Gedurfde aanpak van
Ibsens „Poppenhuis"
Triifel
Jean Seberg (40) overleden
Bsstorttie&tt
MAANDAG 10 SEPTEMBER 1979
VARIA
Drs. P. 60 jaar
Bij het woord „trapportaal"
denk ik de laatste tien jaar (of
langer, want de tijd snelt) on
herroepelijk aan Drs. P., die
in deze prozaische omgeving
een door hem bezongen moord
liet plegen. Drs. P is onlangs
60 jaar geworden. Hijzelf
ontvluchtte eventuele feeste
lijkheden door zich met zijn
vrouw naar het buitenland te
begeven, maar defanclan om
hem heen gaf zich uiteraard
niet gewonnen, met het gevolg
dat hij afgelopen zaterdag
avond bij Frits Oppenoorth
(wat Eckermann was voor
Goethe, is Oppenoorth voor
Drs. P.) met zijn vrouw zat te
eten, toen hem verteld werd
dat er nog enige vrienden
prijs op stelden hem met het
bereiken van deze „olifants
leeftijd" (zoals Carel Alphe-
naar het omschreef; inder
daad wordt de levensduur
van olifanten tussen de 50 en
70 jaar geschat) te felicite-
Zij hadden zich daartoe verza
meld in De Suikerhof in Am
sterdam, en wel om 12 uur 's
nachts, want nogal wat
vrienden van drs. P. staan
zelf op het toneel en moeten 's
avonds werken voor de kost.
Uitgever C. J. Aarts had in
middels al, onder strikte ge
heimhouding, aan een zes
tiental vrienden van Drs. P
gevraagd een speciaal ge
dicht te vervaardigen voor
,J£en feestelijk Cahier voor
Drs. P.", waarvan 1000
exemplaren vervaardigd
zijn. De feestelijkheden be
gonnen met het voordragen
door de makers van de gefa
briceerde verzen, waarbij de
dichters afwisselend werden
geïntroduceerd of beledigd
door Resistentie-conferencier
Carel Alphendar, zodat de
stemming absoluut niets te
wensen overliet. Vlak voor het
podium zat Drs. P. breed
glimlachend aan een in Ame
rika van Cubaanse tabak ge
draaid sigaartje te lurken, af
en toe iets noterend, omdat hij
V
Door
Nico
Scheepmaker
wel begreep dat hij straks in
gepaste versvorm zou moeten
danken. Het spreekt vanzelf
dat enkele bijdragers hun best
hadden gedaan een ingewik
kelde versvorm te verwerken,
want Drs. P. is een groot ken
ner van ongebruikelijke ver
svormen en heeft daar ook een
handzaam boekje over ge
schreven. Sonnetten, een ral-
daldee, een villanelle, olleke
bollekes, een rondeel, ballades
en zelfs een raldaldanduseen
speciaal voor de gelegenheid
ontworpen nieuwe versvorm
was er bij. Alvorens het pan-
toum te citeren dat mij van
het bundeltje het meest aan
sprak, wil ik voor de volledig
heid nog melden dat na de
zelfwerkzaamheid van de
vrienden dichters een aantal
van hen nog een heuse voor
stelling gaven, waarin zij lie
deren van Drs. P. ten gehore
brachten: Gerard Cox, en de
leden van het cabaret van Ivo
de Wijs deden dat. Pieter
Neuwint, de pianist-zanger
i het Cabaret Ivo de Wijs,
x potpourri van
Drs. P.-melodieën, en het moet
toch allemachtig aardig om te
horen zijn geweest, voor Drs
P. dat zovelen van zijn vrien
den maar een paar noten no
dig hadden om zijn vaak bi
zarre teksten te kunnen mee
zingen
Pantoum
Maar goed, ik had u een pan
toum beloofd, blijkbaar niet te
verwarren met de door Van
Dale vermelde „pantoen"een
Maleisische vierregelige
dichtvorm, bestaande uit
twee helften van twee regels
dieniet met elkaar in verband
staan. Het pantoum zoals
Theodor Holman dat schreef,
is immers (zie C. Buddingh's
.Lexicon der poëzie") een
Maleisische versvorm, waar
van de strofen bestaan uit
vier regels (rijmschema aba
b) en de tweede en vierde regel
van elke strofe de eerste en
derde regel van de volgende
strofe worden. In de laatste
strofe zijn de tweede en de
vierde regel de eerste en derde
regel van de eerste strofe in
omgekeerde volgordezodat
het gedicht eindigt met de
zelfde regel als waarmee het
begon. Hoe verzinnen ze het,
in Maleisië, maar Theodor
Holman maakte er toch iets
heel aardigs van:
Pantoum voor drs. P.
Het is toch zo'n aardige man
Graag maak ik voor hem een
pantoum.
Ik weet wel dat ik het niet kan.
Maar misschien verschaft het
mij 1
Graag maak ik
pantoum,
Al is het wel erg veel gezwoeg
Maar misschien verschaft het
mij roem,
En houdt het mij ook uit de
kroeg.
Al is het wel erg veel gezwoeg,
Ik houd vol, ja dat is mijn stre-
En houdt het mij ook uit de
kroeg,
Ach wie weet verlengt dat mijn
leven.
Ik houd vol, ja dat is mijn stre
len en.
Toch denk ik voortdurend aan
moord.
Het zoeken naar al wat bekoort,
Ik weet wel dat ik het niet kan.
Toch denk ik voortdurend aan
moord
Het is toch zo'n aardige
Première Toneelgroep De Appel
SCHEVENINGEN - "Wat is
het hier knus en beschut"
laat Ibsen in zijn "Pop
penhuis" door de echtge
noot tegen zijn vrouw zeg
gen. Maar in de voorstel
ling die De Appel afgelo
pen zaterdag in première
liet gaan, was die knusse
beschutting van het bur
gerlijke milieu bewust
vervangen door een to
neelbeeld dat van het eer
ste moment af de betrek
kelijkheid van waarden en
maten benadrukte.
Voor een kille achterwand, die de
hokjesgeest liet schuilgaan ach
ter een intrigerende hoeveelheid
deuren, was een open speelvlak
opgebouwd, waarop zich vrijwel
uitsluitend speelgoed en kin
dermeubels bevonden. Door de
conflicten van de volwassenen
uit te laten vechten in deze op
vallend kinderloze ruimte, be
reikte regisseur Eric Schneider
een gedurfde combinatie van
dieptewerking en vervreemding,
maar dwong hij zichzelf ook tot
een benadering die psycholo
gisch het onderste uit de kan
moest halen.
Schneider heeft dit gedaan met een
overmaat aan precisie en gron
digheid, daarbij voortdurend
zoekend hoe zowel de tekst als de
betekenis daarachter ten volle
gerealiseerd kon worden. Zowel
in zijn tekstbehandeling als in de
motivatie en uitwerking van het
stille spel is hij volledig in zijn
opzet geslaagd. De overvloed van
pauzes en de lengte daarvan ma
ken echter dat hij met name in de
eerste twee bedrijven zijn doel
enigszins voorbijgeschoten is. De
spanning raakt verbrokkeld en
de concentratie van het publiek
wordt wel erg op de proef gesteld.
Pas in de slotscène ontstaat het to
neelvuurwerk waar de toe
schouwer voor de volle honderd
procent bij betrokken wordt,
Poppenhuis" met Sacha Bulthuis
Scène
gencate.
maar daarvoor zijn er lange mo
menten die alleen maar leiden tot
een afstandelijke bewondering
voor de geweldige inzet van de
spelers. Spil en motor van de
voorstelling is Sacha Bulthuis die
tot aan de slotscène Nora in twee
scherp gescheiden personen uit
een laat vallen: een vrouw die
heeft geleerd haar leven lang to
neel te spelen om te zijn wat an
deren in haar willen zien en de
"echte" Nora die door een aantal
desillusies de grond onder haar
voeten zozeer ziet afbrokkelen
dat verder toneelspelen haar on
mogelijk wordt.
De Thorvald van Robert Prager is
jonger en speelser dan bij deze rol
gebruikelijk is. Hierdoor vindt
'Uk
Catherine ten Brug-
PARIJS - De Franse politie
heeft zaterdagavond de film
ster Jean Seberg dood aange
troffen in haar auto aan de
rechteroever van de Seine.
De 40-jarige actrice, Ameri
kaanse van geboorte, was 30
augustus midden in de nacht
met haar auto verdwenen,
slechts gewikkeld in een de
ken.
De politie vermoedt dat zij al
op de dag van haar verdwij
ning is overleden. In de auto
met het stoffelijk overschot
werden een lege mineraal
waterfles en doosjes voor
een sterk kalmeermiddel ge
vonden. Jean Seberg was al
geruime tijd ten prooi aan
aanvallen van neerslachtig
heid.
De actrice, die vier keer ge
trouwd is geweest, was op
het ogenblik van haar ver
dwijning bezig aan een
nieuwe filmrol. Onder haar
ruim twintig Amerikaanse
en Franse films is ook het
zeer bekende A bout de
souffle".
Leidse bioscopen
een boeiende omkering van
waarden plaats waardoor deze
rots van fatsoen zelf een kind
wordt, onbewust afhankelijk van
zijn vrouw. Een klein nadeel van
deze opvatting is het feit dat het
accent op de burgerlijke moraal
niet meer zo sterk overkomt en de
motivatie voor Nora's vlucht naar
zelfstandigheid daardoor wordt
afgezwakt.
Ook dokter Rank is verjongd uit
deze voorstelling tevoorschijn
gekomen, maar het technisch
uitstekende spel van Rein Edzard
kon niet verbergen dat hierdoor
toch wel een kloof was ontstaan
tussen deze interpretatie en de
wijze waarop Ibsen deze oudere
cynicus op papier heeft ontwor
pen.
Wel weer helemaal geloofwaardig
en meer in de traditie waren de
ontwikkelingen op het tweede
plan met het naar elkaar komen
van de beide maatschappelijk
mislukten: een sobere en zonder
enige vorm van melodrama neer
gezette Kristine van Catherine
ten Bruggencate en de door Niek
Pancras van begin af aan meer
kwetsbaar dan bikkelhard en on
sympathiek getekende geld
schieter Krogstadt. Will van Kra
lingen wist van de gedienste An-
nemarie aanmerkelijk meer te
maken dan alleen maar een on
dergeschikte, en liet in haar stug
ge optreden tegenover Nora een
mengeling van jalozie en gene
genheid doorklinken.
Tot slot een praktisch puntje: dat
het officiële programmaboekje
weer eens een onhandig formaat
heeft is iets waarmee we blijk
baar moeten leren leven. Het af
drukken van witte letters op een
wel erg lichtblauwe ondergrond
noodt echter niet tot lezen en
ontneemt het ieder ander nut dan
dat van een gedrukte rolverde
ling.
PAUL KORENHOF
LUXOR: "The Warriors", da. 2.30. 7.00 en
9.15 uur, zo. 2.15,4.30.7.00 en 9.15 uur. 16 jr.
da. 7.00 en
CAMERA- "Califor
ziekenhuizen Leiden
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones
senhuiS en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuisj
Kinderafdeling: dag.
LIDO 1:
12 jr
LIDO 2: "In de b;
7.00 en 9.15 uur, i
LIDO 3: "Prova d-Orchestra", da.
9.15 uur, ma.. di„ do. en vr. ook 2.3
Kindermatinee: "Woody Woodpi
00 en 9.15
da. 2.30,
Bezoekuren
ziekenhuizen
"C'Era
2.30 e
REX: "Little girl t
iee: "50 Jaar Mickey Mouse
J.30 uur, zo. ook 4.45 uur.
"Uit elkaar", da. 2.30, 7.00 e
uur, 12 jr.
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patiënt).
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinderen
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
Maandag t/m vrijdag
1830-18.45 uur
Zaterdag en zondag:
14.45-15.00 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten, wanneer
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderklimek:
Dagelijks:
15.00-15.45 juur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30;
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-17500CJ.
nen", vr. en za. 11.30 uur, 16 jr..
Bioscopen Alphen
EURO 1: "Uit elkaar", da. beh. za. en woe.
2.00, 7.00 en 9.30 uur, zo.4.30, 7.00 en 9.30
uur, za. en woe. aUéén 7.00 en 9.30 uur, 12 jr.
Kindermatinee: "Herbie gaat naar Monte
Carlo", za, z.
ichtvc
teil in
16 ji
EURO 2: "Ashanti", da. 1.45, 6.45 en 9.15
uur, zo. ook 4.15 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling:. Dezelfde op dezelfde
tijd als Euro 1.
EURO 3: "The China Syndrome", da. 1.30,
12 ji
"The Mechar
2.00, 4.30,7.15 e
i. 12.1
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY. "Waterscl
ma., di. en woe. 8.15 uur
4.00 en 7.00 uur, zo. 4.00
"Jailhouse rock", vr. en
6.15 uur, al.
Kindermatinee: "Hamm
c@udc1 lieutus
10 september 1979
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
-Uit Tunis komen zeer ongun
stige berichten: de hongersnood
aldaar, vooral in het binnen
land, is verschrikkelijk. Ten ge
volge van den slechten oogst
heerscht er eene onbeschrijfelij
ke ellende. Bij troepen trekt de
bevolking naar de kuststreken
en dagelijks ontstaan bloedige
conflicten tusschen de uitge
hongerde vluchtelingen en de
grondeigenaarswier graan zij
willen wegnemen. Velen bege
ven zich naar de goed voorziene
Algerijnsche markten, maar het
aantal Tunesiërs, dat de mid
delen heeft om graan te koopen.
is zeer klein. De meesten gaan
dan ook bedelen bij de Algerijn
sche stammen. De regeering in
Tunis heeft bovendien met geld
gebrek te kampen en is genood
zaakt particuliere leeningen te
sluiten om in de behoeften van
de begrooting te voorzien.
- De obelisk van Cleopatra, die
op de nieuwe Theemskade te
Londen werd opgericht, is
schoongemaakt en afgeioerkt.
Het werk is uitgevoerd door
Henry Browning, die de naald,
na het schoonmaken, heeft be
smeerd met een compositie van
zijne eigene vinding, waardoor
de verweerende invloed van
water en lucht wordt voorko-
Vijftiff jaar geleden:
- De Chineesche autoriteiten
melden, dat sovjet-strijdkrach
ten de Chineesche verdedi
gingslinie in het Mansjoeli-dis-
trict hebben aangevallen. Er
werd krachtig weerstand gebo
den gedurende het gevecht, dat
den geheelen dag aanhield en
waarbij aan weerszijden vrij
ernstige verliezen werden gele
den.Tenslotte werden de Russen
teruggeslagen. Ook worden ge
vechten gemeld aan de Zuid-
Oostgrens van Mandsjoerije.
- Uit het merengebied van
Tammerfors in Finland wordt
melding gemaakt van een ern
stige scheepsramp. Een stoom
boot met tweehonderd passa
giers aan boord is nabij ge
noemde plaats tijdens een storm
omgeslagen. Men vreest, dat
tenminste 150 opvarenden den
dood in de golven hebben ge
vonden. Die golven hadden een
hoogte van tien Meter.
MAAR
IN) Q&
i
-rofzieisjè!
HUM?
WAAR?
IK ZI&
gR GggNJ
GAT IN
JU WÊJO
&Ar NOEAf Ut
HOC, E.ÊAJS
ouerdrwew
'mrj
KQMMOü'
ouwe JQNeew'
FRED BASSET
WAAR IS -IE ÖUJ'
f Ze hebben nen
genen dat ik s
uit de struiken
2e den ten zeter
'datik nog daar
Hier ben ik.
EEND
ZIK
2 wilde eendjes
p in de buikholte
ik perzik. Wrijf de
De avonturen van Jommeke
MeeJommeke,
vooruitZoveel
ronden als ge
kunt uithouden
Hop-hop
Qelukkig
kwartier. Nu en dan be-
druipen en keren. Het
rozeHalveer 2 ontvelde
wat boter, boven laag
j>l£PPIEPPICP
