actief in I
vrije tijd
"Ik fotografeer
omdat de stad
me erg bekoort"
"Dag van het brood"
begint steeds meer
gestalte te krijgen
Herman Kleibrink:
Herman Kleibrink
Leids ereburger
PAGINA 4
LEIDEN
WOENSDAG 3 OKTOBER 19*
WOE>
Filmhuis
In het Filmhuis van het Leids
Vrijetijdscentrum aan de
Breestraat <56 wordt in de
maand oktober een cyclus Ja
panse films vertoond. Het
spits worden morgenavond
afgebeten met de vertoning
van de film "Keizer Tomaten
ketchup" en Pastoraal Ver
stoppertje" van Terayama.
"Keizer Tomatenketchup" han
delt over een land waar kin
deren de macht overnemen en
jacht'maken op volwassenen.
"Pastoraal Verstoppertje"
gaat over een jongen die met
zijn moeder woont in een oud
huis. Hij wil er weg en ont
moet de "ballonvrouw" die bij
een rondtrekkend circus be
hoort.
De voorstelling begint om 21 uur
en de toegangsprijs bedraagt
vier gulden
Schrijfavond
Donderdag 4 oktober, morge
dus, organiseert Amnesty In
ternational Leiden een
schrijfavond. De bedoeling is
dat geïnteresseerden brieven
schrijven ten bate van mensen
die gevangen zitten vanwege
hun mening, geloof of
huidskleur. Ditmaal zal
voornamelijk aandacht wor
den besteed aan de DDR. Vol
gens Amnesty International
maakt hel land zich op om het
30-jarig bestaan te vieren,
maar dat zullen duizenden
politieke gevangenen in hun
cellen moeten "vieren"
De schrijfavond wordt gehou
den in het gebouw van de
Leidse Studenten Ekklesia,
Rapenburg 100. Koffie,
schrijfmateriaal en voor
beeldbrieven zijn aanwezig.
Aanvang 20 uur
Juventute-kalender
De vereniging "Pro Juventute"
geeft weer de traditionele
Oranjekalender uit voor 1980
met foto's van het vorstenhuis.
De kalender kostf 6.75 exclu
sief verzendkosten. Voor na
dere inlichtingen of bestellin
gen kunt u terecht bij P. Ta-
selaar - v.d. Knaap, Tib. Sie-
genbeekstraat 9, Leiden, tel
071 -122967
Jaar van het kind
De r.k. scholengemeenschap "De
Noorderwiek" stond vorige
week in het teken van het jaar
van het kind. De leerlingen en
leerkrachten hadden voor de
ze gelegenheid de school ver
anderd in een restaurant,
rommelmarkt en kermis. In de
lokalen werden lezingen ge
houden over kindermishan
deling, kinderpolitie, kinder
bescherming en kind en de na
tuur
Er werden bovendien films ver
toond waarover na afloop kon
worden gediscussieerd. Het
geld dat verdiend werd is be
stemd voor Marie Guirlène uit
Haïti. Het meisje werd twee
jaar geleden op initiatief van
de leerlingen geadopteerd
Postzegelmarkt
De postzegelvereniging "Uni
cum" organiseert morgen
avond een bijzondere postze
gelmarkt in de wijkzaal "Re-
hoboth" aan het Rapenburg
10. De postzegelmarkt is voor
iedereen gratis toegankelijk.
De zaal is geopend van 1930
tot 22.00 uur
Streetbeats
Op vrijdagavond 5 oktober tre
den in het Leids Vrijetijdscen
trum aan de Breestraat 66 de
groep de "Streetbeats" op. Het
is een groep afkomstig uit
Groningen die kort geleden
een mini-album uitbracht
met een viertal nummers.
De groep bestaat uit: Jan Ret
(zang), Aad de Clercq (gi
taar), Jack Eekhof (bas) en
Hansje van Mourik (drums).
Het concert begint om negen
uur en de toegangsprijs be
draagt f5.50.
Energie
Het departement Leiden van
de Nederlandsche Maat
schappij voor Nijverheid en
Handel houdt op woensdag
10 oktober een lunchbijeen-
komst in hotel restaurant
Toor in Alphen aan den Rijn.
Aanvang 12.30 uur. Tijdens de
bijeenkomst zal een verte
genwoordiger van de marke-
ting-staf van Esso BV Neder
land een inleiding houden
over de energiesituatie in Ne
derland en in de wereld.
Vroeger, niet eens zo gek lang
geleden, was het een vaste ge
woonte dat in de maand okto
ber, wanneer het koren in de
schuren stond, feest werd ge
vierd. Deze oogstfeesten zijn
een langzame maar zekere
dood gestorven.
Sinds kort kennen we evenwel
"de dag van het brood"
Jaarlijks in de maand okto
ber, dit jaar voor de derde
keer. Voorlopig zijn deze da
gen van het brood niet meer
dan een zwak surrogaat van
de spontane oogstfeesten
Meer bedoeld om de verkoop
cijfers van het brood een wat
gezonder aanzien te geven.
Sinds de tweede wereldoorlog
heeft brood namelijk aan po
pulariteit moeten inboeten.
Een tendens die door het Ge
nootschap voor de Bakkerij
met argusogen werd aan
schouwd.
Vandaar dat zij besloot om de
"dag van het brood" in te
stellen. Een poging dus om het
brood als voedingsmiddel
weer populair te maken. Het
lijkt aardig te lukken want de
dalende lijn in het broodge
bruik heeft zich inmiddels ge
stabiliseerd. Het wachten is
nu op de stijgende lijn.
De dag van het brood begint elk
jaar meer gestalte te krijgen.
Werden er een paar jaar terug
slechts sporadisch door war
me bakkers speciale activitei
ten op deze dag ontplooid. Dit
jaar werd de dag al zo'n
beetje in het hele land gevierd.
Niet iedereen heeft dat op de
zelfde dag gedaan maar dat
mag volgens de heer J. Offe
reins de pret niet drukken.
De heer Offereins is chef van de
proefbakkerij van de Leidse
meelfabriek "De Sleutels"
(een Meneba-concem). Uiter
aard is hij blij met de instel
ling van de dag van het brood
"want", zo komt hij er eerlijk
voor uit, "het kan het brood
gebruik en dus de handel al
leen maar ten goede komen"
Volgens de heer Offereins heeft
het brood de laatste jaren
dikwijls op een negatieve
manier in de belangstelling
gestaan. "Geheel ten onrech
te", zo meent hij, "Want er
Welfare dames genieten van de broodmaaltijd in hel Rode
Kruisgebouw aan de Herengracht. Een maaltijd die was verzorga
door de Leidse meelfabriek "De Sleutels" in verband met de "dag
van het brood"
werd dan gesteld dat er te veel
vet in brood zou zitten. Met
andere woorden dat brood
een dikmaker zou zijn. Dat is
beslist niet waar. De ver
schillende soorten beleg dat
zijn de dikmakers"
In verband met de dag van het
brood is door de Commissie
Broodgebruik van het Ge
nootschap voor de Bakkerij
een brochure uitgegeven met
als titel "Dat broodnodige
brood". In deze brochure
wordt getracht een antwoord
te geven op de vraag: "Waar
om juist brood". Het ant
woord luidt ongeveer: "Om
dat brood een van de belang
rijkste leveranciers is van
energie, koolhydraten, ijzer,
vitamine BI en voedingsvezel.
Bovendien zit er maar weinig
vet in brood, gemiddeld een
vijfde van wat men er aan bo
ter of margarine opsmeert. En
tenslotte omdat brood lekker
is en praktisch. Je kunt er op
een eenvoudige manier een
complete feestmaaltijd mee
maken".
Van dat laatste werd gister
middag door de Leidse meel
fabriek een overtuigend be
wijs geleverd. In het kader
van de dag van het brood had
de meelfabriek in het Rode
Kruisgebouw aan de Heren
gracht een complete brood
maaltijd verzorgt. Eenvoudig
maar toch overdadig met tal
van verschillende soorten
brood.
Variërend van eenvoudige
krenteöollen en sneetjes vol
koren tot vruchten-kaneel-
b roden, vlechtbroodjes,
Zuidlaarder-bollen en melk-
vloerbroden. Zo'n 3ü welfare
dames van het Rode Kruis lie
ten het zich uitstekend sma
ken, evenals het glaasje wijn
dat erbij geschonken werd.
"Een prima combinatie, wijn
en brood", aldus de heer Offe
reins, "En zo'n uitgebreide
broomaaltijd is weer eens wat
anders dan een koud-buffet.
Minder dikmakend ook".
LEIDEN - De ere-penning van de gemeente Leiden werd gister
avond in het Stadhuis voor de dertigste maal uitgereikt. De eerste
maal gebeurde dat in 1927. In de meeste gevallen kreeg één per
soon de ere-penning in zilver. De vijf keer dat instellingen wer
den beloond kregen zij een gouden penning.
Onderstaand lijstje is een overzicht van de uitgereikte Leidse ere
penningen.
1. Ir. G. L. Driessen (Directeur van Gemeentewerken) 1927
2 F. G. Rosier (Referendaris ter secretarie) 1933
3. Mevrouw Coert- de Jong (heropening "De Lakenhal") 1933
4. Drie October Vereeniging (50-jarig bestaan) 1936
5. Leids Studentencorps (100-jarig bestaan) 1939
6. Dr. W. Stuurman (directeur Slachthuis) 1941
7. W. van der Laan (voorzitter Drie Octobervereeniging) 1950
8. Vereniging "Oud Leiden" (50-jarig bestaan) 1952
9. Mejuffrouw J. L. van Hoorn (directrice Meisjes H.B.S.) 1954
10. Jhr. Mr. F. H. van Kinschot (burgemeester van Leiden) 1964
11. Mej. Dr. C. Hovens Greve (arts in Leiden)1965
12. H. de Wilde (Drie Octobervereeniging) 1967
13. Leidsche Vereniging van Industriëlen (50-jarig bestaan) 1967
14. Stichting Leidsche Spaarbank (150-jarig bestaan) 1968
15. Dr. E. H. Reerink (president-curator R. U. L.) 1969
16. Mej. Dr. A.M. M.Smit (adviseur openbaar voortgez. ond.) 1970
17. Kol. Th. H. Wessels (commandant Koksschool) 1970
18. S. Menken (25 jaar wethouder) 1970
19. Mr. C. G. van der Willigen (Burgemeester van Leiden) 1971
20. J. C. van Eek (notaris in Leiden) 1971
21. Dr. M. A. van Dongen (chirurg Leiden) 1972
22. J. van der Zwart (secretaris Bond v. Amateurtuinders). 1973
23. Mr. Ph. J. de Ruijter de Wildt (voorz. Drie Oct. verg.) 1974
24. Rijksuniversiteit Leiden (400-jarig bestaan) 1975
25. M. G. de Ponti O. F. M. (Priester in Leiden) 1975
26. I. Coster (voorzitter N. V. V. Leiden) 1976
27. Mw. J. M. v.d. Blom-Vijlbrief (oud-raadslid)1977
28. Mr. C. J. Woudstra (oud-voorzitter cie voor de Beroepschriften)
1978
29. M. J. J. Riethoven (sportorganisator) 1978
30. H. Kleibrink (auteur) 1979
Herman Kleibrink bekijkt een drukvorm voor zijn nieuwste boek "Hofjes in Leiden" waaraan hij samen met
Ruud Spruit anderhalf jaar heeft gewerkt
LEIDEN - De belangstel
ling voor zowel de sterren
als de fotografie zat er bij
Herman Kleibrink al
vroeg in. Als jongetje van
acht jaar probeerde hij al
zelf een fototoestel te ma
ken, van hout van een si
garenkistje met een lens
van een carbietlantaarn
die hij van een oom had
afgetroggeld. Het was
zijn eerste kennismaking
met fotografie en met op
tiek, hoewel hij het nog
niet helemaal begreep.
Een jaar of twee later luk
te het hem al om met een
zelfgemaakte kijker ster
ren te fotograferen.
Herman Kleibrink werd in 1910 in
Amsterdam geboren en bracht in
die stad zijn eerste jeugd door.
Behalve voor fotografie had hij
ook toen al een grote interesse
voor beeldende kunst. Hij kon
urenlang achter een schilder
staan die langs de Amstel zat, en
werd door zijn tekenleraar op de
lagere school al naar de Acade
mie voor beeldende kunsten ge
stuurd. Daaraan kwam een
abrupt einde door de verhuizing
van het gezin Kleibrink naar
Haarlem.
Tot ongenoegen van Herman maar
tot opluchting van zijn familie.
'Het werd in de familie niet zo
gewaardeerd", vertelt Herman
Kleibrink nu. Maar hij ging in
Haarlem door met zijn sterren
kijkers, probeerde foto's te ma
ken en zag zich daarbij voor grote
problemen gesteld. Terugkij
kend noemt hij het een reële ken
nismaking: "Want het was een
eindeloos gescharrel voordat je
het voor elkaar had"
Klungelarij
Hij dacht: "Ik moet in de beroeps
wereld van de sterrekunde zien te
komen" en verzamelde alles wat
er op het gebied van sterrekunde
verscheen. "Maar ik zat nog on
der de druk van mijn vader die
het allemaal maar klungelarij
vond en misschien was het dat
ook wel. Ik kwam uit een familie
van zakenmensen en die zagen
niet dat dat nou iets was waarmee
je je brood zou kunnen verdie
nen, tenzij je erg gestudeerd was.
En studeren dat kon helemaal
niet. Mijn vader zou liever zien
dat ik op een kantoor ging wer
ken, ik moest boekhouden en
stenografie enzo leren. Maar ik
deed het met tegenzin".
Toen hij op twintigjarige leeftijd uit
militaire dienst kwam voelde hij
zich vrij van de druk van zijn fa
milie, en schreef een brief aan
hoogleraar-directeur De Sitter
van de Leidse Sterrewacht. Twee
maanden later trof hij bij de Ster
rewacht een grote kamer vol sol
licitanten, allemaal veel ouder
dan hij, en moest hij een soort ex
amen afleggen. Maar het was
Kleibrink die uit al die sollicitan
ten werd gelicht, en in 1930 werd
aangenomen.
'Die kennismaking met de ster
renkunde bezorgt je eigenlijk een
schok", vertelt hij. "Je kent het
alleen uit populaire boeken, maar
het wetenschappelijk onderzoek
bestaat uit een hoop saai werk,
veel rekenen, met logaritmenta-
fels want het mechanisch reke
nen bestond nog nauwelijks, en
veel tekenwerk"
Hij werkte er tot hij in 1975 gepen
sioneerd werd. Klom van reke
naar-tekenaar op tot hoofd van
de fotografische afdeling, maakte
mee hoe het wetenschappelijk
onderzoek na de bevrijding een
enorme vlucht nam, wat aan het
eind van de vijftiger jaren culmi
neerde met het radio-sterren
kundig onderzoek. Er werd een
begin gemaakt met het publice
ren van eigen waarnemingen in
Nederland en Kleibrink maakte
kennis met druktechnieken.
Zijn atelier thuis werd steeds gro
ter. Hij verzorgde in zijn vrije tijd
een grote hoeveelheid publica
ties voor universitaire instituten
en ook tentoonstellingen zoals
"Fotografie en wetenschap"
(1965) en ter gelegenheid van het
vierhonderdjarig bestaan van de
universiteit "Denken en doen"
'Ik denk met ontzettend veel ple
zier terug aan die tijd", zegt hij.
"Ik ben er erg dankbaar voor dat
ik in de gelegenheid ben geweest
om kennis te maken met die
raadselen van het heelal, die we
reld te ontsluieren. En dat alleen
door licht- en later radiobood
schappen!"
Hollandse erfenis
Naast al dat exacte werk bleef zijn
grote belangstelling voor alles
wat om hem heen gebeurde en de
drang om dat vast te leggen op
foto en film. Van '72 tot '74 ver
schenen de drié delen van "Lei
den, een Hollandse erfenis",
waarvoor Ruud Spruit, nu con
servator bij het Rotterdams his
torisch museum, de teksten le
verden. Daarna kwamen de twee
delen van "Leiden binnen en bui
ten de singels", en nu "Hofjes in
Leiden"
Kleibrink begon al vroeg met het
fotograferen van Leiden. "Omdat
de stad me hevig bekoorde. Ik
fietste, en dat doe ik nog, op heel
ongeregelde tijden door de stad.
Nooit met de opzet om er boeken
van te maken, maar om te zien
wat ik waard was, wat ik kan be
reiken in het vastleggen van
stemmingen. De sfeer spreekt me
altijd heel sterk aan. Ik kan heel
sterk geboeid zijn door het licht
spel, op een vroege zondagoch
tend op de Vliet, bijvoorbeeld, of
in de Breestraat. Maar ook door
mist, regen en sneeuw in de stad,
het hoeft niet altijd zonneschijn
te zijn".
"Er is al erg veel verdwenen aan
sfeer en behaaglijkheid en ik ben
een tijdje bang geweest dat alles
zou verdwijnen in betonnen
blokjes. Ik vind dat de gemiddel
de burger er erg voor op de bres
moet staan dat de stad leefbaar
blijft, dat je niet verkilt in een
stad waar alles van beton is en'
waar je je buurman niet meer
kent.
Oppassen
En het stadsbestuur moet heel erg
oppassen, want als je de burgerij
wegpest met verkeer, grootwin
kelbedrijven en allerlei institu
ten, gaat het hart uit de stad. Er
gebeuren de laatste jaren geluk
kig heel positieve dingen, zoals
de restauratie van allerlei monu
menten die dan ook weer een
functie krijgen. En in alle be
scheidenheid hoop ik dat mijn
boeken over Leiden daaraan bij
dragen".
Kleibrink heeft nog veel plannen
voor boeken, tijdschriften en
films. "Ik heb altijd tien of twin
tig keer meer plannen dan ik er
kan verwezenlijkèn. Ik heb nog
zoveel filmplannen, maar ik kom
er niet toe. Het naast elkaar leg
gen van vroeger en nu, dat houdt
me erg bezig. De magie van de
film interesseerde me ook al
vroeg.' Ik ben er mee begonnen
nadat ik in 1936 in Leiden ben
komen wonen, maar je denkt er
dan niet aan dat zo'n film 35 jaar
later een heel andere betekenis
krijgt omdat de stad zo veranderd
is".
Eerste film
Zijn eerste film heette "Strijd", hij
laat het leven in de bezettingstijd
in de Raadsherenbuurt, waar
Kleibrink woont, zien. Daarna
kwamen "Brief uit Leiden",
"Molen de Valk", "Van het één
komt het ander", "In Hollands
duin", "Nachtreis" en nog wat
kleinere films. En nu is hij bezig
de laatste hand te leggen aan "Fe
te", een groot feest in een patri
ciërshuis aan het Rapenburg
waarin de onderlinge relaties van
de feestgangers belicht worden.
"Ik probeer gemoedstoestanden in
beelden om te zetten. Dingen die
niet optisch waarneembaar zijn
te laten zien. Het is een filmvorm
die me erg boeit en die bijvoor
beeld in de reclame erg bekend is.
Het piekeren over hoe ik moet
uitdrukken wat ik bedoel en het
technisch realiseren ervan vind
ik ontzettend leuk".
"Zo heb ik ook "Nachtreis" ge
maakt, hoe voelt een man zich die
in de nacht tussen heel ingewik
kelde apparatuur in een laborato
rium loopt? Hij roept zichzelf tot
verantwoording net als in Dan
te's verhaal van een denkbeeldi
ge reis door de hel. "Waar zijn we
mee bezig?", vraagt hij zich af. En
dat resulteert in een enorme
zucht van verlichting als hij weer
buiten staat en de sterren weer
normaal aan de hemel ziet schij-
"Naderhand heb ik gemerkt dat dat
heel sterk met mezelf te maken
had. Die opluchting voelde ik zelf
ook telkens, ja ontzettend! Want
de weg van kijken naar de sterren
en het beleven van de schoonheid
ervan is een belevenis. Maar de
weg in het laboratorium is een la
byrint, met zoveel twijfels... Is dit
wel de juiste weg, is er geen kor
tere weg? Het aanschouwen van
het wonder zelf kan leiden tot in
spiratie om met je onderzoek
verder te gaan, maar je kunt ook
genoeg hebben aan de bekoring
alleen".
MARGA WUIS
LEIDEN - Herman Kleibrink, in
Leiden vooral bekend van zijn fo
toboeken, kalenderprodukties en
films, is gisteravond door het
gemeentebestuur benoemd tot
ereburger van Leiden. Burge
meester Vis overhandigde hem in
de burgerzaal van het stadhuis de
zilveren erepenning die daarbij
hoort. "Wij zijn trots op u in Lei
den", zei de burgemeester. "U
heeft zich ontwikkeld tot een zeer
deskundig man op het gebied van
fotografie en film die men bij de
Sterrewacht in '75 maar heel aar
zelend heeft laten gaan".
De heer Kleibrink werkte van 1930
tot 1975 bij de Leidse Sterre
wacht. Hij is mede-oprichter en
voorzitter van de Leidse Smal
film Liga en van de Vereniging
van Vrienden van de Hortus Bo
tanicus. Burgemeester Vis roem
de de heer Kleibrink om zijn bij
drage aan een positieve presenta
tie van Leiden. Hij zei: "U hebt
kans gezien door de film uw lief
de voor Leiden uit te dragen en
uw uitgaven zijn voor ons een
uithangbord voor Leiden gewor
den".
De heer Kleibrink zelf zei zeer ver
rast te zijn en de benoeming tot
ereburger als een steun te ervaren
voor het werk dat hij dagelijks
met ontzaglijk veel plezier on
derneemt en nog vele jaren hoopt
te ondernemen. Hij bood de bur
gemeester vervolgens één van de
eerste exemplaren van zijn nieu
we boek "Hofjes in Leiden" aan,
dat maandag bij boekhandel De
Kier verscheen.
Mevrouw Kleibrink was er gister- y-., nUj
avond niet bij, zij verblijft op dit
moment bij haar dochter in Ca- IE
nada. Maar een open telefoon- i
zorgde ervoor dat
kon horen wat er gezegd werd. De i'-j 'Èk SmH
heer Kleibrink maakte hiervan I
dankbaar gebruik door
vrouw even persoonlijk te groe-
ten. Even later kon hij haar tele
fonische felicitatie in ontvangst De kersverse ereburger van Leiden met zijn zilveren penning, hem net
door burgemeester Vis overhandigd. Naast hem i
