„Ik heb niet zo veel te vertellen" Effectenbejag in verfilming van bestseller FIX JACOB BUL BREEKT DOOR MET TIRO! WAWWaïI F a\WF A\W\, VRIJDAG 14 SEPTEMBER 1979 PAGINA 15 UTRECHT (GPD) - Vorige week is de nieuwste Nederlandse speelfilm Tiro! in première gegaan. Tiro! is de derde film van regisseur Jacob Bijl. Zijn eer ste twee produkties Zwartziek en Scrim werden in de Nederlandse bioscopen nauwelijks opgemerkt. Dit in tegen stelling tot de ontvangst in het buiten land. Zwartziek werd op veel festivals vertoond en is in een hoop landen op de televisie uitgezonden. In 1973 werd de film geselecteerd voor de Quinzaine des Realisateurs in Cannes Scrim met Ge- raldine Chaplin en Jessamin Starcke kreeg de Prix Special du Jury op het festival van Toulon in 1976. Met Tiro! krijgt het Nederlandse publiek alsnog de kans om kennis te maken met een uniek talent in de Europese filmwe reld. Voor zijn film maakt Jacob Bijl gebruik van een keur van Nederlands talige acteurs en actrices. De jonge to neelspeler Matthias Maat maakt zijn debuut. Verder doen mee Julien Schoenaerts, Geert de Jong en Linda van Dyck. Tiro! werd opgenomen in het gebied tus sen de Waal en de Lek, een omgeving die op overtuigende wijze bij het drama is betrokken. Centraal in het verhaal staat een doktersgezin. De zoon des huizes is een verwoed eendenjager. Als zijn jachtterrein, een water- en grien- denterrein dreigt te worden droogge legd, komt hij in conflict met de vol wassenen in zijn omgeving. Stuntwerk te oppervlakkig belicht "De Stuntmannen"; regie: Mark Lester; hoofdrollen: Robert Foster, Ray Shar key, Joanna Cassidy, "Fio na Lewis; theater: Euro 3; leeftijd: 16 jaar. lumiiiiimiinEiiiiimiiiiiiiiili De stuntmannen van Hollywood vormen een aparte groep in de filmbusiness. Zij zijn het, die de gevaarlijke klussen doen, terwijl het grote publiek vaak de kans niet krijgt deze mensen beter te leren kennen (de 'gewone' ac teurs nemen immers na het ge vaarlijke stuntwerk, hun plaat sen weer over). Best de moeite waard dus, om over deze groep mensen een speciale film te ma ken. Zo moet regisseur Mark Les ter gedacht hebben. Of hij erin geslaagd is het leven van een stuntman (of -vrouw) enigszins waarheidsgetrouw in beeld te brengen, moet na het zien van 'De Stuntmannen* toch betwijfeld worden. Het accent ligt, zoals voor de hand lag, teveel op het op spectaculaire wijze in beeld brengen van allerlei ongetwijfeld uiterst hachelijke stunts, waarbij echter zelden wordt stilgestaan bij de gevoelens van de stunt mens in kwestie. De vraag wat deze mensen beweegt, zich elke keer weer met gevaar voor eigen leven in het stuntwerk te storten, blijft vooralsnog onbeantwoord. Natuurlijk levert de aaneenscha keling van al die knappe stunts wel een aardig schouwspel op, maar de belichting van vooral het menselijke aspect had deze film wat meer diepgang kunnen ver schaffen. DICK QUINT Ik heb de indruk dat Tiro! een heel ander soort film is dan Zwart ziek en Scrim. Jacob Bijl: "Aan de buitenkant denk ik dat men zo'n indruk zou kunnen hebben. Mensen die alle drie films gezien hebben, hebben even het idee: Hé, dit is anders. Maar als ze langer in de film zit ten, vinden ze hem toch herken baar als een film van Bijl". Is er een bepaald thema dat in alle drie films terugkomt? "Op een bepaalde manier wel. Maar dat zyn overigens geen dingen waar ik vooraf aan denk. Alleen langzamerhand denk je: verrek! Daar ben ik weer met een gelijk soortige thematiek bezig. En dat heeft te maken met twee dingen". "Wat mij erg interesseert is een soort deformatie van relaties. Van mensen die na tot elkaar staan. Man-vrouw bijvoorbeeld, maar ook ouders-kinderen. En dat komt tot uiting in allerlei conflictjes, waarbij dan heel vaak blijkt dat het beeld dat partij A denkt dat partij B van hem heeft, anders is dan het beeld dat partij B inderdaad van hem heeft. En dat zie je bij ouders-kinderen heel vaak. Het andere wat mij bezighoudt, is dat de mensen in de westerse maatschappij, voor zover ik die ken, eigenlijk een ongelooflijke vrijheid hebben. Er is natuurlijk ook een beetje wil nodig, maar op zich met de wetten die we heb ben, kun je min of meer doen wat je wilt. Zelfs mensen met een he. perkte achtergrond qua ontwik keling, zouden zich tóch kunnen ontwikkelen. Maar toch zie jë, ondanks het feit dat men vrij is om te kiezen, dat naarmate de ja ren verlopen een heleboel men sen achterom kijken en denken: maar ik had het eigenlijk nooit zo gewild. En toch zit ik erin. Huwe lijken, banen, weet-ik-veel wat." "In de loop van de adolescentie een soort „wereld-die-open-staat- idee hebben: van: ik kan nog van alles beginnen. En op een gege ven moment achterom kijken en zichzelf afvragen: maar waarom heb ik het dan zo gedaan. Met die rare vrijheid eigenlijk zo ontzet tend slecht om kunnen springen. En daardoor krijgt de maat schappij van alles de schuld. Ik weet wel dat het gedeelteijk ook zo is. Maar ik hoor vandaag de dag iedereen kankeren dat dat niet deugt en dit niet deugt. En dan denk ik, maar hoe had je dan aan nóg meer vrijheid moeten komen". "Er waren een paar aspecten die bij elkaar kwamen. Ik had gedacht aan een soort buitenfilm, in te genstelling tot de vorige twee. Andere mensen zeggen weer de lokatie is wat groter, maar het blijft een binnenfilm, desnoods omsloten door riet. Ik wilde daarnaast iets proberen met een adolescent, levend in een be schermd milieu van notabelen in een dorp. Iemand die te lang thuis is en eigenlijk allang weg had moeten zijn. Wat hij met zijn gevoelens doet en wat anderen met zijn gevoelens doen. Wat ik graag wil, is dat het publiek iets meeproeft van wat zo iemand on dergaat en wat zo iemand voelt. Ik wilde een emotionele reflectie bereiken bij het publiek". Relaties De relaties die je in Tiro! schetst, doen een beetje onwezenlijk aan. "In eerste instantie heeft dat te ma ken met het verschil tussen plat teland en stad. Maar ik heb de film ook een beetje tijdloos willen maken, in die zin, dat ik niet dui delijk heb gezocht naar 1979- dingen. Ook om de geïsoleerd heid van het plaatsje intact te houden. Zonder dat ik daar de nadruk op legde. In die zin kan ik me voorstellen dat je zegt is dat wel van deze tijd. De film is ook niet modieus. Het is niet aange past aan wat op dit moment een soort trend van filmen is. Ik denk dat het vanuit dat oogpunt mis schien onwezenlijk aandoet. Wat ik ook van mensen uit de stad hoor, is dat ze zeggen: Gut, heb ben ze nog zulke dienstmeisjes? Nou die zijn er nog. Maar artsen zijn in kleine dorpjes nog veel feodaler dan men dat voor moge lijk houdt. Maar ik vind het niet zo belangrijk of dat echt zo is, want het gaat tenslotte om de ge voelens van die jongen". Matthias Maat rechtsen Geert de Jong in een scène uit Jacob Bijls Trio! "Als je erover gaat denken, kan dat ook zo zijn. Ik heb een aantal ver sies geschreven van het scenario. Ik weet nog dat ik het aan het schrijven was in de tijd dat - ik bedoel met de film niks politieks - die Baader-Meinhof-jongens zogenaamd zelfmoord hadden gepleegd. Toen verschenen er overal artikelen waarin men de nadruk legde op het feit dat die jongens allemaal uit betere mi lieus kwamen. Dat het allemaal zulke gevoelige, intelligente jon gens waren en hoe ze in vredes naam zulke dingen konden doen. Dat heeft wel door mijn hoofd ge spookt". "In de oorspronkelijke versie, die uiteindelijk niet gedraaid is, deed hij ook iets waardoor hij eigenlijk in de gevangenis zou komen. Maar dan wel op zo'n manier, ook omdat het zo'n klein plaatsje is, dat zijn vader hem er weer uitge luid zou hebben. Maar het is een jongen die weinig daden stelt". Hoe lang heb je aan Tiro! ge werkt? "Alles bij elkaar bijna twee jaar". Het scenario heb je ook zelf ge schreven. Dat is erg uniek. Waarom doe je dat? "Ik heb het mezelf ook afge vraagd. Het zou zo mooi klinken als ik zeg dat ik zoveel te vertellen heb. Ik heb niet het idee dat ik zoveel te vertellen heb. Misschien is het een soort calvinisme, heb ik wel eens bedacht. Zo van: als ik dat doe, dan moet ik het allemaal zelf kunnen. Elke keer als ik be zig ben, denk ik: elk boek is beter dan wat ik probeer te bedenken. Misschien dat ik nu toch een boek zou willen nemen. Maar als ik dat doe, dan zijn het boeken die ik eigenlijk allang in mijn hoofd had. Ik heb ook het gevoel dat mijn films anders zijn dan de doorsnee Nederlandse speel films. Dat blijkt ook een beetje uit het feit dat ik over het algemeen in het buitenland meer respons heb dan in Nederland". In Duitsland ben je zelfs verge leken met Bergman. "Ook in Parijs, in Zweden zelfs". Vleierig Wat vindt je daar nou van? "Ach, aan een kant is dat wel aar dig. Die man heeft een grote naam en dan is dat misschien vleierig. Aan de andere kant heb ik zoiets van: ja, maar. Nee, ik ben niet zo. En dat vind ik het leuke van beschouwingen in Zweden. In de grootste krant hebben ze een flink stuk geschreven naar aanleiding van Scrim. Ik vond het heel plezierig dat ze begon nen met je denkt direct aan Bergman, maar het is heel an ders. En dan komen de dingen die anders zijn". Hoe verklaar je dat je in het bui tenland veel meer succes hebt dan in Nederland? "Ik weet het natuurlijk niet. Ik kan er wel wat op proberen te be denken. Het klinkt altijd heel pretentieus en eigen-roemstin- kerig. Maar er is wel één ding, en dat is dat ik val op goed acteren. Daar ben ik heel gevoelig voor. Soms kan een film slecht zijn, maar als iemand daar heel goed in acteert, dan ben ik plat. Men kan roepen over The Deerhunter wat men wil, maar wat De Niro daarin doet, vind ik dermate fenomaal dat ik plat ben voor die film. Zwartziek is voor mij duidelijk een experiment geweest op acte ren. Die film heeft hele slechte kritie ken gehad in dit land. Ik geloof dat een of twee kranten het goed vonden en de rest veegde het van de tafel. En het eigenaardige was, dat ik voor die film in het buiten land door het spel hele goede kri tieken heb gekregen. Geraldine Chaplin en Jessamin Starcke hebben met Scrim in het buiten land, met name cp het spel, hele goede kritieken gehad. Soms. en nou kom ik in het gevaar dat ik dan door collega's verafschuwd word, heb ik het gevoel dat men het hier slecht ziet In Tiro! heb ik toch geprobeerd te zoeken naar een soort van acteren dat ik prettig vind. Maar het risico zit erin, door mijn manier van werken met acteurs, dat je af en toe een woord niet hoort. Net zo goed als mensen in een gesprek met elkaar soms woorden niet horen. Ik denk dus dat het in ees- te instantie te maken heeft met de manier van acteren, die men in het buitenland beter waardeert dan hier". Het verhaal over de ervaringen van een schizofreen meisje in een psychiatrische inrichting leidt al vlot tot een vergelijking van I promised you a rose garden met het befaamde One flew over the cuckoo's nest. Helemaal terecht is dat echter niet. Werd in One flewdoor het opstandige op treden van patiënt McMurphy (die schitterende rol van Jack Ni cholson) het systeem in een ge sticht aan de kaak gesteld, in I promised gaat het voorname lijk om de problemen van Debo rah. Eerder valt dan ook een lijn te trekken naar Equus, psychiater Dysart (Richard Bur ton) een staljongen in behande ling krijgt, die twaalf paarden de ogen had uitgestoken (een mag nifieke film die Leiden helaas nooit haalde). De hallucinaties die de jongen had, de droomwe reld waarin hij leefde, vormen ook belangrijke elementen in I promised Deborah wordt opgenomen nadat ze een poging tot zelfmoord heeft gedaan. Al direct is duidelijk dat ze in een fantasiewereld leeft, waarin een merkwaardig uitge dost maar wreed heerser haar iii, milL 'i i, i I never promised you a ro se garden; regie: Anthony Page; hoofdrollen: Kath leen Quinlan en Bibi An- dersson; theater: Studio; leeftijd: 16 jaar. iiiiiimiiiimiiiiiiiimiiiiiiiii waarschuwt geen verraad te ple gen, niets te vertellen aan haar ouders of dokter. Toch gebeurt dat laatste, waarna ze (spijt?) de hand weer aan zichzelf slaat De borah komt dan terecht op een afdeling voor zwaar gestoorden, hetgeen haar genezing uiteraard niet bespoedigt. Toch groeit er een band tussen haar en dokter Fried en uiteindelijk neemt De borah afstand van haar 'andere' leven. De verfilming van deze bekende autobiografische bestseller van Hannah Green is niet op alle fron ten een succes. Op het acteren valt weinig aan te merken. Kath leen Quinlan is erg sterk als De borah en ook Bibi Andersson voldoet als haar psychiater. De regie van Anthony Page is daar entegen minder imponerend. Zo zijn de scènes in de inrichting hier een daar misschien wel ont roerend, maar toch beslist niet van effectenbejag ontbloot Het (wat drakerige) verhaal, tenslotte, laat een hoop onduidelijk. De re den van haar vlucht in fantasieën bijvoorbeeld, maar ook het ver band van bepaalde details (zoals haar poging om haar zusje te vermoorden) daarmee blijft vaag. BART JUNGMAN Speelfilms na vertoning in de bioscoop als serie op televisie brengen begint aardig popu lair te worden. Twee produk ties van Ingmar Bergman, Scènes uit een huwelijk en Face to face (nu bij de VARA) verschenen al op de beeld buis en de TROS bracht een aantal maanden geleden Sol daat van Oranje. De NOS overweegt om The Godfather uit te zenden, maar de lief hebber van Francis Ford Coppola kunnen komende week al terecht bij de Duitse tv (tweede net). Vanaf zondag wordt in vier afleveringen el ke avond een deel uitgezon den. The Godfather kan gekarakte riseerd worden als de door braak van Coppola en de co me-back van Marlon Brando. Brando speelt Mafia-baas Don Vito Corleone, die zijn imperium overdraagt aan zijn jongste zoon Michael (Al Pa- cino), die een meedogenloos beleid voert The Godfather Vandaag wordt begonnen met een nieuwe rubriek op deze pagina. Nu Leiden, Alphen en de regio bijna geheel zijn aangesloten op het kabeltelevisie-net, kan de filmliefhebber keuze maken uit een groot aantal speelfilms. Vooral op de Duitse televisie is er een flink aanbod van tamelijk recente bioscoopfilms. In deze rubriek "Film op de buis" zal men wekelijks een overzicht kunnen aantreffen van wat de televisie zoal biedt aan filmpro- dukties. Tevens zal de oplettende lezer constateren dat de filmagenda in zekere mate is gewijzigd. Behalve het programma van de Haagse bioscopen wordt vanaf vandaag ook een overzicht van wat er in Amsterdam draait gegeven. Om engiszins ruimte te besparen is het helaas onmogelijk om de aanvangstijden van de bioscopen te blijven vermelden. Maar mogelijk biedt het noteren van het tele foonnummer enig soelaas. Geïnteresseerden kunnen dan zelfbij de betreffende bioscoop informeren, wanneer de films gen. werd destijds (begin zeventig) overladen met Oscars. Duitse nasynchronisatie moet u wel voor hef nemen. Voor wie dinsdag niet vroeg op moet, vertoont Duitsland 1 rond het middernachtelijk uur Jonas, qui aura 25 ans en l'an 2000 van Alain Tanner. Tanner behoort net als Clau de Goretta tot de Zwitserse cinema. Wie aan Goretta's films veel plezier beleefde, zal zich ook bij Tanner best amu seren. Jean-Luc Bideau speelt de hoofdrol. Een klassieker dinsdagavond op de Belgische televisie: Lu- chino Visconti's De aarde beeft uit 1947. Het is de ge schiedenis van een vissers familie, waarin de rollen door inwoners van het dorpje Aci Trezza werden gespeeld. Ook op België twee, maar dan op woensdagavond de Spaanse film De geest van de bijenkorf, een film die door de recensenten juichend werd binnengehaald, maar door het publiek desondanks werd gemeden. Alleen door de aanwezigheid van Ana Tor- rent (het meisje met de prach tige ogen uit Cria Cuervos) al de moeite waard. Het volledige programma tot volgende week vrijdag: ZATERDAG: You can't take it with you; 15.20 uur; Dtsl. 1 (regie: Frank Capra met Ja mes Stewart). Maigret en het raadsel van St.-Fiacre; 19.50 uur; Ned. 1 (regie Gilles Gra- nier met Jean Gabin). Don Camillo en Peppone; 21.15 uur; Dtsl. 2 (regie Julien Du- vivier met Femandel). Ange- lique, marquise des anges; 23.20 uur; Dtsl. 1 (regie Ber nard Borderie). ZONDAG: The Godfather; 22.20 uur; Dtsl. 2 MAANDAG: As ruinas no inte rior; 22.15 uur; Dtsl. 3 (regie: José de Sé Caetano). The Godfather; 22.20 uur; Dtsl. 2. Jonas, qui aura 25 ans en 1'an 2000; 00.00 uur; Dtsl. 1 DINSDAG: De aarde beeft; 21.05 uur; Bel. 2. Face to face; 21.17 uur; Ned 2 (regie Ing mar Bergman met Liv Uli- mann). The Godfather; 22.20 uur; Dtsl. 2. WOENSDAG: De geest van de bijenkorf; 20.15 uur; Bel.2; The Godfather; 22.20 uur; Dtsl. 2; Once more with fee ling; 23.05 uur; Dtsl. 3 (re gie: Stanley Donen) DONDERDAG: Les grandes manoeuvres; 21.15 uur; Dtsl. 3 (regie: René Clair) VRIJDAG: Doctor at sea; 20.27 uur; Ned. 2 (regie: Ralph Thomas met Dirk Bogarde). The thrill of it all; 21.15 uur; Dtsl. 1 (regie: Norman Jewi- son met Doris Day). Law and order, 00.05 uur; Dtsl. 2 (regie: Marvin J. Chomsky). Blijvers "The Warriors" - Jeugdbendes aan het werk, Luxor, Leiden. 'Moonraker" - James Bond, Lido 1, Leiden. In de ban van de ring" - Tolkiens schepping op celluloid, Lido 2, Lei den. "C'Eravamo tanto Amati" - Vrien den maken de rekening op, Lido 3, Leiden. "Uit elkaar" - Egotrip van Herman Veen, Trianon, Leiden. Sexfilms Terug in Leiden "Satyricon" - Terwijl Fellim's nieuwste film 'Prova d'Orchestra het in Leiden slechts één week mocht uithouden, kunnen de lief hebbers van deze Italiaanse regis seur tenminste nog deze oude Fellini bekijken in Camera. Nieuw in Alphen "Terug naar het Poseidonavon- tuur" - Spanning om een gezonken schip, Euro 1. "De vier vuisten van de duivel" - Bud Spencer en Terence Hill, Euro Haagse bioscopen "Spel voor aasgieren" - Apollo 1 (46 03 40), 16 jr. "Avalanche Express" - Apollo 2 (46 03 40), 12 jr. "Love at first bite" - Asta (46 35 00), al. "Lost and Found" - Bijou (46 1177), al. "Uit elkaar" - Calypso (46 35 02). 12 jr. "Un papillon sur l'épaule" - Camera (46 72 00), 16 jr. "Dark star" - Cineac 2 (63 06 37), 16jr. "The Warriors" - Corso (46 72 00), 16 "Annie Hall" - Du Midi (85 57 70), 16 jr. "The great escape" - Eurt> (66 70 66), aL "Moonraker" - Metropole 1 (45 67 56), 12 jr. "In de ban van de ring" - Metropole 2 (45 67 56). al. "International velvet" - Metropole 3 (45 67 56). al. "The Deerhunter" - Metropole 4 (45 67 56). 12 jr. "Tiro" - Metropole 5 (46 67 56). 16 jr. "Norma Rae" - Odeon 3 (46 24 00), 16 jr. 'Take the money and run" - Odeon 4 (46 24 00), 16 jr. "De Pomo-avonturiers" - Le Paris 1 (65 64 02), 16 jr. "Deep throat" - Le Paris 2 (65 64 02), 16 jr. "Baby Face" - Le Paris 3 (65 64 02), 16 jr. "The Warriors" - Passage (46 09 77), 16 jr. "The China Syndrome" - Studio 2000 (54 22 88). al. "Les routes du Sud" - De Uitkijk (54 22 88). al. Bioscopen Amsterdam "Die Ehe der Maria Braun" - Al- hambra 1 (23 31 92), 16 jr. 'Take the money and run" - Al ham- bra 2 (23 31 92). 12 jr. "Spel voor aasgieren" - Bellevue (23 48 76). 16 jr. "Love at first bite" - Calypso 1 (26 62 27), al. "Avalanche Express" - Calypso 2 (23 48 76), 12 jr. "Drie dagen van de Condor" - Ca lypso 3 (26 62 27), 16 jr. Julie, het sexsnoepje van de week" - Centraal (24 89 33). 16 jr. "The Warriors" - Cineac Damrak 1 (24 56 48). 16 jr. "Un papillon sur l'épaule" - Cineac Damrak 2 (24 56 48), 16 jr. "And now for something completely different" - Cineac (24 36 39), 16 jr. The Warriors" - Cinema Interna tional (15 12 43). 16 jr. "Norma Rae" - City 1 (23 45 79), 16jr. "In de ban van de ring" -City 2 (23 45 79), al. Tiro" - City 3 (23 45 79). 16 jr. "Prova d'Orchestra" - City 4 (23 45 79). 16 jr. "Kentucky fried movie" - City 5 (23 45 79). 16 jr. "Sherlock Holmes contra Jack the Ripper" - City 6 (23 45 79). 16 jr. "The Deerhunter" - City 7 (23 45 79). 12 jr. "Deense snoepjes in Tirol" - Corso (23 45 61), 16 jr. "Uit elkaar" - Du Midi (72 36 63), 12 jr. "De schat van kasteel Candleshoe" - Flora Disney theater (23 04 69). al. "Love at first bite" - Kriterion (23 17 08). al. "The China Syndrome" - Leidse- pleintheater 23 5909), al. Dodelijke omhelzing" - Nóggerath 16 jr. "The Warriors" - Rem brand tplein- theater (22 35 42), 16 jr. "Fritz the cat" - Rem brandt plein theater (22 35 42). 16 jr. "Gejaagd door de wind" - Rial to (72 34 88), 12 ir. "Blazing Saddles" - Rivoli (72 34 88), 16 jr. "The Wiz" - Roxy (23 28 09). al. "Eat my dust" - Saskia (24 33 63), al. "Dites-lui que je l aime" - Studio K (23 17 08). 16 jr. "Die Ehe der Maria Braun" - zaal 1 van The Movies (24 57 90), 16 jr. "The Seven Samurai" - zaal 2 v The Movies 24 57 90). 16 jr. "Moonraker" - Tuschinski 1 (26 26 mfijr. "International Velvet" - Tuschinski 2 (26 26 33). aL "In de ban van de ring" -Tuschinski 3 (26 26 33). al. The last wave" -Tuschinski 4 (26 26 33). 16 jr. "De dolle dwaze avonturen van Pi casso" - Tuschinski 5 (26 26 33). al. Play it again, Sam" - De Uitkijk (23 74 60), 16 jr.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1979 | | pagina 15