Trijfel
PIEPEND BED
Indrukwekkend
fotowerk
over
minderheden
WOENSDAG 3 OKTOBER 1979
VARIA
PAGINA 23
Dag van het brood
In de gerestaureerde Oude Kerk
in Amsterdamwaar Michiel
Adriaanszoon de Ruy ter (van
het 100-guldenbiljet) een
trouwe kerkganger wasJaii
Pieterszoon Sweelinck (van
het 25 gulden-biljet) veertig
jaar organist was, en mijn
vader (als bankbiljet altijd
ondergewaardeerdwerd ge
doopt, werd gisteren ter gele
genheid van de ,JDag van het
Brood(altijd op 2 oktober
een oudholllandse brood
maaltijd aangeboden aan een
120-tal genodigden
Omdat een Gildebrief uit 1652
aangaf: ,Als men eeten het
gild soo hebben zij twee
speulluyden alsoo lanck als
men het gild eeten", ivas het
„Geselscap goet ende fyn'
uitgenodigd de muziek te ver
zorgen, terwijl dr. Wafelbak
ker een betoog hield over de
foutieve voeding van de Ne
derlandse jeugd, die vergele
ken met alle andere kinderen
in de wereld het hoogste gehal
te aan cholesterol in het bloed
heeft. Terwijl het broodver-
bruik sinds 1970 in Nederland
met 10 procent is afgenomen,
is dat van vlees met 20 procent
en dat van kaas met 30 pro
cent toegenomen. Hij vroeg
zich af of dit laatste niet te
danken was aan de gerichte
reclamecampagne voor kaas
uit het vuistje, en ried de bak
kers aan op dezelfde manier
het eten van bruinbrood te
gaan propageren, in hun ei
gen belang maar ook in het
belang van een betere voe
ding. Dat hoeft niet moeilijk te
zijn, meende hij, in de STER-
spots hoeft geen tandenbor-
steltje en zelfs geen doodskist-
je in de bovenhoek te worden
afgebeeld.
De Oudhollandse broodmaaltijd
bood een keus uit ongeknipt
wit, geknipt tarwe, punt
broodjes, kadetten, gevloch
ten luxe broodjes, maan-
zaadbollen, tijgerbollenpa-
neerbroodjes en krentenbollen
(de basisbroodsoortenver
der uil duivekaters, Hoomse
Broeders, spouwers, achtlin-
gen, bruine krentenbollen,
oogstbrood 1979 en Zweeds
wittebrood van twee derde
V
Door
ülico
Srkeepmaker
n
tarwebloem en een derde rog
gebloem, dezelfde samenstel
ling als in 1945 werd ge
bruikt.
De voorzitter van de Commissie
Broodgebruikvan het Genoot
schap voor de Bakkerij, de
heer J. M. Bartelsman. had
ontdekt dat op 16 juli 1570 een
soortgelijke broodmaaltijd in
de Oude Kerk werd opge
diend door Jan van Persyn,
priester van de Oude Kerk,
maar dan voor 160 personen.
Die verorberden 160 poffen
broodt, 80 tarwenbroodt,
29hóenderen, 32 konijnen
(waarvan 12 in pasteien), 4
rammen, 10 hammen, 4 zoe
temelkkazen en 10 groene
kleine kaasjes, 50 appels en
gelei van olijven, salade, ra
dijzen en vis (voor een klooste
rorde die geen vlees mocht
eten). Totale kosten 80 gul
den.
Van de specifieke broodsoorten
bevielen de spouwers me het
beste: een soort beschuitbol-
len, afkomstig uit Westfnes-
land toen er nog geen be-
schuitdoppen werden ge
bruikt, met anijszaad in het
deeg verwerkt. Gebakken
door vakschool Blaue Erf, die
ook de gebakken bordjes
(tranchoirs) had geprodu
ceerd. In de middeleeuwen
placht men, vooral in Frank
rijk, de maaltijd van gebak
ken broodborden te eten, die
aan het eind van de maaltijd
door de soepde jus etcetera zo
soppig waren geworden, dat
zij dan met smaak konden
worden opgegeten. Die
broodborden hoeven van mij
niet, maar die spouwers mo
gen van mij weer in het
broodassortiment van de
bakkers worden opgenomen,
ook al stikte mijn ouwe moe
der haast in een kruimel van
zo'n spouwer, zodat ik mij er
bijna op had kunnen beroe
men dat in de Oude Kerk mijn
vader gedoopt en mijn moe
der gestikt was.
Zweeds wittebrood
Aan het slot van de maaltijd
reikt mr. J. A.W. Burger aan
de Zweedse ambassadeur het
eerste exemplaar uit van het
boek of boekje ,Het Zweedse
Wittebrood", geschreven door
Nico Scheepmaker met de
hulp van een tachtigtal lezers
van zijn rubriek Trijfel, die
allen een exemplaar krijgen
toegestuurd. Mr. Burger met
Van Kleffens de enige overle
vende van het kabinet-Ger-
brandy) zei dat hij nooit zon
der kritiek was geweest op
prof. Gerbrandy. maar dat
deze de eer toekwam zich bij
zonder te hebben ingezet voor
de voedselvoorziening, eerst
via het Zweedse Rode Kruis,
later via de Voedseldrop-
pings, aan het hongerende
westen in 1945. Hij wees erop
dat het allerminst vanzelf
sprekend was dat bezet gebied
van voedsel werd voorzien,
omdat dit indirect steun aan
de bezetter betekende, en het
was Gerbrandy's verdienste
dat hij deze ongebruikelijke
hulp wist door te drijven.
Het was ook uitzonderlijk, zei
hij, dat het Zweedse witte
brood het grootste symbool
voor de oorlog was geworden,
terijl gewoonlijk veldslagen
voor een oorlog symbool
staan. Ambassadeur Hasslew
beantwoordde de speech van
mr. Burger, voor de vuist weg
in nagenoeg vlekkeloos Ne
derlands, dat hij zich in twee
jaar tijd had aangeleerd. Hij
bekende dat hij voordat hij
naar Nederland kwam, nooit
van het Zweedse wittebrood
had gehoord, dat het noch in
Zweden noch in enig ander
land een begrip was, terwijl
hij hier, van het begin af aan,
voortdurend aan het Zweedse
wittebrood was herin
nerd...
(Van onze correspondent)
AMSTERDAM - Culturen,
waarden, leefpatronen
kunnen soms pijnlijk bot
sen als ze uit hun natuur
lijke omgeving worden
overgebracht naar een an
dere.
De zachte, geduldige sfeer in een
Turkse moskee vloekt op het eer
ste gezicht met een grauwe Bijl
mermeer. Maar Turken, Marok
kanen, Surinamers, Chinezen, zi
geuners hebben met zichzelf een
stuk van hun wereld meege
bracht naar Nederland, dat met
hun groeiende aantal een steeds
meer multi-culturele samenle
ving heeft gekregen. Hans van
den Boogaard en Koen Wessing
hebben hun getransplanteerde
culturen gefotografeerd.
Drie jaar geleden kregen Van den
Bogaard en Wessing van de Af
deling Nederlandse Geschiede
nis van het Rijksmuseum op
dracht te gaan werken aan het
onderwerp 'Andere Culturen in
Nederland'. Een selectie uit hun
werk hangt te kijk in de gelijk
namige tentoonstelling, die tot 6
januari in het Rijksmuseum te
zien is. Sinds 1975 geeft het
rijksmuseum jaarlijks dit soort
foto-opdrachten aan één of meer
fotografen, die in een serie van
ongeveer honderd foto's bijdra
gen aan wat een documentatie
over de belangrijkste thema's in
de nieuwste geschiedenis moet
worden.
Van den Boogaard en Wessing zijn
in de visuele vertaling van hun
onderwerp nadrukkelijk niet
sentimenteel te werk gegaan. Dat
zou al te makkelijk zijn geweest.
De wereld van de groepen die ze
hebben gefotografeerd is trou
wens niet pittoresk of huilerig.
Wel zijn het gecondenseerde
beelden uit de subculturen van
onze samenleving. Zo valt te zien
hoe een overleden Javaanse
vrouw door haar familieleden
wordt afgelegd. In Sint Michiels
gestel. Hoe islamieten het einde
van de vastenmaand vieren. In de
Bijlmer. Hoe hindoestaanse ge
zinnen een huwelijk vieren. In
Den Haag.
Niet alleen rituele handelingen of
godsdienstige hoogtijdagen zijn
vastgelegd - hoewel daar wel het
accent op ligt - maar ook momen
ten waarop minderheden botsen
met een meerderheid. Zo laat
Van den Boogaard een goed stuk
nieuwsfotografie zien met zijn
reportages over de bezetting van
de St. Jan door christen-Turken
of een confrontatie tussen twee
zwaargewichten: Utrechts bur
gemeester Vonhoff en zigeuner
koning Petaio.
Beide fotografen zijn er in geslaagd
door te dringen in vaak ontoe
gankelijke milieus en daar zoveel
vertrouwen te winnen dat ze niet
als buitenstaanders werden erva
ren. Dat maakt hun werk zeer de
waard.
Kijksmuseum voor Volkenkunde,
Steenstraat 1. Tentoonstelling Vijf eeu
wen Karatsu-Keramiek; Japans aarde
werk van de 16e eeuw tot heden; filmver
toning ma t/m vrij; geopend tot 8 okt.,
openingstijden ma t/mza 10-5, zo 1-5 uur.
Schepen
Dutch Spirit pass 2 Flamborough Head
nr Rozenburg,
Mare Iratum 1 te Rotterdam,
Mare Liberum 2 v Amsterdam nr Faw-
Alkmaar 2 te Lissabon,
Alnati 1 90 n Tenerife nr Salvador,
Amersfoort 1 vn Belize nr Stotamas da
Castille,
Amstelmolen 1 400 zzo Kaap Farewell nr
Amstelwal 1 320 no Bermuda nr Con-
Baarn 1 vnGuayaguilnrBuena Ventura,
Begonia t.a. rede Willemstad,
Broere Emerald 1 180 nw Freetown nr
Las Palmas,
Capulonix 1 vn Singapore nr Kaohsiung,
Chevron Kentucky 1 vn Ras Tanura nr
Chevron Naples 1 270 zo Cape Racce nr
St. John,
Dione 1 40 nw Lissabon nr Hamburg,
Dosina 1 300 zw Seattle nr Seattle,
Eemsborg 1 te Amsterdam,
Fossarina 2 te San Juan,
Fossarus 1 t.a. Port Said,
Gooiland 1 vn San Francisco nr Porto
Alegre,
Kylix 1 vn Stanlow nr Shellhaven,
Latirus 1 15 z Willemstad,
Maasbracht 1 60 z cape St. Blaire nr An-
gro dos Reis
Auckland,
Nedlloyd Freemantle 2 40 zzo Caires n
Jakarta,
Nedlloyd Fushimi 1 200 zo Nacala n
Colombo,
Nedlloyd Hong Kong2te Acajutla verw
Nedlloyd Katwijk 30 vn Walvisbaai n
Douala,
Nedlloyd Kemb|a te Balbao,
Nedlloyd Kingston 1 670 w Acapulco n
pe votGEMPÉ Vs
WfiEU..,. pLc-r
Agenda
Leidse bioscopen
LUXOR: "Spiderman slaat weer toe",
da. 2.30, 7.00 en 9.15 uur, zo. 2.15, 4.30,
7.00 en 9.15 uur, al.
CAMERA "The Warriors", da. 7.00 en
9.15 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Popeye met spinazie
;.2.30u
1.2.00
Mai
nllo,
Nedlloyd Lek 1 vn Tema nr Abidjan.
Nedlloyd Loire 1 1350 no Paaseiland r
Papeete,
island
Nedlloyd Nagoya 2 vn Santos nr Kaap
stad,
Nedlloyd Napier 1 te Singapore.
Nedlloyd Nassau 1 80 z Kaap de Goede
Hoop nr Santos.
Nedlloyd Rhone 1 vn Belawan nr Kara
chi,
Nedlloyd Rosario 2 te Jeddah,
Nedlloyd Rijn 1 vn Bremen nr Rotter-
Nedlloyd Simonskerk 1 360 nnw Sey
chelles nr Penang,
Nedlloyd Sinoutskerk 1 200 zw Reunion
nr Singapore,
Nedlloyd Tasman 1 vn Melbourne nr
Sydney.
Nedlloyd Spaarnekerk 2 te Durban,
Nedlloyd Weser 1 45 w Gibraltar nr Mar-
Nedlloyd Westerkerk 1 275 zo Socotra nr
Jeddah.
Nedlloyd Willemskerk 1 vn Malta nr
Port Adelgada,
Ondina 1 vn Singapore nr Miri,
Onoba 1 vn Freeport nr Esmaralda,
Polydorus 1 vn Cartagena nr Malaga.
Rotterdam 2 vn Puerto Cabello nr La
Guaira,
Rudolph Peterson 1 vn Ras Tanura nr
Rotterdam,
Sallund 1 te Basseterre.
Scheldeborg 1 te Stockvik,
Westland 1 te Vittoria.
Nachtvoorstelling: "Un êléphant ca
trompe énormément", vr. en za. 11.30
uur, 16 jr.
LIDO 1: "Grijpstra en de Gier", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 ur. 16 jr.
LIDO 2: "Escape to Athens", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur. zo. ook 4.45 uur. 12 jr.
LIDO 3: "Un papilion sur l'épaule", da
7 00 en 9 15 uur. do., vr.. ma. en di ook
2.30 uur, 16 jr.
Kindermatinee: "Woody Woodpecker",
woe. en za. 2.30 uur, zo. ook 4.45 uur.
STUDIO: "I never promised you a rose-
Kindermatinee: "50 Jaar Mickey Mou
se". woe. en za. 2.30 uur, zo. ook 4 45 uur.
TRIANON: "Stad in vlammen", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur. zo. ook 4.45 uur, 12 jr.
REX: "Martine, ik kom bij je", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur. zo ook 4.45 uur. 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Sexspelletjes met
de buren", vr. en za. 11.30 uur. 16 jr.
Bioscopen Alphen
EURO 1 en 2: "Grijpstra en de Gier", da.
1.30,6.30, 9.00 uur, zo. ook 4.00 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Joanna, de pornos
lavin". za 12.15 uur, 16 jr.
EURO 3: "From hell to victory", da. 1.45,
6 45 en 9.15 uur. zo. ook 4.15 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Karatevuist Shao
Lin". za. 12. 15 uur. 16 jr.
EURO 4: Waarom doe je het?", da. 1.45,
7.00 en 9.30 uur. zo. 4.30. 7.00 en 9.30, za.
en woe. 7.00 en 9.30 uur. 16 jr.
Kindermatinec- "Dolle dwaze vrijdag",
za.. zo. en woe. 2.00 uur.
Nachtvoorstelling: "Battle of Britain",
za. 12.15 uur, 16 jr.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
ungevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuig en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis)
Bezoekuren
ziekenhuizen
i>iaconessenhuis:
Middagbezoekuur. 13.45-14.30 uur
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patiënt-
18.30-19.30 uur. Babyshow
laatste kwartier van middag- en avond
bezoek.
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.30
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten i behalve kinderen
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou
ders
Maandag t/m vrijdag
1830-18.45 uur
Zaterdag en zondag:
14.45-15.00 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten, wanneer
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag
14.15-15.00 uur
18 30-19 00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13.30-14.15 en 18.30-19 30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13 30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18 30 uur
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000.
Bioscoop Voorsch
GREENWAY "In
zo. en ma. 8.45 uur,
"Speedy Gonzales",
c0udC) lieuius
3 oktober 1979
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
-In Pompeji is de achttienhon
derdste gedenkdag der verwoes
ting van die stad op plechtige
wijze herdacht. In de stad werd
men niet dan op vertoon van
kaarten toegelatenwaarvan er
tusschen de zes- en zevendui
zend waren uitgegeven. Toen de
openingsplechtigheid in de
groote basiliek was afgeloopen,
werden de aanwezigen samen
geroepen om de uitgraving van
een tiental kamers bij te wonen.
De bovenste laag had men reeds
vroeger weggenomen en te mid
den van de ingespannen aan
dacht en de daverende toejui
chingen der duizenden brach
ten bekwame vaklieden, drie
uren achtereen, een overgroot
aantal van de veelsoortigste
voorwerpen te voorschijn,
waaronder zeer fraaie bronzen,
kunststukken, werktuigen, sie
raden enz. In eene der kamers
vond men een geraamte en in de
kleinste dertien vertrekken zelfs
vier geraamten, in een hoek bij
een liggende.
-De heer Mügel. directeur eener
porseleinfabriek te Saarbruc-
ken.plantte in April zeven poot-
aardappelen in zijn tuin en
heeft daarva n315 stuks geoogst
van u elke 180 elk meer dan 400
gram zwaar waren.
Vijftig jaar geleden:
- Een zware slag heeft vanoch
tend vroeg het Duitsche Rijk ge
troffen: de minister van bui
tenlandse zaken dr. Gustav
Stresemann is, 51 jaar oud.
plotseling aan een aanval van
bronchitis overleden, die ge
volgd werd door een beroerte.
Meer dan zesjaa r is Stresemann
leider van de Duitsche buiten-
landsche politiek geweest enals
groot staatsmanslaagde hij er
in de door den oorlog geschon
den reputatie van het Rijk te
herstellen. In Februari 1925
leidde hij met het voorstel van
een veiligheidsverdrag met
Frankrijk de politiek in, die in
October 1925 de conferentie van
Locarno en op 1 December van
hetzelfde jaar de onHerteeke-
nmg van het veiligheidsver
drag en de daarmee verbonden
arbitrageverdragen te Londen
tot gevolg had. Op 10 December
werd aan Stresemann, tegelijk
met den Franschen staatsman
Brianden zijn Britschen collega
Chamberlain, de Nobelprijs
voor den vrede toegekend. Zijn
wankele gezondheid doorkruis
te helaas zijn krachtige pogin
gen de betrekkingen met Frank
rijk en Engeland te normalise
ren. maar als vurig patriot,
slagvaardig debater en schitte
rend redenaar is hij onvergete
lijk.
- zo', op pe eeestë pac\ ncc,euo
J DU/IE PDEAJ LMAAIZ JE ZE CF 'Z/Aj
/Aj Heerr
WA A re
,viru. L f)
Hustig Frsd,rustig
Je moet jeietF oroer
"-7ConWe kunnen
houden.
enwathebjj'w
GROTE OREN
Dot is om beten
te kunnen horen!
EN WAT 'N StDTE TANOEN
VUATHEBJ'J'N
GROTE OGEN..
FRED BASSET
CAT IS OM
BETER..
'Dat is om jou j
teter te kunnen,)
BASKISCHE
RIJST
71
Hiaar woont
De avonturen van Jummeke
J Ol verontschuldig
ons voor de storing
\We
vergeet de deur
niet toe te trekken
Verdorie, ik
had het gedacht
Aan wie 7
Aan een antiquair
Ha, hij bood een mooi
Sommetje voor dat oud
ijzer! -k Heb er goed
aan verdiend
