17,95
Met één oog naar kapitalistische Westen
Schnitzler doet het weer
velours nu ongelooflijk
laag geprijsd
DDR bestaat op 7 oktober 30 jaar:
Andriessen pleit
voor arme landen
DONDERDAG 4 OKTOBER 1979
PAGINA 21
(Door Hans Amesz) goed Jecht van elke staat'of niet
OOST-BERLIJN - De ambtenaar
van het Oostduitse ministerie van
buitenlandse zaken, afdeling
journalistieke betrekkingen,
weet het zeker „U bekijkt, of u
dat nu wilt of niet, toch alles wat
hier gebeurt door een Westduitse
bril". Hij bedoelt dat ik, vanwege
mijn correspondentschap in
Bonn, geheel ben overgeleverd
aan datgene wat Westduitse cor
respondenten in Oost-Berlijn
over de DDR berichten. Dat ik
met andere woorden een slacht
offer ben van de „ongehoorde
leugens" die deze journalisten
over de „eerste arbeiders- en boe-
renstaat op Duitse bodem" ver
spreiden.
Volgens mijn gesprekspartner is
vrijwel alles wat corresponden
ten uit de Bondsrepubliek aan
het thuisfront vertellen op zijn
minst een grove vertekening van
de Oostduitse werkelijkheid
„Die doen alsof elke DDR-burger
er dag en nacht op broedt hoe hij
weg kan komen, alsof hier honger-
wordt geleden, alsof de mensen
rechten hier worden geschon
den".
Of dat laatste dan niet het geval is,
vraag ik hem. Critici van het re
gime worden toch opgesloten of
uit het land gezet, schrijvers
kunnen toch niet publiceren wat
ze willen?
Mijn vraag is natuurlijk alleen maar
koren op zijn molen, het bewijs
dat ik inderdaad beïnvloed ben
door de giftige Westduitse pro
pagandamachine. Er worden, zo
zegt hij, geen mensen opgesloten
omdat ze kritiek op de staat heb
ben, maar omdat ze strafbare
handelingen hebben begaan. De
vroegere partij-functionaris Ru-
dolf Bahro bijvoorbeeld had ge
spioneerd en is daarom tot acht
j aar gevangenisstraf veroordeeld
Niet omdat zijn boek, waarin hij
de vloer aanveegt met het Oost
duitse machtsapparaat, in het
Westen werd gepubliceerd. En
wat die schrijvers betreft, zo
voegt hij daar aan toe, de Duitse
Democratische Republiek laat
zich niet beledigen. Niet door
DDR-burgers en niet door bui
tenlanders. Maar dat is toch het
Mensenrechten
En hoe zit het eigenlijk met de ver
wezenlijking van de mensen
rechten in het kapitalistische
Westen, wil hij op zijn beurt we
ten, om vervolgens zelf het ant
woord te geven. Daar heerst toch
massale werkloosheid, wordt de
vrouw nog altijd gediscrimi
neerd, is geen sprake van een
omvattende sociale zekerheid
voor het hele volk.
Dat de ambtenaar van buitenlandse
zaken mij er voortdurend aan
herinnert dat ik in Bonn woon en
dus per definitie „bedorven" ben
De Duitse Democratische Republiek
bestaat 7 oktober 30 jaar. In die tijd is
„Oost-Duitsland" een realiteit ge
worden; zelfs de meeste politici in de
Bondsrepubliek hebben er vrede
mee, hoewel er nog steeds zijn die de
hereniging van de beide Duitslanden
actief aanhangen. Ondertussen is de
DDR drie decennia haar eigen weg
gegaan. Onze correspondent in Bonn,
Hans Amesz, vergezelde begin sep
tember minister Van der Klaauw
(buitenlandse zaken) op zijn reis naar
de DDR. Het officiële bezoek verliep
vrij stroef, maar tussen de bedrijven
door kon Hans Amesz stof opdoen
is niet eens zo verwonderlijk
Want de Bondsrepubliek Duits
land, de BRD zoals ze in de DDR
zeggen, is - ondanks alle officiële
ontkenningen - nog steeds het
voorbeeldland, tenminste wat
betreft de materiële welstand
„Wij zien dat onze neven aan de
andere kant in een Mercedes of
een BMW rijden en die willen wij
ook hebben"
De DDR-bevolking is redelijk
nauwkeurig op de hoogte van de
Westduitse alledaagse werke
lijkheid. Behalve in de omgeving
van Dresden kan de Westduitse
televisie in het hele land worden
ontvangen. Onderzoek heeft uit
gewezen dat de meeste DDR-
BELGRADO (ANP) - Minister An
driessen van financiën heeft gis
teren in de jaarvergadering van
de Wereldbank in Belgrado bij
zondere aandacht van de Wester
se wereld gevraagd voor de fi
nanciële noden van de arme lan
den, die geen olie produceren. Hij
wees er op dat deze landen het
ergst zijn getroffen door de recen
te ontwikkelingen, zoals de ster
ke verhoging van de prijzen van
aardolie.
Hun gezamenlijk tekort op de be
talingsbalans (die de in- en uit
voer weergeeft) zal dit jaar bijna
vijftig miljard dollar bedragen.
De betrokken landen zullen op gro
te schaal financiering van bui
tenaf nodig hebben. De gewone
handelsbanken zullen daarbij
een rol kunnen spelen, maar zij
zullen geen voldoende verlich
ting kunnen verschaffen voor alle t
ontwikkelingslanden. De
schuldpositie van vele landen is
reeds ernstig en bereikt gevaar
lijke afmetingen voor een toene
mend aantal arme landen. Wan
neer daar dan nog nieuwe buiten
sporige schulden tegenover han
delsbanken bijkomen, dan kan
de noodzakelijke economische
aanpassing binnen de arme lan
den in gevaar worden gebracht of
worden uitgesteld, aldus An
driessen.
In de huidige omstandigheden
zullen het Internationale Mone
taire Fonds en de Wereldbank
daarom een vitale rol moeten
spelen. De lidstaten zullen deze
instellingen in staat moeten stel
len om deze rol behoorlijk te ver
vullen door de middelen van het
fonds en dé bank aan te passen en
te verbeteren en hun financiële
basis te versterken.
Uit Wereldraad. De Presbyte
riaanse Kerk van Australië treedt
uit de Wereldraad van Kerken en
de Australische Raad van Ker
ken. Daartoe heeft de nationale
synode met overgrote meerder
heid besloten. De financiële
steun van de Wereldraad uit het
programma tot bestrijding van
het racisme aan Afrikaanse be
vrijdingsbewegingen ligt aan dit
besluit ten grondslag.
De Presbyteriaanse Kerk van Au
stralië ontstond in 1974 als af
splitsing na een kerkfusie tussen
presbyterianen, methodisten en
congregationalisten. In haar
vonden theologisch en politiek
meer conservatieve presbyteria
nen elkaar.
Twee procent. Het aantal her
vormde gemeenten dat deel
neemt aan de door de Wereldraad
van Kerken gepropageerde 2-
procentsactie voor ontwikke
lingssamenwerking groeit nog
steeds. Tien jaar geleden vroeg de
Wereldraad de kerken, 2 procent
van hun geregelde inkomen voor
ontwikkelingssamenwerking af
te zonderen. Vorig jaar droegen-
367 hervormde gemeenten bij (27
procent van het geheel) tegen
over 325 in 1977 en 313 in 1976.
Dat betekende in 1978 een bedrag
van f570.000.
Dit jaar heeft de synode weer een
beroep op alle gemeenten gedaan
om 2 procent op de begroting te
zetten, "om als kerken dichter bij
de armen te gaan staan"
Stijging. Uit een overzicht van
de Generale Diakonale Raad van
de Hervormde Kerk blijkt dat de
inkomsten vorig jaar flink zijn
gestegen, vooral door de hogere
opbrengst van collecten en gif
ten. De ontvangsten bedroegen
f 10,6 miljoen, tegen f 8,7 miljoen
in 1977. Vcor het werelddiako-
naat steeg de opbrengst met f 1
miljoen. Meer dan f6 miljoen
werd besteed aan hulpverlening.
Christen-Turken. De Wereld
raad van Kerken gaat in samen
werking met het Hoge Commis
sariaat voor de Vluchtelingen
onderzoeken waar Turken die
hun land hebben verlaten zoal
welkom zijn. Hij wil bekijken of
er ook mogelijkheden voor op
vang buiten Europa zijn, bijvoor
beeld in de Verenigde Staten,
Nieuw-Zeeland, Canada en Au
stralië. De Wereldraad meent dat
de christen-Turken vooral in het
oosten van dat land zodanig wor
den vervolgd dat zij recht hebben
op een vluchtelingenstatus.
Hervormde Kerk: beroepen te
Zetten-Andelst J. H. C. Olie Lin-
schoten. Gereformeerde Ker
ken; benoemd tot docent Oude
Testament aan het seminarie van
de Evangelisch Koptische Kerk
in Egypte (Kairo) M. Dijkstra
Slootdorp. Christelijke Gere
formeerde Kerken: bedanktvoor
Elburg A. Baars Urk.
burgers ook inderdaad naar de
westerse beelden kijken.
Daar komt bij dat per jaar bijna 8
miljoen burgers uit de Bondsre
publiek en uit West-Berlijn naar
Oost-Berlijn en de DDR reizen.
Als men dit getal afzet tegen de
totale bevolking van de DDR
(16,8 miljoen), dan komt elk jaar
op elke twee bewoners van de
DDR één bezoeker uit de Bonds
republiek; bezoekers die voor het
overgrote deel overtuigde aan
hangers van de bestaande ver
houdingen in de Bondsrepubliek
zijn en dat in DDR-woningen te
gen familieleden en kennissen
ook min of meer duidelijk zeg
gen.
Hoofdbrekens
Dat deze bezoekersstroom, plus de
Westduitse televisie, de leiding
van de Socialistische Eenheids
partij Duitsland (SED) aanzien
lijke hoofdbrekens kost, ja moet
kosten, toont, zoals Karl-Heinz
Baum onlangs in de Frankfurter
Rundschau schreef: Wat zou er
eigenlijk gebeuren als in de
Bondsrepubliek - met meer dan
60 miljoen inwoners - jaar na jaar
30 miljoen geharnaste SED-aan-
hangers op bezoek komen die de
politiek van de SED als het beste
van het beste voorstellen?
De identiteit van een staat wordt
meestal bepaald door de verge
lijking met andere naties. En voor
de DDR is deze vergelijkings
maatstaf in eerste instantie de
Bondsrepubliek en niet Polen,
Hongarije of de Sowjet-Unie. Zo
bezien is het niet verbazingwek
kend dat de DDR-leiding meer en
meer een afgrenzingspolitiek ten
opzichte van de BRD be
drijft.
Of dat echt helpt, is een vraag, die
waarschijnlijk nu al met nee kan
worden beantwoord. Zoals de-
schrijver Stefan Heym, die in juii
uit de Oostduitse schrijversbond
werd gestoten, het uitdrukt: „Een
socialisme dat bang is voor
ideeën, daar klopt iets niet, zelfs
als men zegt - of zich daarmee
verdedigt - dat de DDR ligt op het
breukvlak tussen Oost en West.
Ja, dat breukvlak geldt natuurlijk
ook voor het Westen. Waarom is
het Westen dan niet bang voor de
ideeën uit het Oosten? Ik bedoel,
als ons socialisme, zoals het hier
in praktijk wordt gebracht, zo
juist en zo attractief zou zijn, dan
zou het Westen toch angst moe
ten hebben voor onze ideeën. Het
Westen had de muur moeten
bouwen. Dat zou volgens mij
juist zijn geweest"
Beton en prikkeldraad
De muur is echter niet door het
Westen neergezet. De DDR werd
op 13 augustus 1961 door beton
en prikkeldraad afgegrendeld op
bevel van de toenmalige SED-
chef Walter Ulbricht. In laatste
instantie om te verhinderen dat
nog meer DDR-burgers hun land
zouden verlaten. In de tijd daar
voor waren meer dan drie miljoen
Oostduitsers voor Ulbrichts so
cialisme gevlucht - een tijdlang
niet zonder meer tot schade van
de DDR, die op deze wijze haar
scherpste critici kwijtraakte. Op
den duur kan echter geen enkele
communistische staat zich een
open grens veroorloven. De DDR
liep het gevaar letterlijk leeg te
bloeden. Maar zonder deze drei
ging was vroeger of later ook een
„muur" noodzakelijk geweest.
Immers, pas het „opsluiten" van
de burgers waarborgt dat over ie
dereen macht kan worden uit
geoefend.
De 13e augustus was voor de DDR-
leiding een triomf van vastbeslo
ten machtsuitoefening. De SED-
top voelde zich destijds trots en
tegelijkertijd opgelucht dat de
nachtelijke coup was gelukt,
zonder dat het Westen daar van
tevoren al te veel van had ge
merkt en er nadien iets tegen had
ondernomen. Nog vandaag de
dag wordt elk jaar deze „heroï
sche" daad herdacht. In het offi
ciële jargon heet de muur „anti
fascistische beschermings-
De muur heeft echter niet kunnen
verhinderen dat de DDR in het
dertigste jaar van haar bestaan -
dat wordt 7 oktober gevierd - ook
van binnenuit voortdurend
wordt bekritiseerd. Met name de
laatste jaren is een soort openba
re mening ontstaan, die rijp is om
de roze schijnwerelddie de partij
uit het „werkelijk bestaande so
cialisme" maakt en dag in. dag uit
in de DDR-media laat versprei
den, te verstoren. De beruchte
„perswetten" dienen er niet in de
laatste plaats toe deze schijnwe-,
reld hoog te houden en de kritiek
op de DDR niet ook nog via de
westelijke media te verveelvul-
digen.
Bruine kroeg
Met name vele jongeren laten zich
niet „belazeren". In het café „Zur
letzten Instanz" in Oost-Berlijn,
dat veel lijkt op een „bruine
kroeg", heb ik niet bepaald men
sen ontmoet die het eens waren
met de overal in Oost-Duitsland
geschilderde leuzen als: „De
Walter Ulbricht
DDR is het levend bewijs: zonder
kapitalisme gaat het beter!"
Dat de toestand in de DDR explo
sief zou zijn, zoals met name de
Westduitse Springerpers graag
wil doen geloven, lijkt niettemin
ver bezijden de waarheid. Al het
gepraat over een ernstig te nemen
georganiseerde oppositie in de
DDR, ja zelfs binnen de SED, is
onzin. De laatste tijd versterkt
zich onder DDR-burgers veel
meer de neiging om zich terug te
trekken in hun privé-leven, niet
meer te doen dan strikt noodza
kelijk is.
Vele, vroeger zeker loyale, DDR-
burgers geloven niet meer zo hef
tig in hun eigen staat als socialis
tisch alternatief. De partij verliest
in toenemende mate aan krediet
en hier en daar wordt zelfs het
bestaansrecht van de DDR, als
„eerste arbeiders- en boerenstaat
op Duitse bodem", in twijfel ge
trokken. Dat wil zeggen dat niet
zomaar meer wordt geloofd dat
de DDR, in tegenstelling tot de
BRD, de toekomst heeft.
Voor de SED is het steeds moeilij
ker deze stelling te bewijzen. Ze
ker, in de dertig jaar van haar be
staan heeft de DDR veel gepres
teerd. Haar burgers zijn de „Ame
rikanen van Oost-Europa". Maar
de materiële vergelijking met de
Bondsrepubliek valt steeds na
deliger ten aanzien van Oost-
Duitsland uit. Een journalist van
het officiële partijorgaan Neues
Deutschland zei mij dat dat na
tuurlijk allemaal „Scheisse"
(troep) is, dat het volstrekt onbe
langrijk is of er nu meer of minder
transistors, eierwekkers, of ande
re „kapitalistische prullaria" zijn.
Dat kan wel zijn, maar ik weet
niet zeker of alle DDR-burgers
dat ook vinden. Voorlopig blijkt
eerder het tegendeel.
De Duitse Democratische Re
publiek is nog altijd een bijzon
dere staat onder de socialistische
landen. Tot aan de bouw van de
muur in augustus 1961 onder
scheidde zij zich door drie bij
zonderheden van alle andere Eu
ropese communistische staten:
in Berlijn bestond een oncontro
leerbare grens, de DDR werd niet
algemeen als staat erkend en zij
was het kleinere en zwakkere
deel van een gedeeld land. Al de
ze omstandigheden remden en
verstoorden de binnenlandse
consolidering.
Wantrouwen
dan 120 staten - uiteraard niet de
BRD - hebben de DDR erkend
(Nederland in 1972). Maar het
idee van de DDR als kleiner en
zwakker deel van een natie is
gebleven. Vandaar de heftige kri
tiek van de ambtenaar van bui
tenlandse zaken op de BRD-cor-
respondenten in Oost-Berlyn.
Vandaar zijn wantrouwen tegen
over mij omdat ik in Bonn
Westduitse politici leveren - wel
licht onbewust - munitie voor de
ze kritiek. Als bijvoorbeeld altijd
weer verkondigd wordt dat het
gehele Duitse volk „in vrijheid
over zijn lot moet kunnen be
schikken", dan betekent dat
vanuit Westduits oogpunt niets
anders dan dat de DDR in feite
weer bij de Bondsrepubliek moet
horen en niet omgekeerd. Bo
vendien verschaft de Bondsre
publiek altijd weer bewijzen voor
de onheilsverwachtingen van de
SED-agitatoren: neo-fascistische
uitwassen, beperkingen van bur
gerrechten (Berufsverbote), acti
viteiten van de binnenlandse
veiligheidsdienst die niets met
veiligheid te maken hebben.
Maar, door te verwijzen naar de
Bondsrepubliek worden de bin
nenlandse problemen van de
DDR niet opgelost. Het is altijd al
een zwaktebod geweest de eigen
problemen te wijten aan de
schuld van anderen. En dat is
precies wat de SED doet.
voor
Bekijkt U eens vrijblijvend de
overige soorten velours. Wel
12 verschillende kwaliteiten
vormen een kollektie om trots
op te zijn.
Waar is dit nu nog mogelijk?
Alleen bij Schnitzler natuurlijk.
Prachtige velours gordijn
stoffen kunnen wij nu éénmalig
aanbieden voor een ongekende
prijs, daar één van Nederlands
grootste veloursfabrikanten
éénmalig een speciale prijs
ontwikkelde voor haar beste
kwaliteit. Zacht en warm in elk
interieur, geen B-keus, 100%
zuiver katoen en 120 cm
breed. Vanaf nü te verkrijgen
in 8 verschillende kleuren te
weten lever-bruin-goud-groen-
brique-rood-fraise en blauw.
éénmalig!
geen bezorging!
neemt U de maten zelf
mee!
velours
d'orée
van ƒ32,50
per meter
Leiden - Haarlemmerstraat 54 - Tel.: 071 - 13 43 87
Vestigingen in:'s-Gravenhage Voorburg - Delft Vlaardingen.
