Vloeibaar gas is redding
Nederlandse Scheepsbouw
Markt
berichten
Koning van de stapelloop Cornelis Verolme:
MAANDAG 20 AUGUSTUS 1979
ECONOMIE
DEN HAAG (GPD) - De on
dernemers in de bouwnij
verheid vrezen een ont
wrichting van het bouw
proces wanneer hoofd
aannemers aansprakelijk
worden gesteld voor het
niet nakomen van de so
ciale verplichtingen van
onderaannemers.
Het Nederlands Verbond van On
dernemers in de Bouwnijverheid
(NVOB) heeft de werkgeverscen
trales en het Algemeen Verbond
Bouwbedrijf opgeroepen zich tot
het uiterste te verzetten tegen de
kabinetsplannen die er op gericht
zijn hoofdaannemers aansprake
lijk te stellen voor alle betalingen
van sociale premies. Het wets
ontwerp dat er nu ligt zal de fi
nanciële ruggegraat van het
bouwbedrijf in volle hevigheid
raken, zegt het NVOB.
Met de wijziging van de "Coördina-
tiewet Sociale Verzekering" wil
het kabinet de beunhazerij in de
bouw aanpakken. Veel beunha
zen (koppelhazen) ontduiken de
sociale verplichtingen. De wets
wijziging zorgt er voor dat de
hoofdaannemer volledig aan
sprakelijk wordt gesteld voor de
betaling van premies en loonbe
lasting voor alle werknemers die
op zijn werken arbeid verrichten
Het doét er dan niet toe of die ar
beiders in directe dienst van on
deraannemers zijn.
De werkgevers verwachten dat
door de nieuwe wetgeving de be
drijfsvoering van de aannemer in
het vervolg een sterk speculatief
karakter wordt opgedrongen
omdat hij onophoudelijk zal
moeten gissen naar de financiële
draagkracht van zijn onderaan
nemers. Hij loopt een risico dat
nergens ter wereld valt te verze
keren. De ondernemers in de
bouwnijverheid voorzien grote
problemen wanneer in het wets
ontwerp geen zogenaamde vrij-
LEERRAPPORTEN
■an hedenmorgen 7 uur
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
bew. 19 13 0
bew. 20 13 0
regenbui
half bew
geheel bew.
licht bew
Zuid Limburg motregen 18 13 1
onbewolkt
half bew.
licht bew.
motregen
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Lissabon onbewolkt 30
Malaga
Mallorca
Münchei
bew. 23 13
;eheel bew. 20 12
zwaar bew.
'licht bew.
licht bew.
onbewolkt
geheel bew.
geheel "bew"
onbewolkt 29 19
waringsmogelijkheid is inge
bouwd. De verwachting is dat het
wetsontwerp nog deze maand
door de staatssecretaris van so
ciale zaken bij de Tweede Kamer
wordt ingediend.
Actie bij
gastanker
was geen
misverstand
ROTTERDAM (ANP) - De boycot
van de Nederlands-Antilliaanse
gastanker "Coral Isis" in Finland
was geen "misverstand" De re
derij Koraal Scheepvaart in Wil
lemstad (Curacao) heeft stelsel
matig te weinig loon uitbetaald
aan de Indonesische beman
ningsleden op haar vier schepen
De actie van afgelopen week te-
gen de "Coral Isis" was er op ge
richt dit recht te zetten. Koraal
Scheepvaart heeft 200.000 gulden
betaald aan achterstallige lonen
Dat zegt bestuurder L. Heinonen
van de Finse zeemansbond in
Helsinki. Hij reageert daarmee op
uitlatingen van het scheepvaart
bedrijf Anthony Veder in Rotter
dam, dat in vakbondskringen be
schouwd wordt als de werkelijke
eigenaar van de "Coral Isis" Ko
raal Scheepvaart op Curacao is
volgens de Finnen min of meer
een papieren rederij, al ontkent
Veder dat. Volgens Anthony Ve
der berustte de actie op een "mis
verstand", ontstaan door een fout
in de loonadministratie van Ko
raal.
De afgelopen week werd de "Coral
Isis" in Finland geboycot. Het
ging in de eerste plaats om de on
derbetaling van tien Indonesi
sche zeelieden aan boord van de
gastanker, die volgens de Finse
zeemansbond niet de gage kre
gen waarop zij recht hadden vol
gens de CAO
LEIDEN - Op de veemarkt van vandaag
werden 1868 dieren aangevoerd. Daar
onder waren 1130 slachtrunderen en 738
schapen/lammeren. De prijsnoteringen
voor het slachtvee waren als volgt slach
trunderen: stieren le kwaliteit van 720
tot 790:2e kwaliteit van 680 tot 710; vaar
zen le kwaliteit van 740 tot 795; 2e kwali
teit van 605 tot 660; koeien le kwaliteit
van 710 tot 790; 2e kwaliteit van 635 tot
660; 3e kwaliteit van 600 tot 620; worst-
koeien van 470 tot 570; extra kwaliteit
dikbillen van 900 tot 1400.
Gebruiksvee: schapen van 160 tot 215'
lammeren van 170 tot 220. Toelichtingen
(respectievelijk aanvoer, handel, prij
zen): redelijk, matig, moeilijk te hand
haven, schapen redelijk, rustig, stabiel
lammeren iets lager.
Veiling Leiden 20/8/79: Appels 34-50.
Aardappelen 11-44. Andijvie 26-40
Snijbonen 1.25-1.95, Tuinbonen 43.
Kroten 21-23. Kroten gek 1 10, Rode
kool 2 (-32, Spitskool 28-35, Postelein
90-1,16, Prei 68-1,00, Spinazie 38-90
Spruiten A 2,40-2,60, Spruiten B 2-
-2,45, Spruiten D 1,20-1.55, Uien 35-38,
Meloenen 3,85-3.35, Bloemkool 1 x 6
6,95-1,20, Bloemkool 8 st 89-1 10
Bloemkool 10 st 35-60, Sla zwaar 25-38
licht 16-24, Bospeen 92-1,01, Peterselie
29-34, Selderie 21-31, Paprika KG
1,05-1,45 st. 35-49.
ROTTERDAM - "Hon
derdduizenden mensen
hebben wel een loon
maar geen toekomst.
Tegen hen zou ik willen
zeggen: Houdt moed.
Maak vooral niet te veel
verzuimuren. Onze
redding van de
scheepsbouw en het
energieprobleem is het
vloeibaar gas"
De gebaren en de blik van Cor
nelis Verolme worden thea
traal. „De NDSM hoeft niet
plat. Als over driejaar de kiel
gelegd wordt voor de eerste
gastanker, dan heeft de
scheepsbouw en ook de
NDSM weer alle kansen. Ik
ben blij dat ik dit project klaar
heb en ik verwacht dat nog
eind dit jaar de beslissing zal
vallen of die schepen wel of
niet gebouwd zullen worden
door de Nederlandse werven
Het woord is aan de rege
ring"
De pionier van de Nederlandse
scheepsbouw, nu bijna 79 jaar
zoekt meestal voorzichtig
naar woorden. Maar als het
begrip gastanker valt veert hij
zichtbaar op.
Het is al weer bijna vijf jaar ge
leden dat de „Koning van de
stapelloop" Cornelis Verolme
- eufemistisch gesproken -
met zachte hand gemaand
werd zijn verantwoordelijk
heden ten opzichte van de
Nederlandse scheepsbouw
maar in te leveren. Daarmee
kwam op wel haast droeve
wijze een eind aan een in
drukwekkend Nederlands
scheepsbouwimperium. „Het
is mijn grootste falen ge
weest"
Even terug in de tijd. Aan het
eind van de jaren '60 begon
lapan een steeds grotere con
current te worden in de
scheepsbouwwere ld. Verol
me keek vooruit. Hij consta
teerde een enorme toename
van het olieverbruik en voor
zag een sluiting van het
Suezkanaal waardoor de olie
via de Kaap naar Europa ge
transporteerd zou moeten
worden. Deze ontwikkelin
gen greep Verolme aan om
een nieuw plan voor de Ne
derlandse scheepsbouw naar
voren te brengen. Er lag een
markt open voor de bouw van
mammoettankers. De werven
zouden daarvoor de outillage
echter aan moeten pas-
Bouwdok
Verolme had voor zijn werf op
Rozenburg een levensgroot
bouwdok in het hoofd, dat
zo'n slordige 75 miljoen
moest gaan kosten. Naar het
voorbeeld van Engeland
waar de overheid miljoenen
aan kredietgaranties en sub
sidies in de werven pompte
stapte Cornelis Verolme naar
economische zaken om voor
zijn plan een zelfde regeling
los te kunnen krijgen. De
stroom van opdrachten voor
de zeer grote schepen nam
toe, en het gevaar was groot
dat deze allemaal naar Duits
land en Japan zouden
vloeien.
De toen nog zelfstandige
NDSM stond met de rug te
gen de muur en moest een
verliesgevende order voor
vier tankers accepteren. Ook
Verolme had intussen een
contract getekend voor de
bouw van drie tankers. Het
was in '76. Economische za
ken stond wat wantrouwend
tegenover de kredietaan
vraag. Het was i
m.
Ut%Ê*ËïÈL
Cornelis Verolme
Toen het er uiteindelijk toch
aan leek te komen, kwamen
volgens Verolme ook de con
currenten bij economische
zaken aankloppen voor een
groot dok. De toen oplaaiende
discussie deed de plannen
van Verolme op de lange baan
schuiven. Hij had contracten
getekend en moest bouwen
Om zijn verplichtingen na te
komen, besloot hij tot de
bouw van een helling. Kosten
10 miljoen.
vlerolme gaf de strijd voor zijn
dok echter niet op. In een la
ter gesprek met de directeur-
generaal van industrie en
handel werd hem verteld dat
het geven van het krediet dis
criminatie van Amsterdam
betekende. Verolme kon kie
zen. Of geen dok, of de NDSM
overnemen. Hij koos voor het
laatste. Hoewel hij van alle
kanten hoorde dat de NDSM
er zeer slecht voor stond,
kreeg hij van de directie van
de werf in Noord te horen dat
per schip wat daar gebouwd
werd een miljoen gulden ver
lies geleden zou worden. Ach
teraf bleek dit bedrag tot over
de vijftien miljoen gestegen te
zijn. Dit verlies plus de inves
tering in de gebouwde helling
had tot gevolg dat Verolme s
bankiers aan de bel begonnen
te trekken. Economische za
ken bleek bereid te zijn een
krediet van 25 miljoen be
schikbaar te stellen, zij het
onder de voorwaarde dat
Verolme zijn hele aandelen
kapitaal voor de zekerheid bij
de Nationale Investerings
bank moest deponeren, als
mede het volledige stemrecht
aan de aandelen verbon
den.
Einde
Het einde was in zicht. Het dok
dat intussen gereed was ge
komen, bleek door de lange
vertraging 45 miljoen meer
gekost te hebben. Een kleine
commissie kreeg de taak het
Verolme-concern door te
lichten. Even later werd ook
de Rijn-Schelde-groep door
gelicht. De plannen lagen
klaar om het Verolme-con
cern met Rijn-Schelde te la
ten fuseren. Verolme wera
verzocht als president-direc
teur van het Verolme-conce
rn af te treden.
Betekent dit, dat in uw eigen
strategie de NDSM ook zonder
die fusie wel het hoofd boven
water had kunnen hou
den?
'erolme aarzelt. De vraag moet
driemaal herhaald worden
Dan: „Ja, toch wel. De werf
zou failliet gegaan zijn. Maar
dan hadden wij de werf over
genomen. Dan zouden er toch
schepen gebouwd kunnen
blijven worden. De repara-
tiewerf had dan ook door
kunnen draaien. Ik zeg u, de
NDSM hoeft niet dicht"
Wat moeizaam hijst hij zich
omhoog in de brede stoel. „Ik
heb me altijd tegen een fusie
met Rijn-Schelde verzet. En
het is ook mislukt, die fusie
De werf in Noord had door
kunnen gaan als hij onder de
oude leiding gebleven
Buitenland
Verolme trok zich terug uit de
actieve scheepsbouw in Ne
derland. Maar in Ierland en
Brazilië draaien zijn werven
gezond. In voorzichtige be
woordingen wijt hij die gusti-
ge ontwikkeling aan de rege
ringssteun in die landen. „De
sociale lasten voor het perso
neel worden daar gedragen
door de regering. En de ar
beidskrachten zijn er ook iets
goedkoper dan hier in Ne
derland"
Hij valt uit zijn rol als hij zijn
constructiewerven in Zuid-
Afrika noemt. Dc boycot van
Zuid-Afrika: „Die mensen
hier gebruiken hun hersenen
niet. Zuid-Afrika is het mooi
ste land van de wereld. Ieder
een heeft daar werk. De weer
gave zoals die in Nederland
van Zuid-Afrika wordt gege
ven, is onzin. Op mijn bedrij
ven daar is geen apartheid"
Er valt geen tegenspraak te
dulden. Zijn handen zijn ge
bald. Het gesprek zou toch
om de situatie in de scheeps
bouw gaan?
Zo af en toe haalt de nestor van
de Nederlandse scheeps
bouw nog de publiciteit. En
kele weken geleden nog
schokte Cornelis Verolme de
hoge heren van de scheeps
bouw door fel uit te halen
naar de minister van econo
mische zakën, Van Aarden-
ne, en diens directeur-gene
raal Molkenboer. Van Aar-
denne zou geen verstand
hebben van de scheepsbouw,
en Molkenboer zou in hoge
mate verantwoordelijk zijn
voor de ondergang van de
scheepsbouw.
En in één adem wordt de hui
dige directeuren van het
RSV-concern dan ook nog
„lummelen" verweten als
deze heren met hun echtge
notes op een beurs in Monaco
wat rondhangen. Krasse taal
van een krasse, bijna 80-jari
ge scheepsbouwer.
Als directeur van Verolme-
Trust zetelt hij in Rotter
dam. Vanuit zijn, in het har
tje van de wereldhavenstad
gelegen, kantoor reageert
diezelfde Cornelis Verolme
nu al weer een heel stuk rus
tiger. De in het FNV-bonds-
blad gedane uitspraken
neemt hij niet meer voor zijn
rekening. De publiciteit is
immers losgebarsten en het
wordt weer tijd om zaken te
doen. Want Verolme's ont
werp voor gastankers moet
nog wel aan diezelfde Neder
landse scheepsbouw ver
kocht worden. En dan moe
ten de hoge heren toch ook
weer wat rustiger gestemd
worden. Cornelis Verolme
blijft een slim zaken-
ik me verzet tegen de sluiting
van de NDSM. De eerste dag
al dat burgemeester Polak in
dienst trad, zat ik naast hem
op de stoel en heb ik hem ge
zegd alles in het werk te stel
len om de NDSM open te
houden.
Het lukt niet, meer kritiek op de
huidige bestuurders of zelfs
de beleidscommissie
Scheepsbouw te ontfutselen
De naam Stikker, president-
directeur van het RSV-con
cern; „Ik heb er geen oordeel
over' Maar in zijn memoires
trekt hij fel van leer tegen de
vele bestuurders die niet in de
scheepsbouw groot gewor
den zijn en geen affiniteit met
de scheepsbouw hebben.
Verolme: Ik ken de heer
Stikker persoonlijk erg goed
en onderhoud een goede rela
tie met hem"
M,ee, Cornelis Verolme is een
man geworden met alle be
grip voor de problemen van
de scheepsbouw. De spreek
woordelijke zeven vette jaren
zijn voor de scheepsbouw wel
voorbij. „Ik ben niet optimis
tisch over de toekomst als het
zich zo blijft ontwikkelen"
zegt hij. „Er zullen zeker nog
werven sluiten. Vooral de
kleinere. De concurrentie is
zwaarder geworden. Maar wie
deze zeven magere jaren
overleeft, komt natuurlijk wel
sterk uit de slag naar bo
ven".
Enerzijds ben ik zeer somber
gestemd over de toekomst
Maar u moet bedenken dat de
schepen nog maar zo'n twaalf
jaar meegaan, dan moet er
toch ook een vervanging van
de wereldvloot komen. We
hebben als Nederlandse
scheepsbouw nog altijd een
heel goede naam. Als we een
campagne starten waardoor
op de werven de werklust
weer groeit, en wanneer de
overheid niets nalaat om die
zelfde scheepsbouw te steu
nen, dan heb ik nog alle ver
trouwen in de toekomst"
Het woord „gastanker" valt
„Mijn advies is: Als we die
gastankers gaan bouwen,
redden we hiermee de Ne
derlandse scheepsbouw. Tot
nu toe heeft men nog geen
vlugge beslissing kunnen
nemen, omdat de hele wereld
nog zoekt naar de energie van
de toekomst".
Die energieproblemen heeft
Verolme al op een rijtje gezet
en hij heeft zijn conclusies ge
trokken. De kernenergie
roept steeds meer tegenstan
ders op. De olievoorraad is
sterk aan het verminderen en
over het opnieuw verwerken
van kolen wordt wel gespro
ken. maar we zijn van de ko
len juist om zoveel milieuver
vuilende aspecten afgestapt.
Dus was overblijft is het
LNG, het vloeibare gas"
Carter
Hij voelt zich in zijn visie op die
energiecrisis gesteund door
de recente toespraak van pre
sident Carter van de Verenig
de Staten. Deze laatste pleitte
ook tot het invoeren van
vloeibaar gas. Verolme: „Ik
heb inderdaad handenwrij
vend voor de televisie gezeten
bij die rede. De gasmaat
schappijen moeten uit hun
winsten de schepen kunnen
financieren".
'erolme noemt zijn gastankers
de meest veilige gastanker die
tot nu toe ontworpen is. Een
bewering die gestaafd is door
een Amerikaans onderzoek
dat op verzoek van de Ameri
kaanse president verricht
Hoewel hij er niet ronduit voor
uitkomt, kwetst het hem. dat
er zo lang op een beslissing
gewacht moet worden. De
scheepsbouw smeekt om
werk en Verolme meent dat
het mes aan twee kanten
snijdt. De bouw van de tan
kers, gefinancierd door de
gasmaatschappijen, garan
deert werk voor de werven, en
het energievraagstuk kan met
die tankers ook in goede ba
nen geleid worden.
Hoe zit het nu eigenlijk met de
kansen voor de bouw van die
gastankers
Verolme: „Het ontwerp is on
derzocht door alle instanties
in Nederland. De gasmaat
schappijen volgen de ont
wikkelingen met veel interes
se. Momenteel bestudeert
economische zaken deze zaak
samen met mij en met de
gasmaatschappijen. Ik ver
wacht dat eind van het jaar de
beslissing wel zal vallen. Diep
in mijn hart zeg ik: schiet toch
op. Maar ja. ze zijn nu allemaal
met vakantie" Even heeft hij
pretoogjes.
Wanneer verwacht Verolme de
eerste kiellegging?
Jk denk over ongeveer drie
jaar. Maar ze moeten wel
haast maken, want ik word in
september al 79. Ik heb met
zoveel tijd meer"
Hij is ijdel. Een fotograaf mocht
niet meekomen. De pionier
van de Nederlandse scheeps
bouw had zelf foto's genoeg
die gebruikt konden worden
Hij staat op. Loopt moeizaam.
Mompelt iets over rheuma-
tiek en komt voor de dag met
een foto, formaat bidprentje.
Een statie-foto. In zyn werk
vertrek hangt de foto op ko
lossaal formaat in kleur. In
een pronkerige lijst. ..Ik ben
ijdel, ja. Maar is dat een slech
te eigenschap? IJdel is nog
niet verwaand. Er is geen be
tere baas voor het personeel
dan ik In Rotterdam werd ik
op de werf op handen gedra
gen. Mag dat?"
MAANDAG
20 AUGUSTUS 1979
BINNENLANDSE
AANDELEN
'kXJMCSTIM ft?
BELEGGINGS
INSTITUTEN
28.80
2E80
22 50
BUITENLANDS
GELD
\>!STERDAM (ANP) Op «-en
kalm Damrak wilde het bg het
begin van de nieuwe beurs week
weer niet lukken. Nagenoeg alle
actieve fondsen moesten bij de
aanvang van de handel terug.
Koninklijke Olie opende bij ge
brek aan belangstelling bgna f3
lager op f 146,50. Met name dc
benodigde vraag uit het buiten
land blijft achter bij het aanbod
De koersontwikkeling hier blgft
voor de beurs enigszins een raad
sel temeer daar men er van blgft
uitgaan dat een behoorlijke divi
dendverhoging in het vat moet
zitten Ook Unilever was zwak
gestemd met een verlies van
f 1.10 tot f 146.50
Tot de weinige uitzonderingen be
hoort Akzo. die f0.20 hoger was
op f27.90 Morgen nabeurs vsor-
den de halfjaar cgfers van dit
concern bekendgemaakt Een
andere uitschieter was HVA. die
f 0.80 duurder werd op f 54,80.
