Onderzoekers gaan
Rapenburg "te lijf"
Tijdelijke huisvesting bejaarden aan Schubertlaan
Groepen mogen
park gebruiken
Vroegste geschiedenis van
bewoners en huizen ophalen
Latere start
experiment
onderwijs
ZATERDAG 4 AUGUSTUS 1979
LEIDEN
LEIDEN - Tussen Schubertlaan en Kor
te Vlietkanaal zal ter hoogte van het
gedeelte Kennedylaan-Max Regeer-
laan een tijdelijk paviljoen voor be
jaarden worden neergezet. Dat is
noodzakelijk omdat er in verband met
de opknapbeurten die een aantal Leid-
se bejaardencentra in de komende ja
ren zullen krijgen behoefte is aan tij
delijke huisvesting.
Het paviljoen zal waarschijnlijk voor vijf
jaar worden neergezet. De gemeente
Leiden heeft dat meegedeeld aan be
woners van de Schubertlaan, die over
het bouwplan verontrust zijn geraakt.
Die bewoners hebben een brief aan de
gemeente geschreven, hebben de be
langenvereniging Zuid-West opge
richt, en zullen binnenkort een gesprek
met de verantwoordelijke wethouder
Schoute (maatschappelijke aangele
genheden) hebben.
De besturen van de verschillende be
jaardencentra (onder meer Haagwijk,
Groenhoven en Rijn en Vliet) zijn op
het moment bezig om het benodigde
geld voor de opknapbeurt bij elkaar te
krijgen. De centra voldoen niet meer
aan de eisen die er aan huisvesting van
bejaarden worden gesteld. De provin
ciale inspectie van bejaardencentra
heeft de besturen er dan ook op gewe
zen dat er gerenoveerd moet worden.
Een aantal mogelijkheden om de bejaar
den tijdelijk te huisvesten zijn in een
gemeentelijke projectgroep van de
hand gewezen. Hotels waren maar voor
korte tijd beschikbaar, salonschepen
zijn ongeschikt voor het huisvesten
van bejaarden en voor de bouw van een
nieuw (permanent) bejaardencentra
valt op dit moment geen toestemming
van de overheid te verwachten.
Het plaatsen van een geprefabriceerd
paviljoen voor de duur van de opknap
beurten was daarna de enige oplossing
die nog overbleef. De keuze viel daarbij
op het terrein tussen Schubertlaan en
Korte Vlietkanaal.
Van geen van de betrokkenen bij de
nieuw opgerichte belangenvereniging
viel gisteren te vernemen waar de be
zwaren van de bewoners zich precies
op richten.
In de toekomst wil de gemeente Leiden
het gedeelte dat nu voor het tijdelijk
centrum wordt gebruikt bestemmen
voor recreatie. Tot nu toe is het nog niet
gelukt om zo'n bestemming voor el
kaar te krijgen. De recreatie moet
voorlopig echter wijken voor het be
lang van tijdelijke huisvesting, stelt het
gemeentebestuur.
Over een bouwvergunning voor het
nieuwe centrum moeten burgemeester
en wethouders nog een beslissing ne
men. Het gebouw zal niet hoger wor
den dan één verdieping.
iraaga. njaens een uij^unueie
vergadering van zowel ouders
van de kleuterschool als van de
lagere school moeten de ouders
beslissen of zij met het experi
ment in zee gaan, en hoe de af
vaardiging van de ouders (vier
man/vrouw sterk) er uit zal zien.
Een aantal teamleden van de lagere
school heeft inmiddels trouwens
te kennen gegeven geen prijs te
stellen op een plaatsje in de
commissie. In het experiment is
vastgelegd dat naast vier ouders
en een vertegenwoordiger van de
gemeente Leiden ook een vier
vertegenwoordigers van het per
soneel in de commissie zitting
hebben.De leerkrachten zouden
echter te kennen hebben gegeven
het al te druk te hebben met an
dere zaken. De commissie knjgt
een vergaande bevoegdheid om
personeel te benoemen (waarbij
wachtgelders voorrang hebben),
leerplannen vast te stellen en bo
vendien om lokalen te verhuren.
Ook mogen opdrachten voor
klem onderhoud gegeven wor
den. Groot onderhoud blijft in
handen van de gemeente. Het
experiment zal voorlopig drie
jaar gaan duren.
Leidse
gelukwensen
Zuid-Af rika
LEIDEN - De Leidse universiteit
wil een afgevaardigde sturen
naar de universiteit van Kaapstad
in Zuid-Afrika om de feestelijk
heden rond het 150-jarig bestaan
van deze universiteit bij te wo
nen. Tevens zal het college van
bestuur een brief met gelukwen
sen naar de jubilerende universi
teit laten zenden.
LEIDEN - Pas aan het eind van de
ze maand zullen de ouders van
twee openbare scholen in de Me-
renwijk ("De Ducdalfvoor lager
onderwijs en "De Loopplank"
voor kleuteronderwijs) hun dele
gatie in een bestuurscommissie
kunnen kiezen, door middel
waarvan zij op een unieke manier
invloed kunnen uitoefenen op
het reilen en zeilen van deze
scholen.
Was het eerst de bedoeling dat deze
commissie al op 1 augustus (het
begin van het nieuwe schooljaar)
zou zijn geïnstalleerd, door
vakanties is de hele zaak ve
in een scnryven aan de universi
teitsraad zet het college van be
stuur van de Leidse universiteit
uiteen dat het "een brief heeft ont
vangen van de Vice-Chancellor
van de universiteit van Kaapstad
waarin wordt aangekondigd dat
dit jaar het 150-jang bestaan van
de universiteit wordt gevierd met
een serie manifestaties die hun
hoogtepunt vinden in de week
van 1 tot 6 oktober.
Uit de brief van de jubilerende
Zuid-Afrikaanse universiteit
blijkt dat de UCT (zoals de afkor
ting luidt) steeds pal heeft ge
staan voor de academische vrij
heid en zich met name heeft te
weer gesteld tegen de "Extension
of University Education Act" van
1959, waarbij werd verboden om
niet-blanken van 1 januari 1960 af
als student in te schrijven aan een
bestaande universiteit.
Het is het Leidse college van be
stuur echter bekend dat, ondanks
het verbod, enkele honderden
niet blanke studenten aan de
universiteit studeren. "Via di
plomatieke kanalen hebben wij
deze gegevens getoetst en r\) blij
ken juist te zijn".
Met het besluit van de universi
teitsraad in het achterhoofd dat
de contacten met Zuid-Afrika
door de Leidse universiteit en
door leden van de universitaire
gemeenschap slechts dan onder
houden dienen te worden als de
ze een bijdrage tot verbetering
kunnen leveren en herstel van de
elementaire mensenrechten in
dat land bevorderen, en niet als
een goedkeuring van de apart
heidspolitiek kunnen worden
uitgelegd, is het college van be
stuur tot dit besluit gekomen.
Na lustrumfeest Minerva
van mening dat bij het verlenen
van vergunningen voor het hou
den van volksfeesten geen on
derscheid gemaakt dient te wor
den tussen de verschillende
groepen uit de bevolking. Er zijn
geen speciale richtlijnnen van het
college voor het verlenen van
medewerking aan volksfeesten.
De geeigende gemeentelijke
dienstverlening aan de burgerij
ligt in alle gevallen aan deze me
dewerking ten grondslag. Op de
vraag van Koning en Van de Put
ten of het verlenen van mede
werking aan het houden van au
torally's in de toekomst niet on
gewenst is uit het oogpunt van
verkeersveiligheid, milieuver
vuiling en zuinig energiebeleid
antwoorden B en W dat een selec
tieve opstelling in de toekomst
wenselijk is.
Algemene voorlichting over de fes
tiviteiten aan de direct betrokken
bewoners is volgens het college
in voldoende mate gegeven via de
gemeentelijke advertentie. "De
gerichte voorlichting aan bewo
ners en bedrijven gebeurde via de
organisatoren van de festivitei
ten. Dit is een gebruikelijke gang
van zaken en wordt in voorover
leg of via de vergunning ver
langd. Dat een adequate voor
lichting op deze wijze voldoende
is gegarandeerd bewijst de hier
mee opgedane goede ervaring",
aldus B en W
Een deel van een tekening van het Rapenburg uit 1649. Duidelijk is het gedeelte te zien waarop de onderzoekers zich nu richten. Bij
nummer 74 valt het voormalige Barbara-klooster waar te nemen. Elk "blok" zal door een groep studenten worden onderzocht.
LEIDEN - Het college van B en W
acht het zeer wel verdedigbaar
om eenmaal inde vijfjaar het Van
der Werfpark drie dagen volledig
ter beschikking te stellen van een
zeer aanzienlijke groep (binnen)
stadsbewoners.
B en W zeggen dit in antwoord op
vragen die de raadsleden Koning
(PvdA) en Van der Putten (PSP)
stelden naar aanleiding van de
lustrumactiviteiten van de stu
dentensociëteit Minerva Beide
raadsleden vinden het onge
wenst het Van der Werfpark voor
besloten feesten te gebruiken en
daarmee het gebruik door de be
woners te blokkeren. B en W de
len deze mening niet en denken
dat de ligging van het Van der
Werfpark in vergelijking met an
dere punten in de stad, ten aan
zien van het beperken van mu-
ziekoverlast en handhaving van
de openbare orde, vele voordelen
heeft.
Over de schade die is aangericht in
het park zegt het college dat die,
volgens de gebruikelijke voor
waarden voor rekening is geko
men van Minerva. Kosten die
door de gemeenten moesten
worden gemaakt werden ver
goed. Alleen de vlagversiering m
de stad is voor gemeenterekening
geweest, aldus het college.
Onderscheid
B en W zyn met de vragenstellers
Rapenburg 4, een foto gemaakt in 1890.
Oorspronkelijk
"Wat wij nu willen is: de oorspron
kelijke toestand zoveel mogelijk
op papier terugbrengen, ook de
verschillende tussenstadia. Je
krijgt dan een veel beter beeld
van de wooncultuur aan het Ra
penburg dan we nu hebben.
Makkelijk is dat niet, want de
slopers zijn vaak niet zuinig ge
weest, en hebben heel veel weg
gehaald", aldus de hoogleraar.
Hulpmiddelen voor de reconstruc
tie van de geschiedenissen van de
bewoners en de huizen zijn bij
voorbeeld de inventarislijsten die
gemaakt werden als de boedel
verdeeld moest worden, de ar
chieven van notarissen in het
Leidse gemeentearchief en de
"bonboeken", een soort kadaster
uit de 17e en 18e eeuw. Soms zijn
tekeningen terug te vinden, soms
valt te reconstrueren waar alle
spullen heengegaan zijn, maar
een heidens karwei blijft het al
tijd. Wat betreft de meubels is het
vaak zelfs onbegonnen werk.
Gaaf
"Opzettelijk hebben we het Ra-
Een interieurtje van een huis
aan het RapenburgDe bewo
ners (van Rapenburg 6) lieten
deze foto rond 1900 maken. Aan
het plafond en aan de wanden:
stucwerk in Louis XV-stijl.
penburg voor dit onderzoek uit
gezocht, omdat het Rapenburg
als geheel relatief gaaf bewaard is
gebleven, gaver dan de meeste
andere Nederlandse stadsgedeel
ten. De ongewoon brede walkan
ten met hun beplanting zorgden
er voor dat je er ook met een rij
tuig in kon. Dat was er de oorzaak
van dat het Rapenburg zijn
"standing" heeft gekregen - het
was heel iets anders dan de nau
we stegen die je in de Midde
leeuwen veel had", aldus profes
sor Lunsingh Scheurleer.
De meestal rijke bewoners van het
Rapenburg hadden dus de mo
gelijkheid om allerlei kunststro
mingen en visies op de architek-
tuur weelderig in hun huizen tot
hun recht te laten komen. Het
Rapenburg werd dus heel afwis
selend en is daarom méér dan
bijvoorbeeld et Levendaal inte
ressant voor de kunsthistorische
onderzoeker, aldus de onder
zoeksleider.
De ontploffing van het kruitschip
in 1807 was eigenlijk de gebeur
tenis die het Rapenburg het
'.waarst heeft beschadigd. Dat
gebeurde trouwens op het zuide
lijke gedeelte van het Rapenburg
(nu Steenschuur) en valt buiten
het onderzoek. De Tweede We
reldoorlog heeft op het Rapen
burg geen sporen nagelaten. De
vele kloosters die Leiden telde
zijn al lang vervangen door ande
re gebouwen. Een goed voor
beeld is het Barbara-klooster,
vroeg in de 16e eeuw afgebroken
en "verkaveld".
Grondig
Het onderzoek is inmiddels zover
gevorderd dat 13 huizen grondig
zijn onderzocht. Studenten heb
ben er doctoraal-scripties kunst
geschiedenis van gemaakt, ook
het wetenschappelijke personeel
waaronder drs. B. van Dissel on
derzocht huizen grondig.
Groepen studenten zullen zich nu
bezig gaan houden met het in 6
blokken verdeelde onderzoek
naar het Rapenburg. Professor
Lunsingh Scheurleer hoopt dat
het geheel kan worden afgerond
met een publicatie over het on
derzoek en de resultaten ervan -
de geïntegreerde" bewoningsge-
schiedenis van het Rapenburg.
LEIDEN - Onderzoekers van de Leidse universiteit willen het Rapenburg beter leren
kennen. Er is een groot onderzoek aan de gang naar alle huizen aan het Rapenburg vanaf
het Noordeinde tot aan de Nonnenbrug, aan beide kanten van het water.
De onderzoekers van het Rapen
burg zijn wetenschappers en stu
denten van de subfaculteit
kunstwetenschappen. Ze zijn ei
genlijk in alles geïnteresseerd dat
met de huizen aan het Rapenburg
te maken heeft hoe en wanneer
zijn de huizen gebouwd, in welke
stijl, wat voor mensen woonden
er, wat voor meubilair hadden ze,
en wat is er in de loop van de tijd
aan de inrichting en bestemming
veranderd
Nogal ambitieus dus, dit onder
zoek. Het bovenstaande is nog
niet eens een volledige opsom
ming van alles wat de onderzoe
kers willen weten. Als eindpunt
van het onderzoek is voorlopig
dan ook het jaar 1985 geprikt.
Professor Th. H. Lunsingh
Scheurleer, de onderzoeksleider,
zegt dat men zich bovendien "uit
zelfbehoud" heeft moeten be
perken tot het noordelijkste ge
deelte van het Rapenburg, een
zeventigtal huizen.
Vestgracht
In de 15e eeuw was het Rapenburg
een "vestgracht", deel van de
verdedigingswerken van de stad.
Poorten boden toegang tot het
stadscentrum. Het bouwen aan
het Rapenburg begon een eeuw
later. Aanzienlijke kooplieden,
fabrikanten, leden van de
"vroedschap" (het stadsbestuur)
en docenten van de universiteit
lieten er de panden bouwen die
nu nog - in allerlei verschillende
stijlen - het aanzien van het Ra
penburg bepalen.
Een voorbeeld laat zien wat de
hoogleraar, zijn medewerkers en
studenten nu van plan zijn, hoe ze
te werk gaan en hoe ze het geheel
voor het nageslacht willen bewa
ren. Tot 1900 was de Oude St.
Jansschool aan het Rapenburg 48
een fijk ingericht pand. Een na
zaat van het geslacht Baron Van
Leijden had er een indrukwek
kende verzameling etsen van
Rembrandt. Er was bovendien
een fraai beschilderd plafond en
een rijke inrichting, compleet
met een marmeren schoorsteen.
Rond 1906 had een verkoping
plaats, waardoor al deze fraaie
dingen elders in Nederland zijn
beland. De Rembrandt-etsen zijn
nu opgenomen in het Rijkspren
tenkabinet in Amsterdam, het
plafond bevindt zich in het Mau-
ritshuis, dat is het koninklijk ka
binet van schilderijen in Den
Haag, en de marmeren schoor
steen is in Argentinië.
