VS verontrust
over uitbreiding
Russische vloot
Vlaams weekblad verliest 'test' geding van minister
Volgend jaar wordt jaar van het dier in de natuur
Uitstel stemming
Palestijnse resolutie
is vrijwel zeker
Ontreddering in Tyrus
Rhodie in Pretoria voorgeleid
„Aan kernoorlog kan
geen land ontsnappen'
ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1979
"BUITENLAND
PAGINA 9
- Het Vlaamse weekblad „Knack" is vrij
dag veroordeeld in een rechtszaak die
een „testcase voor de Belgische pers"
is genoemd. Het blad moet alsnog een
lang ingezonden stuk van defensiemi
nister Paul Vanden Boeynants af
drukken, al had het eerder een verkor
te versie hiervan gepubliceerd. In zijn
brief reageert de bewindsman op kriti
sche artikelen die Knack had gepubli
ceerd over de aankoop van pantser
voertuigen voor de Belgische land
macht.
Een Brusselse rechtbank stelde minister
Vanden Boeynants, een berucht inge-
zonden-stukkenschrijver, in het gelijk.
Knack had twee commentaren van de
bewindsman in verkorte vorm afge
drukt. VdB - zoals hij meestal ge
noemd wordt - nam daar geen genoe
gen mee. En de rechtbank stelde hem
in het gelijk: op grond van het zoge
naamde „recht op antwoord" had
Knack de ministeriële pennevruchten
tot de laatste letter moeten afdrukken,
aldus het vonnis.
Het wettelijk recht van antwoord werd in
België in 1961 ingevoerd. Wie zich door
een perspublikatie in zijn eer voelt
aangetast of wie feitelijk verkeerde in
formatie wil rechtzetten, kan plaatsing
van een commentaar eisen. Zo n reac
tie mag niet langer zijn dan het dubbele
aantal woorden van het oorspronkelij
ke bericht of artikel. VdB s ingezonden
stukken aan Knack voldeden aan die
eis, aldus ae rechtbank.
Vanden Boeynants, een slimme slager in
het groot, pleegt al jaren elk kritisch
artikel in de Belgische pers over zijn
vaak ondoorzichtige defensiebeleid te
beantwoorden met ellenlange com
mentaren, die hij gepubliceerd wil
zien. VdB's reacties bevatten niet ter
zake doende en soms misleidende uit
weidingen, maar volgens de Brusselse
rechters doet dit niet ter zake zolang
het aantal woorden het toegelaten
maximum niet overschrijdt.
De stroom van ingezonden stukken uit
VdB's ministerie - naar het schijnt vol
gens een bepaald standaardpatroon -
heeft ertoe geleid dat de meeste Belgi
sche bladen nog maar sporadisch over
VdB's beleid berichten. Het Brusselse
dagblad Le Soir gaf onlangs toe niets
meer over de omstreden aankoop van
pantservoertuigen te zullen schrijven
omdat VdB na elk bericht weer zijn
„recht op antwoord" opeiste. Het
weekblad De Nïeuwe noemde VdB om
deze reden „onze regelmatige corres
pondent".
Het argument van Knack dat de stroom
ingezonden brieven van VdB in feite
neerkomt op beperking van de pers
vrijheid, wees de rechtbank af. Het
recht van antwoord is immers bedoeld
als beperking van de persvrijheid, al
dus de argumentatie in het vonnis.
Vanden Boeynants kan zun tactiek van
lange ingezonden stukken dus rustig
voortzetten, nog gesterkt door de ene
frank symbolische schadevergoeding
die uitgever en hoofdredacteur van
Knack aan de bewindsman moet be
talen. Tenzij Knack in hoger beroep
gelijk krijgt. Hoofdredacteur Frans
Verleijen, die met vakantie is, zei on
langs in hoger beroep te zullen gaan als
de rechters de „legale kneveling" van
de persvrijheid door VdB zouden toe
laten.
VERENIGDE NATIES (Reuter) -
Het is vrijwel zeker dat een
stemming over de ontwerp-re-
solutie over toekenning van het
recht van zelfbeschikking, natio
nale onafhankelijkheid en soeve
reiniteit aan de Palestijnen zal
worden uitgesteld.
Tsjechoslowaken
in Polen
aangehouden
WARSCHAU (AP) - De Poolse po-
litie heeft drie Tsjechoslowaken
gearresteerd die van plan waren
om samen met enkele Polen in
hongerstaking te gaan als steun
aan de uit solidariteit met de ge
vangen zittende ondertekenaars
van het manifest Charta '77.
Woordvoerders van de Poolse dis
sidente organisatie verklaarden
dat de drie Tsjechoslowaken
gearresteerd werden toen zij op
weg waren van Krakou in Zuid-
Polen naar een onbekend geble
ven plaats waar men in honger
staking zou gaan.
Twee namen van de Tsjechoslowa
ken zijn bekend. Het zijn David
Nemec en Karei Carli Soukup.
Men wist niet of zij teruggestuurd
zouden worden naar hun thuis
land of dat zij in Polen in staat van
beschuldiging zouden worden
gesteld.
Tien leiders van de Charta 77 bewe
ging, de Tsjechoslowaakse dissi
dente beweging, zullen waar
schijnlijk in de komende weken
terecht moeten staan voor hun
activiteiten.
De beweging ontleent zijn naam
aan een manifest dat in 1977 werd
uitgevaardigd. Hierin doen Tsje
chische intellectuelen een beroep
op hun communistische regering
om de rechten van de mens te ga
randeren zoals deze zijn vastge
legd tijdens de conferentie van
Helsinki in 1975.
De Koeweitse vertegenwoordiger,
Abdalla Bisjara, zei tot verslag
gevers dat het vaststond dat de
ontwerp-resolutie niet het sta
dium van een stemming zou be
reiken. "Wij doen dat als eerbe
toon aan de Amerikaanse VN-
ambassadeur Andrew Young."
Deze kondigde vorige week zijn
ontslag aan na een diplomatieke
rel over zijn ontmoeting met de
PLO-waarnemer Zehdi Terzi.
Amerika had koortsachtig gepoogd
het niet tot een stemming te laten
komen. Bij een stemming zou het
zijn veto over de resolutie uit
spreken. Amerika wenste het
echter liever niet tot een botsing
met de Arabische landen over de
Palestijnse kwestie te laten ko-
Een waarnemer van de PLO te New
York, Hassan Abd'al Rachman,
had eerder tot verslaggevers ge
zegd dat het voorstel een stem
ming over de Palestijnse resolu
tie uit te stellen was genomen na
gesprekken, telefonisch, van
ambassadeur van niet-gebonden
landen met de Palestijnse leider
Jasser Arafat.
Rachman verklaarde voorts dat tot
het besluit ook had bijgedragen
het feit dat ambassadeur Andrew
Young tot gedelegeerden van
Afrikaanse en niet-gebonden
landen zou hebben gezegd dat hij
er voor voelde.
Young is deze maand nog voorzit
ter van de veiligheidsraad. Daar
na treedt hij af als ambassadeur
bij de V.N. omdat hij destijds met
een vertegenwoordiger van de
PLO had gepraat hetgeen in
druist tegen het beleid van zijn
regering.
Naderhand had Young voor de te
levisie gezegd dat het feit dat
Amerika de Palestijnen negeer
de, volgens hem "zeer dwaas"
(Van onze corrrespondent)
PRETORIA - In hetzelfde ge
rechtshof waar indertijd de dich
ter Breyten Breytenbach en de
leider van de communistische
partij van Zuid-Afnka, Bram Fi
scher werden veroordeeld, zal 24
september dr. Eschel Rhoodie te
rechtstaan. Deze vroegere staats
secretaris van informatie, die
woensdag door Frankrijk aan
Zuid-Afrika werd uitgeleverd,
moet zich in zijn vaderland ver
antwoorden voor het in eigen zak
steken van zeker 200.000 gulden
aan overheidsgelden.
Rhoodie vluchtte uit Zuid-Afrika
toen zijn rol bekend werd in
„Muldergate", het schandaal
rond het vroegere ministerie van
informatie, dat op grote schaal
geheime fondsen spendeerde om
in binnen- en buitenland een
vriendelijker beeld te schetsen
van de Apartheidspolitiek.
Gisteren bepaalde rechtbankpre
sident Boshoff van het hoogge
rechtshof in Pretoria de datum
van het proces. Rhoodie ver
scheen enkele minuten lang met
zijn advocaat Eddie Stafford voor
de rechter om de aanklacht te ho
ren. De vroegere staatssecretaris,
die door de Zuidafrikaanse pers
het meesterbrein wordt genoemd
van Zuidafrika's propaganda-
mac hine, wordt zeven gevallen
van bedrog en-of diefstal ten las
te gelegd.
Rhoodie's verdediger heeft ge
vraagd om de zaak uit te stellen
tot 5 september om de verdedi
ging de gelegenheid te geven de
nodige documenten te zien. Dit
werd door de openbaar aankla
ger, mr. J. E. Nothling, geaccep
teerd.
Intussen wordt in Zuid-Afrika zelf
opnieuw de vraag gesteld of dr.
Rhoodie de enige schuldige is en
of de poging om hem wegens be
drog en diefstal van een relatief
laag bedrag te veroordelen niet
een nieuwe poging is om hele in-
formatieschandaa 1 in de doofpot
te stoppen.
TYRUS-Twee
door brandbommen geteisterde
havenstadje Tyrus in Libanon
voor wat eens hun huis was.
Buitenlandse journalisten uit Ty
rus hebben gemeld, dat na de
jongste uittocht van de bevolking
na de beschietingen van de afge
lopen tijd Tyrms een spookstad is
geworden, met totaal verlaten
stratenwaar niets beweegt en
alles dicht is.
In juni hadden de palestijnen hun
vestiging in de stad verlaten om
zo de burgerbevolking te be
schermen. Kortelings vormde het
Zuidlibanese hoofdkwartier van
het internationale Rode Kruis, in
een vroeger hotel aan het strand
buiten Tyrus, ook een doelwit
voor de kannonniers in Israël en
van de techtse militie.
WASHINGTON (AP) - De berichten over de bouw van een vierde krachtig vliegdekschip
voor de marine der Sowjet-Unie heeft de Verenigde Staten verontrust over de snelheid
waarmee de Sowjets hun vloot uitbreiden.
De chef-staf van de afdeling opera
ties der Amerikaanse marine,
admiraal Thomas Hayward, is er
van overtuigd dat de berichten
kloppen en dat de Sowjets bezig
zijn een vierde vliegdekschip van
de Kiew-klasse te bouwen, slecht
drie jaar nadat het eerste schip
van die klasse bij de vloot was
gevoegd.
De schepen in de Kiew-klasse heb
ben een waterverplaatsing van
40.000 ton en worden gerekend te
behoren tot 's werelds krachtig
ste oorlogsschepen.
De V.S. en de andere Westerse lan
den hadden eens het monopolie
gehad wat betreft vliegdeksche
pen. De Sowjets "schenen er
nooit aan te willen". Nog maar
tien jaar geleden beschikte de
V.S. over 24 vliegdekschepen,
thans nog maar over 13.
Die Amerikaanse vaartuigen zijn
(Van c
correspondent)
STOCKHOLM - Binnen twintig
jaar breekt een kernoorlog uit,
waaraan geen land kan ontsnap
pen. Dat was het commentaar
van een gedeprimeerde Zweedse
mevrouw Inga Thorsson (64), na
haar terugkeer van de ontwape
ningsonderhandelingen in Ge
neve waar zij de Zweedse delega
tie leidde.
„De toestand in Genéve is er een
van vrijwel totale verlamming",
zo beschreef Inga Thorsson de si
tuatie, „en bijna niemand gelooft
meer dat voor het jaar 2000 een
kernoorlog te vermijden is. Of er
zou binnen de komende tien jaar
een zeer drastische verandering
moeten plaatsvinden".
Mevrouw Thorsson is een van de
meest vooraanstaande experts
ter wereld op het gebied van
nucleaire wapens en wekt de in
druk er volledig van overtuigd te
zijn dat de mensheid op weg is
naar een collectieve zelfmoord.
De toekomst zegt ze alleen maar
beangstigend te kunnen vinden.
Haar mening wordt gedeeld door
directeur Frank Barnaby van Si-
pri, het Zweedse internationale
instituut voor vredesonderzoek.
Ook hij heeft regelmatig ver
klaard dat het gevaar voor een
kernoorlog dagelijks blijft toe-
men wordt getroffen, de straling
toch langzaam maar zeker het
hele milieu zal gaan vergiftigen.
Staatssecretaris Thorsson zegt
van mening te zijn dat de houding
van de Amerikaanse president
Jimmy Carter er voor een groot
deel toe bijdraagt dat de situatie
zal verslechteren. Carter wenst
de goedkeuring van de Senaat
van Salt II, het vedrag met de
Sowjet-Unie over wederzijdse
beperking van strategische
(kern)wapens, maar zal dan wel
moeten toegeven aan een verho
ging van de defensiebegroting
met tenminste 5 procent.
Bescherming
Tot dusver hebben veel
geloofd dat een machtseven
wicht in de bewapening be
scherming zou kunnen bieden,
verklaarde mevrouw Thorsson,
maar het tegendeel is eerder
waar. Hoe hoger het spel wordt
gespeeld, des te groter zijn de ri-
Volgens een voorzichtige schatting
van het instituut voor vredeson
derzoek zijn er momenteel bijna
1,5 miljoen bommen klaar voor
gebruik die even sterk zgn als de
bom die op Hirosjima werd ge
bruikt. Sipri heeft ook uitgere
kend dat het hele kernwapenar
senaal voldoende is om elk le
vend wezen ter wereld minstens
50 keer te kunnen doden.
Volgens expert nucleaire wapens
groter dan de schepen van de
Kiew-klasse en zij kunnen zeker
tweemaal zoveel vliegtuigen ver
voeren. Drie van de Amerikaanse
bodems worden voortbewogen
door kernenergie, ditis nog met
geen der Sowjet-schepen het ge
val. Maar die laatste beschikken
over een veel veelzijdiger bewa
pening dan de Amerikaanse, met
inbegrip van lange-afstandsra-
ketten voor doelen op zee.
Bovendien hebben de Sowjet-
schepen vliegtuigen van het type
Yak-3& aan boord die vertikaal
kunnen opstijgen en landen. De
Amerikaanse schepen hebben
daardoor een flinke afstand no
dig. Voor de start van hun machi
nes zijn bovendien catapults no
dig. Ofschoon de hele Sowjet-
Marine de Kiews beschouwen als
schepen voor oorlogvoering te
gen onderzeeboten kan blijken
uit het karakter van hun bewape
ning en hun vliegtuigen dat zij
ook bestemd zijn voor andere ac
tiviteiten zoals het bestrijden van
oppervlakteschepen en doelen
op het land, voor "allround"
werk.
Westduitse
spion gepakt
BERLIJN (AP)-In Oost-Duitsland
is een lid van de Westduitse in
lichtingendienst gearresteerd, zo
heeft het Oostduitse perbureau
ADN bekendgemaakt.
De man, Ernst T., werd beschul
digd van "ondergrondse activi
teiten", "systematisch spioneren
en het schenden van de verdra
gen over de doorgangswegen
door Berlijn."
Dinsdag was in Oost-Berlijn een
Westduitse journalist gearres
teerd die ook zou hebben gespio
neerd. Naderhand is bekendge
maakt dat het een medewerker in
West-Berlijn was van een Keuls
dagblad.
MADRID - Spaanse archeologen
hebben un Puerto de Santa Maria
bij Cadiz een meer dan 3.000 jaar
oude foenicische stad ontdekt, zo
heeft vrijdag het dagblad "Diario
de Cadiz" gemeld. De archeolo
gen stootten bij opgravingen op
aardewerken scherven met foe
nicische inscripties. De scherven
dateren uit de derde tot de vijfde
eeuw voor Christus.
(Van
correspondent)
HILVERSUM - De ministers van
milieuzaken van de 21 bij de Raad
van Europa aangesloten landen
komen 19 september bijeen om
hun handtekening te plaatsen
onder de eerste Europese over
eenkomst op het gebied van het
natuurbehoud. In de conventie
wordt het natuurbeheer - de flora
en fauna en het geheel waarin de
planten en dieren leven - voor
alle lidstaten geregeld. Het is een
belangrijk begin van een vier
daags congres in het stadhuis van
de Zwitserse hoofdstad Bern
waarop de ministers ook een dis
cussie aangaan over het massaal
gebruik van kunstmeststoffen en
bestrijdingsmiddelen, de inten
sieve bewerking van agrarische
gronden, de bio-industrie, de
vernietiging van de heggen in de
landschappen en de buitenspori
ge ontbossing.
Het zijn overigens nog maar enkele
van de onderwerpen die aan de
orde kunnen worden gesteld. Het
wordt voor de ministers de derde
bijeenkomst van deze omvang
sedert 1970. Dit congres zal onge-
twijfeld straks als zeer positief
door de bewindslieden worden
ervaren omdat kop en staart er
zeer milieuvriendelijk uitzien.
Daar is eerst de ondertekening
van de conventie en tenslotte de
lancering van een nieuw natuur-
jaar. Na het jaar N'70 (uiteraard)
in 1970 en het monumentenjaar
1975, zal 1980 in het teken staan
van het behoud van de dieren in
de natuur van Europa: de dieren
en hun gedrag.
Deze campagne zal ook in ons land
doorklinken. Bij CRM bereidt
men zich reeds op een aantal ac
tiviteiten voor die ook in regio
naal verband zullen plaatsvin
den.
Het stuk dat ter ondertekening ge
reed ligt, is in vijf besprekingen
tot stand gebracht door een
commissie van deskundigen op
het gebied van de natuur en het
natuurlijk milieu en van overleg
in Europese zaken. Na een geza
menlijke ondertekening straks
van de conventie volgt nog een
ratificatie per land, een zaak
waarin Nederland zich de afgelo
penjaren niet de snelste heeft ge
toond. De ministers voeren dus in
Bern een aardig theater op maar
de praktijk begint na de bekrach
tiging in eigen huis.
Zangvogels
De conventie kan ook niet geheel
worden gezien als een afspiege
ling van de vooruitstrevende
vorm van natuurbehoud in ons
land. Niettemin is er veel bereikt.
Het feit dat landen als Italië en
Frankrijk akkoord zijn gegaan
met de bescherming van een aan
tal zangvogels, zegt al heel wat.
Door de gezamenlijk vastgestel
de richtlijnen kunnen de landen
nu bij elkaar in de jachtkeuken
kijken. Zodra er iets op het ter
rein van de natuurbescherming
aangetast raakt kunnen zij elkaar
op de vingers tikken. Eigenlijk is
het jammer dat Oosteuropese en
Noordafrikaanse landen in het
stuk niet voorkomen. Trekkende
dieren erkennen geen grenzen en
een ooievaar die met gezamenlij
ke inspanning van het Oudewa-
terse nest naar de Afrikaanse bid
sprinkhanen is geloodst, loopt
alle kans na een geslaagde over
wintering op de terugweg, in het
Marokkaanse deel uit de lucht te
worden geknald.
De conventie bestaat uit twee de
len: het stuk dat de artikelen be
vat waaraan de ondertekenaars
zich zullen moeten houden en het
stuk dat weer een totaal van vier
bijlagen omvat waarin de status
van alle Europese planten en die
ren is aangegeven. De bedreigde
en de te beschermen planten en
dieren worden genoemd, de te
beschermen dieren welke echter
toch nog onder bepaalde om
standigheden exploitabel kun
nen zijn en tenslotte de verboden
jachtmethoden.
De beschermde planten zullen niet
meer mogen worden afgesneden,
geplukt of uit de bodem gerukt.
Het houden en doden van be
schermde diersoorten, ook in op
gezette vorm en het verstoren van
broed- en ruiplaatsen, bij uitbrei
ding zelfs de plaatsen waar zij zo
gen of hun winterslaap houden. is
verboden. Ook het rapen van eie
ren en het aanleggen van verza
melingen, is niet toegestaan. Ten
slotte zijn eveneens de handel en
het transport van beschermde
diersoorten in de verbodsartike
len ondergebracht.
Gesloten seizoenen
In geval van exploitatie van soorten
die tot de bejaagbaren worden
gerekend, zijn de landen ver
plicht erop toe te zien dat de po
pulaties nimmer in gevaar wor
den gebracht. Belangrijk is hier
bij dat de gesloten jachtseizoenen
op elkaar moeten worden afge
stemd. Ganzen dus, die tijdens
dat seizoen in ons land voor de
winter op de loop zijn gegaan
kunnen dan in Frankrijk naar wij
mogen hopen niet meer worden
geschoten.
Dan kan het nog gebeuren dat een
Europees beschermd dier zich
plotseling in een bepaalde streek
zo op zijn gemak voelt dat het te
zeer gaat toenemen in tal en last
Dan kan het land een uitzonde
ringsbepaling hanteren maar
verplicht zich daarbij wel twee
jaarlijks verslag over de situatie
te doen en zelfs het aantal ver
strekte jachtvergunningen op te
geven. Aardig en van belang voor
het zuiver houden van het ras, is
de overeenkomst dat een strenge
controle zal worden toegepast op
Europees gezien niet inheemse
dieren zoals op exoten die door
sommige natuurminnaars zonder
enig besef echter van ecosyste
men. wel eens op dit continent
„overboord" zijn gezet. De lan
den beloven elkaar ook nog
plechtig gezamenlijk de herin
troductie van zeldzame of uitge
storven diersoorten te bevorde-
De verdragspartijen is toegestaan
voor een bepaald dier dat op de
ljjst van beschermde soorten is
opgenomen, een voorbehoud te
maken. Zo houden de Westduit
sers ten aanzien van de door ons
wanhopig beschermde zeehond
een slag om de arm. Enkele lan
den hebben nog andere uitzonde
ringen bedongen. De wilde bos
kat en de lynx moeten hier en
daar tot te exploiteren dieren
worden gerekend. Dan is er dus
aan alles een aanhangsel toege
voegd waarin de verboden
jachtmiddelen worden opge
somd zoals het werken met band
recorders, explosieven, licht
bronnen en ook met lgmstokken
en ook is het gebruik van vlieg- en
motorvoertuigen tijdens de jacht
verboden.
Wat nemen de landen nu op zich?
De overeenkomsten in eigen ge
bied te bevorderen, maatregelen
te treffen om natuurverwoesting
te voorkomen, bescherming van
flora en fauna en het stimuleren
van de natuureducatie. Dat laat
ste wordt op de conferentie in de
praktijk gebracht door de cam
pagne „De dieren en hun natuur
lijke omgeving" op de Europea
nen los te laten.
Ooievaar: tussen Oudewat e" en Afrika neergeknald.
