet-Unie en de Oostduitse leider Erich Honecker kussen
elkaar, nadat B*.:jnjev voor de tweede maal is onderscheiden als "Held van Oost-Dnitsland" en niet de "Karl
Marx medaille"
Brezjnjev is op het ogenblik op bezoek in Oost-Duitsland ter gelegenheid van het 30-jarig bestaan van deze staat
(Van onze correspondent)
MADRID - Onder grote belang
stelling heeft prinses Irene gis
teravond haar boek „De Vrouw
en de Maatschappij" op de boe
kenbeurs in het Retiropark in
Madrid gepresenteerd. De prin
ses signeerde haar 139 bladzijden
tellende werk, waarvan 12.000
exemplaren zijn gedrukt.
De auteur behandelt in heldere be
woordingen de integratie van de
vrouw in een maatschappij van
zelfbestuur, die vanuit de woon
gemeenschap en vanuit de vak
bonden van onderen aan is opge
bouwd. Op een bijzonder ge
nuanceerde manier behandelt
prinses Irene het thema abortus.
De schrijfster gaat ervan uit dat
men dit menselijke drama zoveel
mogelijk dient te beperken en zij
toont met behulp van verschil
lende voorbeelden uit het bui
tenland aan hoe elders over dit
probleem wordt gedacht.
Het boek verscheen vier maanden
geleden onverwachts op de
Spaanse markt, nog voordat
prinses Irene de proefdruk had
gezien.
Het boek „De vrouw en de maat
schappij" is pretentieloos ge
schreven. „Ik wil hiermee vooral
de vrouwen en meisjes bereiken,
die zich afvragen wie ze zijn en
wat ze doen met hun leven", al
dus een stralende prinses Irene
op de Madrileense boekenbeurs.
Het werk van de prinses is in de
Spaanse pers gunstig ontvangen.
Onlangs wijdde het katholieke
dagblad YA een halve pagina aan
de inhoud van het boek.
LABOUR BOOS
OP POLITIEK
VAN DE EG
BRIGHTON (DPA) - Als er vóór de
jaren tachtig geen drastische wij
zigingen komen in het gemeen
schappelijk landbouwbeleid van
de EG zal de vraag in overweging
moeten worden genomen, of En
geland lid moet blijven van de
gemeenschap. Dit is de strekking
van een motie, die gisteren op het
congres van de Britse oppositio
nele Labour-partij in Brighton
unaniem werd aangenomen.
Volgens de motie zijn de stijgen
de kosten en de verspilling van de
gemeenschappelijke landbouw
politiek alsmede het steeds slech
ter worden van de positie van de
handelsbalans op het terrein van
industrieprodukten rampzalig
voor het Britse volk.
De Labour-afgevaardigde in het
Europese Parlement, Barbara
Castle, noemde de landbouwpo
litiek van de EG nog erger „dan
zelfs wij hadden verwacht". On
der luid applaus sprak zij over de
„absurditeiten, het obscene en
onbehoorlijke" van dit beleid.
"Rechts overheerst thans in Eu
ropa, de gemeenschap moet so
cialistisch worden of we stappen
emit", zo riep zij uit. Zij zowel als
buitenlandspecialist en anti-EG-
er Peter Shore maakten evenwel
duidelijk, dat Labour niet weer
een discussie over het principe
van het lidmaatschap moet gaan
voeren. De schade, aldus Shore,
is aangericht, toen de EG-ver-
dragen werden aanvaard en het
referendum was gehouden. Nu
moet Labour naar zijn mening in
de gemeenschap voor verande
ringen strijden.
PHILADELPHIA - Een po
litieagent uit de staat Pensyl-
vania kust de ring van paus
Johannes Paulus II tijdens
diens bezoek aan Philadel
phia.
Nadat de paus Johannes Paulus
II de eerste drie dagen van
zijn Amerikaanse reis grote
nadruk legde op de algemene
onderwerpen van vrede,
rechtvaardigheid en mensen
rechten, richtte de rooms-ka-
tholieke leider zich gisteren
tijdens het vervolg van zijn
reis door de Verenigde Staten
meer op de individuele mo
raal. Hij roerde hierbij het
seksuele gedrag, de celi-
baatskwestie en het vrouwe
lijk priesterschap aan en op al
deze punten handhaafde hij
volstrekt het bekende stand
punt van de Katholieke
Kerk.
„Er kan geen ware vrijheid be
staan", zei de paus, „zonder
respect voor de waarheid
aangaande de aard van de
menselijke seksualiteit en het
huwelijk. Morele normen
gaan niet in tegen de vrijheid
van de persoon of van het
echtpaar. Integendeel, zij be
staan juist voor die vrijheid,
want ze zijn gegeven om het
juiste gebruik van de vrijheid
te verzekeren".
Hij paste deze normen ook toe
op de katholieke clerus. „Wat
ik hier heb gezegd geldt voor
de hele huwelijksmoraal", zei
hij, „maar het geldt evenzeer
voor de priesters, met betrek
king tot de verplichtingen
van het celibaat". En in een
toespraak tot seminariestu
denten herinnerde hij hen aan
„het belang van de trouw",
een raadgeving die hij eerder
in het jaar al had uitgewerkt
in zijn paasboodschap aan de
clerus.
leven".
De paus was in Philadelphina
aangekomen na zijn bezoek
aan New York, dat anderhal
ve dag had geduurd en waarin
hij onder meer een belangrij
ke toespraak had gehouden
tot de Verenigde Naties over
vrede en mensenrechten. Bij
zijn aankomst, ruim een uur
later dan was voorzien, werd
hij begroet door een even uit
bundige menigte als die hem
in New York uitgeleide had
gedaan.
(Van onze correspondent)
BONN - De kleinste deelstaat van
de Bondsrepubliek, de stadstaat
Bremen, gaat aanstaande zondag
naar de stembus. Er moet een
nieuw parlement worden geko
zen, een Burgerschaft, zoals dat
in Bremen wordt genoemd. Er
zijn precies 522.636 kiesgerech
tigden opgeroepen om door het
uitbrengen van hun stem de 100
zetels in het parlement opnieuw
te verdelen. Bij de laatste verkie
zingen kreeg de SPD 52, de CDU
35 en de FDP 13 zetels. In de ne
gen zittingsperiodes van na de
oorlog hadden de sociaal-demo
craten al vijf keer de absolute
meerderheid.
De drie grote partijen hebben hun
doelstellingen op buitengewone
partijcongressen duidelijk ge
maakt. Terwijl de SPD moeite
doet om haar positie te behouden
willen de CDU en de FDP de ab
solute meerderheid van de SPD
breken. Maar behalve dit ge
meenschappelijk streven is er
weinig dat de christen-democra
ten en de liberalen verbindt. De
vrije democraten proberen wel
iswaar regeringsverantwoorde
lijkheid te krijgen, maar dan al
leen in samenwerking met de so
ciaal-democraten. En die kans
hebben ze alleen als de SPD haar
absolute meerderheid ver
liest.
Bij de verkiezingsstrijd stonden
vooral de plaatselijke belangen
op de voorgrond. Vooral de be
scherming en de uitbreiding van
de havens in Bremen. Ze zijn het
fundament van het bestaan en de
zelfstandigheid van de stadstaat.
De helft van de burgers in Bre
men en Bremerhaven leeft direct
of indirect van het havenbe
drijf.
Nu hebben de gemeenteraads- en
districtsverkiezingen afgelopen
zondag in Noordrijnland-West-
falen aangetoond dat ook de
plaatselijke burgelijke kiesver
enigingen en hun partijen een
goede kans hebben om het ver
kiezingsconcept van de grote
partijen in de war te sturen.
Vooral omdat het gaat om plaat
selijke belangen. Maar in Bremen
hoeven er op het ogenblik geen
grote problemen opgelost te
worden. De splinterpartijen heb
ben dus weinig uitzicht op een
noemenswaardig succes.
De CDU heeft zich tot doel gesteld
de havens te beschermen tegen
een economische terugval en de
economische structuur van Bre
men te verbeteren. Bovendien
heeft de CDU de onderwijspoli
tiek van de sociaal-democraten
scherp aangevallen. Volgens de
eisen van de christen-democra
ten moet deze onderwijspolitiek
worden verlost van „gejaagd
heid, voorbarige experimenten
en ideologisering".
Bovenaan het verkiezingspro
gramma van de liberale FDP
staat het inlossen van de schul
den en het veiligstellen van de
concurrentiemogelijkheden van
de haven. Ze willen dit bereiken
door de zwaartepunten van de
investeringen te verleggen. Net
als vier jaar geleden zijn de lijst
trekkers weer burgemeester
Koschnik (SPD) en de partij- en
fractievoorzitter Neumann
(CDU) en Lahmann (FDP).
Ondanks alle stoicijnse rust die de
bewoners van Bremen ook in de
verkiezingsstrijd hebben be
waard en ondanks ook het feit dat
er nauwelijks grote veranderin
gen te verwachten zijn, kijken de
grote partijen in Bonn toch met
onverholen spanning naar Bre
men. Want wanneer in deze door
de SPD geregeerde deelstaat in
grijpende verschuivingen
plaatsvinden dan zal men daaruit
toch conclusies voor de politieke
toekomst kunnen trekken. Zeker
met het oog op de verkiezingsuit
slag van afgelopen zondag in
Noordrijnland-Westfalen, waar
de christen-democraten
lijke winst boekten.
Mugabe
voorspelt
problemen
LONDEN (AFP) - Robert Mugabe,
een van de twee leiders van het
Patriottisch Front, heeft gisteren
het nieuwe Britse ontwerp voor
een grondwet voor Zimbabwe-
Rhodesië afgewezen, zonder ove
rigens op de inhoud in te gaan.
Hij voorspelt in een interview,
grote moeilijkheden voor de vol
gende bijeenkomst van de Rho-
desiëconferentie in Lancaster-
hous (a,s. maandag), wanneer de
Britse voorzitter, Lord Carring-
ton, antwoord wil hebben van de
twee Afrikaanse delegaties.
(Van onze correspondent)
BRUSSEL - De Europese Commissie, het dagelijks be
stuur van de Europese Gemeenschap, gaat de reis- en
representatiekosten beter in de hand houden. De dertien
Europese commissarissen moeten zich vanaf 1 oktober
aan bepaalde regels houden.
Deze regels komen grotendeels
overeen met de aanbevelingen
die het Europese Rekenhof had
opgesteld na een onderzoek naar
de vaak hoge onkostenrekenin-
gen van de leden van het „dage
lijks bestuur" van de Europese
Gemeenschap.
Voorzitter Roy Jenkins van de Eu
ropese Commissie deelde dit mee
tijdens de eerste openbare verga
dering van de begrotings-con-
trole-commissie van het Europe
se Parlement in Brussel.
De kritiek van het Europese Re
kenhof richtte zich vooral op het
gebruik van de dure luchttaxi's
door Europese commissarissen.
Het huren van deze kleine vlieg
tuigen (Jenkins: „Die geen servi
ce geven en geen toiletten heb
ben") besloeg bijna twee derde
van alle reiskosten van de dertien
commissarissen die in 1978 in to
taal zo'n twee miljoen gulden aan
reis- en representatiekosten op
maakten. Voortaan moet voor het
gebruik van luchttaxi's toe
stemming van voorzitter Jenkins
worden gevraagd.
Aan banden
Het gebruik van dienstauto's met
chauffeurs wordt ook aan banden
gelegd. De Nederlandse commis
saris Henk Vrcdeling (sociale za
ken) liet zich in de eerste drie
maanden van 1978 vrijwel dage
lijks per dienstauto vervoeren
tussen Brussel en zijn woning in
Huis ter Heide (een afstand van
zo'n 200 kilometer). Aan dagver
goedingen voor de chauffeur
kostte dit vervoer de Europese
belastingbetalers bijna 1000 gul
den per maand, afgezien van de
kosten voor het gebruik van de
auto over zo'n 12.000 kilometer.
Alles „in het belang van de
dienst", verklaarde Vredeling
aan het Rekenhof.
Een Europees commissaris mag
voortaan ook niet meer dan ge
middeld 90 gulden per maaltijd
declareren. Etentjes thuis mogen
in het vervolg niet meer dan 70
gulden per persoon kosten. Uit
zonderingen blijven natuurlijk
mogelijk. Het Europese Reken
hof vindt dat de commissarissen
„zeer dure hotels" rhoeten mij
den, een aanbeveling die de EG-
gel heeft omgezet. Een commis
saris, de Duitse oud-vakbonds
man Wilhelm Haferkamp, over
nachtte in 1978 eens in een hotel
kamer die 560 gulden per nacht
kostte. Twaalfduizend gulden
per jaar per commissaris is het
plafond voor de hotelkosten dat
de Europese Commissie nu gaat
aanhouden.
Het reglement waaraan de dertien
leden van het EG-bestuur vanaf
deze eerste herfstmaand onder
worpen zijn, zegt ook uitdrukke
lijk dat rekeningen, hotelkwitan
ties en andere bewijzen van ge
maakte uitgaven tegelijk met
declaraties moeten worden inge
diend. Artikel zes bepaalt dat een
commissaris „die zijn dienstauto
niet gebruikt, per vliegtuig, spoor
en schip mag reizen". Verplaat
sing met de supersonische Con
corde zal pas mogelijk zijn na
voorafgaande toestemming van
de president van de commissie,
aldus dit artikel.
BONN/PARIJS - Het Westduitse
SPD-bestuur heeft bondskanse
lier Schmidt woensdag een hart
onder de riem gestoken door te
verklaren dat men een beperkte
uitbreiding van het aantal kern
centrales in de Bondsrepubliek
niet in de weg staat en de ener-
giepolitiek van de regering prin
cipieel steunt. Als voorwaarde
voor de ondersteuning van de
kernenergiepolitiek wordt echter
de aanleg van tussentijdse op
slagplaatsen voor atoomafval ge
noemd en de uiteindelijke bouw
van een centrale opslagplaats die
absolute veiligheid moet garan
deren.
Een en ander is geformuleerd in
een motie die met 24 tegen vier
stemmen is aangenomen en nog
door het landelijke partijcongres
van de SPD in december in West-
Berlijn moet worden goedge
keurd. Het concept voor deze mo
tie werd door de energiecommis
sie van de SPD opgesteld, waar
deze eveneens een meerderheid
had gekregen. Kanselier Schmidt
had al tegenover deze commissie
laten blijken dat hij het kanse
lierschap ter beschikking zou
stellen als zijn partij hem in zijn
energiebeleid zou laten val
len.
Tegenstand omtrent een verdere
uitbreiding van de kernenergie
komt vooral van de kant van de
voorzitter van de SPD in de deel
staat Hessen, Erhard Eppler. Ep-
pler en zijn niet geringe aanhang
staan op het standpunt dat kern
energie niet mag worden opge
wekt en gebruikt als er geen ze
kerheid bestaat over zowel het
veilig gebruik van de reactoren
als over de veilige opslag van het
vrijkomende afval.
Eppler is van mening dat de ener
giesituatie de uitbreiding van
kernenergiecentrales niet drin
gend noodzakelijk maakt en de
behoefte aan meer energie door
besparing moet worden voorko-
In Frankrijk hebben de vakbonden
gisteren door een staking voor
komen dat een drietal nieuwe
kerncentrales zijn opgestart
waaraan gebreken zijn ontdekt.
De situatie doet sterk denken aan
die welke geschetst wordt in de
Amerikaanse film The China
Syndrome, olie op dit moment m
geval neigen fabrikanten en ex
ploitanten er toe uit vrees voor
kostenverhogingen en energie
tekorten bepaalde tekortkomin
gen te veronachtzamen, en ko
men de werknemers daartegen in
verzet.
Frankrijk heeft nauwelijks kolen
meer, geen olie en geen gas: daar
om heeft het het meest voortva
rende kernenergieprogramma
van West-Europa. Er zijn echter
al verscheidene malen kleine on
gevallen geweest, waarvan men
de aard en omvang steeds zoveel
mogelijk heeft trachten te ver
bergen. Naarmate de publieke
opinie meer vragen stelt, krijgt zij
minder antwoorden. Na de ramp
met de kerncentrale van Three
Miles Island (Harrisburg) in de
Verenigde Staten trok een F ranse
onderzoekscommissie ter plaatse
dan ook als voornaamste conclu
sie dat de overheid in dergelijke
gevallen slechts één woordvoer
der zou moeten benoemen, en dat
alle andere betrokkenen een
zwijgplicht zou moeten worden
opgelegd. In het algemeen pro
beert men moeilijkheden dus zo
veel mogelijk geheim te houden
Zo ook in dit geval.
OTTAWAUPI) - De Luxemburgse
minister van buitenlandse zaken,
Gaston Thorn, heeft gisteren in
de Canadese hoofdstad Ottawa
het 31ste congres van de Liberale
Internationale geopend. Op de
bijeenkomst, die vier dagen
duurt en die voor het eerst sedert
de oprichting van de Liberale In
ternationale 32 jaar geleden bui
ten Europa wordt gehouden, ne
men delegaties van liberale par
tijen uit 16 landen en tal van libe
rale waarnemersgroepen uit La-
tijns-Amerika, Afrika en Azie
deel.
De belangrijkste onderwerpen zijn
het federalisme, de mensenrech
ten en de Noord-Zuid-dialcog.
Gastheer is de Canadese Liberale
Partij, die onder leiding van Pier-
reTrudeau 11 jaar lang Canada
regeerde en sedert juni j.l. in de
oppositie is.
Thorn zei dat het liberalisme in de
komende decennia een groter
werkingsveld tot buiten Europa
zou hebben. De Liberale Interna
tionale, die zich in het begin op de
versterking van de Europese de
mocratieën tegen de invloeden
van links en rechts concentreer
de, is zich bewust geworden van
de groeiende betekenis van de
Derde Wereld.
Een speciale rol als "centrale
krachten" zouden de liberalen
partijen echter ook in Spanje,
Portugal en Griekenland hebben,
aldus Thorn Zjj zijn noodzake
lijk om politiek polarisatie tegen
te gaan die absoluut tot burger
lijke onrust en militaire interven
tie zou leiden.
De Liberale Internationale heeft
een duidelijk beeld van de strijd
Thorn. Zij is niet bereid deze op te
geven ten gunste van politieke
oogmerken op korte termijn.
Mensenrechten betekenen niet
slechts rechten als persvrijheid,
maar ook het recht op voedsel,
huisvesting en onderwijs. Deze
zijn noodzakelijk voor een
menswaardig bestaan.
Het liberalisme kamt ten sterkste
het marxisme af dat economische
rechten boven mensenrechten
stelt. Aan de andere kant kan
men niet onder alle omstandig
heden vasthouden aan een open
markteconomie. In landen zon
der voldoende infrastructuur
zouden de meeste mensen daar
van niet profiteren
Thom leverde verder kritiek op de
Sowjet-Unie die de persvrijheid -
ook een thema van het congres -
een gevaarlijke bedreiging acht
en die in dictaturen in de Derde
Wereld bondgenoten heeft ge
vonden.
In een korte toespraak zei oud-
premier Trudeau dat het libera
lisme mogelijk het antwoord was
op het in het congresmotto ge
stelde vraagstuk van de "eenheid
in verscheidenheid" Hó ver
klaard.' "Wij verloochenen onze
verscheidenheid niet, maar wy
willen 'oenheid" mei eerbiedi
ging van verscheidenheden".
