Grenzen gezondheidszorg in zicht
Blik in de weekbladen
Staatssecretaris Veder-Smit streeft naar matiging en versobering
DONDERDAG 4 OKTOBER 1979
PAGINA 11
LEIDSCHENDAM - De gezondheidszorg is en blijft
te duur; het zijn er niet weinig die dat van de daken
blijven roepen. En zelfs de nieuwbakken minister
van wetenschapsbeleid dr. A. van Trier deed deze
maand nog eens olie op het vuur door laconiek - en
vermoedelijk bezijden de waarheid - in Maastricht
te beweren, dat de gezondheidszorg in Nederland
over twee jaar nog 30 procent meer zou gaan kosten
dan nu al het geval is en neer zou komen op 12
procent van het bruto nationaal produkt.
om de geldkraan open te krij
gen. „Dat zou je niet zeggen
als je mijn wachtkamer zag"
zegt de staatssecretaris.
Dat het wel wat minder kan met
de groei van de kosten van de
gezondheidszorg, daarover is
zo ongeveei iedereen in Ne
derland het wel roerend eens,
alleen is het vaak nog wel zo,
dat diezelfde iedereen meent
dat anderen moeten bezuini
gen, en dat men zelf nog drin
gend het een en ander erbij
moet hebben, altijd met een
beroep op de kwaliteit van de
gezondheidszorg die erdoor
zou verbeteren.
Mevrouw mr. E. Veder-Smit,
staatssecretaris van volksge
zondheid, meent met de nota
over de ontwikkeling van de
gezondheidszorg, bij het
vasthouden van de koers naar
minder groei, vaste grond on
der de voeten te hebben. „De
volksgezondheid blijft een
groeisector", zegt zij, „ook in
omvang van personeel, de
bouw en de kosten. Maar
daarbinnen proberen we toch
tot een matiging te komen,
waarbij de kwaliteit gehand
haafd moet worden en zo mo
gelijk nog enigszins verbe
terd"
Haar nota, in haar visie het lo
gisch vervolg op de nota-
Veldkamp en de structuurno
ta van haar voorganger Hen
driks, heeft bij de behande
ling in de Tweede Kamer
weinig kleerscheuren opge
lopen, en de bewindsvrouw
voelt zich dan ook politiek
stevig in de schoenen
staan.
Met de nota in de hand zijn zelfs
al enige concrete maatregelen
aan te wijzen, die genomen
zijn ter beteugeling van de
ongebreidelde kostengroei,
zoals dê weigering van hart-
chirurgie aan Zonnestraal in
Hilversum en aan Groenlo
voor de bouw van een nieuw
Ziekenhuis. Mevrouw Veder
is het dan ook niet met prof.
Greep uit Maastricht eens, die
onlangs zei. dat een pressie
groep maar luidkeels roepend
hoeft plaats te nemen in de
wachtkamer van de minister
„Alle plannen van ziekenhuizen
en instellingen worden
scherp bekeken, wij doen er
alles aan om sobere en ratio
nele plannen tot stand te
brengen. Intussen vind ik
wel, dat impulsen uit de be
volking via de Tweede Kamer
tot uiting gebracht moeten
kunnen worden. Er moet een
zekere flexibiliteit zijn om
nieuwe ontwikkelingen te
volgen. Wat de Tweede Ka
mer - naar aanleiding van het
debat over de Moerman-me
thode - aan wensen op het ge
bied van de kankerbestrij
ding heeft neergelegd en wat
wij zelf hebben voorgesteld,
moeten we in evenwicht zien
te brengen. Ik geloof dat het
goed is dat dat altijd kan, an
ders zouden wij hier in Leid-
schendam wel wat al te macji-
tig worden. Maar goed, na
tuurlijk moet niet aan elke
willekeurige pressie worden
toegegeven"
- De financiering per verpleeg-
dag is een zaak die veel mo
gelijke bezuiniging tegen
houdt.
Mevrouw Veder: „Ik ben altijd
een van diegenen geweest die
heeft benadrukt dat dat sys
teem veel gunstige ontwik
kelingen, zoals een verschui
ving naar poliklinische be
handeling, tegenhoudt. Dat
systeem brengt een zieken
huis ertoe, veel verpleegda-
gen te maken om de financie
ring zo goed mogelijk rond te
krijgen, en dat moeten we na
tuurlijk niet hebben. Een
commissie van het Centraal
Orgaan Ziekenhuistarieven
gaat dat nu bekijken. Zelf
meen ik, dat je het voor een
ziekenhuis aantrekkelijk
maakt als je toestaat dat het
zelf mag besteden wat het in
een bepaald jaar overhoudt,
natuurlijk wel op voorwaarde
dat het in geval van een tekort
zelf aanvult"
Mevrouw Veder-Smit
„Maar hoe dan ook, ik vind het
een winstpunt dat men bereid
is mee te vyerken om het tarief
ter discussie te stellen. Het is
ook wel een hele ingreep. Er
komen nog meer zaken ter
discussie, neem de specialis
tentarieven, de huisartsenta
rieven waarbij het gaat in de
richting van de praktijk
verkleining"
- In al die commissies zitten
mensen die belang hebben bij
een zo traag mogelijk verloop
van die veranderingen.
Mevrouw Veder: „Er komt ook
van andere zijde wel enige
druk. Bij de huisartsen is een
geweldig potentieel in aan
tocht, er zijn er nu al honder
den die graag een praktijk
zouden hebben maar er niet
aan kunnen komen. Als die
zich buiten de LHV (huisart
senorganisatie, red.) gaan
vestigen en dus niet meedoen
met allerlei afspraken, dan
krijg je een geweldige onrust
in die wereld. Dus is het in 't
belang van de LHV om mee te
werken aan een verantwoor
de praktijkverkleining. Dat
zelfde geldt in nog sterkere
mate voor de specialisten. Ik
vind, datje bij dat alles ook de
belangen van de betrokkenen
in het oog moet houden en
niet blindelings te werk moet
gaan vanuit het algemeen
belang"
- Ondanks dit alles is er nog al
tijd een onevenredige belang
stelling voor de topgenees-
kunde, het allernieuwste dat
vaak het allerduurste is.
„Ja,
je moet toch ook blij
zijn dat er mensen zijn die iets
nieuws willen bedenken, zo is
tenslotte de nierdialyse ge
vonden en tal van levensred
dende operaties. Aan de an
dere kant rijst natuurlijk de
vraag: waar liggen de grenzen
van de gezondheidszorg? Die
grens van wat we nog kunnen
komt volgens mij wel in zicht,
nu; wat voor transplantaties
moetje nog wel doen en wel
ke niet? Het publiek toont wel
een kentering, geloof ik. Je
hoort steeds meer van men
sen die van bepaalde opera
ties afzien, die zeggen: laat
mij maar op de gebruikelijke
manier aan mijn eindje ko
men, ik wil niet eindigen in
een ziekenhuis met allerlei
toestellen aan me"
- Vaak worden de nieuwe ont
wikkelingen bepleit met een
verwijzing naar de mogelijk
heid, dat de kwaliteit van de
gezondheidszorg erdoor ver
hoogd wordt.
..Kwaliteitsbewaking is wel een
hoeksteen van mijn beleid
De ontwikkelingen waar u op
doelt kunnen zeker de kwali
teit verhogen, maar het kan
ook betekenen dat er beslag
wordt gelegd op de collectie
ve middelen voor een voor
ziening waar maar een be
perkte groep van profiteert,
terwijl er grote groepsverlan-
gens zijn die voorrang zouden
moeten krijgen"
■Om iets concreets te noemen,
men kan in een ziekenhuis
graag hartchirurgie doen, of
een scanner aanschaffen,
maar dat kan betekenen dat
het dan niet meer mogelijk is
in die regio de wijkverpleging
te verbeteren, die voor een
heleboel mensen van belang
is". Over deze en dit soort on
derwerpen zal in een nota die
de staatssecretaris binnen
kort gaat uitbrengen over de
eerstelijnsgezondheidszorg
het een en ander worden op
gemerkt.
Regionalisering van de ge
zondheidszorg is een van de
zaken waar we veel mee te
maken hebben. Een
probleem lijkt me, dat die
samenwerking altijd blijft
stuiten op de organisatori
sche zelfstandigheid van de
instellingen.
Mevrouw Veder „De instellin
gen zullen, als de regionalisa
tie eenmaal een wettelijke ba
sis heeft, afhankelijk zijn van
wat er in de regio mogelijk is.
De regio bepaalt zelf wat er
gebeurt, in overleg. De regio
nale commissie stelt een plan
op, waar bijvoorbeeld een
ziekenhuis zich ook aan zal
moeten houden"
Dan blijft er van de eigen zelf
standigheid niet zo vreselijk
veel meer over.
.Nou, dat vind ik niet: er blijft
geweldig veel over. Men zal
inderdaad duidelijk weten:
dit is het maximum waarmee
ik moet zien te werken, maar
het blijft natuurlijk heel goed
mogelijk een ziekenhuis te
runnen binnen de toegestane
mogelijkheden. Die afspra
ken zullen wel enigszins
knellend zijn. maar ze moeten
er komen; iedereen wil wel
méér en beter, maar dat kan
nu eenmaal niet meer onge
breideld"
We zouden moeten voorko
men dat de mensen bij de
dokter terechtkomen.
Mevrouw Veder: „Tja. De men
sen leven verkeerd, ze belas
ten zich te veel door veel te
drinken en onder hoge druk
te leven, men eet te veel en
slaapt te weinig. En dan: een
mens moet tenslotte ook een
keertje dood..."
„Ik vind dat we met de preven
tie een heel eind zijn, neem de
inenting tegen infectieziek
ten. Maar als je de ene ziekte
hebt uitgeroeid komt de an
dere ervoor in de plaats. De
geestelijke nood is in onze tijd
een belangrijke ziekte. Maar
wat is geestelijke nood? We
hebben dat nu aan de hand
met de discussie over de er
kenning van die instituten
voor multidisciplinaire psy
chotherapie, er is weinig
overeenstemming over hoe je
dat moet definiëren"
,-Je niet helemaal happy voelen,
niet helemaal in welzijn le
ven, dat is zo oeverloos. Mi
nister Pais (onderwijs) zegt
dat wel eens, en ik ben het
met hem eens: de mensen
moeten een beetje weerbaar
zijn, je moet ook zelf eens
proberen je problemen op te
lossen, en niet voor alles de
overheid aanspreken"
Mevrouw Veder „Verstandige
voorlichting is niet gemakke
lijk. Je moet de mensen dicht
aan de huid kunnen komen,
ik denk aan de wijkzuster, de
huisarts die de hele Neder
landse bevolking ziet. Maar
we zullen misschien onder
ogen moeten zien dat bepaal
de zaken niet uit te roeien zijn.
Ik merk het zelf ook, als ik erg
moe ben moet er aan het eind
van de dag iets van alcohol
komen, daar heb je je levens
ritme zelfs een beetje op ge
bouwd. En je kunt het je na
tuurlijk ook veroorlo-
- Hoe staat het, ten slotte, met
de eigen bijdrage van zieken
fondsverzekerden?
Mevrouw Veder: „De Zieken
fondsraad is in diverse com
missies hard bezig aan oplos
singen. Er wordt bijvoorbeeld
gedacht aan de vraag, of ie
dereen wel terecht verzekerd
is, er komt een snellere con
trole op het verzekenngsbe-
stand en meer van die dingen.
Bij Sociale Zaken is een wet
in de maak om mensen boven
de 65 uit de ziekenfondswet te
halen. Mogelijk dat de Zie
kenfondsraad ook aanbeveelt
om bepaalde verstrekkingen
te schrappen; genoemd zijn
de geneesmiddelen die bij de
drogist verkrijgbaar
zijn"
SANTÉ BRUIN
EISEVIERS
Op de voorpagina van Elseviers
Magazine prijkt minister Job de
Ruiter van justitie. Hij wordt aan
de tand gevoeld over zaken als
porno, prostitutie, verloedering,
euthanasie en abortus. Over por
no zegt hij: "Het is de vraag of
porno zo schadelijk voor de jeugd
is".
Onder de kop "De triomf van een
geel vorkheftruckje" bericht EM
over de staking bij Shell. Het blad
vraagt zich af welke super noten
kraker de Industriebond in han
den meende te hebben om deze
supernoot te kraken. Hoogendijk
in zijn commentaar "De FNV
hangt teveel de onschuldige jon
gen uit. Wie strijd wil - en dat is
een staking - moet tegenvuur
verwachten"
Elsevier zet voorpublicatie voort
van de memoires van Henry Kis
singer.
hervormd
i^^lnederland
Zeer aan te bevelen is de aflevering
van Hervormd Nederland van
deze week. Op de middenpagi
na's een lang interview met Henk
Neuman, directeur van het Ne
derlands Instituut voor Vredes
vraagstukken (NIW) en de laat
ste weken vooral in het nieuws
als voorzitter van de CDA-com-
missie voor vrede en veiligheid.
Onlangs heeft deze commissie
een rapport uitgebracht dat lijn
recht ingaat tegen het standpunt
van de Tweede Kamerfractie van
het CDA.
Neuman is ervan overtuigd dat de
kernwapens in West-Europa ge
moderniseerd moeten worden.
Hij zegt dat je twee keuzen moet
afwegen: "Een kleine kans op een
zeer verwoestende kernoorlog en
een grotere kans op een iets min
dere, maar nog altijd zeer ver
woestende oorlog. Omdat ik
voorlopig het verd wijnen van het
kernwapen niet zie èn omdat het
kernwapen de grootste zeggings
kracht ten behoeve van de af
schrikking heeft, kies ik voor dit
nucleaire afschrikkingseven-
wicht inplaats van de veellabie-
lere situatie waarin onvoorstel
baar veel ellende in het verschiet
ligt".
Ronduit amusant is het gesprek dat
Kees Waagmeester heeft gehad
met Industriebond FNV voorzit
ter Arie Groenevelt over de sta
kingsacties bij Shell. Arie is weer
aardig op dreef: Was het wel
doordacht om aan de staking te
beginnen is de vraag.
"Is uw vraag wel doordachtis het
antwoord van Groenevelt.
En op de vraag of de vijfploegen
dienst, afgezien van Shell wel
door het bedrijfsleven betaald
kan worden antwoordt Groene
velt: "Hoeveel vakantiedagen
heeft U? Heeft u zich ooit wel eens
afgevraagd, of die betaald kon
den worden?"
Ook in het blad een gesprek met
Nel Barendregt. oud-kamerlid
voor de PvdA, en nog eventjes
kabinetschef op het bureau van
de Europese commissaris Henk
Vredeling in Brussel. Volgend
jaar oktober wordt ze directeur
van de Academie van Beeldende
Kunsten in Rotterdam. Ook zij
maakt zich zorgen over de ecc
nomische ontwikkeling van N<
derland: "Nu ik veel meer inte
nationale cijfers onder ogen krijg
geloof ik dat Nederland ec
misch een moeilijker tijd tege
moet gaat dan de andere landen
Dat zit hem in het loonkostenni
veau waar de sociale voorzienin
gen bij horen".
Een verslaggever van Vrij Neder
land was vorige week aanwezig
op het strijdtoneel van Shell. Ook
ging hij kijken bij de demonstra
tie van werkwillige Shell-werk-
nemers en constateerde dat niet
alleen kantoorpersoneel hieraan
deelnam. Een vorkheftruck
chauffeurs die meeloopt ver
trouwt hem toe: "Die vijf ploegen
dat willen alleen de jonge heet
hoofden, die zitten in de bond,die
hebben een verloofde, die willen
vroeg thuis zijn. Voor mij hoeft
het niet'J.
Een jong kaderhd van de Indus
triebond FNV analyseert de si
tuatie als volgt "Behalve de sta
kers werken er bij Shell twee soor
ten mensen. Je hebt de werkwilli
gen, die z ij n oliedom .Enjehebt de
directie, die is geraffineerd"
Vrij Nederlands' huistekenaar Jaap
Vegter wordt geïnterviewd naar
aanleiding van de Jaarprijs van
het Stripschap die twee weken
.geleden aan hem werd uitgereikt.
Erg aardig is zijn mening als
striptekenaar over striplezers:
"Het moet maar eens gezegd wor
den, maar de liefhebbers van
strips zijn mensen die te lui zijn
om een boek te lezen of om in een
museum een schilderij te gaan
zien. Voor de luien van geest.
Precies! Dat wordt tegenwoordig
als ouderwetse onzin of zelfs als
blasemie beschouwd, maar het is
wel waar".
De opkomende ster in de WD-
fractie, Rudolf de Korte, wordt
door Hans Smits geportretteerd.
De Korte heeft nog een aardige
boodschap voor premier Van
Agt "Dit kabinet met Zijlstra als
premier zou al heel wat beter
overkomen. Van Agt zou in elk
geval maar eens wat lessen moe
ten nemen bij Zijlstra.
Scheele in de strijd met dit con
cern vergelijkt hij met een plaat
selijke verzetsgroep die de Waf-
fen SS divisie Das Reich tot te
genstander koos.
Theun de Winter van de Haagse
Post volgt met Jan Wolkers het
spoor terug naar 1944, het jaar
waarin zijn boek Kort Ameri
kaans speelt. Volgende week gaat
de film (die voor een groot deel in
Leiden is opgenomen) in premie-
re. terwijl het boek de veertigste
druk beleeft.
De veertigste druk is overigens
flink veranderd vergeleken met
de eerste druk uit 1962. Wolkers
kon zich niet meer vinden in de
oorspronkelijke tekst en besloot
tijdens de voorbereidingen voor
de film de tekst te herschrijven.
De wijzigingen gaf hij bij stukjes
en beetjes door aan regisseur
Guido Pieters aangezien het sce
nario was gebaseerd op de oude
versie.
Wolkers: "Ik dacht als dit zo ver
filmd en uitgesproken wordt,dan
loop ik gillend de bioscoop uit of
ik zak brandend door de bank
Van schaamte"
HP had een gesprek met'Shell-di-
recteur Meijers over de staking
bij het bedrijf en de gevolgen. Hij
vergelijkt vakbonden met zee
leeuwen. "Als je een vis toegooit
wordt die opgeslikt en dan komt
dat koppie weer".
De Tijd kan er gewoon niet om
heen. De paus is dan ook in full
colour op de voorpagina. Twee
redacteuren van het blad maken
de balans op van één jaar Karol
Wojtyla als paus.
Leo Ester is iets langer voorzitter
van de Industriebond CNV. Hij
steelt echter bijna net zo goed als
de paus de show. Hij werd onder
vraagd over het hoe en waarom
het CNV zich afzijdig hield van de
staking bij Shell, liet verschil
met de FNV schuilt in het tempo
en prioriteit, zegt hu De eisen
van Groenevelt zijn te abrupt.
Politiek redacteur Rob Vermaas
gaat in op de "geheime" bespre
kingen tussen VVD en PvdA
prominenten in het Haagse hotel
Des Indes. Zijn conclusie: "Zon
der enige vreugde moet daarom
worden vastgesteld dat ook de ge
zamenlijke afkeer van PvdA en
WD van de methode van politiek
bedrijven door het CDA, geen
nieuwe partij politieke verhou
dingen kan scheppen".
MARK KRANENBURG
