„Een vreemde zondag
als ik niet speel
Wat is Nyerere van plan met Oeganda?
Organist Arie Klok altijd present in Oude Kerk
Plafondschildering terug in
Oostergeest na restauratie
Betrekkingen Tanzania met Kenia bereiken dieptepunt
WOENSDAG 25 JULI 197! ÏOE
door
Sjak
Jansen
Elke ochtend, steevast om tien uur, ga ik de stad en
regio in, op zoek naar mensen en dingen voor deze
rubriek. Tips en wensen voor "Publiek", kunt u tot klok
slag tien aan mij kwijt, tel. 071-144941, toestel 215.
Schriftelijke reacties zijn ook zeer welkom.
'Zijn orgel klinkt als een klok', wordt in Katwijk wel
eens gekscherend opgemerkt, wanneer organist
Arie Klok voorbij gaat. Het is uiteraard het statige
orgel van de, in helder wit gestoken, Oude Kerk aan
de Katwijkse Boulevard, dat daarmee wordt be
doeld.
vroeger deed ik ook nog alle
begrafenissen."
Klok laat nooit verstek gaan,
evenmin op de, zeer in trek
zijnde, zomerse woensdag
avonddiensten in de Oude
Kerk. Hoe benauwd het tij
dens die druk bezochte dien
sten in de kerk overigens ook
mag zijn, achter de koele
lucht blazende pijpen weet
Het is al weer achttien jaar gele
den dat Arie Klok voor het
eerst achter dat orgel plaats
nam en daarmede de legenda
rische Niek van Beelen op
volgde. Nu is de 65-jarige
Klok als het ware niet meer
bij het orgel weg te slaan.
Hij: „Er gaat vrijwel geen dag
voorbij, of ik speel er wel op.
Bruiloften, kerkdiensten. Ja,
Arie zich altijd van een koele
plaats verzekerd.
„Die diensten brengen goed
geld op voor de evangelisatie.
Daarvoor doe ik het. Mij hoe
ven ze niet te roemen. Als de
mensen het maar naar de zin
hebben."
Alle psalmen
De Katwijker mag zich beroe
men op een naar zijn zeggen
goede opleiding in het kerk
koor en kan voorts bogen op
48 'orgeljaren'. Hij speelde
onder meer orgel en harmo
nium in de plaatselijke kna-
Arie Klok: "Om een melodie van mij zitten zc heus niet te springen".
pen- en jongelingsvereni
ging.
Niet zo verwonderlijk dus dat
Arie thans alle psalmen en ge
zangen onder zijn muzikale
knie heeft. Niettemin heeft hij
in die 48 jaar nimmer een ei
gen compositie geschreven.
Daartoe heeft hij eenvoudig
weg nooit enige behoefte ge
voeld. „Er zijn al zoveel melo
dieën", verzucht hij. „Om een
melodie van mij zit men heus
niet te springen."
Gemakkelijk
Arie wil er niet mee pochen
maar hij durft gerust te stel
len dat hij gemakkelijk
speelt. Hij weet welke regis-
tercombinaties hij moet toe
passen om de psalm een zui
vere klank mee te geven.
Ooit kiende hij die combinaties
uit met behulp van zijn
vrouw. „Wat boven mooi
klinkt, komt beneden in de
kerk nogal lelijk over. Ander
som precies zo."
„Wanneer je aan het spelen
bent", verklaart hij, „kun je
jezelf niet beoordelen. Daar
om stond mijn vrouw bene
den om te zeggen of de betref
fende registercombinaties al
dan niet mooi klonken."
Altijd present
Thuis aan de Berkenlaan be
schikt de Katwijker over een
elektronisch orgel, dat naar
zijn zeggen - schrik niet -
liefst 153 miljoen mogelijk
heden heeft. „In 1965 heb ik
het voor 14.470 gulden ge
kocht."
„Maar ik speel er haast nooit
op", voegt hij er gauw aan toe.
„Ik ben zo vaak in de kerk." In
al die achttien iaar dat Klok
Ruim twee jaar heeft de restauratie van de fraaie
plafondschildering in de buitenplaats Ooster
geest te Warmond geduurd. Nu is het grote doek
weer in zijn oude staat teruggebracht en eer
daags zal het in al zijn glorie in het plafond van
de jachtzaal worden bevestigd.
De heer W.F. Leemans, wiens voorgeslacht dit
landhuis reeds sinds 1850 bewoont, vertelt dat
het doek, dat overigens tweeënhalve meter lang
en anderhalve meter breed is, ruim twee jaar
geleden in een zeer slechte staat verkeerde.
Aangetast door het vocht dreigde het naar bene
den te komen. De gaten zaten erin. Inmiddels is
het dak hersteld, zodat het vocht er niet meer bij
kan komen.
De schilder van het doek is evenals de titel en de
leeftijd ervan onbekend. De heer Leemans heeft
een sterk vermoeden dat het doek medio de
achttiende eeuw vervaardigd is.
Het doek is gerestaureerd door de Oudewaterse
kunstenaar Diepraam, die een tijdje terug naam
maakte met de feilloze restauratie van een doek
van Rembrandt, dat zwaar beschadigd in
Utrecht was gevonden.
aan de Oude Kerk verbonden
is, is hij altijd present ge
weest. Tweeënvijftig zonda
gen per jaar kan de Oude
Kerk op hem rekenen.
Per slot is hij naar zijn zeggen
geen type om op vakantie te
gaan. „Ach", zegt hij een
beetje binnensmonds, „het
zou voor mij een zeer vreem
de zondag zijn, wanneer ik
niet in de kerk zou spelen...."
Fietsen in Zuid-Holland
In de serie 'Ontdek Nederland op de fiets' van de stichting 'Fiets' is
een nieuwe, bijgewerkte tweede druk van het boekje 'Fietsen in
Hollands groene hart' verschenen. Van elke, van de elf in het
boekje vermelderondritten wordt een routebeschrijving foto's en
toeristische informatie gegeven. De tochten leiden onder meer
langs Leisen, Alphen, Waddinxveen, Boskoop, Schoonhoven en de
plassengebieden. De gemiddelde lengte is 30 tot 40 kilometer. Het
boekje is te verkrijgen bij de boekhandel of de VW. Prijs: f 6,60,-.
(Van onze correspondent)
JOHANNESBURG - In Oost-Afrika - vooral in Kenia en
Soedan - groeit de bezorgdheid over Tanzania's plannen
met Oeganda. Sommige waarnemers spreken van een
politiek schaakspel van president Julius Nyerere, toen
hij niet alleen veldmaarschalk Idi Amin het land uit
joeg, maar ook enkele weken later de nieuwe president
van Oeganda, prof. Jusuf Luie, liet vervangen door de
advocaat Godfrey Binaisa.
De huidige president
ganda, Godfrey Binaisa
Reeds op de conferentie der Orga
nisatie voor Afrikaanse Eenheid
in Monrovia beschuldigde
staatspresident Jafaar Numeiry
van Soedan Nyerere het Hand
vest der organisatie geschonden
te hebben en pogingen te doen
om een socialistisch imperium in
Oost-Afrika op te richten. Ook de
politici in Kenia's hoofdstad Nai
robi menen dat Tanzania alle
moeite doet om Oeganda in een
socialistische staat te veranderen
en dat Binaisa geen andere taak
heeft, bijvoorbeeld om de macht
sovername van de vroegere pre
sident Milton Obote in Kampala
voor te bereiden.
Acht jaar geleden werd Obote door
een staatsgreep van generaal Idi
Amin verwijderd en
in Oeganda vierden het einde
oud-president, Idi Amin.
deze heerschappij met vreugde
dansen in de straten. Het land be
vond zich in een chaotische toe
stand en van democratische vrij
heden was geen sprake meer.
Desondanks wab Obote indertijd
de enige kracht die de nationale
eenheid nog kon garanderen.
Ook nu wordt Oeganda opnieuw
bedreigd door een van de grote
ziekten van het politieke leven in
Afrika' het heersen van de ene
stam over de andere Zo is de
grootste stam met meer dan drie
miljoen leden de stam der Ba-
ganda's en de nieuwe politie- en
legereenheden bestaan nu al
hoofdzakelijk uit leden van deze
stam. Dit brengt met zich mee dat
de andere stammen opnieuw een
overheersing en dictatuur vre
zen.
lijn te financieren. Van de andere
kant echter menen economische
experts in Kenia dat de trans
portkosten via zo'n nieuwe
spoorlijn voor Oeganda te hoog
zullen worden.
Maar ook de spanningen tussen
Tanzania en Soedan nemen toe.
Niet alleen Numeiry's rede voor
de Organisatie voor Afrikaanse
Eenheid, waar hij Idi Amin zijn
broer noemde, heeft kwaad bloed
gezet. Reeds eerder hadden Tan-
zaniaanse troepen in Kampala de
ambassade van Soedan overval
len en geplunderd en daarbij ook
de dienstauto van de Soedanese
ambassadeur gestolen. Tijdens
hun opmars naar het noorden van
Oeganda hebben de Tanzaniaan-
se militairen ook talrijke mensen
van de Acholi-stam gedood, die
moslems zijn en nog steeds als
aanhangers van Idi Amin worden
beschouwd. In de stad Goeloe
werd tegen hen bloedige wraak
genomen. Interessant is ook dat
een bataljon van Robergt Muga
be's leger aan de kant van de Tan-
zaniaanse troepen tegen Idi Amin
heeft gevochten, terwijl guerril-
lastrijdrs van de pastoor Ndabi-
ningi Sithole, die door Amin
werden opgeleid, thans als
krijgsgevangenen in een kamp
bij Entebbe zitten.
De meest serieuze beschuldigingen
tegen Tanzania maakte de in
middels afgezette opvolger van
Idi Amin, prof. Luie. Deze sprak
over „de kolonisatie van Oeganda
door Tanzania". Hij werd met
geweld door Tanzaniaanse offi
cieren van zijn post ontheven en
naar Dar-es-Salaam gebracht,
waar hij
werd gevangengehouden in het
zelfde paleis waarin ook de Britse
koningin verbleef.
ganda terugtrekken totdat daar
„het klimaat was geschapen dat
tot een socialistische staat zal lei
den".
De bevrijding van Oeganda van het
regime van Idi Amin heeft in elk
geval nog geen oplossing van alle
problemen in Oost-Afrika ge
bracht. De regering-Godfrey Bi
naisa staat voor een grote puin
hoop. De winkels in de steden
zijn nog steeds dicht. Er is geen
Door de uiteenzettingen over de
ontwikkeling in Oeganda hebben
de betrekkingen tussen Tanzania
en Kenia een nieuw dieptepunt
bereikt. Sinds enkele jaren al zijn
de grenzen tussen de twee landen
praktisch gesloten. Nu blijkt dat
Tanzania pogingen doet om het
gehele spoor- en wegvervoer
vanuit Oeganda dat tot nog toe
altijd via Kenia liep, naar de ha
ven Tanga om te leiden. Dit is de
havenstad in het noorden van
Tanzania, vlak bij de grens met
Kenia. Dit zal een gevoelige klap
zijn voor de economie van Ke-
Spoorlijn
en de stad Muzoma aan het Victo-
riameer een nieuwe spoorlijn te
laten bouwen. Van Muzoma uit is
het dan makkelijk om goederen
naar Jinja, Port Bell en Boekaka
aan de overkant van het Vieto-
riameer te transporteren. Vol
gens onbevestigde berichten zou
president Nyerere reeds contac
ten gezocht hebben met westelij
ke mogendheden om deze spoor
Protesten
Na herhaaldelijke protesten werd
hij uiteindelijk vrijgelaten en
mocht hij naar Londen vliegen.
Terug in Nairobi verklaarde Luie
dat president Nyerere hem had
gezegd dat hij alles in het werk
stelde om te verhinderen dat de
economie van Oeganda leegge
plunderd zou worden door lan
den als Kenia. Ook wilde Nyerere
- ondanks Lule's herhaaldelijk
verzoek - zijn troepen niet uit Qe-
meel, geen olie, geen zout. Zelfs
koffie is nauwelijks in het kof
fieland Oeganda te krijgen. Tan
zania's troepen en de hulptroe
pen van de stam der Baganda's
gedragen zich als bezetters.
Een missionaris, die zijn naam niet
wilde noemen omdat hij weer te
ruggaat naar Oeganda, zei: „Zij
steken de dorpen in brand en
wachten dan totdat de mensen
weglopen om ze dan neer te
schieten..." Minstens 100.000
mensen van de Lugbara- en Ka-
kwa-stammen vluchtten reeds
over de grens naar de Soedan. Zij
waren de stammen, die vroeger
voor Idi Amins soldaten zorg
den.
Intussen is gemeld, dat de troepen
van Tanzania zich terugtrekken
en dat er hoogstens 1200 man
zouden achterblijven om Oegan
da te helpen een eigen nieuw le
ger op te zetten. Daarmee houdt
Nyerere natuurlijk nog steeds
grote invloed in de interne ont
wikkeling van Oeganda.
