Polen pleit voor meer export
naar
Nederland
Amerikaans toezicht op
terugtrekking van Israël
C?liflCma9l
Opdracl
it voor controle DC-9
na afb,
reken van staartkegel
Rapport van
Amnesty:
Afghanistan
schendt
mensen
rechten
Drinktu met'n gerusthart koffie?
y Koffie Haa, probleemloos lekker!
Want Hag is échte koffie, gezuiverd
van schadelijke stoffen zoals coffeïne.
Ja, zo'n kopje Hag doetje goed.
écht goed! f ^koffie
Tijdens bezoek van premier VanAgt
Socialisten
verliezen
in Zweden
DONDERDAG 20 SEPTEMBER 1979
BUITENLAND
PAGINA 9
WASHINGTON-SCHIPHOL
Reuter/AFP/ANP) - Het Ameri
kaanse federale bureau voor de
burgerluchtvaart FAA heeft gis
teren aan alle Amerikaanse
luchtvaartmaatschappijen met
DC-9-vliegtuigen opdracht ge
geven de achterkant van de romp
van al deze toestellen zo snel mo
gelijk te controleren op scheuren.
Een woordvoerder van de FAA zei
dat de luchtvaartmaatschppijen
alle DC-9-toestellen met 15.000
vlieguren of meer binnen de ko
mende tien landingen moeten
onderzoeken. Het bureau zal
waarschijnlijk opdracht geven
tot systematische controle daar-
Er vliegen in de wereld ongeveer
900 DC-9-toestellen, waarvan 370
in de V.S.
servicebulletin ontvangen met
aanwijzingen voor een extra con
trole op de DC-9 toestellen.
Het betreft volgens de maatschap
pij een controle op de zogenaam
de drukschotten, die de afsluiting
vormen van het staartstuk van de
DC-9 cabine. Volgens de KLM
betreft het onderzoek alleen die
DC-9 toestellen die niet zijn uit
gerust met een achtertrap. De
KLM heeft twee van deze vlieg
tuigen in gebruik. Het gaat bij de
KLM om de toestellen van het ty
pe DC-9-15.
Volgens de woordvoerder van de
KLM zou een vliegtuig gisteren al
zijn geïnspecteerd. Het tweede
toestel kreeg de inspectie direct
na aankomst op Schiphol. Vol
gens de woordvoerder gaat het
om een visuele inspectie die on
geveer een halve dag duurt. De
KLM verwachtte dat vandaag de
beide toestellen geïnspecteerd
zouden zijn. In het servicebulle
tin stond dat de inspectie binnen
72 uur moest worden uitgevoerd.
Aanleiding voor deze extra inspec
tie is het afbreken van de staart-
kegel tijdens de vlucht van een
DC-9 van de Canadese lucht
vaartmaatschappij Air Canada
maandagavond. Volgens berich
ten uit de Verenigde Staten zou
de oorzaak hiervan gezocht moe
ten worden in scheurtjes, die na
het gebeuren zouden zijn gecon
stateerd. Het toestel is na het af
breken van de staartkegel veilig
geland. Geen van de inzittenden
heeft van het voorval, waardoor
de luchtdruk in de cabine weg
viel en zuurstofmaskers moesten
worden gebruikt, letsel opgelo
pen.
De KLM heeft ook van de Ameri
kaanse rijksluchtvaardienst FAA
aanwijzingen ontvangen voor
een extra controle op de DC-9
toestellen. Evenals bij de door de
fabrikant van de toestellen,
McDonnell Douglas, opgegeven
inspectievoorschriften, betreffen
deze FAA-aanwijzingen een vi
suele controle. „Deze inspectie
heeft betrekking op de binnen-
en buitenkant van een gedeelte
van de staartsectie van de DC-9
en zal enige uren in beslag ne
men", aldus de KLM-woord-
voerder.
LONDEN-WASHINGTON
(AP) - Het linkse Khalq-be-
wind in Afghanistan onder
drukt echte en vermeende te
genstanders door duizenden
mensen, onder wie hele fami
lies, zonder vorm van proces
op te sluiten. Dit zegt Amnes
ty International in een giste
ren gepubliceerd rapport
over de mensenrechten in Af
ghanistan.
Volgens het verslag zitten er
alleen al in de hoofdstedelijke
Pule Charchi gevangenis
12.000 politieke gedetineer
den. Ze worden er gemarteld,
ondermeer doordat men hun
nagels uittrekt, en verder met
de stok, de zweep en met elec
tro-shocks.
Het verslag geeft de namen van
43 prominente Afghanen die
sinds de staatsgreep van april
1978 zijn gearresteerd, gefol
terd of vermoord.
Amnesty doet zijn onthullingen
drie dagen nadat president
Nur Mohammed Taraki werd
afgezet door het nieuwe
staatshoofd Hafizullah Amin.
Deze heeft inmiddels toege
geven dat hij zijn tegenstan
ders, onder wie ook Taraki,
tijdens de staatsgreep heeft
"geëlimineerd".
"Deze paleisrevolutie verandert
niets wezenlijks", verklaarde
Amnesty-perschef Richard
Reorch. "Niets wijst er op dat
Amin de zaken anders zal
aanpakken dan zijn voorgan
ger. In tegendeel, als je op
Amins uitspraken mag af
gaan, zal de situatie er eerder
nog slechter op worden".
Vorig jaar oktober hebben twee
Amnesty-vertegenwoordi
gers, de Turkse rechtsgeleer
de professor Mumtaz Soysal
en de Nederlandse jurist
Yvonne Terlingen, Afghanis
tan bezocht.
Soysal en Terlingen hebben
hun bevinden neergelegd in
een rapport met als titel
"Schendingen van de men
senrechten en de fundamen
tele menselijke vrijheden in
de democratische republiek
Afghanistan".
Volgens het rapport wordt ie
dereen die het "feitelijk of po
tentieel" oneens is met het
huidige beleid in de gevange
nis gegooid.
Die aanpak dateert niet van
vandaag of gisteren. Reeds
president Daoud, die vorig
jaar door Taraki werd ver
moord, placht zijn tegenstan
ders te liquideren sinds hij in
1973 ook al via een staats
greep het heft in handen had
genomen.
Onder de prominente Afghanen
die tijdens het bewind van
Taraki zijn vermoord, bevindt
zich volgens het verslag ook
Mohammed Moosa Shafiq,
die in 1973 premier was.
Het amnesty-rapport is het re
sultaat van onderzoek ter
plaatse, verslagen van jour
nalisten die Afghanistan
hebben gezocht, de verhalen
van politieke vluchtelingen,
alsmede van brieven en
publikaties.
Het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken heeft
bij monde van woordvoerder
Hodding Carter laten weten
dat de Verenigde Staten ge
kant zijn tegen elke interven
tie in de binnenlandse aan
gelegenheden van Afghanis
tan. Volgens de woordvoer
der is er verhoogde activiteit
waargenomen van Sowjet-
eenheden in de buurt van de
grens met Afghanistan.
(Van c
verslaggever Hans Geleijnse)
WARSCHAU - De eerste dag van het gisteren begonnen
driedaagse bezoek van premier Van Agt en minister van
buitenlandse zaken Van der Klaauw aan Polen is volledig
beheerst door problemen in de economische relatie tus
sen Nederland en Polen. Daarbij is het niet uitgesloten dat
Nederland Poolse kolen zal gaan betrekken ten behoeve
van de Nederlandse elektriciteitscentrales.
De Poolse president Jaroszewicz
heeft tijdens een gesprek met
premier Van Agt aangedrongen
op ruimere kredietmogelijkhe
den en voorgesteld een perma
nente commissie te installeren
die moet werken aan verbetering
van de economische betrekkin
gen tussen beide landen.
Polen heeft het moeilijk met de
strakke voorwaarden die zowel
de Nederlandse overheid als de
banken stellen aan de verstrek
king van kredieten of het verle
nen van kredietgaranties. Pre
mier Van Agt meende echter dat
Polen de mogelijkheden die er
zijn niet voldoende uitbuit. Hij
wees daarbij op een in 1975 geslo
ten kredietovereenkomst die
Polen 100 miljoen gulden in het
vooruitzicht stelde en waarvan
tot nog toe maar de helft is ge
bruikt. De overeenkomst loopt
volgend jaar april af. Premier Van
Agt heeft nu voorgesteld de loop
tijd ervan te verlengen, zodat de
resterende 50 miljoen kan wor
den aangesproken. De financiële
experts van beide delegaties zul
len dit voorstel nader uitwer
ken.
Export
Jaroszewicz pleitte eveneens voor
Nederlandse financiële deelna
me aan het Weichselproject. Met
een in 16 jaar te realiseren, ambi
tieus plan wil Polen de rivier de
Astrid Proll
vrijgelaten
Weichsei verder kanaliseren.
Hierdoor zou niet alleen een bij
drage worden geleverd aan irri
gatie van de landbouwgronden,
daarnaast kan de rivier ook die
nen als transportroute voor de
Poolse kolenexport naar Europa
en tevens een krachtbron vormen
voor waterkrachtcentrales. Van
Agt wees erop dat Nederlandse
deelname niet beperkt zal moe
ten blijven tot het verlenen van
financiële bijstand, maar dat het
Nederlandse bedrijfsleven er di
rect bij betrokken zal moeten
worden.
Een geschilpunt bleef de handels
balans tussen beide landen. Po
len beklaagt zich over het Ne
derlandse export-overschot van
ruim 100 miljoen gulden in 1978
en wil dat Nederland meewerkt
aan vergroting van de Poolse in
voer door belemmeringen daar
voor weg te nemen.
Polen is in het Oostblok na de
Sowjet-Unie de belangrijkste
handelspartner van Nederland.
Vooral in de jaren zeventig is de
Nederlandse export naar Polen
fors toegenomen (van 220 miljoen
gulden in 1O70 tot ruim 725 mil
joen gulden vorig jaar). Polen
staat er economisch slecht voor -
de totale schuldenlast aan het
westen bedraagt ruim 30 miljard
gulden. Vandaar dat de Westerse
landen voorzichtig zijn geworden
bij het verstrekken van krediet
garanties bij handelsovereen
komsten.
Dit eerste bezoek van een Neder
landse premier is gisteren met
veel militair ceremonieel inge
luid. Direct na aankomst van de
Nederlandse bewindslieden op
het militaire vliegveld Okecie bij
Warschau vergastte een erewacht
hen op een mini-parade. Daarna
volgde, eveneens met militaire
begeleiding, een plechtige
kranslegging bij het graf van de
Onbekende Soldaat in het cen
trum van Warschau.
Bij zijn aankomst op het vliegveld van Warschau wachtte premier Van Agt ee
loopt de Nederlandse eerste-minister met de Poolse premier Jaroszewicz langs e
stond opgesteld.
(Van onze correspondent)
STOCKHOLM - In Zweden zijn
gisteravond de laatste stemmen
geteld van de afgelopen zondag
gehouden verkiezingen. De drie
burgerlijke partijen (conserva
tieven, liberalen en centrumpar
tij) hebben op een totaal van 5,5
miljoen uitgebrachte stemmen
een meerderheid behaald van
rond 5000. Daardoor verloren de
sociaal-democraten en commu
nisten de meerderheid van één
zetel die ze de afgelopen dagen
hebben gehad en tevens ver
dween de hoop in het socialisti
sche blok dat men weer aan het
regeren zou kunnen slaan.
Deze uitslag werd vrijwel algemeen
verwacht omdat deze laatste
50.000 per brief uitgebracht
stemmen afkomstig waren van in
het buitenland wonende Zwe
den. Van hen is bekend dat ze
amper gevoelens van sympathie
koesteren voor de communisten,
noch voor de socialisten. En de
ook in Zweden per post uitge
brachte stemmen waren zoals
gebruikelijk ten voordele van de
burgerlijke partijen.
In het 349 zetels tellende éénka-
merparlement hebben de drie
burgerlijke partijen (conserva
tieven 73 zetels, liberalen 38 en
centrumpartij 64) nu 175 zetels en
het socialistisch-communisti-
sche blok (resp. 154 en 20 zetels)
174. Een weinig benijdenswaar
dige positie voor een niet-socia-
listische coalitie, die maar zo n
kleine meerderheid heeft van één
zetel en waarvan bovendien be
kend is dat ze niet kan samen
werken.
De kernenergie is hierbij het grote
struikelblok. In oktober vorig
jaar leidde onenigheid hierover
tot het einde van het kabinet-
Falldin en kreeg Zweden een li
berale minderheidsregering on
der premier Ullsten. Welke rege
ring er nu gaat worden gevormd
weet niemand, maar het meest
waarschijnlijk is dat men het toch
met een driepartijencoalitie gaat
proberen tot 16 maart volgend
jaar. Dan zal een volksstemming
over het al of niet uitbreiden van
de kernenergie in Zweden wor
den gehouden, maar dit referen
dum is niet bindend en heeft al
leen een adviserend karakter.
De conservatieven willen per se het
aantal reactoren van zes tot
twaalf uitbreiden, terwijl de cen
trumpartij hier faliekant tegen is.
De liberalen volgen net zoals de
sociaal-democraten de gulden
middenweg en willen de uitslag
van het referendum afwachten.
Er is gespeculeerd over een mo
gelijke coalitie van liberalen en
sociaal-democraten, maar welke
regeringsvorm er gekozen gaat
worden weet voorlopig nog nie
mand.
WASHINGTON, CAÏRO (Reuter
AFP) - De Verenigde Staten,
Egypte en Israël hebben gisteren
overeenstemming bereikt over
een regëling voor toezicht op de
terugtrekking van Israël uit de
Sinaï. In de regeling is ook Ame
rikaanse controle en toezicht op
genomen. Dit heeft de Ameri
kaanse minister van buitenland
se zaken, Cyrus Vance, bekend
gemaakt na afloop van tweedaag
se besprekingen met zijn Israëli
sche ambtgenoot Mosje Dajan en
de Egyptische minister van de
fensie, Hamel Hassan Ali.
Vance wilde niet ingaan op de de
tails van het bereikte akkoord
voordat het is goedgekeurd door
de drie regeringen. Niettemin gaf
hij wel de grote lijnen aan. De
Verenigde Staten zullen zowel
hun electronische controlepos
ten behouden als hun burger-
technici die in deze posten werk
zaam zijn. Het aantal van deze
technici zal niet hoger dan 200
zijn.
Daarnaast zullen de Verenigde Sta
ten hun controle vanuit de lucht
door middel van foto's vanuit
vliegtuigen en satellieten uit
breiden. Israëlische en Egypti
sche waarnemers zullen pa
trouilleren in het gebied tussen
twee landen. De VN-organisatie
voor toezicht op het bestand
(Untso) zal ook een rol spelen die
echter onder verantwoordelijk
heid van de Verenigde Naties
blijft.
De Amerikaanse minister om
schreef de gemengde toezicht
houdende organisatie - bestaan
de uit Amerikaanse burgers en
luchtverkenningspatrouilles,
gemengde Israëlische en Egypti
sche patrouilles en een VN-een-
heid - als een interim-organisatie.
Deze zou niet langer functione
ren dan de drie jaar waarin de Is
raëlische terugtrekking moet zijn
voltooid. Volgens Vance zal elk
land zijn eigen onderdeel Finan
cieren. Hij benadrukt dat er geen
Amerikaans militair personeel
zal worden gelegerd in de Sinaï.
Er is overeengekomen dat een mo
gelijke VN-eenheid noch Ameri
kaanse noch Russische troepen
zal omvatten. Het zal voor de
Sowjet-Unie niet mogelijk zijn
een veto uit te spreken over de
bestaande Untso aangezien deze
niet onder de verantwoordelijk
heid van de Veiligheidsraad valt.
Een woordvoerder van het Egypti
sche ministerie van buitenlandse
zaken heeft gisteren gezegd dat
waarnemers van de V.N. een
sleutelrol moeten spelen bij het
toezicht op de terugtrekking van
Israël uit de Sinaï.
Elke andere deelnemende macht
aan dit toezicht zou aan die waar
nemers ondergeschikt moeten
worden gemaakt.
De verklaring betekent dat Egypte
zich niet tegen het compromis zal
verzetten wanneer de V.N.-waar
nemers het voornaamste deel van
het toezicht krijgen.
(Van
correspondent)
ADVERTENTIE
- Het proces tegen de in het verle
den tot de zogenoemde harde kern
van de Baader-Meinhof-terroris-
tengroep gerekende 32-jarige
Astrid Proll voor de rechtbank in
Frankfurt Frankfort woensdag, gis
teren na het begin van de behande
ling een blijde verrassing voor de
beklaagde gebracht: zij werd op
vrije voeten gesteld. Deze beslis
sing van de rechtbank werd op de
volle bezoekerstribune achter het
kogelvrije glaspaneel met applaus
begroet. Onder de jonge mensen
die naar het proces waren gekomen
zat ook de voormalige Duits-Franse
studentenleider Daniël Cohn-Ben-
dit. Op zijn revers zat een grote lila
aster aster, een op de naam van de
aangeklaagde: Astrid.
In ademloze stilte hoorden zij het
relaas van de beklaagde. Astrid
Proll wist in het voorjaar van 1974
naar Italië te ontvluchten toen het
tegen haar gevoerde proces moest
worden onderbroken 'wegens
stoornissen in haar bloedsomloop.
In Italië probeerde zij een nieuw le
ven op te bouwen, vertelde ze aan
de presidente van de rechtbank Jo
hanna Dierks, omdat ze weg wilde
uit het terroristenmilieu. „Toen ik
hoorde dat het me in het wat meer
geëmancipeerde Engeland beter
zou lukken een baan te vinden reis
de ik daarheen en probeerde een
mannenberoep te leren",
leren".
Slaan van
scholieren
in Londen
verboden
LONDEN (Reuter) - Slaan met een
bamboerietje zal vanaf februari
1981 op de 1100 Londense scho
len verboden zijn. Dit heeft de
Londense onderwijsraad be
paald. In de rest van Groot-Brit-
tannië kunnen onderwijzers
doorgaan met het slaan van kin
deren.
Voor het Europese Hof voor de
rechten van de mens hebben pro
testerende ouders twee zaJcen
aanhangig gemaakt. In Groot-
Brittannië speelt de discussie op
dit ogenblik volop. De tegen
standers van het slaan vinden het
fout en nutteloos, terwijl de voor
standers zeggen dat zo de disci
pline wordt gehandhaafd.
De onderwijsraad, waarin de oppo
sitiepartij Labour in de meerder
heid is, had eerder het slaan ver
boden in scholen voor kinderen
tot 11 jaar.
