Dajan dreigt met aftreden Gemenebest roept op tot steun vredesplan Syrië: "Dialoog PLO-VS verdachte ontwikkeling" Polisario wacht harde strijd met Marokko Ruim twintig doden bij bosbrand in Lloret del Mar Wegens falend beleid van regering Amerika wil raketten in Europa stationeren WOENSDAG 8 AUGUSTUS 1979 BUITENLAND PAGINA 13 (Van onze correspondent) BEIROET - Syrië beschouwt een mogelijke dialoog tussen de Ver enigde Staten en de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie PLO als een "verdachte ontwikkeling", gericht op het losweken van de Palestijnen uit de gemeenschap pelijke strategie zoals afgespro ken op de Arabische topconfe rentie in Bagdad vorig jaar no vember. Dit blijkt uit hoofdarti kelen in de Syrische dagbladen "Tichrin" en "Ath Thauwra". Beide kranten gelden als spreek buizen van de Syrische regering. De commentaren bevatten open lijke waarschuwingen aan het adres van Washington en bedekte oproepen tot „voorzichtigheid" aan dat van de PLO. Twee Palestijnse leiders, PLO's minister van buitenlandse zaken Farouk Kaddoumi en Néyef Ha- watmeh, chef van het (marxisti sche) Democratisch Front voor de Bevrijding van Palestina (DFLP), waren afgelopen week einde in Damascus. De Syrische regering heeft kennelijk van Kaddoumi willen weten of er in derdaad een dialoog tussen de Amerikanen en de PLO op han den is en welke strategie de PLO in dit verband denkt te gaan vol gen. In vraaggesprekken met de Israëli sche pers trok Dc^an fel van leer tegen het beleid van de regering en beschuldigde hij vooral de ministers die verantwoordelijk zijn voor de sociaal-economische sector van een falend beleid. In de ogen van de wereld is Israël een economisch ten dode opge schreven staat, meende Dajan. Volgens de minister is dit beeld van een zwakke, onderling ver deelde staat de oorzaak van de hevige politieke druk van bui tenaf. Ook liet hij zich vernieti gend uit over door de VS ge steunde denkbeelden voor het in troduceren van een nieuwe versie van VN-resolutie 242, waardoor de weg naar erkenning van de Palestijnse bevrijdingsorganisa tie PLO kan worden geopend Dajan, die in 1977 uit de Arbeiders partij is gestapt om minister van buitenlandse zaken te worden in de regering-Begin, riep in het in terview op tot het vormen van een regering op brede basis. Met andere woorden: vóór deelname van de - Arbeiderspartij aan de huidige regering. D^jan dreigde te zullen aftreden als de regering geen duidelijker beleid gaat voe ren en zich niet houdt aan enkele minimale principiële standpun ten. Een eventuele aanleiding voor zo'n aftreden vormt de Israëlische te rughoudendheid er bij Egypte op aan te dringen de open-grenzen- politiek, die door Sadat en Begin is afgekondigd, in de praktijk te brengen. Dajan verklaarde niet aan de on derhandelingen over de autono mie deel te willen nemen omdat hij niet bereid is verantwoording te dragen voor de wijze waarop de besprekingen plaatsvinden. Mislukking Deze uitspraken van Dzgan wekten grote woede op bij de Israëlische delegatie (waar Dógan ook toe be hoort) bij de autonomie-onder- handelingen. De vijfde ronde van deze besprekingen werd gisteren in Haifa afgesloten en is in feite op een gedeeltelijke mislukking uitgelopen. Uit de verklaring die na afloop werd uitgegeven, bleek dat slechts overeenstemming was bereikt over zeer technische richtlijnen. Zoals over de agenda voor de verkiezing van de be stuursorganen voor de autono mie. Er is geen enkele overeen stemming bereikt over inhoude lijke zaken, zoals de bevoegdhe den en opvang van de autono- De besprekingen werden over schaduwd door ernstige me ningsverschillen tussen Egypte en Amerika enerzijds en Israël anderzijds rond de verklaringen over het eventueel indienen van een nieuwe VN-resolutie die de LUSAKA (Reuter/UPI/AFP) - De twee hoofdrolspelers op de con ferentie van het Gemenebest hebben gewaarschuwd voor een langdurige en bloedige oorlog in Zimbabwe-Rhodesië als de jong ste inspanningen om het conflict te beëindigen zullen mislukken. Robert Mugabe's vleugel van het Patriottisch Front heeft het nieuwe vredesplan inzake Zim babwe-Rhodesië onder voor waarden aanvaardbaar genoemd. President Julius Nyerere van Tan zania en de Britse premier Mar garet Thatcher hielden gisteren in Lusaka een persconferentie toen de topconferentie van het Gemenebest op haar einde liep. Hawatmeh heeft de Syriërs waar schijnlijk verteld dat bepaalde splintergroepen binnen de PLO het beslist niet eens zijn met de gematigde hoofdstroom van Ara fats organisatie. Hawatmehs DFLP heeft zich de laatste weken nogal kritisch uitgelaten over de internationale contacten van de PLO en over uitspraken van PLO-vertegenwoordigers in het buitenland over de wenselijkheid van een dialoog met Washington en de kwestie van erkenning van het bestaansrecht van Israël. Ath Thauwra en Tichrin schrijven nu dat ten aanzien van deze cru ciale punten een Palestijnse standpuntbepaling waarin Syrië niet zou worden gekend, onmo gelijk is. De media in Damascus gaan overigens niet in op de hui- huidige VN-resolutie 242 over het Midden-Oosten moet vervangen. Resolutie 242 werd in november 1967 door de Veiligheidsraad aanvaard als de basis voor de on derhandelingen in het Midden- Oosten. In resolutie 242 wordt het terug trekken van Israël uit bezet ge bied verbonden aan een vreed zame oplossing van het conflict waarbij het bestaansrecht van Is raël verzekerd moet worden. Het Palestijnse vraagstuk wordt erin afgedaan als een vluchtelingen probleem. Om alsnog Palestijnse deelname aan de autonomiebesprekingen mogelijk te maken, stellen Egyp te en Amerika nu voor een nieu we resolutie in te dienen waarin de rechten van de Palestijnen er kend worden en tegelijkertijd de andere elementen van resolutie 242 gehandhaafd blijven. Een crisis tussen Israël en Egypte werd gisteren slechts bezworen door de verklaring van de Egyp tische premier Chalil dat Egypte niet van plan is een nieuwe reso lutie in te dienen en zo'n resolutie slechts zal steunen als deze bevorderlijk is voor het vredes proces in het Midden-Oosten. Eerder had Israël al gedreigd haar verplichtingen ingevolge het vredesverdrag met Egypte eventueel te herzien als gepoogd zou worden in de resolutie mel ding te maken van Palestijnse rechten. Ook het vraagstuk van de deelname van de Arabieren uit Oost-Jeru- zalem aan de autonomie is onop gelost gebleven. Amerika en Egypte stellen zich op het stand punt dat ook de Arabieren van Oost-Jeruzalem onder de auto nomie vallen. Israël, dat in 1967 onmiddellijk na de zesdaagse oorlog Oost-Jeruzalem heeft geannexeerd, stelt zich op het standpunt dat Jeruzalem niet verdeelbaar is en een integraal deel van Israël vormt. Met andere woorden: Oost-Jeruzalem valt niet onder de autonomie. Ter voorbereiding van een agenda voor de hervatting van de auto- nomie-onderhandelingen, begin september in Alexandrië, zal over twee weken een ambtelijke werkgroep zich buigen over alle onopgelost gebleven vraagstuk ken. Het hoofd van de Israëlische dele gatie, minister van binnenlandse zaken Burg, verklaarde na afloop van de besprekingen nog vele moeilijkheden te verwachten bij de voortzetting van de onder handelingen. In feite zijn de wer kelijke problemen op de lange baan geschoven en heeft alleen de overeenstemming over de technische details het voortzet ten van de onderhandelingen mogelijk gemaakt. Nyerere, de invloedrijke voorzit ter van de vijf Afrikaanse front- lijnstaten die de Rhodesische na tionalistische guerrillastrijders steunen, vertelde "een Rhodesië te voorzien dat een tweede Mo zambique wordt" als het nieuwe vredesplan in het water valt. "We zullen dan tot het einde vechten, met gebruikmaking van com munistische wapens", zo' waar schuwde Nyerere. Mevrouw Thatcher, een land verte genwoordigend dat nog steeds het legale gezag in Zimbabwe- Rhodesië bekleedt, onderstreep te later de dringende noodzaak om een oorlog te beëindigen, waarin elke week 500 mensen dige diplomatieke verkenningen in de wandelgangen van het VN- gebouw naar de mogelijkheid om te komen tot een nieuwe Veilig heidsraad-resolutie die zowel de nationale rechten van de Pale stijnen zou erkennen als tegelij kertijd Resolutie 242 (en daarmee Israëls bestaansrecht) zou onder schrijven. Een ontwerpresolutie hiertoe is door Koeweit inge diend. Het debat erover is uitge steld op uitdrukkelijk verzoek van de Verenigde Staten. Juist dat wordt in de Arabische wereld politiek van bijzonder groot be lang geacht. Syrië heeft Resolutie 242 nooit formeel geaccepteerd. Maar in oktober 1973 nam de Veiligheids raad Resolutie 338 aan, welke Damascus wèl accepteerde. Re- MADRID - Tweeëntwintig per sonen zijn gistermiddag op een dramatische wijze om het leven gekomen door een bos brand bij de Catalaanse bad plaats Lloret del Mar. De vlammen, die door een felle wind werden aangewakkerd, overvielen 11 mannen, 5 vrouwen en 6 kinderen, die een excursie maakten in de omgeving van het vakan tieoord. De reddingsploegen hebben de verkoolde lijken van 13 personen gevonden, die in wanhoop de armen om elkaar heen hadden geslagen. Dramatische noot bij de vondst van deze lijken was (voornamelijk zwarten) het leven laten en waardoor elke maand meer dan 1000 blanken het land verlaten. De twee leiders spraken tegen de achtergrond van de be zorgdheid of het vredesplan, dat afgelopen zondag door 39 staats hoofden van het Gemenebest werd goedgekeurd, beter zal ver gaan dan de voorgaande plannen, die alle onaanvaardbaar bleken voor alle strijdende partijen. Mevrouw Thatcher verdedigde gis teren de stap-voor-stap-benade- ring die in het plan is vastgelegd. Op grond van het plan zal Groot- Brittannië een conferentie van alle partijen beleggen, een nieu we grondwet opstellen en toe solutie 338, gebaseerd op num mer 242, roept op tot een regeling van het Midden-Oostenconflict. Dit houdt in dat Syrië Resolutie 242 indirect onderschrijft. Niet bekend is in welke mate de PLO ruggespraak heeft gehou den met Damascus naar aanlei ding van Arafats jongste diplo matieke offensief in het Westen. Maar de speculaties over een eventuele dialoog tussen de PLO en Washington komen niet uit de Palestijnse hoek: het waren Amerikaanse functionarissen die de indruk vestigden dat zo'n dialoog onder bepaalde voor waarden tot de mogelijkheden behoorde. Het begon allemaal met uitspraken over "onofficiële contacten met de PLO" uit de mond van Harold dat de afstand tussen de stof felijke overschotten en de au toweg naar Lloret del Mar, die niet werd aangetast door de bosbrand, slechts 30 meter was. Volgens de eerste be richten zijn alle slachtoffers Spanjaarden.Een nog onbe kend aantal gewonden is naar ziekenhuizen in de omgeving overgebracht. Volgens ooggetuigen uit Blanes en Tossa del Mar is de bos brand gisterochtend over een afstand van vijf kilometer op drie verschillende plaatsen ontstaan. De politie vermoedt dat hier opzet in het spel is. Na de bekendmaking van de zicht houden op nieuwe verkie zingen in Zimbabwe-Rhodesië Thatcher kondigde overigens aan dat president Carter zich heeft geschaard achter de pogingen van het Gemenebest vrede en in ternationale erkenning voor Zimbabwe-Rhodesië te verkrij gen. Carter had zijn standpunt bekendgemaakt in een brief aan de Britse premier, die hij prees om haar initiatief de partijen rond de onderhandelingstafel te krij gen. Thatcher gaf slechts te kennen dat Engeland de uitnodigingen zal versturen voor een conferentie van alle partijen, die medio sep tember in Londen moet worden Saunders, de Amerikaanse on derminister van buitenlandse za ken. Vervolgens werd men in de Arabische wereld aangenaam in verwarring gebracht door presi dent Carter's vergelijking tussen de Palestijnse zaak en de Ameri kaanse beweging voor burger rechten. Maar als men vice-presi dent Walter Mondale's woorden serieus neemt, lijkt het allemaal op een storm in een glas water. Mondale zei voor de Israëlische televisie dat er geen verandering was gekomen in de Amerikaanse politiek ten opzichte van - wat Mondale laatdunkend noemde - „de zogenaamde PLO". Waar het werkelijk om draait, is Amerika's houding in de Veilig heidsraad. De verwachtingen in de Arabische wereld zijn hoog gespannen; men telt als het ware de dagen tot 23 augustus af. Buitenlandse politieke waarne mers in de Arabische wereld zijn evenwel pessimistisch gestemd. Amerika zou het recht van de Palestijnen op het „stichten van een onafhankelijke staat" niet in de resolutie opgenomen willen zien, maar zich willen beperken tot het noemen van de „legitieme rechten van het Palestijnse volk". Het is zeer de vraag of dit vol doende zal zijn voor de PLO. Lloret de Mar. ramp heeft Josep Tarradellas, de president van Catalonië, zich onmiddellijk op weg be geven naar de plaats van de bosbrand. De indruk bestaat dat de slachtoffers door pa niek zijn overvallen. Vlakbij de plaats, waar de 13 elkaar omarmende personen zijn gevonden, hebben de red dingsploegen de andere slachtoffers gevonden. Brandweerlieden, militairen, politie en vrijwilligers doen al het mogelijke om overslaan van de brand naar andere vakantieoorden te voorko- gehoude. Ze weigerde te praten over eën tijdschema voor het vredesproces. Ondanks berich ten vanuit Zuid-Afrika, de voor naamste steun en toeverlaat van Salisbury, dat minister van bui tenlandse zaken Roelof Botha diep verontrust was over het vre desvoorstel, zei mevrouw That cher: "Ik hoop en geloof dat Sa lisbury naar de onderhandelings tafel komt". Ze dacht de Rhode sische leider Abel Muzorewa er toe te kunnen overhalen aan de besprekingen deel te nemen en zei te hopen dat de Tanzaniaanse president in staat zal zijn hetzelf de te doen met de leiders van het Patriottisch Front "Als Nyerere UTRECHT (GPD) - Een officiële reactie uit de Marokkaanse hoofdstad Rabat is nog niet bin nen. Maar dat koning Hassan II van Marokko woedend heeft ge reageerd op de ondertekening van het vredesverdrag tussen Mauretanië en het Polisario, het Bevr(jdingsfront voor de Weste lijke Sahara, staat zonder meer vast. Niet voor niets had de Marokkaan se pers de laatste tijd geen goed woord meer over voor de voor malige Mauretaanse „broeders". Hun toenadering tot het Polisa rio, midden vorig jaar ingezet, be tekende immers een regelrechte inbreuk op de agressieve politiek van Hassan en zijn nationalis tisch gezinde minister van bui tenlandse zaken, Boucetta. Beiden hadden zich vastgebeten in het standpunt dat geen enkel deel van de voormalige Spaanse Sa hara in handen van het Polisario mocht vallen. En dat is nu juist de kern van het akkoord dat Maure tanië en Polisario zondagavond na langdurig vergaderen hebben bereikt. Volgens deze overeenkomst doet Mauretanië „onvoorwaardelijk" afstand van zijn aanspraken op „Tiris el Gharbia", het zuidelijk deel van de westelijke Sahara, dat het in 1976 bezette nadat Spanje zich uit het gebied had terugge trokken. In diezelfde periode lijf de Marokko op basis van een drie-landenakkoord met Spanje en Mauretanië overigens het aan grondstoffen rijke noordelijk deel „Seguia el Hamra" in. Het vredesverdrag tussen Maure tanië en het Polisario komt er verder op neer dat de leiders in de Mauretaanse hoofdstad Nouak chott zich verplichten een einde te maken aan de „onrechtvaardi ge oorlog" die zij de laatste drie jaar samen met Marokko tegen het Polisario hebben gevoerd. Het front, dat in zijn strijd vooral wordt gesteund door Algerije en Libië, ziet dan af van verdere ge- biedsaanspraken in Maureta- De Mauretaanse opstelling is niet geheel verrassend. Al een jaar geleden sloot Mauretanië een be stand met het Polisario, nadat te gen de oorlog gekante militairen een einde hadden gemaakt aan het bewind van president Moch- tar Ould Daddah. Libië, dat als bemiddelaar optrad, liet al in mei weten dat een vredesverdrag „in de maak" was. Maar de onver wachte dood van de nieuwe Mau retaanse president Ould Ousseif, wiens vliegtuig op onverklaarba re wijze voor de kust van Senegal neerstortte, maakte dat het ak koord nu pas is ondertekend. Daarnaast was het arme woestijn land Mauretanië, in weerwil van uitgebreide militaire steun uit WASHINGTON (UPI) - De Ameri kaanse regering is bezig NAVO- bondgenoten te polsen over het stationeren van 200 tot 600 raket ten op hun grondgebied, zo wordt officieel in Washington beves tigd. Het gaat om van de grond af lanceerbare Cruise-raketten en verbeterde Pershing ballistische raketten. De eerste reacties in Europa waren gunstig. Het on derwerp zal deze herfst nader worden besproken in de NAVO- raad. Als men het eens wordt, kan de Amerikaanse regering enkele stemmen winnen onder de sena toren die kritisch staan tegenover SALT-2. Volgens het SALT-2-verdrag met de Sowjet-Unie mag Amerika niet vóór 1982 van de grond af lanceerbare Cruise-raketten be proeven of ontplooien, maar als het protocol niet wordt verlengd, is het daar vrij in. Ontplooiing van de genoemde ra ketten in Europa zal de dreiging verkleinen van de Russische SS- 20 raketten en de Backfire-bom- menwerper. Deze hebben onder de militaire leiders van de NAVO dit probleem aankan, dan kan ik het m(jne aan", aldus Thatcher. Maar Nyerere, wiens nauwe sa menwerking met Thatcher een vitaal element bleek bij het op stellen van het vredesplan, zei bepaald niet gerust te zijn op een uiteindelijke deelname van de leiders in Salisbury. Hij was er wel zeker van dat de leiders van het Patriottisch Front gunstig zullen reageren, ondanks hun be zwaren in eerste instantie. "De problemen zullen komen vanuit Salisbury en Pretoria", aldus Nyerere, "tenzij ze beseffen dat het dit keer de Britse regering ernst is". Marokko en Frankrijk, niet in staat de financiële gevolgen van de strijd te dragen. De economie van het land stond op instorten, temeer omdat de aanvallen van het Bevrijdingsfront zich vooral richtten op de belangrijkste ij zermijnen in het land en op de spoorlijn van die mijnen naar de Atlantische Oceaan. Ook de woede van koning Hassan van Marokko is niet geheel onbe grijpelijk. Hij beweert allereerst een historisch recht te hebben op de westelijke Sahara, omdat in het verleden Marokkaanse vor sten de macht in de streek zouden hebben uitgeoefend. In de twee de plaats richten de aanvallen van het Polisario zich sinds het bestand met Mauretanië uitslui tend op Marokkaanse doelen. Zo werd eind vorige maand nog een zware aanval uitgevoerd op de strategische garnizoensstad Sa mara 300 kilometer landinwaarts, waarbij aan Marokkaanse kant zo'n 100 slachtoffers zouden zijn gevallen. Fosfaat Ten derde herbergt de westelijke Sahara, vooral het aan Marokka grenzend noordelijk deel, een aanzienlijke hoeveelheid ruwe fosfaat, dè grondstof voor kunstmest. Marokko, naast de Sowjet-Unie de grootste fosfaat producent ter wereld, streeft naar een absoluut monopolie op dit gebied. Hiermee kan indirect de hele wereldvoedselsituatie wor den beïnvloed. Maar ook de olie-, uranium- en ijzervoorraden in de westelijke Sahara zijn enorm. Kortom, het gebied is schat rijk. Koning Hassan heeft bij herhaling verklaard dat zijn troepen bij een achtervolging van nomaden- strijders van het Polisario „niet zullen aarzelen de grens met Al gerije te overschrijden". Onlangs nog opperde hij de mogelijkheid om door een aanval op hun voor naamste basis, Tindouf in Alge rije, een spoedig einde aan de strijd te maken. Marokko zal, in weerwil van al deze dreigementen, niet direct Alge rije openlijk de oorlog verklaren. Het is evenwel heel goed moge lijk dat Marokko na het definitie ve Mauretaanse besluit niet meer verder te vechten, ertoe zal over gaan naast het noordelijk ook het zuideljjk deel van de Westelijke Sahara te annexeren. Zo moeilijk is dat niet. In dit gebied zowel als in Mauretanië staan immers zo'n tienduizend Marokkaanse solda ten, die tot nu toe vanuit het zui den meehielpen het Polisario te bestrijken. Het Bevrijdingsfront voor de Westelijke Sahara moet zich voorbereiden op een harde confrontatie. ongerustheid gewekt. Zij worden door het SALT-verdrag niet rechtstreeks aan banden gelegd. David Aaron, plaatsvervangend adviseur van president Carter voor de nationale veiligheid, heeft vorige maand Nederland, België, West-Duitsland, Italië en Engeland hierover gepolst, zo wordt in Washington meege deeld. Weer botsing Unifil en troepen van Haddad SIDON (Reuter/AFP) - Op twee plaatsen in Zuid-Libanon heb ben zich gisteren schermutselin gen voorgedaan tussen leden van de christelijke militie en Ierse en Nederlandse Unifiltroepen. Ierse troepen hebben waarschu wingsschoten afgevuurd toen een eenheid van de militie tracht te op te rukken naar Barashit, on geveer 40 km ten oosten van Ty- rus. Hierop volgde een korte schermutseling waarby zware mitrailleurs werden gebruikt. Er is geen melding gemaakt van slachtoffers. Wel zijn een moskee en twee huizen beschadigd. Leden van de militie kwamen ook in botsing met Nederlandse troe pen, die trachtten te voorkomen dat de militie optrok naar het ge bied rond Haddatha en Harris. Volgens inwoners kwamen in Harris artilleriegranaten terecht, waardoor schade is aangericht. Israël heeft mogelijk de Ameri kaanse wet overtreden door bij aanvallen in Zuid-Libanon vori ge maand Amerikaanse wapens te gebruiken. Dit heeft de Ameri kaanse minister van buitenland se zaken, Cyrus Vance, gisteren meegedeeld. (Van onze correspondent JERUZALEM - De ernstige meningsverschillen binnen het Israëlische kabinet zijn gisteren op dramatische wijze benadrukt door Israëls minister van buitenlandse zaken Dajan, die heeft gedreigd af te treden als er geen verbete ring in het Israëlische beleid komt. Brandweerlieden bij een van de vuurhaarden van de bosbrand die aan tweeëntwintig mensen het leven kostte. Dit kaartje laat z brand heeft gewoed: in de bos sen van het noordelijk gelegen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1979 | | pagina 13