Waarom werden flats
Papiermolen zo duur?
Veertig woningen al bijna jaar leeg
Jazzzolder Hot House
is nog springlevend
Sloop pand Witte Singel 10 mag
ZATERDAG 22 SEPTEMBER 1979
179
LEIDEN
I LEIDEN - Zeker 40 flats aan de Pa
piermolen in de Merenwijk staan
j al bijna één jaar leeg. Voor de
1 Leidse woningzoekenden moet
de gang van zaken rond de ver
koop van de in totaal 79 flats een
onbegrijpelijke kwestie zijn. De
Leidse gemeenteraad heeft ten
einde raad beslist: de flats mogen
buiten de gemeente om als vrije
vestiging worden verkocht. Een
besluit dat een eind had moeten
maken aan de maandenlange
leegstand. Na twee jaar touw
trekken oyer huur- dan wel ver-
kooprijzen is de kwestie echter
opnieuw in een sfeer van juridi
sche touwtrekkerij terecht ge
komen. Een aantal vragen blijft
intussen onbeantwoord: waar is
de stijging, van 1,4 miljoen gul
den, in de bouwprijs gebleven?
Hoelang blijven de flats nog leeg
staan? De belangrijkste vraag:
heeft de gemeente lering getrok
ken uit deze kwestie?
Gedane zaken nemen geen keer
maar het is zinvol een aantal za
ken nog eens op een rijtje te zet
ten. Begin 1976 vroeg de BV ont
wikkelingsmaatschappij Fraanje
uit Ridderkerk aan de gemeente
grond in de Merenwijk te koop
voor de bouw van vooral bejaar
denwoningen. Er werden huren
genoemd van 320 tot 360 gulden
per maand plus 100 gulden servi
cekosten. Het aantal bejaarden
woningen in de Merenwijk was te
laag vastgesteld dus de raads
commissie voor de volkshuisves
ting reageerde uitermate ver
heugd, had althans geen bezwaar.
Nog geen week later schreef de
heer Fraanje in een brief aan het
college van burgemeester en
wethouders dat de huur niet 320
of 360 gulden maar minimaal 420
gulden per maand zou gaan be
dragen. De raad moest snel een
beslissing nemen anders werd de
subsidie die het rijk zou geven
verspeeld. De raad nam een be
sluit en vanaf dat moment be
gonnen de strubbelingen óp het
gebied van de financiering en de
beheersvorm pas goed. Alras
bleek dat de bouwprijs niet meer
7.450.000 gulden bedroeg maar
was gestegen tot 9.800.000 gul
den. Een stijging dus van meer
dan twee miljoen.
De sterke stijging van de bouwprijs
werd geweten aan allerlei strub
belingen. Het is duidelijk dat als
de bouw een jaar later begint de
rentewekker doortikt. Maar dat
verklaart niet dat er in één jaar
zo'n aanzienlijk verschil in
bouwprijs ontstaat. Het toenma
lige PvdA-raadslid Duivesteijn
wilde van het college van B en W
weten of het plan bij de subsidie
aanvraag wel voldoende was ge
toetst. Zijn vragen werden noo.'t
beantwoord, zegt hij zelf. Duives
teijn: "Een simpel rekensom
metje toont aan dat bij een rentes
tijging van 12% per jaar nog een
flink gat in de bouwprijs over
blijft".
Wie dat sommetje maakt komt uit
op een gat van ruim 1,4 miljoen
gulden. Wethouder Waal liet zich
tijdens de behandeling in de raad
mistig uit over de prijsstijgingen.
Fraanje zei vergeten te zijn de
rentestijging tussen de aanvang
van de bouw en het einde van de,
bouw in de ramingen op te ne
men. Een wanopmerking vindt
Duivesteijn. "Er is gewoon nooit
verklaard waarom de flats zoveel
duurder moesten worden. Mijn
mening is dat Fraanje de zaak
bewust rooskleuriger heeft voor-
gesteld dan die was"
Fraanje kon financieel, zoals hij la
ter zei, de verhuur niet zelf reali
seren en verkocht het bouwter
rein, met goedvinden van de ge
meente, door aan het Centraal
Financierings Instituut (CFI) uit
Den Haag. Eén en ander bete
kende het begin van een nieuwe
reeks problemen.
In juni 1977 verzocht het CFI de
gemeente om de appartementen
te mogen verkopen in plaats van
te verhuren omdat de eerder ge
noemde huurprijzen niet haal
baar waren. De huren zouden bo
vendien in de eerste jaren oplo
pen tot gemiddeld 857 gulden per
maand. Daaraan hebben de Leid
se woningzoekenden geen be
hoefte dus stemde de raad, met
tegenzin, ermee in dat de wonin
gen zouden worden verkocht in
de premiekoopsector onder
voorwaarde dat de prijzen tot 1
april van dit jaar niet hoger zou
den uitvallen. Maar ook de ver
koop vlotte niet omdat het aantal
gegadigden, dat aan de voor
waarden van Bureau Huisvesting
voldeden, zeer gering was.
Het CFI verzocht het college ver
volgens om de opgelegde beper
kingen te verruimen. Toegestaan
werd toen dat ook gegadigden uit
de omliggende gemeenten als
kopers werden geaccepteerd.
Volgens het CFI leverde ook dat
nog niet genoeg kopers op.
Slechts 11 woningen werden
verkocht terwijl 18 personen een
koopcontract tekenden waar de
meesten, aldus het CFI, weer
vanaf wilden omdat inmiddels
vernielingen waren aangericht en
omdat 12 appartementen waren
gekraakt. De gemeente meent dat
aspirant-kopers weer van het
koopcontract afwilden omdat het
CFI, tegen de afspraken in, de
koopprijzen verhoogde met een
bouwrente van 1% per maand
(zonder dat overigens in de ad
vertenties te vermelden).
De kwestie kreeg daarna een nog
onverkwikkelijker wending. Di
recteur Enghardt van het CFI
noemde de leden van de raads
commissie voor de volkshuisves
ting nauwelijks capabel om de fi
nanciële kant van de zaak te kun
nen volgen. Leden van de com
missie drongen er vervolgens bij
de wethouder op aan om de flats
te vorderen. Uit een schriftelijk
advies van mr. De Ruijter de
Wildt, advocaat van de gemeente,
bleek echter dat vordering een
weinig aanlokkelijk vooruitzicht
bood. Daarop adviseerde de
raadscommissie B en W, maar nu
vertrouwelijk in een besloten
vergadering, om toch maar af te
zien van maatregelen om de flats
voor Leidse woningzoekenden te
behouden.
Vandaag, twee maanden later,
staan nog steeds een groot aantal
flats leeg. De gemeente eist van
het CFI dat de flats voor een lage
re prijs worden verkocht. Het fi
nancieringsinstituut wil niet op
die eis van de gemeente ingaan en
gokt er op dat zij het gelijk aan
zijn kant krijgt. Daarmee is de
zaak opnieuw in een stadium van
juridische touwtrekkerij terecht
gekomen. Duivesteijn: "Direc
teur Enghardt van het CFI kan
terecht beweren dat deze firma
geen verwijten kan worden ge
maakt over de prijs van de wo
ningen. Immers, toen het insti
tuut ging financieren was de cal
culatie met de 'vergissingen' al
gemaakt door de bouwer Fraan
je"
Adjunct-chef van Bureau Huisves
ting, Amptmeijer, noemt de leeg
stand een treurige zaak. Ondui
delijk blijft hoelang de flats nog
leeg zullen blijven staan. Dat de
Leidse woningzoekenden nog
aan bod zullen komen lijkt on
waarschijnlijk. De CFI-directeur
heeft zich hierover in de commis
sie volkshuisvesting verrassend
duidelijk uitgelaten. "De woon
problemen van de gemeente Lei
den laten mij volkomen koud.
Die moet de gemeente zelf maar
oplossen", zo liet hij weten.
JAN RIJSDAM
Evenementen bij viering tweede lustrum
LEIDEN - Het gebeurt niet dage
lijks dat een jazzclub een lang le
ven is beschoren. Des te opmer
kelijker is het dat stichting jazz
zolder Hot House het tweede lus
trum viert. Tien jaar geleden op
gericht met uiterst primitieve
middelen heeft Hot House zich
ontwikkelt tot een landelijk be
faamde jazzclub, die vele klin
kende namen naar Leiden heeft
gehaald. Ondanks de tegenslagen
van de afgelopen jaren (zoals een
gedwongen verhuizing) is Hot
House nog springlevend. Reden
voor het bestuur om uitgebreid
aandacht te besteden aan het
komende lustrum. Zo wordt het
spits van de lustrumactiviteiten
vanmiddag afgebeten door al
lerlei muzikale evenementen op
het Stadhuisplein. Dinsdag
avond organiseert Hot House een
forumavond over het Leidse cul
tuurbeleid, terwijl volgende
week zaterdag tien jaar Hot Hou
se wordt gevierd met een festival.
Ook geeft Hot House een speciale
plaat uit waarop een optreden dat
Ben Webster mei 1972 op een
jazzzolder gaf. De stichting heeft
de plaat zelf geproduceerd. Er
zijn 1000 exemplaren van ge
perst.
De jazzclub ontstond najaar 1969
uit een initiatief van jazzliefheb
bers binnen de studentenvereni
ging Aógustinus aan het Rapen
burg. De sfeervolle zolder werd
ingericht met een podium, een
oude vleugel, wat oude stoelen en
lampjes. De musici kwamen
voornamelijk uit Leiden en om
geving en waren uitsluitend ama
teurs: hun honorarium bestond
uit gratis drank en een reiskos
tenvergoeding. In het tweedejaar
van haar bestaan leerden de be
kende namen onder de jazz-mu-
sici de weg naar Hot House ken
nen. musici als Rein de Graaff,
Rob Agerbeek, Frans Eisen en
Carl Schulze bleken best bereid
voor een habbekras te spelen. De
club groeide uit tot een stichting
die van diverse kanten subsidie
kreeg: het Lak, Augustinus, het
Leids Universitair Fonds en later
ook de gemeente.
Elke vrijdagavond konden zo'n 150
bezoekers rekenen op een jazz
concert, waarbij afwisselend de
klassieke, moderne dan wel ex
perimentele jazz aan bod kwam.
Zo kabbelde het leven voor de
club door, met afwisselend suc
ces, totdat een onverwachte ge
beurtenis de toekomstplannen
doorkruiste. Drie dagen voor de
openingsavond van het seizoen
'77-'78 sommeerde het gemeen
tebestuurvan Leiden het bestuur
de concertenreeks voortaan of in
beslotenheid te organiseren of te
annuleren. Uit de gemeentever
ordening bleek namelijk dat so
ciëteiten als Augustinus goed-
deels alleen door eigen leden be
zocht mochten worden. Hot Hou
se stond op straat, totdat het Lak-
theater de jazzzolder onderdak
bood. Omdat de echte cafésfeer
in het theater niet was waar te
maken verkaste Hot House al
snel naar het Leids Vrijetijdscen
trum. Het zou een moeilijk jaar
worden: slechte akoestiek, onge
zellige ruimte, weinig publiek en
ontevreden muzikanten. Hot
House was op sterven na dood.
Vandaar dat het bestuur voor een
andere opzet koos. In plaats van
de vrijdagavond werd besloten
elke zaterdag om de twee weken
een concert te houden. Van de
elk-wat-wils stijl stapte men over
naar meer hedendaagse, geïm
proviseerde jazz. Met die maatre
gelen zijn de tijden van weleer
voor Hot House nog niet terug
gekeerd. Het laatste seizoen kan
echter redelijk geslaagd worden
genoemd: vandaar dat het be
stuur het lustrum met optimisme
tegemoet ziet.
Ben Webster tijdens zijn optreden in de Leidse jazzzolder
LEIDEN - Het pand Witte Singel 10
mag gesloopt worden. Dat heb
ben Gedeputeerde Staten van
Zuid-Holland beslist in afwij
king van het Leids college van B
en W. Het college besloot sep
tember vorig jaar dat niet eerder
tot sloop overgaan mocht worden
dan nadat ook voor de aangren
zende panden 6 tot en met 9 een
sloopvergunning was afgegeven.
De eigenaresse van het bewuste
pand, Leidsch Dagblad BV, ging
tegen dat besluit in beroep bij de
provincie. Tijdens de hoorzitting
die in augustus werd gehouden
werd van gemeentezijde aange
voerd dat de panden elkaar stut
ten en dat de sloop van pand 10
automatisch de sloop van de aan
grenzende panden zou inluiden.
LD-woordvoerder Verver bestreed
de bouwkundige eenheid tussen
de panden en wees op de poort
die vroeger heeft bestaan tussen
de panden 8 en 9, maar die nu is
dichtgetimmerd. Bovendien be
nadrukte de raadsman mr. v.d.
Niet dat het pand in vervallen
staat verkeert en gevaar voor de
omgeving oplevert omdat in de
onmiddellijke omgeving geheid
moet worden voor de nieuwbouw
van de universiteit.
In de uitspraak van het beroep zegt
het provinciaal bestuur dat het
pand niet als goede woning aan
gemerkt kan worden. Weliswaar
is er achterstellig onderhoud,
maar niet is aangetoond dat ten
gevolge daarvan woontechnische
gebreken aan het pand zijn ont
staan. GS vinden dan ook dat ten
onrechte vooiwaatden zijn ge
koppeld aan de sloopvergunning.
Haring en witte
brood
Wat zou een 3-oktoberfeest in
Leiden zijn zonder een uitde
ling van haring en witte
brood? Niks toch zeker. Daar
om is het een vanzelfspreken
de zaak dat er vandaag weer
drommen Leidenaars naar de
Stadsgehoorzaal togen om
zich daar te laten inschrijven
voor de milde gaven. Ik wil
zelfs zover gaan de uitdeling
het meest traditionele punt
van de viering van Leidens
ontzet te noemen.
Toch zag het er een jaar of wat
geleden naar uit dat de uit
deling in het Waaggebouw
een langzame maar zekere
dood zou sterven. De belang
stelling begon te verminderen.
Vooral de jongere Leidenaars
lieten verstek gaan. In het be
gin van de jaren zeventig
kwam de opleving. Of dat sa
menhing met een sterkere
hang naar het verleden, de
nostalgie, dat weet ik niet,
maar een feit is dat het aantal
deelnemers weer groeide. En
is blijven groeien.
Vorig jaar bijvoorbeeld trokken
rond 15.000 Leidenaren naar
de Waag om daar per persoon
twee haringen en een half
witje in ontvangst te nemen.
Hoever de uitdeling terug
gaat in de geschiedenis is
moeilijk te achterhalen. Maar
zeker is dat er al uitdelingen
waren nog voor de 3 October
Vereeniging in 1886 werd op
gericht.
Alleen verschilde het karakter
van de uitdeling in die dagen
hemelsbreed met die van te
genwoordig. Toen was het
voor de minderbedeelden, nog
zonder schroom "armen'' ge
noemd, een bittere noodzaak
om via de bedeling wat le
vensmiddelen te bemachti
gen. Want in het pakket dat
werd uitgedeeld is in de loop
der tijd wel enige verande
ring gekomen.
Zo waren er jaren bij dat er ook
koffie en thee werd uitgereikt.
En om even in de genotmid
delensector te blijven: een
aantal jaren kregen de Lei
denaren zelfs een borreltje en
wat tabak. Die rookwaren
konden gestopt worden in een
bijgeleverde meerschuimen
pijpje, die in de volksmond
wel "doorroker" werd ge
noemd.
Die naam is te verklaren uit het
feit dat wanneer de pijp enige
tijd in gebruik was op de kop
een afbeelding ontstond. Bij
voorbeeld de beeltenis van de
koningin. Hoe de uitdeling
ook dezer dagen nog leeft bij
mensen die al lang en breed
Leiden hebben verlaten,
hoorde ik deze dagen van een
van de bestuursleden.
Elk jaar wordt hij door een da
me ergens ver weg in Brabant
opgebeld met de vraag wan
neer dit jaar de insqhrijving
is. Op die dag komt ze braaf
met het trouwboekje naar de
Stadsgehoorzaal om zich aan
te melden. Haar tweede jaar
lijkse bezoek is - hoe kan het
ook anders - op 3 oktober.
Dat trouwboekje speelt overi
gens een belangrijke rol bij de
inschrijving. Daarmee wordt
het bewijs geleverd hoeveel
personen in aanmerking ko
men voor de milde gaven.
Vooral in de oudere stadswij
ken is het geen ongewoon ver
schijnsel dat iemand in de
dagen voorde inschrijving bij
alle buren de trouwboekjes
ophaalt en voor de hele straat
tegelijk komt inschrijven.
Mocht u denken dat u op 3 okto
ber zomaar een paar harin
gen voorgezet krijgt, dan ver
gist u zich. Binnen de 3 Octo
ber Vereeniging is er een spe
ciale commissie, die dat soort
zaken voorbereidt. Onder
aanvoering van de bekende
Leidse huisarts en tennisspe
ler Har Meijer gaat men op
pad om de rond 30.000 harin
gen in te kopen.
Ergens in Katwijk heeft men een
vertrouwd adresje waar al
tijd wel een paar kantjes
"zoute" te krijgen zijn. En
omdat de commissie niet over
één nacht ijs gaat, worden er
ook nog een paar uurtjes uit
getrokken om de haringen te
keuren.
Horeca
Nu we het toch over traditie
hebben: de afgelopen week is
de "ontmanteling" begonnen
van het restaurant "Het Kar-
rewiel" aan de Steenstraat.
Opnieuw is een van de pijlers
waarop de Leidse horeca zich
staande wist te houden in el
kaar gestort. De Chinese ping
ping bleek weer eens een
machtiger wapen dan de Ne
derlandse gulden.
Nu heb ik niets tegen een nasi
goreng.mifang of foe jong hai
op z'n tijd, maar daar moet
dan wel weer een lekker stukje
vlees met een kruimig aard
appeltje tegenorder staan.
Personeel en vaste klanten zul
len het wel even moeilijk heb
ben gehad toen eind vorige
week het meubilair het pand
uitgedragen werd. Zeker
wanneer je ziet dat de stoelen
en tafels worden afgevoerd in
een reusachtige wagen met
het opschrift: "John Lantings
theater van de lach". Om te
huilen.
Pensions
Ik heb me afgelopen week een
beetje geergerd aan een uit
zending van het teleiisiepro-
gramma "Paspoort" bestemd
voor de buitenlandse werk
nemers. Daarin werd onder
meer aandacht besteed aan de
situatie rondom de pensions
voor gastarbeiders in Leiden.
Op de buis werd een voorstel
ling van zaken gegeven, die
op z'n minst twijfelachtig ge
noemd mag worden.
De indruk werd gewekt alsof de
gemeente de Marokkanen zo
maar uit hun gezellige huisjes
in de binnenstad had gegooid.
En daarna was men verban
nen naar een of ander duister
oord ver van de beschaafde
wereld. Helemaal in Leider
dorp, verstoken van winkels
en verbindingen van het
openbaar vervoer.
Ik zal de laatste zijn om te bewe
ren dat er rond de sluiting
van de pensions geen fouten
zijn gemaakt door de gemeen
te. En dat "De Beukenschans"
in Leiderdorp geen school
voorbeeld is, van wat beoogd
wordt met de integratie van
verschillende bevolkings
groepen, is me ook wel duide
lijk. Maar om nu te beweren
dat de huisvesting tn de Leid
se binnenstad zo slecht nog
niet was gaat me toch wat te
ver. Laat één ding in elk geval
duidelijk zijn: het ging om
brandgevaarlijke krotten.
Niets meer en niets minder.
En wat de geisoleerde ligging in
Leiderdorp, ver van alle
noodzakelijke voorzieningen
betreft: ik ben deze week op de
fiets van de Beukenschans
naar het hartje van Leiden
gereden in zegge en schrijve
zeventien minuten.
Leefbaarheid
■Dat meningen over een leefbare
en attractieve Leidse binnen
stad hemelsbreed kunnen ver
schillen, hebben we deze week
kunnen merken aan de reac
ties op het verkeerscirculatie
plan. Neem bijvoorbeeld de
standpunten van de Werk
groep Milieubeheer en de
Kamer van Koophandel, die
werkelijk lijnrecht tegenover
elkaar staan. Maar beide be
weren met evenveel verve.dat
ze strijden voor een gezellig en
aantrekkelijk centrum van
Leiden.
De werkgroep doet dat met de
waarschuwingdat provincie
en rijk allerlei snode plannen
hebben om het verkeer sneller
naar Leiden te brengen. Men
vreest daardoor zo'n toene
ming van het verkeer, dat de
binnenstad, die daarop niet
berekend is, daarvan de
wrange vruchten zal plukken.
Vandaar de oproep aan de
gemeente om rijk en provincie
tot enige matiging te brengen.
Dan is er de Kamer van Koop
handel die juist een goede
doorstroming op de in- en
uitvalswegen bepleit om het
centrum ook goed bereikbaar
te maken voor de bewoners
van de omliggende gemeen
ten. De hoog in het vaandel ge
schreven regiofunctie moet
behouden blijven. Aanleg van
nieuwe verbindingen en niet
te vergeten het
flinke aantallen i
keerplaatsen worden het me
dicijn genoemd om de Leidse
binnenstad van zijn kwalen
te genezen.
Het probleem dat tevoorschijn
komt uit deze inspraak - of is
het gewoon belangenbeharti
ging7 - is dat zo'n gemeente
lijk plan alleen bekeken wordt
met de eigen - vaak flink ge
kleurde - bril op. De conse
quenties die de ene eis voor de
andere centrumfunctie heeft,
blijft vrijwel steeds onbespro
ken Men richt zich bijna uit
sluitend op de eigen groep.
Zo rept de werkgroep met geen
woord over de positie van de
winkels in de binnenstad,
terwijl de Kamer daar vrij
wel alles aan ophangt. De
Kamer daarentegen besteedt
aan milieuvriendelijke weg
gebruikers als fietsers en
voetgangers geen aandacht.
Men volstaat met de constate
ring dat het accent van het
plan teveel op deze groepen ts
gelegd. De werkgroep legt
daar nu tveer juist de nadruk
op en vraagt om nog meer
voorzieningen.
Goed beschouwd is het verkon
digen van eigen standpunten
niet zo moeilijk. Veel groter
zijn de problemen voor een
gemeente die zaken die met
elkaar in conflict zijn moet
afwegen. En compromissen
sluiten. Nee, dan kun je toch
maar beter belangengroep
zijn.
L. GLIBBER.
