Elise Hoomans: een
leven lang toneel
3 T^n r^g^i
HET PIEPEND BED
r
(@-udcYLieuius.
ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1979
PAGINA 15
In november is het 65 jaar gele
den, dat de actrice en regis
seuse Elise Olga Beatrice
Hoomans in Haarlem werd
geboren. Hoewel daar geen
regels voor bestaan, zag zij in
dat feit een reden om de zake
lijke leiding van Toneelgroep
Theater in Arnhem te laten
weten dat zij haar functie in
de artistieke leiding neer zal
leggen. Voordat het echter
zover is, speelt Elise Hoo
mans dit najaar nog een rol in
een nieuwe vertaling van
„The Importance of Being
Ernest" van Oscar Wilde, die
in de opvatting van regisseur
Ger Thijs (een leerling van
Elise Hoomans) de titel „Het
belang van Ernst" heeft mee
gekregen. Dit voorjaar was
haar laatste werkstuk als re
gisseuse bij Theater in de
schouwburgen te zien:
„Bouwmeester Solness" van
Hendrik Ibsen.
Elise Hoomans, die enkele jaren
getrouwd is geweest met de
acteur Lo van Hensbergen,
uit welk huwelijk zy een
dochter heeft, speelde in to
taal zo'n 180 toneelrollen en
deed daarnaast vele regies.
Bovendien was ze docente
aan de toneelscholen in Arn
hem en in Maastricht en lid
van de Raad voor de
Kunst.
ARNHEM (GPD) - „Als
kind heb ik eens gezegd: ik
wil zo graag andere levens
leven. Bij het Nederlands
toneel heb ik veel stro
mingen meegemaakt, heel
veel mensen leren kennen
en geleerd me aan te pas
sen. Ik heb het vak moeten
uitoefenen onder leiding
van heel verschillend ge
aarde mensen. Als je Au
gust Defresne neemt naast
een Cor Hermus, een Cor
van der Lugt Melsert of
een Albert van Dalsum,
dat zijn totaal andere men
sen. Elke regisseur heeft
zijn eigen inzichten, z'n ei
gen visies over literatuur,
over toneel zelf of over het
leven, die hij vorm wil ge
ven op het toneel".
„Al deze verschillende mensen heb
ik leren kennen en in hun sfeer
gewerkt. Ik vind dus dat ik tame
lijk veel levens op het toneel heb
geleefd. Ook gezien de rollen die
ik speelde en alle verschillende
schrijvers, die een eigen taal, een
eigen filosofie hadden, waardoor
ik heb geleerd ook vanuit een an
dere structuur te denken dan
vanuit mijzelf. Als je twee regis
seurs naast elkaar over een voor
stelling hoort, zijn ze het nooit met
elkaar eens, omdat ze hun eigen
visie op het stuk hebben".
,Jiet is nu de kunst om ook vanuit
de visie van een ander te leren
denken, wat zeer verruimend
werkt. Dus dan zeg ik: ik heb geen
bekrompen leven geleid op het to
neel. Het is één grote leerschool
geweest. Elk toneelstuk is een
nieuw avontuur, elke nieuwe
schrijver is weer een leerschool.
Dus eigenlijk heb ik voortdurend
op school gezeten, dat wil zeggen,
een levensschool natuurlijk".
De actrice en regisseuse Elise
Hoomans blikt terug op ruim 38
jaar toneelervaring. Ik heb waar
schijnlijk meer vanuit mijn im
pulsen geleefd, dan vanuit mijn
gevoelsmatige benadering en pas
achteraf ging ik dat analyseren,
om vanuit die nieuwe analyses
weer impulsief te werk te gaan en
daarna weer geanalyseerd... Zo is
mijn kennis verbreid en mijn
omgang met andere mensen ge
modelleerd. Je kan spontaan met
mensen omgaan vanuit jezelf,
maar je kan ook in situaties ko
men, waarin je technisch met an
dere mensen moet omgaan, dus
waarin je eigen mening en je ka
rakter niet zo bepalend mogen
zyn".
„Het is geen gemakkelijk leven aan
het toneel, het is één grote strijd
om je eigen visie op het leven te
behouden, maar ook op het werk,
op het toneel. Het leven, de om
standigheden veranderen en
daarmee ook het toneel. Toneel is
echt, zoals Shakespeare zegt, een
spiegel van de werkelijkheid.
Maar ik ben altijd van het indivi
du uitgegaan en niet zozeer van
systemen of utopieën of ideaal
toestanden. Ik ben van het indi
vidu uitgegaan, want het indivi
du, de mens, maakt zijn omge
ving".
Dieptepunten zijn Elise Hoomans
in haar carrière niet bespaard
gebleven. Elke acteursloopbaan
kent een crisis, weet de actrice
ook uit eigen ervaring.
„Op een gegeven moment leer je
onderscheiden wat applaus, kri
tiek en beroemd zijn is. Zolang je
jezelf projecteert, ben je kwests-
baar, want dan wil je ook de roem
oogsten. Maar er komt een crisis
in elke toneelspeler als hij over
gaat van zijn zelfprojectie naar
het herstructureren van andere
rollen. Dan word je geconfron
teerd met je eigen ik. Ik heb ook
zo'n crisis meegemaakt. Toen ik
Badeloch speelde, wat was ik niet
ydel. Toen ging ik studenten re
gisseren en werd ik nog ijdeler.
Een machtspositie, hoor. Vervol
gens ging ik met die studenten
naar Amerika en toen zat ik in de
Nevada-woestijn en dacht wat
doe ik hier?".
„Toen vielen de schellen mij van de
ogen, toen was het veel belang
rijker dat ik een dochter had en
honden en een kopje thee of een
kopje koffie en een gezellig sa
menzijn. Veel belangrijker dan te
kunnen zeggen: ik ben die en die.
En dan komt de grote crisis. En
als je dan overnieuw kan begin
nen, dan benader je het vaak op
een heel andere manier, dan is de
rol belangrijker dan jijzelf en in
het begin was jij hoe dan ook be
langrijker dan de rol. Dacht je dat
ze naar Elise Hoomans keken als
ik op het toneel sta? Ze kijken
naar die mevrouw of die juffrouw
of dat ouwe mens of die trut die
daar opkomt en is dat waarachtig
of niet. Een goede kritiek geeft
wel een fijn gevoel, maar als dat
hoofdzaak wordt, dan werk je zo
aan de buitenkant..."
Interpretatie
Nu ze haar werkzaamheden aan de
toneelschool in Maastricht
beëindigt (de school in Arnhem
verliet ze al een paar jaar geleden
omdat de democratisering haar
daar te ver ging), is Elise Hoo
mans verheugd over de uitnodi
ging om aan de Amsterdamse
Theaterschool les te komen ge
ven in tekstinterpretatie.
„Dat schijnt mijn sterkste kant te
zijn", zegt ze. „De mensen leren
tegenwoordig in begrippen en
logisch denken, maar als je toneel
speelt, moetje in beelden kunnen
denken. Dat is wel lastig als je au
to rijdt, want als ik mij een ge
sprek herinner met iemand, dan
Galerie Pulchri Studio Oegstgeest (Pas
sage 10): schilderijen Hans Vogelpoel,
dagelijks van 10-16 uur, behalve op zon
dag. (Tot 13 september)
Galerie de Pomp, Dorpstraat 38, War
mond. Tentoonstelling Hans Zandvliet -
lito's, aquarellen, kleurpotloodtekenin-
KLEINE VAART
Anita Smits 23 rede Karachi,
Antarctic 23 450 zo Kp Farewell nr Dildo,
Arrow 24 15 no Dover nr Vlissingen,
Atlantic Horizon 23 305 nno Las Palmas
nr Port Harcourt,
Breehelle 24 t.a. Orinoco.
Breehoek 23 120 no Halifax nr Browns
ville,
Breeveertien 23 160 zzo Kp Canso nr
Septiles,
Calafia 24 700 w Monrovia nr Tema,
Carla 24 600 zw Can. eil. nr. Oporto,
Christiaan Brunings 23 vn Rotterdam,
Comelis Broere 23 vn Rotterdam nr
Londen,
Dutch Engineer 23 vn Rotterdam nr
Sandefjord.
Dutch Sailor 24 te Botlek,
Electron 23 vn Amsterdam nr Hurum,
Eric 23 vn Rotterdam nr Antwerpen,
First 24 p Noordhinder nr Gent,
Galloway Express 23 65 zw Oporto nr
Waterford,
Jacobus Broere 23 vn Rotterdam nr Mil-
fordhaven.
Jersey Express 24 300 w Madagascar,
Josephine 23 vn Rotterdam nr Gibraltar,
Lijnbaansgracht 23 100 n Trondheim nr
Amsterdam,
Marinus Smits 23 385 ozo Aden nr Mo
gadiscio,
Merak 24 te Amsterdam,
Oceanic 24 te Sydney,
Pacific Princess 24 vn IJmuiden nr La
gos.
Ringgracht 24 te Archanglsk,
Stadiongracht 24 te IJmuiden,
Stella Procyon 23 vn Tarragona nr Tri
poli,
Tai\ja Holwerda 24 th.v. Boulogne nr
Bruensbuettel,
Tycha 23 vn Amsterdam nr Antwerpen,
Viscount p 24 Westhinder nr Rotterdam.
GROTE VAART
Alkmaar 23 te Kingston verw.,
Aludra 23 200 nno Aden nr Jeddah,
Amstelburcht 23 20 z Kaapstad nr Rot
terdam,
Amsteldreef 23 vn Fremantle nr New-
south wales,
Amzteluis 24 te Cornerbrook,
Bilderdyk 24 vn Bremerhaven nr Rot
terdam,
Britsum 23 170 zw Bermuda nr Terre-
haute,
Broere Emerald 23 te Algericas.
Diadema 23 800 zw Sumatra nr Sydney.
JU Ko*vTG6UP
\IKJWIUM&7 PAf IS
ggM PooRZlCMflSg
zit ik er weer en kijk ik niet op de
weg. Heel gevaarlijk. Als je in
beelden denkt, lanceer je geen
logische begrippen, nee, je hebt
iets voor je: winter, 't Was in de
winter, ik stond in een sneeuw
bui, ik had het koud. Dan moetje
dat voelen en is die sneeuwbui
heel echt aanwezig. Dat is toneel
spelen en dan breng je het over.
Weliswaar onbewust, want het is
je eigen sneeuwbui en er zijn
honderden mensen in de zaal die
andere sneeuwbuien in hun
hoofd hebben. Maar die sneeuw
bui moet je zo doorvoelen, dat
ook zij zitten te rillen in hun
stoelen".
Elise Hoomans is altijd haar eigen
gang gegaan. De Actie Tomaat
heeft geen enkele invloed gehad
op haar wijze van toneelmaken.
„Het was een mengelmoes van
eigenbelang, van geïndoctri
neerd politiek idealisme. Het in
dividu was niet meer zo belang
rijk, maar het collectief. De maat
schappij moest omgeturnd wor
den. Allemaal het gevolg van een
tomaat die werd gegooid uit de
duisternis van een zaal. Er zijn
inderdaad mensen wakker ge
schud en de ivoren toren is wel
verlaten, men heeft getracht dit
esthetisme te verlaten en zich
meer te bemoeien met het per
ceptie-vermogen van het
publiek. Maar daarvoor zijn mid
delen gebruikt die ik laak, aange
zien men niet uit het duister van
een zaal iemand een tomaat in
zijn volle gezicht moet smijten.
Dat Vind ik fascistoïde".
Hoewel de Actie Tomaat wel het
een en ander teweeg heeft ge
bracht, meent Elise Hoomans dat
men toch niet mag vergeten, dat
het repertoiretoneel de basis is
geweest voor alle toneel. De actie
heeft weliswaar geleid tot een
opener bestel, maar is ook ge
voerd ten koste van individuen
en van veel dat bereikt was. Het
uitgangspunt is onveranderd
gebleven: het gaat uiteindelijk
om een goede voorstelling.
I
De avonturen van Jommeke
Kom, we trommelen hern
cp, en Jommeke ook. Ze
kunnen het bed helpen
buiten sleuren
MOUSSE AU CHOCO
LAT
1 ei. 50 k suiker. 60
re chocolade, up
Marnier, waaierbis
Splits het ei. Roer de
eierdooier luchtig
dc helR van de s'
Ongevallendienst Klasse m. van 14.00-14451
ziekenhuizen Leiden 18J0"19'30 45-12 uur
•gen en Ad Jordaans - foto's. Geopend tot
31 aug., dag. van 13-17 uur en 19-21 uur,
van 10-12 uur.
Galerie De Oude Rijn, Stille Mare 4. Ten
toonstelling van 12 kunstenaars - etsen,
zeefdrukken, kleur hoogdrukken, li
tho's, gouaches en plastieken. Geopend
van 18 aug. - 16 sept., do t/m za. van
12.30-17 uur, zo 19 aug. van 14-17 uur.
.Brasserie Scarabee, Pieterskerkchoor-
steeg. Tentoonstelling Sutopo - batik-
schilderijen. Geopend tot 31 aug., dag.
Dordrecht 23 vn Hoek van Holland nr El
Ferrol,
Duivendrecht 23 90 n Terschelling nr
Nordenham,
Esso Bonaire 23 460 zw Abidjan nr Bah-
Flevoland 23 vn Durban nr Capetown,
Gooiland 23 te Hamburg,
Incotrans Spirit 23 vn Corinto nr Aca-
jutla,
Katendrecht 23 400 no Antigua nr Cam
den,
Kylix 23 vn Merseyrivier nr Cardiff,
Maasbracht 23 300 nw Tristan nr Kaap
stad,
Maasbree 23 ta. Europoort,
Maasrix 23 vn Hoek van Holland nr,
Marinula 23 300 zzw Okinawa nr Singa
pore,
Nedlloyd Delft 23 vn Fos sur mer nr Port
Said,
Nedlloyd Freetown 23 van Whangareig
nr Manila,
Nedlloyd Holland 23 40 o Montevideo nr
Durban,
Nedlloyd Linge 23 vn Papeete nr Suva,
Nedlloyd Rhone 24 te Singapore verw.,
Nedlloyd Sinoutskerk 23 280 o ten n
Diego Garcia nr Durban,
Nedlloyd Tasman 24 te Tilbury verw.,
Onoba 23 te Curacao verw..
Trident Amsterdam 23 165 zw Azoren nr
La Guaira,
Westland 23 te IJmuiden,
Zwjjndrecht 23 te Sancipnan
Leidse bioscopen
LUXOR: "The China Syndrome", da.
2.30,7.00 en 9.30 uur, zo. 2.00,4.30,7.00 en
CAMERA: "The kids are alright", da.
7.00 en 9.15 uur, za. en woe. ook 2.30 uur,
zo. ook 2.00 uur, al.
Nachtvoorstelling: Fellini: "Roma", vr.
en za. 11.30 uur.
LIDO 1: "Moonraker", da. 2.30, 7.00 en
9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 12 jr.
LIDO 2: "In de ban van de ring", da. 2.30
en 8.00 uur, zo. 00k 4.45 uur, al.
LIDO 3: "Animal House", da. 7.00 en 9.15
uur, ma., di., do. en vr. 00k 2.30 uur, al.
Kindermatinee: "Tom en Jerry", woe. en
za. 2.30 uur. zo. 00k 4.45 uur.
STUDIO: "Haastige spoed is zelden
goed", da. 7.00 en 9.15 uur, ma., di., do. en
vr. 00k. 2.30 uur, al.
Kindermatinee: "50 Jaar Mickey Mou
se", woe. en za. 2.30 uur. zo. ook 4.45 uur.
TRIANON: "Uit elkaar", da. 2.30,7.00 en
9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 12 jr.
REX: "Fantasie in een bordeel", da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
EURO 1: "Uit elkaar", da. 1.30. 6.30 en
9.00 uur. zo. 4.00, 6.30 en 9.00 uur, za. en
woe. 6.30 en 9.00 uur. 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Death Wish", za.
12.15 uur, 16 jr.
Kindermatinee "Billie Turf, het dikste
studentje ter wereld", za., zo. en woe.
2.00 uur.
EURO 2: "Firepower", da. 1.45, 6.45 en
9.15 uur. zo. ook 4.15 uur, za. ook 12.15
uur. 16 jr.
EURO 3: "Moonraker", da. 1.45, 7.00 en
9.30 uur, zo. ook 4 15 uur. al.
Nachtvoorstelling: "Convoy", za. 12.15
uur, 16 jr.
EURO 4: "Pas op of we slaan d'r op", da.
2.15,7.15 en 9.45 uur, zo. ook 4.45 uur, al.
Nachtvoorstelling: "Erosroulette". za.
12.15 uur, 16 jr.
8.00 uur, zo. 4.00 en 8.45 uur, 12 jr
Kindermatinee "De fluit met de zes
smurfen", za. 2.15, zo. 2.00 en woe. 2.30
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhui$ en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur EÜsabeth-ziekenhuis)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur: 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patièn©.
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00 uur
(alleen voor echtgenoot» van 15.00-16 00
uur en van 18.30-19.30 uur. Babyshow
laatste kwartier van middag- en avond-
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.30
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-18.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou-
der£
Maandag t/m vrijdag
1830-18.45 uur
Zaterdag en zondag:
zoek wordt toegestaan kan de hoofdve
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks:
15 00-15.45 uur
18 30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le cn 2e klas 11-1130;
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur 3e klas
13.30-14.15 cn 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14 45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000-
25 augustus 1979
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Ongeveer achttien maanden
geleden stierf te Sorau, ten Z.O.
van Berlijn, een jong meisje aan
borsttering. Het arme kind was
zeven jaar geleden tot een jaar
gevangenisstraf veroordeeld
wegens diefstal van een brief
met geldswaarde, ten nadeele
van haar meesteres. Hoezeer zij
tot het uiterste alle schuld bleef
ontkennen, de schijn was tegen
haar; de rechter en de wereld
veroordeelden haar en, eenmaal
gevonniste, kwijnde zij weg.
Dezer dagen is haar nagedach
tenis can de daarop kh
smet gezuiverd. Een behanger
en stoffeerder, in de Swtnemun-
destraat te Berlijn woonachtig,
moest t'oor een é&mt iü CM
Schonhauser Allee een sofa re-
pa reeren en bij het verwijderen
van het oude bekleedsel vond hij
daarachter een brief, waarin
zeven biljetten van 100. acht
van 25 thaler en verscheidene
coupons van obhgatien der stad
Berlijn. Toen hij den gevonden
schat aan de weduwe bracht,
riep deze schreiend uit. "Dat is
de brief, dien mijn dienstbode
heette gestolen te hebben en
waarvoor zij een jaar gevange
nisstraf onderging."
Vijftig jaar geleden
- De regeering der Ver. Staten
heeft een Chineesche nota ont
vangen, waarin ernstige be
schuldigingen tegen de Sovjet-
regeering worden geuit. De
Chineezen zouden over docu
menten beschikken, die duide
lijk bewijzen, dat de Russische
regeering een aanslag tx>orbe-
reidt met het doel de Chineese
nationale regeering ten val te
brengen. Zij maakt daarbij ge
bruik van haar invloed op den
Chineeschen Oosterspoorweg en
andere door de Sovjets gecon
troleerde instellingen teneinde
de bolsjewistische plannen te
bevorderen. De Chineesche nota
is ook toegezonden aan alle sta
ten, die het Kellogg-pact hebben
onderteekend (dit verdrag, uit
augustus 1928 verklaarde aan
valsoorlogen onivettig, maar
had weinig resultaat, daar het
geen sancties tegen een aanval
ler mogelijk maakte. Het Kel
logg-pact was ook door de Sov
jet-Unie en Chine onderteekend,
Red).
