„Meer mensen ziek na
een slechte zomer..."
Blik io de weekbladen
EISEVIERS
PNDERDAG 26 JULI 1979
WASSENAAR - "Door de slechte zomer waarbij de zon
herhaaldelijk verstek liet gaan, zullen er komende winter
meer mensen ziek worden dan normaal het geval zou zijn.
De ziekteverschijnselen kunnen variëren van een een
voudig griepje tot meer last van reumatische aandoenin
gen. Een paar weken vakantie in zonniger oorden in het
buitenland, zal hieraan weinig kunnen veranderen".
leze weinig opwekkende woorden in het door regen, wind en wolken ge
teisterde Nederland zijn van de Oegstgeester wetenschapper dr. S. W.
Tromp. Dr Tromp is directeur van het in Wassenaar gevestigde Biome-
teorological Research Foundation, een stichting die onderzoek verricht
naar de invloeden van het weer op mensen, dieren en planten.
rijdag 3 augustus wordt in restaurant "De Beukenhof' in Oegstgeest, in
het bijzijn van de rector magnificus van de Leidse universiteit professor
dr. D. J. Kuenen, een aantal geleerden uit de wereld geprezen voor het
onderzoek dat zij verrichten naar de invloeden van het weer op het
aardse leven. Eens in de drie jaar worden gouden medailles uitgereikt
aan geleerden die zich op dat gebied verdienstelijk hebben gemaakt.
e prijswinnaars van nu zyn onder
meer luit. generaal dr. Inder
Singh en luit. kolonel dr. Chohan
uit India, die zich samen hebben
ingezet naar onderzoek van de
invloed van het weer in het hoog
gebergte. De twee militairen uit
India hebben daarnaar zoals dat
heet fundamenteel onderzoek
verricht. Uit het onderzoek is on
der andere naar voren gekomen
dat de smaak van mensen op gro
te hoogte verandert.
Wensen die naar de wintersport
gaan bijvoorbeeld, zullen daar
veel mee te maken krijgen", zegt
dr. Tromp. "Uit het onderzoek is
ook gebleken dat allerlei infectie
ziekten zich explosief kunnen ui
ten als men op grote hoogte komt.
Zo kan iemand die in een vlieg
tuig stapt ineens last krijgen van
een vreselijke kiespijn. Onder
andere dit soort zaken hebben de
twee Indiase wetenschappers
onderzocht".
De weerstand van het lichaam te
gen infecties wordt sterk door het
weer beinvloed. Samen met het
klimaat kan het ook belangrijke
effecten hebben op de uitwer
king van medicijnen. Deze medi
camenten kunnen zeer verschil
lende uitwerking hebben op
mens en dier. Niet alleen deze ge
noemde factoren hebben daarop
invloed, maar ook de hoogte
blijkt van belang te zijn. Bepaal
de doseringen van medicijnen,
die op zeeniveau zonder gevaar
kunnen worden toegediend,
kunnen dodelijk zijn op twee tot
drieduizend meter hoogte".
)verspannen
lat veel toeristen de laatste tijd
overspannen uit het buitenland
naar Nederland worden terug
gehaald zou wel degelijk door
het weer kunnen komen, want
uit vele. onderzoekingen in kli
maatkamers is gebleken dat, "de
mate van psychische onrust bij
mensen sterk kan worden bein
vloed door het klimaat".
je tweede gouden plak gaat naar
een Egyptisch-Amerikaanse ge
leerde; professor Mohammed
Yousef. "Die heeft zich verdien
stelijk gemaakt bij onderzoek
naar de invloed van het weer op
dieren. Hij heeft onderzocht hoe
deze zich gedragen onder extre
me weersomstandigheden. In dit
geval in woestijnen. Hy heeft
ontdekt hoe deze dieren in staat
zijn zich in een dergelijk klimaat
te handhaven".
mmxm f Tj-'• Ear*
Zomer langs de Noordzeestranden ...En ze hebben de zon zo nodig
Sen Duitse geleerde aan de land
bouwhogeschool van München,
prof. Baumgartner, kreeg ten
slotte als derde de gouden me
daille naar aanleiding van onder
zoek onder planten. Met name
heeft hij veel gedaan op het ge
bied van bomen.
Foundation. Peterson was in de
jaren dertig een Amerikaanse
hoogleraar op het gebied van de
interne geneeskunde. "Om hem
te eren heeft men de driejaarlijk
se wetenschappelijke prijs deze
naam gegeven", zegt dr. Tromp.
Gelijk met de uitreiking van de drie
gouden medailles geeft de stich
ting van dr. Tromp ook een gou
den plak. Deze wordt ook gege
ven aan iemand die zich verdien
stelijk heeft gemaakt op het ge
bied van het biometeorologisch
onderzoek. Dit hoeft niet speci
fiek een wetenschapsmens te
zijn. Dit keer gaat de gouden me
daille naar de Engelsman dr. Ho-
pe-Simpson. Deze geleerde
kreeg bekendheid door onder
zoek naar de invloed van het weer
en het klimaat op verkoudheid.
"Het is duidelijk", zegt dr. Tromp,
"dat ons leefklimaat door tal van
invloeden wordt beheerst, so
ciologische, psychologische,
economische enz... Het wordt
echter ook in hoge mate bein
vloed door de natuurlijke facto
ren van de ons omringende atmo
sfeer. Dit is, vooral in Nederland,
nog steeds onvoldoende be
kend", zegt hij. "Vooral onder de
vele verwarmings- en aircondi
tioning technici, ingenieurs, ar
chitecten, medici, biologen en
vele andere specialisten".
Vraagstukken
De vraagstukken die bij de bestu
dering van het natuurlijk
leefklimaat aan de orde komen,
behoren tot het gebied van de
biometeorologie, de wetenschap
die zich bezig houdt met de be
studering van de invloed van me
teorologische factoren op de zo
genaamde biospheer; met andere
woorden de studie van de invloed
van het weer en klimaat op plant,
dier en mens.
Hoewel de invloed van weer en
klimaat op alles wat leeft en
bloeit genoegzaam bekend was,
werd de eerste stoot tot een wer
kelijk systematische bestudering
van deze grenswetenschap pas
aan het begin van de twintigste
eeuw gegeven door de Ameri
kaanse internist professor W. F.
Petersen en de Duitse hoogleraar
in de kindergeneeskunde profes
sor Bernard de Rudder.
De stormachtige ontwikkeling van
de biometeorologie begon echter
pas na de tweede wereldoorlog,
vooral in de Angelsaksische lan
den, de Oostbloklanden en Japan.
"Deze ontwikkeling", zegt dr.
Tromp, "was vooral te danken
aan het groeiend inzicht, dat
biometeorologische factoren een
grote betekenins hebben bij mili- OfldcrZOGk
taire operaties, vooral onder ex
treme weersomstandigheden.
Door
Thijs Jansen
graad van de lucht. Verder de
vochtigheid. Volgens dr. Tromp
een belangrijk punt omdat het
niet alleen de graad van comfort
bepaalt, vooral bij grote hitte,
doch ook de lokale weerstand te
gen infecties in de neus en de
ontwikkeling van virussen en
bacteriën sterk beïnvloedt.
Verder zijn daar nog de zogenaam
de partiële zuurstrofdruk (die af
neemt met de hoogte en vooral
boven 1500 meter een grote rol
speelt en tal van belangrijke na
tuurlijke reacties teweegbrengt),
de electrostatische en electro-
magnetische velden en de ionisa-
tiegraad van de lucht en natuur
lijk zwevende deeltjes in de lucht
(pollen, sporen en sporenelemen
ten).
"Gebleken is dat iedere tempera
tuurverandering in onze omge
ving in meerdere of mindere ma
te wordt geregistreerd in prak
tisch elk deel van ons lichaam,
hetzij via het zenuwstelsel, hetzij
langs hormonale weg". Het is
volgens dr. Tromp duidelijk,
dat de processen die ervoor zor
gen dat een organisme niet te veel
afkoelt en niet te warm wordt,
verstoord kunnen raken door in
fecties, emotionele spanningen
en vooral door sterke langdurige
thermische overbelasting".
"Ieder organisme, het ene meer, het
andere minder, heeft de gave zich
tot op zekere hoogte aan te pas
sen, te acclimatiseren. Dit kan
echter slechts binnen bepaalde
grenzen. Het is dus begrijpelijk
dat vooral in hete, vochtige tropi
sche en zeer droge gebieden,
waarin de meeste ontwikke
lingslanden zich bevinden, hoge
eisen worden gesteld aan mens
en dier. Iedere poging dit te ver
beteren zal leiden tot verbeterde
gezondheid en verhoogde doel
matigheid. Hiertoe kan een aan
tal methoden worden toegepast'
Gebruik van juiste kleding, zowel
wat vorm, kleur als materiaal be
treft; gebruik van juist dieet con
structie van huizen en gebouwen
en airconditioning".
Ook het ruimtevaartonderzoek
heeft stimulerend gewerkt op de
ontwikkeling van de biometeo
rologie. In 1956 werd opnieuw
een stoot gegeven met de oprich
ting van de International Society
of Biometeorology, waarvan de
leden uit 56 landen bijna honderd
specialisaties op het gebied van
de biometeorologie vertegen
woordigen".
De biometeorologie omvat vijf ge
bieden van onderzoek, de be
langrijkste daarvan zijn: de
plantkundige (phytologische), de
dierkundige (zoölogische) en de
op de mens betrekking hebbende
biometeorologie.
Prikkels
De belangrijkste meteorologische
factoren die ons leefklimaat be
palen zijn volgens dr. Tromp:
Thermische prikkels (vooral de
combinatie van warmte, wind en
luchtvochtigheid); zichtbare en
onzichtbare (infrarode en ultra
violette) straling, zowel de na
tuurlijke van de zon als de
kunstmatige, waarbij zowel de
intensiteit als de golflengte een
belangrijke rol spelen en de uit
werking op de mens afhankelijk
is van geslacht, leeftijd,
haarkleur, seizoen enz.
De derde factor is de windsnelheid,
met andere woorden de luchtbe
weging die onder andere een gro
te rol speelt bij de verkoelings-
Hoewel er al erg veel bekend is op
het gebied van de biometeorolo
gie, zal er volgens dr. Tromp veel
meer onderzoek moeten worden
verricht. "Vooral met zeer grote
controlegroepen, zowel gezonde
als zieke mensen. Men heeft bij
voorbeeld nooit onderzocht wel
ke medische gevolgen aircondi
tioning heeft op de stedelijke be
volking. En wat is de werking op
de mens van vele natuurlijke en
kunstmatige elektrostatische en
elektromagnetische velden",
vraagt dr. Tromp zich af.
"We kennen vele effecten bij die
ren, maar bij de mens is dit nooit
of onvoldoende onderzocht. Wat
zijn de gevolgen van bepaalde io-
nisatiepatronen in huizen? Wat
zijn de beste woonvormen en
ruimtelijke ordeningen gezien
vanuit een temperatuurregule-
rend standpunt. Aan welke
voorwaarden moet kleding vol
doen, vooral bij beroepen in de
open lucht, om het grootst moge
lijke confort te verkrijgen en de
geringste belasting van het sys
teem dat de temperatuur bij de
mens regelt.
Zo zouden we kunnen doorgaan",
zegt dr. Tromp. "Hier liggen be
langrijke gebieden van onder
zoek zowel voorde verwarmings
als bouwindustrieën. Doch ook
fundamenteel natuurweten
schappelijk werk moét in Ne
derland worden gedaan om de
menselijke comfortgrenzen vast
te stellen onder Nederlandse
woonomstandigheden".
1^1
VRM NEDERLAND
De vakantietijd zorgt er nog steeds
voor, dat de weekbladen weinig
schokkends te melden hebben.
In aansluiting op het vakantiege
voel geeft Vrij Nederland een
hele bijlage over "Vakanties van
vroeger", compleet met vergeel
de kiekjes uit het familie-album.
herder in VN een kritische kijk op
de eerste "werkweek" van het
Europese Parlement, dat kostba
re paradepaardje van Europa.
'Hier wordt dan ook een image op
gepoetst, het gewicht vergroot
van een college zonder gezag. Dit
is theater en de spelers worden
gevleid met de idee dat ze de al
lergrootsten zijn", schrijft VN-
verslaggever Rudie van Meurs.
Natuurlijk is Cees Berkhouwer
goed voor tamelijk ongenuan
ceerde uitspraken. "Tegen NOS-
verslaggever Joop van Os: "Wat
armzalig hè, hoe die socialisten
opereren. Je hebt mij nooit zo ho
ren piepen hè. Zo armoedig hè, die
Vondeling. We zijn het eens hè
Joop?" Joop: "Ja, natuurlijk het
is verschrikkelijk".
En even later schrijdt Cees verder.
Nu op een blond meisje af dat al
in een lachstuip schiet voor hij
genaderd is. Hij pakt haar bo
venarm en nu komt met elke
luchtstoot ook zijn tong naar bui
ten".
Philip van Thijn ging eens op on
derzoek uit hoe de sollicitaties
verliepen, nadat in februari een
opvallende advertentie voor jon
ge copywriters was verschenen.
Tot verbazing van de opstellers
van de advertentie reflecteerden
meer dan 700 mensen.
Er moest een groot aantal afvallen.
Harry Obdeijn woonde 35 sollici
tatiegesprekken bij en legde
daarbij de nadruk op het feit dat
je niet als ongebonden kunste
naar bezig kunt zijn in dat vak.
"Dat er teksten kunnen worden
afgekeurd. Ik hoop dat ze pisserig
worden als zoiets gebeurt, dat
wel".
VN signaleert ook de tweespalt tus
sen Arie Groenevelt en Wim Kok
over de strategie tegen Van Agt,
belicht de zorgen van de Ameri
kaanse president Carter en ver
duidelijkt het Amerikaanse stra-
tego in de Perzische Golf.
Elsevier is eigenlijk het enige
weekblad dat voortborduurt op
de arrestatie van Eschel Rhoodie,
de voormalige staatssecretaris
van het Zuidafrikaanse departe
ment van voorlichting.
Ferry Hoogendijk had vlak vóór de
arrestatie een gesprek met
Rhoodie, waarin deze de achter
gronden van de propaganda
oorlog van de Zuidafrikaanse re
gering onthult.
Voor de mannen die zich aan de
vrouwenemancipatie ergeren
een artikel van Wim Zaal om hun
ego op te peppen: "De walvis is
een in gevaar verkerende dier
soort, die verdient om bestu
deerd en in stand gehouden te
worden". Volgens Zaal geldt dit
ook voor de helft der mensheid:
de mannen. "Hetzij door eigen
bewustwording of door kritiek
van vrouwenzijde hebben som
mige mannen in de laatste jaren
ontdekt dat zij zichzelf, elkaar en
de wereld voor de gek houden. Zij
willen van een man in mens ver
anderen".
Verder in Elsevier een onderzoek
naar het beste fiscale en sociale
klimaat voor managers. Eigenlijk
zou je, aldus Elsevier, als mana
ger in België het best je geld kun
nen verdienen en het dan opma
ken in Italië. Dan moet je wel de
terreur voor lief nemen.
Een analyse over de "dolende pre
sident" oftewel Jimmy Carter.
Deel een hiervan in de Haagse
Post James Fallows, die twee
jaar lang Carters voornaamste
speechschrijver was, vertelt hoe
het komt dat Carter in de knoei
zit.
De actie Open het Dorp zoals HP de
vluchtelingenconferentie in Ge-
nève betitelt, is niet zo'n misser
geworden als menigeen vooraf
vreesde. "De verschillende lan
den boden tegen elkaar op in me
demenselijkheid".
Maar het probleem van de
bootvluchtelingen is hiermee
niet opgelost. Herman Vuijsje en
H. J. Schoo waren in Genève
aanwezig en constateerden dat
achter die medemenselijkheid
ook eigenbelang schuilde:
"Voor Nederland merkt minister
Van der Klaauw op dat het altijd
de bevoorrechten zijn, met een
goede opleiding en een goede ge
zondheid die het eerst voor defini
tief asiel in aanmerking komen.
Daarom heeft zijn land besloten,
boven het bestaande quotum,
honderd alleenstaande Vietna
mese kinderen toe te laten, die in
Nederland geadopteerd zullen
worden. Dt er in Nederland een
schreeuwende behoefte aan adop
tiefkinderen bestaatvertelt hij er
niet bij".
hervormd
nederland
Vakantie is een tijd om overspan
nen te raken, constateerden een
aantal dagbladen vorige week.
Hervormd Nederland borduurt
hierop voort "Vakantie is geen
paradijs, maar een hogedruk
pan".
Hervormd Nederland beschuldigt
de touroperators ervan die para
dijselijke sfeer ten onrechte te
suggeren. "In de folder zie je al
leen maar mooie jonge bruine
mensen in de zon. Maar de mees
te vakantiegangers zijn niet jong
en voordat ze bruin zijn verbran
den de meesten eerst behoorlijk".
Ook HN besteedt aandacht aan de
energiecrisis en de politieke on
macht van Jimmy Carter. Verder
een verslag van de landbouwcon-
ferentie in Rome "Verkeerde
mensen aan tafel over de hon
ger".
Energiecrisis en geloofscrisis zijn
de sombere onderwerpen in De
Tijd van deze week.
Dr. Oele, hoofd van de Algemene
Energieraad, vergoelijkt tegen
over Ton Crijnen de mislukte
vrijwillige energiebesparing:
"Teveel mensen zien energiebe
zuinigingen als een zaak die voor
verantwoordelijkheid van de
overheid, de gemeenschap is. Het
blijft iets abstracts dat ver van
hun bed ligt. Vandaar dat de
doorsnee-Nederlander onvol
doende beseft hoe labiel de toe
stand is. Al kan het best gebeuren
dat we een halfjaar of zelfs 'n heel
jaar geen centje pijn zullen heb
ben".
Vele (exj-gelovigen gaan gebukt
onder een geloofscrisis. Een Bra
bants experiment heeft uitgewe
zen dat samenwerking tussen
theologen en maatschappelijk
werkers hierin heel doeltreffend
kan zijn.
Een van de lijders aan zo'n geloofs
crisis, een gescheiden vrouw met
één kind, vertelt hoe zij elk week
einde hoofdpijn kreeg.
"Wij hebben hier veel over gepraat
en langzamerhandheel langza
merhand kwamen we tot de slot
som dat daar, m het weggeduwde
geloof, de wortel zat van haar
hoofdpijnproblemen".
En om het nog ingewikkelder te
maken zegt Peter Tosh, de weinig
bescheiden "inspirator" van de
reggea-muziek tegen Jim van Al
phen: "Jezus was zwart". Voer
voor theologen?
ANNEMIEK RUYGROK
Alleen de zeer dapperen zoeken een plaatsje op de 'zonne'-terrassen
