Veel verzet
tegen
Thatcher
in Lusaka
Kissinger wil
voorwaarden
voor SALT-2
Bachtiar: 'Iran weer een dictatuur'
Ook België
heeft zijn
schandaal
Wiesenthal: "Mengele
is uit Paraguay weg"
VROOM DREESM ANN
WOENSDAG 1 AUGUSTUS 1979
BUITENLAND
WASHINGTON (Reuter) - De
voormalige Amerikaanse
minister van buitenlandse
zaken Henry Kissinger heeft
gisteren voorwaarden ge
steld aan bekrachtiging door
de Amerikaanse Senaat van
de SALT-2-overeenkomst,
ter begrenzing van de kern
bewapening.
Voor de Senaatscommissie
voor buitenlandse zaken zei
Kissinger, die onderhande
lingen heeft gevoerd over
SALT-1 en gedeeltelijk over
SALT-2, bekrachtiging van
SALT-2 slechts te steunen op
de volgende voorwaarden:
SALT-2 zou gekoppeld moe
ten zijn aan een defensiepro
gramma, waarbij er sprake is
van "een verplichte overeen
komst tussen het Congres en
de president" het gevaar te
overwinnen van een Ameri
kaanse militaire ongelijk
waardigheid tegenover de
Sowjet-Unie.
Voorts zou de Senaat amen
dementen aan de overeen
komst moeten toevoegen
waardoor nieuwe onderhan
delingen met de Sowjet-Unie
niet nodig zijn, maar waar
door tevens dubbelzinnig
heid opgeheven zou worden
en richtlijnen worden vastge
steld voor verdere onderhan
delingen.
Tenslotte zou SALT-2 verge
zeld moeten gaan van "een
krachtige uitdrukking" van
het standpunt van de Senaat
aangaande een verband tus
sen SALT-2 en het gedrag van
de Sowjet-Unie in de gehele
wereld.
Kissinger waarschuwde voor
het gevaar van "een meedo
genloze militaire versterking
van de Sowjet-Unie".
De voorupige minister van bui
tenlandse zaken leverde ook
scherpe kritiek op het bewind
van president Carter, dat stra
tegische programma's had
geschrapt of vertraagd. De
militaire zwakte van de VS,
aldus Kissinger, was veroor
zaakt door jarenlange be
snoeiing van de begroting van
het Amerikaanse ministerie
van defensie.
Volgens Kissinger zou SALT-2
pas bekrachtigd moeten wor
den als de regering-Carter
eerst een aanvullende defen
siebegroting had ingediend
en een gewijzigd vijf-jaren
plan voor defensie en als deze
eerst door het congres waren
goedgekeurd.
Oud-premier Bachtiar van Iran stapt in zijn auto na een persconferentie te hebben gegeven.
PARIJS - De laatste pre
mier van de sjah is na zijn
geheimzinnige verdwij
ning sinds de februari-re-
volutie in Parijs opgedo
ken, waar hij gisteren een
persconferentie gaf. Cha-
poer Bachtiar verklaarde
dat hij in de politiek te
rugkeerde op verzoek van
„bijna alle niet-religieuze
partijen in de oppositie".
„De revolutie is de weg te
rug", aldus Bachtiar in een
Parijs' hotel en hij voegde
eraan toe: „De balans van
zes maanden revolutie in
mijn land is catastrofaal."
Hij zei dat zijn voorspel
ling was uitgekomen dat
Iran een nieuwe dictatuur
zou worden onder Cho-
meini.
De aanwezigheid van de laatste
premier van de inmiddels ver
dreven sjah op Frans grondge
bied kan de regering voor enige
moeilijkheden plaatsen. In de
ogen van de ajatollah Chomeini is
de man, die probeerde een suc
cesvolle overgangsfase te schep
pen na de ineenstorting van de
Pauwentroon, niet meer dan een
„misdadiger". De cyatollah heeft
alle regeringen van de landen
- waar Bachtiar zich mocht bevin
den om uitlevering gevraagd.
Nog afgelopen 13 mei had een
ajatollah, die president van het
islamitische tribunaal in Teheran
is, verkondigd dat de sjah en zijn
drie laatste premiers bij verstek
ter dood waren veroordeeld.
Hiertoe behoort ook Bachtiar.
Op de persconferentie in Parijs zag
Bachtiar er niet naar uit dat hij
erg gebukt ging onder deze
banvloeken. Tot in de puntjes
gekleed, zoals men in het Iran van
weleer van hem gewend was,
schiep de oud-premier er kenne
lijk een genoegen in zich van alle
kanten door de fotografen en ca
meramannen te laten vereeuwi
gen. Daarbij is de kans dat de
Franse regering hem zou verzoe
ken zo gauw mogelijk weer te
verdwijnen niet al te groot.
Niet alleen genoot ook ajatollah
Chomeini gastvrijheid in Frank
rijk toen Iran nog onder bestuur
van premier Bachtiar stond. Het
werd bovendien duidelijk dat de
Franse regering al lang wist waar
de gevluchte premier zich op
hield. Oud-minister van binnen
landse zaken Poniatowsky, die
een intieme vriend van president
Giscard d'Estaing is, meldde tot
ieders verbazing al op 30 maart
dat Bachtiar springlevend was en
zich „op 350 kilometer ten oosten
van Clermont-Ferrand" be
vond.
Bachtiar was in zijn persconferen
tie somber gestamd over de gang
van zaken in zijn land. „In de af
gelopen zes maanden hebben we
meer verloren dan in de 25 jaar
van diefstal en verspilling onder
de monarchie", aldus Bachtiar
die de oorzaak van de ellende er
in zocht dat „er tussen de levende
krachten in het land en Chomeini
zeer grote misverstanden be
staan". De oud-premier vervolg
de: „Chomeini weet in tegenstel
ling tot Hitler, Lenin, Castro of
Nasser niet waarheen hij
gaat".
„Het is veel te laat om dit land, dat
weliswaar al 1400 jaar islamitisch
is, nu nog op te zadelen met een
islamitisch bewind", aldus Bach
tiar, die eraan toevoegde: „Iran
bestond al voor de komst van de
islam en ik ben Pers alvorens
moslim te zijn. De mollahs moe
ten naar hun moskeëen terugke
ren. In afwachting daarvan zou
de Perzische elite - wij hebben
een 800.000 afgestudeerden - de
mensen de waarheid moeten
zeggen en het volk moeten voor
bereiden op een nationale en
welvarende democratie".
Wat Bachtiar wil had hij ook al her
haaldelijk aan de sjah uitgelegd,
zo vertelde de oud-premier giste
ren in een hotel, „en als de sjah
had willen luisteren waren we nu
niet waar we zijn; de bloedbaden
hadden voorkomen kunnen
worden, terwijl op het ogenblik
geen enkele politieke of geeste
lijke persoonlijkheid in Iran in
staat is het land weer op het juiste
spoor te zetten".
Dit wil niet zeggen dat hij wrok
koestert tegen zijn oude vriend
Bazargan, die nu eerste minister
is, maar tegelijkertijd „geheel
onmachtig iets te ondernemen".
Bachtiar's gramschap gaat veel
meer uit naar zijn oude vrienden
van de Nationale Frontpartij, die
„zich zonder overtuiging door het
volk hebben laten leiden, zich op
alle punten hebben vergist en er
spijt van hebben, maar de moed
niet hebben dat ook te zeg
gen".
Op zijn persconferentie eiste oud-
premier Bachtiar ten slotte nog
een „nieuw en ditmaal echt refe
rendum over de vraag of het ko
ningschap al dan niet afgeschaft
diende te worden. „Het volk moet
vrij kunnen kiezen wat het wil",
aldus Bachtiar. Het optreden van
de oud-premier valt in dit ver
band samen met het initiatief van
de nummer twee in de geestelijke
hiërarchie van Chomeini, de aja
tollah Chariat-Madhari, die zich
opnieuw van de machthebbers in
het geestelijke centrum Qom
heeft gedistantieerd. Deze aja
tollah is er, evenals Bachtiar, te
gen dat het land door de geeste
lijkheid wordt geregeerd. Het is
dit principe dat is neergelegd in
een voorontwerp tot de nieuwe
grondwet, die tegen 3 augustus
zal worden voorgelegd aan een
groep van nog aan te wijzen „ex
perts".
BRUSSEL - België, dat klein maar
dapper in niets voor zijn noor
derburen wil onderdoen, heeft nu
ook zijn eigen Lockheed-schan-
daal, smeergeld en prinselijke
inmenging incluis. Met als extra
tintje dat het erin geslaagd is de
nestor onder de olieproducenten,
Saoedi-Arabie, op het hoogte
punt van een nieuwe energiecri
sis tegen zich in het harnas te ja
gen.
Dit land is namelijk uiterst verbol
gen over de gang van zaken rond
een hospitaalproject van onge
veer 2,3 mifjard gulden. Door
toedoen van een der leden van
het Belgische consortium Euro-
system Health is dit project nu op
losse schroeven komen te staan.
Middels een op zeer hoog niveau
gevoerde actie tracht men nu uit
de gerezen moeilijkheden te ko
men. Het investeringsproject in
de medische sector, dat op zich al
aantrekkelijk genoeg was, be
loofde te leiden tot een tweede fa
se, waarmee maar liefst 7 miljard
gulden gemoeid zou zijn.
De „onbetamelijke" rol die het Bel
gische hof in deze aangelegen
heid heeft gespeeld is inmiddels
vast komen te staan, aldus de
voorzitter van de Vlaamse Socia
listische Partij, tevens regerings
partner, Karei van Miert. Met
name de broer van de Belgische
koning, prins Albert, zou volgens
de gegevens waarover Van Miert
zegt te beschikken, in de affaire
actief zijn geweest. „De grenzen
van de toelaatbare inspanningen
van het hof, dat boven zaken be
langen moet staan, zijn niet dui
delijk meer", verklaarde Van
Miert na afloop van een speciale
bijeenkomst van zijn partij deze
week. En hij voegde er aan toe dat
de regering, sommige hoogge
plaatste personen en zelfs het
Belgische hof, zich klaarblijke
lijk door een gangster op sleep
touw hebben laten nemen.
De hele zaak kwam aan het rollen
toen enige weken geleden bij het
faillissement van een der part
ners in het Belgische consortium
talrijke onregelmatigheden aan
het licht kwamen. Er waren aan
wijzingen dat voor zo'n driekwart
miljard gulden smeergeld zou
zijn betaald, oftewel een vierde
van de totale investeringen. Hoe
dit gebeurde en aan wie is nog
niet duidelijk. Maar inmiddels
wordt de maatschappij in kwes
tie, Eurosystem Hospitalier, zo
wel door de fiscale recherche als
de Brusselse handelsrechtbank
het vuur na aan de schenen ge
legd.
Onverkwikkelijk in de affaire blijft
de rol van het Belgische hof,
waardoor het aandringen van de
BSP-voorzitter op een onafhan
kelijke onderzoekscommissie
alleszins gerechtvaardigd lijkt.
Ongelukkigerwijze is de jeugdige
en nieuwbakken partijvoorzitter
publiekelijk afgestraft door zijn
voormalige goeroe, Henri Simo-
net, thans minister van buiten
landse zaken, die ten aanzien van
zyn voormalige pupil blykbaar
aan een Pigmalion-complex lijdt.
Voor de openlijke kritische uit
spraken van zijn pupil heeft Si-
monet weinig waardering. Zijn
commentaar was dat Van Miert
zijn papieren blykbaar niet goed
gelezen of begrepen had.
De verbolgenheid van de minister
van buitenlandse zaken is na
tuurlijk wel begrijpelijk als men
overweegt dat hij degene is die de
kastanjes uit het vuur moet ha
len. Op het ogenblik is hij druk
doende te vermijden dat het voor
België zo aantrekkelijke investe
ringsproject volledig de mist in
gaat, om van de politieke gevol
gen nog maar te zwijgen. Een van
zijn vertrouwensmannen, een
gewiekst diplomaat met de rang
van gevolmachtigd minister, is
inmiddels naar Saoedi-Arabie af
gereisd om te proberen de zaak te
Knesset vóór
vordering
grond Bedoéienen
JERUZALEM (AFP) - Het wets
voorstel over de vordering van
grond van bedoeïenen in de Ne-
gev-woestijn en de schadever
goeding die hun zal worden uit
betaald, is vannacht met 46 tegen
44 stemmen door de Knesset
goedgekeurd.
Het wetsvoorstel was ingediend
door minister van financiën Sim-
cha Ehrlich. Er volgde een verhit
debat op en de oppositie stemde,
ondanks de aangehechte amen
dementen, tegen.
Het voorstel wordt thans voorge
legd aan de commissie van bui
tenlandse zaken en veiligheid
van de Knesset, maar volgens
waarnemers zal het in laatste le
zing pas in het nieuwe parlemen
taire jaar worden goedgekeurd,
wat tijd verschaft om met de be
doeïenen over een vriendschap
pelijk compromis te onderhan-
delen.
BROOPBOETIEK
TARWEKNIP
ca. 800 gram
1^2"*voor 1,43
ZACHTE
PUNTBROODJES
4 stuks
JrttTvoor
VERS
BRAADKUIKEN
1000 gram
5,50
LUSAKA (Reuter/AFP) - Er dreigt een confrontatie te ont
staan tussen zwart-Afrika en Engeland over de kwestie
Zimbabwe-Rhodesië en de erkenning van de regering-
Muzorewa tijdens de bijeenkomst van gemenebestlanden
in Lusaka. De conferentie is vandaag geopend in de Zam-
biaanse hoofdstad door de Britse koningin Elisabeth, het
officiële hoofd van het gemenebest. De regeringsleiders
van 39 van de 41 lidstaten zullen hun land vertegenwoor
digen op de bijeenkomst die tot 8 augustus zal duren.
Hoofdonderwerp van de bespre
kingen zal de kwestie Zimbab
we-Rhodesië zijn. Een groot aan
tal Afrikaanse staten verwijt de
Britse premier Margaret That
cher de regering-Muzorewa gun
stig gezind te zijn en opheffing
van het handelsembargo tegen
Zimbabwe-Rhodesië te overwe
gen. Met name de invloedrijke
frontlijnstaten beschouwen Mu-
zorewa als een speelbal in de
handen van de blanke minder
heid in het land.
De premier van Zimbabwe-Rho
desië heeft onlangs een reis naar
Washington en Londen onder
nomen om de twee landen ervan
te overtuigen zijn regering te er
kennen. Zonder succes moest hij
terugkeren, maar hij kwam wel
met de mededeling dat Engeland
binnen drie maanden het han
delsembargo zou opheffen en de
huidige regering zou erkennen.
De Britse regering ontkende dit
onmiddellijk en verklaarde dat
zij zeker geen beslissing zou ne
men voor de gemenebestconfe
rentie en dat het parlement pas in
november de jaarlijkse bekrach
tiging van het handelsembargo
zal bespreken.
Beschuldigingen
Bij aankomst in Lusaka weigerde
Thatcher in te gaan op vragen van
journalisten naar aanleiding van
bepaalde uitlatingen over haar.
Een Rhodesische guerrilla-leider
heeft de premier beschuldigd van
„racistische gedachten" en pre
sident Kaunda beschuldigde
haar ervan vooruit te lopen op de
gemenebestconferentie door
haar bereidheid te tonen het han
delsembargo tegen Zimbabwe-
Rhodesië op te heffen. Zonder
commentaar te geven verliet me
vrouw Thatcher het vliegveld.
Een veel enthousiaster welkom viel
de Britse koningin Elisabeth te
beurt. Maandag heeft zij haar
Margaret Thatcher, in Lusaka omgeven door veiligheidsagenten, wilde geen commentaar geven op beschuldi
gingen aan haar adres geuit.
staatsbezoek aan Zambia beëin
digd en gisteren begon zij een
reeks besprekingen met de ver
schillende staatshoofden van de
gemenebestlanden. In totaal zijn
dit er 41 en zij hebben alle ge
meen dat zij eens deel uit maak
ten van het grote Britse wereld
rijk
Het Gemenebest wordt wel eens
beschouwd als een vage organi
satie die het niet al te lang meer
zal maken. Men onderschat dan
de omvang ervan en de invloed
van de Britse monarchie. Veer
tien koninkrijken binnen het
Gemenebest beschouwen ko
ningin Elisabeth als hun officiële
staatshoofd en voor alle 41 lidsta
ten is de Britse vorstin het hoofd
van het Gemenebest. Rijke en
arme, kleine maar ook zeer grote
landen maken deel uit van het
Gemenebest. Daartoe behoren
onder meer Australië, Bangla-
desj, Canada, India, Nigeria en
Trinidad. De 41 lidstaten hebben
in totaal bijna een miljard inwo
ners, hetgeen neerkomt op onge
veer een kwart van de wereldbe
volking.
WENEN (Reuter) - Paraguay heeft aan de beruchte nazi-concentratie
kamparts Josef Mengele het staatsburgerschap ontnomen en de man
heeft het land verlaten. Dit heeft Simon Wiesenthal gisteren in Wenen
meegedeeld.
Wiesenthal, wiens documentatiecentum had geprobeerd van de regering
van Paraguay uitlevering van Mengele te verkrijgen, zei de informatie te
hebben gekregen van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties,
Kurt Waldheim.
In juni had Wiesenthal aan Waldheim en aan alle leden van het Ameri
kaanse Congres geschreven of zij hun invloed bij Paraguay zouden
willen aanwenden om Mengele uitgeleverd te krijgen.
Wiesenthal verklaarde dat hij van Waldheim antwoord had gehad en dat
het luidde dat Paraguay het staatsburgerschap aan de arts uit Auschwitz
had ontnomen en dat hij niet langer in het land was. Mengele had het
staatsburgerschap in 1959 gekregen. Waar de oorlogsmisdadiger naar
toe is gegaan, is niet meegedeeld.
De nu 69-jarige Mengele wordt verantwoordelijk gesteld voor de dood van
minstens 200.000 kinderen en evenveel volwassenen. In Auschwitz hield
hij zich bezig met experimenten op kinderen, waarbij hij volgens Wie
senthal speciale belangstelling had voor tweelingen.
VICTORIA
Brusselse Kermis
pak 200 gram
voor 0,95
GEBAKS
VITRINE
Roomboter biesjes
200 gram
1,25
Leiden
HONIG
MACCAR0NI
pak 500 gram
voor 1,29
GR0LSCH
BIER
Beugelfles
Sb79 voor 0,69
