Hartpatiënten in Zwitsers luxe-oord
-§£2321111-
Jilles Vermaat gooit
liefst niet in de roos
VROEGER KLINIEK VOOR OVERWERKTE ZAKENLIEDEN
Nieuw- Venneper naar WK darts in Las Vegas
Huizen in Chinees en
Arabisch aangeprezen
PAGINA 4
DINSDAG 24 JULI 1979
door
Sjak
Jansen
Ja, u ziet het goed. Onroerend goed wordt
heden ten dage zelfs in de Arabische en de
Chinese taal aangeprezen. Als ik goed ben
geïnformeerd, heeft deze nieuwe vorm
van adverteren het één en ander uit te
staan met het 'verkennen van de markt'.
Wil je met de tijd meegaan, dan kom je aan
het adverteren in deze talen niet onderuit,
zo is mij verteld.
Als ik het wel heb, bevelen deze adverten
ties zoiets aan als leeg te aanvaarden dub
bele woonhuizen in goede staat, in prijs
variërend van 109.000 tot 129.000. In
goede staat verkerende hoekhuizen zijn er
al van 95.000. En die huizen moetje veel
eer zoeken in de Leidse Transvaalbuurt en
de Willemstraat en omgeving dan op het
Waardeiland of in de Merenwijk, om eens
twee uitersten te noemen.
Ja, het zijn die huizen waarop zij die de Ne
derlandse taal wél beheersen niet zo bij
ster happig zijn. Wat is er dan een nadruk
kelijker verkoopmethode om deze wo
ningen toch zien kwijt te raken, dan het
opstellen van dergelijke advertenties.
Is het, vraag ik me af, wel fair van deze han
delaars om uitgerekend die mensen, die
het toch al niet zo gemakkelijk in deze
samenleving hebben, met de huizen, die
wij zelf niet willen hebben, .op te schepen?
Is het wel juist om deze buitenlanders, die
toch al zo weinig kaas van de huizenbusi-
ness in Nederland hebben gegeten, door
middel van dit soort teksten zo nadrukke
lijk te lokken. Ikzelf vind van niet en daar
is geen letter Arabisch of Chinees bij.
Omtrent het spel 'darts'
weer iets geleerd. Jilles
Vermaat uit Nieuw
Vennep is degene die
mij eventjes uit de
droom helpt. De droom
dat hij of zij die de pijl
tjes feilloos in de roos
weet te werpen, de
dienst uitmaakt in dit
fameuze Engelse spel.
Volgens de Nieuwvcnneper is
niets minder waar. Het gaat
om de buitenste randen. Je
moet daarin 301 of 501 pun
ten zien te vergaren en daar
bij zo min mogelijk pijltjes
opsouperen.
Vermaat kan het zo'n beetje we
ten, want ook dit jaar zal hij
Nederland vertegenwoordi
gen tijdens de in november te
houden wereldkampioen
schappen in dit spel met de
pijltjes.
Las Vegas
Om het jaar worden die wed
strijden gehouden. Was dat in
1977 in Londen, dit jaar is Las
Vegas de plaats van gebeu
ren. Las Vegas: het eldorado
voor de man met de dikke
portemonnee; de stad waar je
bij wijze van spreken eerder
een gokje waagt, dan adem
haalt.
EJn indirect heeft darts daar ook
mee te maken. In menig café,
waar zo'n ronde schijf aan de
wand hangt, wordt regelma
tig een wedje gemaakt wie de
meeste punten bijeen gooit.
En dat liefst op 2.44 meter (7
voet 6, zouden de Britten zeg
gen) afstand, zoals de spelre
gels aangeven.
Die wedjes worden evenwel
niet zo snel gemaakt, wanneer
Jilles Vermaat zich in de
buurt van het strijdtoneel be
vindt. Hij is dus één van de
vier Nederlanders die straks
aan de overkant van de Atlan
tische Oceaan onze kleuren
zal verdedigen.
Profs
In Londen werden Vermaat en
de zijnen zestiende uit de 23
deelnemende landen. „Zeker
niet onverdienstelijk", meent
de 33-jarige Nieuwvennepse
lasser, die overigens 20 jaren
op Ierse bodem heeft doorge
bracht en daar met deze
volkssport alras kennismaak
te.
„In vergelijking met Enge
land, Schotland of Ierland
zijn wij natuurlijk nergens.
Bij die jongens val ik in het
niet. In Engeland heb je zelfs
profs. Er zijn daar dartsspe
lers die van hun sport leven."
„Dat is heus niet zo verwonder
lijk", legt Vermaat uit. „Te
meer niet wanneer je nagaat
dat daar wedstrijden worden
georganiseerd waarbij prijzen
van x 20.000 of meer op het
spel staan."
Concentratie
Vermaat, die na zijn terugkeer
in ons land overigens een
dartsclub heeft opgericht,
traint zo'n vijf keer per week.
„Het gaat allemaal niet zo
gemakkelijk. Je moet het
vooral van een goede concen
tratie hebben", verzekert hij
me. „Het is een fijne sport",
zegt hij dan. „Je ontmoet een
hoop mensen!"
gen na de operatie hebben ze die
steun nodig.
De operaties duren gemiddeld vier
uur hetgeen volgens dr. Wijnen
snel is, maar dat moet ook want
hoe korter de narcose duurt des
te beter. Het operatieteam be
staat uit een chirurg met een of
twee assistenten, een anesthesist
en een assistent, een instrumen-
tiste, een omlopende zuster en
een technicus voor de hartlong-
machine. Na de operatie gaat de
patiënt voor twee a drie dagen in
de „intensive care" waar hij on
ophoudelijk onder medisch toe
zicht staat.
De helft van de gevallen die in Ge-
nolier geopereerd worden zijn
ernstig. Voor de niet-ernstige ge
vallen is het risico bij deze opera
tie praktisch nihil, voor de ernsti
ge bestaat die wel, maar gemid
deld ligt het risico toch niet hoger
dan ongeveer twee procent. „Je
zou deze operatie als een toege
spitst risico kunnen zien die het
chronische risico elimineert", al
dus dr. Wijnen.
Reactie patiënten
Hoe beleven de Nederlandse pa
tiënten die hier worden geope
reerd en hun begeleiders hun
verblijf in Genolier? Ik trof twee
echtparen aan: de heer en me
vrouw P. van Kruidenberg uit
Heemskerk en de heer en me
vrouw H. van Eijk uit Zaandam.
Opvallend was de hechte band
tussen de echtparen. De mannen
waren drie weken tevoren op de
zelfde dag geopereerd en de
vrouwen hadden al die tijd een
zelfde kamer gedeeld. Maar on
danks het feit dat beide operaties
naar wens verlopen waren en de
patiënten niets dan lof hadden
voor de doktoren en de behande
ling, liet de idyllisch landelijke
omgeving ze ijskoud.
Als uit één mond zeiden beide
echtparen: „Waarom moeten we
daarvoor hierheen, het is toch te
dwaas datje voor zo'n ingreep je
land uitmoet, datje uitje omge
ving weggetrokken wordt. Zo'n
operatie is niet zomaar even iets,
het wordt een centraal punt in je
leven. Wij begrijpen niets van de
politiek, maar het moet toch mo
gelijk zijn om m Nederland een
fatsoenlijk hartcentrum te bou
wen.
De heer Van Eijk zegt op geladen
toon: „Ik heb vier kinderen en
vind het een groot bezwaar dat ze
me hier niet op kunnen zoeken.
Daarbij komt, ik ben de taal niet
machtig. Opeens krijg je, als je
nog maar net bijkomt, vragen in
een vreemde taal: Frans en Ita
liaans. Niets is zo moeiijk om juist
datgene uit te drukken wat in je
leeft. Dat doe je het beste in je
eigen taal.
En hoeveel mensen die hier naartoe
komen zijn nog nooit eerder in
een vliegtuig geweest? Maar als
ik in Nederland geholpen had
willen worden had ik tot septem
ber, oktober moeten wachten en
dat was psychisch alleen al te veel
geweest. Eerst hebben ze me tien
weken laten wachten en toen
hoorde ik dat ik naar Genève
moest. Ze bieden je wat je liever
niet doet. En toch grijp je zo'n
kans met beide handen aan".
De heer Van Kruidenberg heeft
geen problemen met de taal ge
had, hij zegt: „Ik hoop dat de in
stanties zich een beetje zullen
gaan realiseren dat het hier om
menselijke problemen gaat. Het
is niet alleen een ingreep van een
dokter, het is veel meer. Alles wat
je met elkaar doorgemaakt hebt,
de tijd in de „intensive care"... Je
ervaart dat je maar een doodge
woon mens bent en dat je ver
draaid op elkaar aangewezen
bent". Over de operatie zelf zei
hij: „Je kunt niet zeggen dat de
resultaten direct duidelijk zijn.
Maar wel dat je die angst kwijt
bent en dat onzekere in je
zelf'.
Mevrouw Van Kruidenberg vertelt
dat ze het een enorme ervaring
heeft gevonden dat je als vrouw
24 uur bij je man kon zijn. Ze zegt:
„Als ze bij ons worden geope
reerd zie je ze een paai minuten
en vaak net in een down-stem
ming. Dan ga je je zorgen maken,
terwijl ze vaak even later weer
prima zijn. Thuis heb je je werk
en je dagelijkse leven, iedereen
belt op, je hebt veel minder rust,
hier kun je je helemaal aan de pa
tiënt wijden. Als er een hartcen
trum in Nederland zou komen,
zou de opzet van een begeleider
best iets zijn om over te ne
men".
Jilles Vermaat voor het dartsbord en een -paar bekers: "In vergelijking met
Engeland, Schotland of Ierland zijn wij natuurlijk nergens. In Engeland heb je zelfs
profs".
(Door onze correspondente Kati David)
GENÈVE - Na twintig kilometer rijden vanuit Genève ben
je in het lieflijke dorpje Genolier en na enkele bochten
bergopwaarts staat er een bord met CLINIQUE DE GE
NOLIER.
Het hypermoderne gebouw dat
vrolijk afsteekt tegen de rijkbe-
groeide uitlopers van het Jurage-
bergte doet eerder aan een luxe
hotel dan aan een kliniek denken.
En dan zeker niet een kliniek
voor Nederlandse ziekenfonds
patiënten.
Voor de ingang van het gebouw
staan een paar Cadillacs en Rolls-
Royces en er omheen wacht een
aantal in donker geklede bewa
kers en chauffeurs. De entree is
als de lobby van een hotel, hoog
polig vast tapijt op de grond en
een modieuze receptioniste ach
ter de balie. Twee mannen in kaf
tans komen uit de lift, doorkrui
sen de hal en verdwijnen in een
van de gereedstaande limousi
nes. Dan opeens, als ik in het
Hollands word aangesproken,
besef ik dat ik niet naar Genolier
ben gekomen om sjeiks in kaf
tans na te gapen, maar om te zien
m welke omgeving Nederlandse
ziekenfondspatiënten open hart
operaties ondergaan.
Mejuffrouw Doremia Beyer die
voor de opvang van de patiënten
zorgt, laat met de luxueuze salon
met open haard, de televisieka
mer, de bioscoopzaal, het restau
rant, het binnenzwembad en het
riante buitenzwembad zien. We
bezoeken ook de zogenaamde
Arabische etage waar geen zie
kenhuisbedden zijn, maar com
fortabele lits-jumeaux met olijf
groene beddespreien, gezellige
zithoekjes met schemerlampen
en televisietoestellen.
Het kost me enige moeite te gelo
ven dat dit idyllische oord een
van de belangrijkste hartcentra
van Europa is. Bij navraag blijkt
dan ook dat Genolier oorspron
kelijk opgezet is als een super
moderne check-up-kliniek voor
overwerkte zakenmensen. Maar
toen de oliecrisis inzette en er
steeds minder rijke zakenmen
sen overwerkt raakten, smolt de
cliëntèle als sneeuw voor de zon
en de kliniek kon niet alleen op
check-ups, revalidatiekuren en
operaties in de luxesfeer blijven
draaien. Omdat er wel behoefte
bleek aan een internationaal
hartcentrum met een grote capa
citeit voor open hartoperaties is
toen besloten de kliniek uit te
breiden met de allermodernste
uitrusting op dit gebied.
Operatieblokken
Er zijn nu twee operatieblokken
met een capaciteit voor twintig
hartoperaties per week, een „in
tensive care"-afdeling en een
aparte kamer voor onderzoek van
de patiënten, met alle moderne
middelen. „Van alle patiënten die
uit ons land komen is al een diag
nose gesteld", vertelt de Neder
landse arts, dr. H. P. Wijnen, die
sinds vijf jaar als hartchirurg is
verbonden aan het medisch team
dat onder leiding van de Zwitser
se prof. Charles Hahn staat.
,De afgelopen drie jaar zijn hier
ongeveer 1100 Nederlanders ge
opereerd. Dat is ongeveer 30 pro
cent van onze cliëntèle. De rest
komt uit Joegoslavië, Duitsland,
Italië, Portugal en het Midden-
Oosten. Ik vind de omstandighe
den hier ideaal, het is rustig en
niet te groot, je kunt ongestoord
en prettig werken. Dat we goed
georganiseerd zijn en rationeel
werken blijkt wel uit het feit dat
Genolier zich zonder overheids
steun zelf kan bedruipen".
Dokter Wijnen vertelt dat het reizen
vanuit Nederland naar Zwitser
land voor de patiënten geen
problemen oplevert. Ze worden
begeleid door een secretaresse
van een hartcentrum in H< Rand;
bij de uitgang van het vliegtuig
worden ze opgewacht en vandaar
met een speciaal transport naar
Genolier vervoerd. Dus het is ei
genlijk niet vermoeiender dan
van Leiden naar Utrecht rei
zen.
De operaties duren gemid
deld vier uur
Het ziekenfonds betaalt ook de reis
van de partner en daar maken
dan ook alle echtgenotes - 85 pro
cent van de patiënten zijn man
nen! - gebruik van. Op 1100 ge
vallen is het maar één of twee
keer voorgekomen dat een pa
tient zonder begeleiding kwam
Het pension in Genolier komttij-
dens die veertien dagen op eigen
kosten van de begeleider, maar
die 95 gulden per dag is meestal
geen bezwaar. En als het een be
zwaar blijkt te zijn, valt er nog al-
tiid een mouw aan te passen. Me
vrouw A. de Beaufort, echtgenote
van de Nederlandse dominee in
Genève, komt elke ochtend om
de begeleiders met raad en daad
bij te staan. Vooral de eerste da
i
