Goretta en het klein menselijk drama
Een potje vet
en een
vo! tranen
VARA-tv vertoont drie films van Zwitserse regisseur
Films
deze week
tIJDAG 27 JULI 1979
"es [ico Scheepmaker schreef het al in één van zijn tv-rubrie-
ken begin deze maand: "Dankzij de zomerslapte krijgen
;we menig uitstekend tv-spel of tv-documentaire uit den
en ivreemde opgedrongen". De vakantievierende televisie-
makers laten echter zo'n groot gat achter zich, dat de
to- omroepen ook regelmatig hun toevlucht moeten nemen
tot speelfilms. Dat betekende in vroeger dagen overjarige
E westerns of andere bejaarde produkties, maar 'Hilver-
vr sum' lijkt het leven wat dat betreft te beteren. Ook recen
tere films krijgen de laatste tijd een kans op de beeldbuis.
r Claude Goretta met rechts van hem Isabelle Huppert.
ooral de VARA mag zich dit keer
een pluim op de (toch al zo veel
geplaagde) hoed steken. De so
cialistische zendgemachtigde
iu heeft in de maand augustus drie
avonden ingeruimd voor films
van de Zwitserse regisseur Clau
de Goretta. De veertiende is
"l'Invitation" aan de beurt, een
week later volgt "Pas si méchant
que ca", terwijl de cyclus 28 au
gustus wordt afgesloten met "La
Dentellière". Met name die laat-
i- ste film dient in de agenda te
worden genoteerd. Deze uit 1977
n daterende produktie was één van
de grootste successen in de va
derlandse bioscopen.
leuvre
- [et de drie door de VARA gekozen
films is meteen het grootste en
belangrijkste deel uit Goretta's
oeuvre getild. Afgezien van het
1 voor televisie vervaardigde "Jour
des Noces" (naar een verhaal van
iGuy de Maupassant) heeft de
Zwitser slechts vier films op zijn
naam staan, terwijl een film over
de Zwitserse schrijver en filosoof
Jean-Jacques Rousseau op sta-
Gebruikte
literatuur
International Filmguide 1978
Haagse Post no. 43, 1977
Filmfan nr. 11/12, 1979
pel staat. Ondanks die geringe
staat van dienst heeft Goretta al
een opmerkelijke faam opge
bouwd. Een faam die hij voorna
melijk te danken heeft aan "La
Dentellière". De film was niet al
leen in veel Europese landen een
groot succes, maar trok ook in de
Verenigde Staten de aandacht.
Los van de hoge bezoekersaan
tallen, geeft de film bovendien
het best Goretta's ideeèn over
film weer.
Zijn interesse gaat niet uit naar
grootste avonturen of onover
winnelijke helden, maar naar
'gewone' mensen, weerloos en
veelal niet in staat hun gevoelens
goed uit te drukken.
'Gewone' mensen
In "La Dentellière zijn die 'gewo
ne' mensen, Francois, een stu
dent en Pomme, een leerlinge in
een kapperszaak. Ze ontmoeten
elkaar in een vakantieoord, wor
den verliefd en gaan samenwo
nen. Pomme's gesloten karakter,
haar onvermogen om haar ge
voelens tot uitdrukking te bren
gen en Francois' onvermogen om
dat te accepteren en Pomme in
haar waarde te laten, drijft hen
echter al snel weer uit elkaar.
Pomme kan die klap niet ver-,
werken, stort in elkaar en wordt
opgenomen in een psychiatri
sche inrichting.
Het grote succes van "La Dentelliè
re" verklaart Goretta uit het feit
dat het verhaal verschillende ni-
veau's in de samenleving heeft
aangesproken.Het stuklopen van
hun verhouding kan op diverse
manieren worden verklaard: het
klasseverschil tussen de student
en het kapstertje of de botsende
karakters. Goretta laat die vraag
onbeantwoord.
Hij zegt zelf daarover: "Ik heb een
visie op de wereld die niet wit of
zwart is, waarin iemand die men
een idioot noemt geen idioot is. Ik
zou graag willen dat deze relativi
teit duidelijk wordt."
Speciale aandacht in "La Dentelliè
re" voor Isabelle Huppert, die
Pomme speelt. Haar werd ten on
rechte op het filmfestival van
•Cannes de prijs voor beste actrice
onthouden. Een fout die overi
gens een jaar later hersteld werd
toen die eer haar wel te beurt viel
voor haar rol in Claude Chabrols
"Violette Nozière".
Roem
Goretta's roem is verder voor een
deel te danken aan het feit dat hij
samen met Alain Tanner en Mi
chel Soutter tot 'het gezicht van
de Zwitserse cinema'die de laat
ste jaren zo sterk in de lift zit, is
gebombardeerd. Nu is de natio
naliteit zo ongeveer het enige dat
het drietal gemeen heeft. Al
vormden zij wel in 1968 samen
met Jean-Louis Roy en Jean-
Jacques Lagranges de Groupe de
Cinq. Onder die noemer steun
den ze elkaar om met weinig kos
ten en korte draaiperiodes speel
films te kunnen realiseren. Tan
ner kende Goretta overigens al
langer. Toen hij zijn tijd nog be
steedde aan een rechtenstudie en
Tanner economie deed, kwamen
de twee geregeld bijeen om over
film te praten. Ze verloren elkaar
daarna weer uit het oog, maar in
het Londense British Film Insi-
tute, waar Goretta na zijn studie
te hebben voltooid terecht kwam,
liep hij Tanner weer tegen het lijf.
Samen met Tanner ook, maakte
Goretta in 1970 een documentaire
over het leven rond en op Picca
dilly Circus, "Nice Time".
Le Fou
Kort daarop keerde Goretta terug
naar Zwitserland, waar hij voor
de Franstalige televisie ging wer
ken. In 1970 vond hij daarnaast
nog tijd om een speelfilm te reali
seren, "Le Fou". Francois Simon
speelt daarin een oudere man, die
wordt opgelicht en vervolgens
dat geld weer bij de rijken terug
steelt. Een sociaal bewogen film,
in welk genre juist Tanner zich
voornamelijk beweegt. Goretta
heeft zich daarna wat meer ge
richt op watje "het klein mense
lijk drama" zou kunnen noemen.
Gewone mensen met gewone
problemen, zonder stelling te
Een koerswijziging, die al sterk tot
uitdrukking komt in de uit 1973
stammende film "l'Invitation".
Het betekende tevens de interna
Michèl Robin rechtsals Rémy Placet in "l'Invitation".
tionale doorbraak van Goretta, zij
het dat het in eerste instantie tot
een kleine kring beperkt bleef.
Wel kreeg hij er op het filmfesti
val van Cannes de juryprijs voor.
Ook het Nederlandse publiek
bleek geïnteresseerd. "l'Invita
tion" werd één van de grootste
successen van de filmhuizen.
"l'Invitation" laat het proces van
sociale aftakeling zien van een
groep kantoor-employees. Eén
van hen heeft zijn collega's voor
een tuinfeestje uitgenodigd na
dat hem een erfenis ten deel is
gevallen. Heel scherp observeert
Goretta het gedrag dat steeds
meer gaat afwijken van dat op
kantoor. Er onstaat een sfeer van
agressie en er volgen onverwach
te onthullingen over ieders privé-
leven. "l'Invitation" mag na "La
Dentellière" Goretta's meest ge
slaagde film heten.
Bezetting
"Pas si méchant que ca", dat twee
jaar later werd gerealiseerd,
wordt ook door Goretta zelf niet
al te hoog geschat: "Het is een
film waarover ik niet helemaal
tevreden ben". Wel had hij met
Gérard Depardieu en Mariene
Jobert weer een voortreffelijke
bezetting. Depardieu speelt een
rol die sterk doet denken aan die
van Francois Simon in "Le Fou".
In "Pas si méchant que ca" ont
dekt Pierre (Depardieu) dat het
meubelfabriekje van zijn vader
op de rand van faillissement
staat. Om het personeel aan het
werk te houden, overvalt hij
postkantoren en banken. Een ge
drag dat in Goretta's ogen overi
gens niet al te laakbaar is, getuige
de titel "Zo erg is het nou ook
weer niet".
Rousseau
Wie Goretta's films op een rijtje zet
en eens te meer vaststelt dat het
steeds over 'gewone mensen'
gaat, zal wat vreemd aankijken
tegen zijn plannen om een be
roemdheid als Rousseau bij de
lurven te nemen. Maar Goretta
wil juist niet aandacht schenken
aan wat over hem bekend is, maar
de kanten van Rousseau belich
ten, die niet in de geschiedenis
boekjes te vinden zijn. Dat daar
bij Rousseau's 'vriendin Thérèse
een belangrijke rol in het geheel
speelt, is daarom ook weer Goret
ta's lijn volgende logisch. Wie een
veroordeling van Rousseau's ge
drag ten opzichte van Thérèse
verwacht(ze had weinig by hem
in de melk te brokkelen), is bij
Claude Goretta echter aan het
verkeerde adres.
BART JUNGMAN
Gérard Depardieu en Mariene Jobert in de boom geklommen voor "Pas
si méchant que ca".
"Elvis, the movie"; regisseur:
John Carpenter; hoofdrol
len: Kurt Russell en Season
Hubley; Theater: Trianon;
alle leeftijden.
Lijkenpikkerij is een woord dat,
sprekende over "Elvis, the
movie" vlot zal vallen. Gezien
de uitbarsting van commer-
ciële activiteiten vlak na de
dood van Presley, ook niet zo
vreemd. Hoe terecht die kwa
lificatie is, valt echter moei
lijk te peilen. John Carpen
ters werkstuk is in eerste in
stantie bedoeld als televisie
serie en duurt vier uur.
Een lengte die voor Nederland
is gehalveerd om de produk
tie voor bioscoopvertoning
geschikt te maken. Hoe groot
de schade is van al dat knip-
en plakwerk, is in elk geval
onmogelijk vast te stellen.
Een oordeel over "Elvis, the
movie" is dus zeer betrekke
lijk.
Nu behoor ik zelf tot de genera
tie die met vetloos haar is op
gegroeid en Presley alleen
maar kent als een opgeblazen,
sentimentele liedjes kwelen
de kikker, En juist die periode
- pakweg de jaren zeventig -
komt in "Elvis, the movie"
niet aan bod. Over de doden
niets dan goeds, zullen we
maar zeggen.
De metamorfose die de werkelijke Elvis Presley in de loop der tijd
Voor de rest wordt Elvis' leven
chronologisch gevolgd: het
allereerste grammofoon
plaatje, de allereerste film, de
tijd in West-Duitsland als
dienstplichtig militair en het
huwelijk met Priscilla. In een
visie van regisseur Carpenter
is Elvis een typisch moe
dersjochie. Een vriendje
roept dat in het begin van de
film en dat wordt later beves
tigd door de vele cadeaus, die
hij haar schenkt en zijn grote
verdriet over zijn moeders
dood. Een klap die Presley -
onderging.
volgens Carpenter - niet te
boven komt.
Qua opbouw en sfeer doet "El-
vis, the movie" sterk denken
aan "The Buddy Holly Sto
ry". En dat niet alleen vanwe
ge de muziek. Ook het optre
den van Kurt Russell valt in
dat verband niet te vermij
den. Net als Gary Busey in
zijn rol van Holly, is Russells
gelijkenis met Presley ver
bluffend. In tegenstelling tot
de ode aan Holly lijkt Elvis'
film echter het slachtoffer van
wat sterk aan afraffelen doet
denken. De film mist een
dramatische lyn en er wordt
te snel op makkelijk senti
ment ingespeeld. Maar nog
maals: "Elvis, the movie" is
niet Carpenters versie.
BART JUNGMAN
Blijvers
"Moonraker" - James Bond
waagt zich in het buitenaardse.
Lido 1, Leiden, Euro 1 en 2, Al
phen. 12 jr.
"The Deerhunter" - Omstreden
film, waardoor de Shadows
weer in het nieuws kwamen,
Lido 2, Leiden.
"Animal House" - Studenten
maken humor, Lido 3, Leiden.
"Waterschapsheuvel" - Teken
film, Studio, Leiden.
"Pas op of we slaan d'r op" -
Vechtfilm, Euro 3, Alphen.
Nieuw in Alphen
"De gendarme op vrijersvoe
ten - Louis de Funès als verte
genwoordiger van de politie in
moeilijkheden. Euro 4.
Terug in Leiden
"The good, the bad and the
ugly" - Spaghetti-Western,
Camera.
Kindermatinee
"Martijn en de magiér" - Lido
2, Leiden.
"Tom en Jerry" - Lido 3, Lei
den.
"50 Jaar Mickey Mouse" - Stu
dio, Leiden.
Nachtfilms
"The French connection" -
Camera, Leiden.
"Wie versiert wie?" - Rex, Lei
den.
"Moonraker" - Euro 1, Alphen.
"Black Gun" - Euro 2, Alphen.
"The turning point" - Euro 3,
Alphen.
"Black Emanuelle" - Euro 4,
Alphen.
Haagse bioscopen
"Elvis, the movie" - da. 2.30,
7.00 en 9.15 uur, zo. 2.00, 4.15,
7.00 en 9.15 uur, Apollo 1, al.
"Haastige spoed is zelden goed"
- da. 2.00, 7.30 en 9.45 uur, zo.
1.30, 7.30 en 9.45 uur, Apollo 2,
al.
"Gejaagd door de wind" - da.
2.00 en 7.30 uur, Asta, 12 jr.
"The Who: the kids are allright"
- da. 2.00, 7.30 en 9.45 uur, zo.
ook 4.15 uur, Bijou, al.
"De twee missionarissen" - da.
2.15, 7.15 en 9.30 uur, zo. 1.45,
4.15, 7.15 en 9.30 uur. Calypso,
12 jr.
"Mon Oncle", da. 2.15, 7.00 en
9.30 uur, zp. 1.45, 4.30, 7.00 en
9.30 uur. Camera, al.
"Twee vrouwen" - da. 7.00 en
9.30 uur, Cineac 3, 16 jr.
"City on fire" - da. 2.00, 6.45 en
9.15 uur, zo. 1.30, 4.15, 6.45 en
9.15 uur, Corso, 12 jr.
"Waterschapsheuvel" - do.,
ma., di. en woe. 8.15 uur, do., vr.,
ma. en di. ook 2.00 uur, vr. en za.
7.00 en 9.30 uur, zo. 3.30, 7.00 en
9.30 uur. Du midi, al.
"Once upon a time in the West"
- za., zo. en woe. 3.45 en 7.45 uur,
overige dagen 1.45 en 7.45 uur,
Euro, 12 jr.
"Moonraker" - da. 2.00, 6.45 en
9.30 uur, zo. 1.15, 4.00. 6.45 en
9.30 uur, Metropole 1, 12 jr.
"The Deerhunter" - da. 2.00 en
8.00 uur, Metropole 2, 12 jr.
"The Wiz" - da. 2.00,6.45 en 9.30
uur. Metropole 3, al.
"Animal House" - da. 2.00, 6.45
en 9.30 uur, zo. 1.15,4.00,6.45 en
9.30 uur, Metropole 4, al.
"La cage aux folies" - da. 2.00,
6 45 en 9 30 uur. zo. 1.15, 4 00..
6.45 en 9.30 uur, Metropole 5, al.
"City on fire" - da. 1.45, 6.45 en
9.30 uur, zo. 1.45, 4.15, 6.45 en
9.30 uur, Odeon 1, 12 jr.
"L'Empire des sens" - da. 6.45
en 9.15 uur, Odeon 2, 16 jr.
"Hallelujah voor een paar vuis
ten" - da. 2.00, 6.45 en 9.15 uur,
zo. 2.00, 4.30, 6.45 en 9.15 uur,
Odeon 3, 12 jr.
"Paniek in het grand restau
rant" - du 2.00.6 45 en 9 30 uur.
zo. 2.00, 6.45 en 9.30 uur, Odeon
4. al.
"Do schorpioen prikt raak"-da.
12.30. 2.15, 4.00 en 5.45 uur, zo.
vanaf 2.15 uur, Le Paris 1, 16 jr.
"Little girls blue" - da. 12.00,
1.45, 3.30, 5.15, 7.00 en 8.45 uur,
zo. vanaf 1.45 uur, Le Paris 2,18
jr.
"Exhibition" - da. 12.15, *.00,
3.45, 5.30, 7.15 en 9.00 uur, zo.
vanaf 2.00 uur, Le Paris 3, 16 jr.
"Moonraker" - da. 1.15, 4.00,
6.45 en 9.30 uur, Passage, 12 jr.
"Haastige spoed is zelden goed"
- da. 2 00, 7.00 en 9.30 uur, zo.
1 00, 7.00 en 9.30 uur, Studio
2000 al.
