Turken uit
kathedraal
CDA wil verklaring
luchtvaartoverleg
Defensie belemmert rechtsbijstand
Vangst haring
niet erg groot
Het trok me
van jongsaf'
Technische eisen aan
27-mc apparatuur
Wie is
de baas
in kerk?
Een kwaliteits
motor
heeft recht
op kwaliteits
service.
ZATERDAG 21 JULI 1979
9?
UTRECHT (GPD) - De Vereniging
van Dienstplichtige Militairen
(WDM) is boos op het ministerie
van''defensie dat zij pas gisteren
op de hoogte is gesteld van een
telegram waarin soldaten in Li
banon vragen om rechtsbijstand
van burgeradvocaten. Volgende
week dinsdag moeten 21 dienst
plichtigen voor de mobiele
krijgsraad in Haris - het hoofd
kwartier van het Nederlandse
Unifil-detachement - terecht
staan. Twintig wegens het slapen
tijdens wachtdiensten, één van
wege hasj bezit.
De VVDM voelt „zich gepakt" dat
het bewuste telegram, dat dins
dag via de militaire kanalen bij
Defensie binnenkwam, in een
bureaula is blijven liggen. Vol
gens WDM-secretaris Eric van
Boven wekt een dergelijke han
delwijze op zijn minst de indruk
dat er op burgeradvocaten geen
prijs wordt gesteld. „We hebben
de hele week geprobeerd contact
met de verdachte Unifil-soldaten
te maken. Van Defensie kregen
wij te horen dat er op ons tele
gram van maandag naar Libanon
door de betrokken dienstplichti
gen niet was gereageerd. Het is
wel verdacht dat, nu de persme
dia zich ermee hebben bemeoeid,
ineens dat telegram boven tafel
komt".
Volgens de WDM wilde defensie
van de processen „een militair
onderonsje maken". De voorbe
reidingen zijn buiten de VVDM
om geregeld. Toen de rechter
commissaris alle voorbereidin
gen had getroffen - het draaiboek
al kant en klaar was - werd de
zaak naar buiten gebracht, aldus
de WDM-secretaris. Pas afgelo
pen maandag werden zij over de
data van de rechtszittingen inge
licht.
Een woordvoerder van het ministe
rie van defensie bevestigde van
morgen dat het telegram met het
verzoek van twee dienstplichti
gen om rechtsbijstand door een
burgeradvocaat dinsdag bij De
fensie is binnengekomen. Een
woordvoerder van het Contact
bureau Libanon echter belde
vanmorgen de WDM op met de
mededeling dat zojuist een tele
gram was onen.
De VVDM vindt het een kwalijke
zaak dat zij nu pas maatregelen
kan nemen om twee of drie advo
caten naar Libanon te sturen.
Nog erger is het, aldus Van Bo
ven, dat de raadslieden zich niet
behoorlijk op het proces hebben
kunnen voorbereiden. Ze hebben
nog geen proces-verbaal kunnen
inkijken. „We zullen alles in het
werk stellen om, als de straffen
ongunstig voor de dienstplichti
gen uitvallen, hun te adviseren in
hoger beroep te gaan".
De VVDM is ook boos omdat zij ge
bruik moest maken van burger-
communicatiemiddelen die via
Israél lopen. De militaire autori
teiten gaven de WDM geen toe
stemming via de militaire lijnen
telegrammen naar de verdachten
te sturen. Eric van Boven: „Wij
willen de betrokken soldaten er
op wijzen dat ze gratis over een
burgeradvocaat kunnen be
schikken. Wij hebben drie advo
caten van onze juridische com
missie in de startblokken staan.
Maar de jongens moeten eerst
kenbaar maken dat ze van ons
aanbod gebruik willen maken.
Het is bekend dat de communica
tie met Libanon, via Israël, uiterst
traag gaat. Als we via de militaire
kanalen hadden kunnen werken
dan hadden we onze VVDM-con-
tactpersoon al lanen bereiken.
We vinden het erg kwalijk dat de
fensie nu op zijn minst de indruk
wekt op burgeradvocaten geen
prijs te stellen".
Volgens de WDM-secretaris is de
hele voorbereiding van de pro
cessen buiten hem om geregeld.
Toen een redacteur van het
VVDM-blad Twintig vorige week
vrijdag naar defensie over de op
handen zijnde krijgsraadzitting
belde, wist niemand nog iets over
de zittingsdatum. Zelfs generaal
de Geus van personeelszaken
Koninklijke Landmacht ontken
de maandag tegenover de VVDM
dat op korte termijn de mobiele
krijgsraad naar Libanon zou af
reizen. Volgens Eric van Boven is
hier sprake van doorgestoken
kaart.
Bluyssen blijft zich inzetten
'S-HERTOGENBOSCH (GPD) - Een tiental Syrisch-or-
thodoxe Turken heeft gistermiddag de kathedraal St. Jan
in Den Bosch verlaten. Volgens diaken Hana Ayden,
geestelijk leider van de Turken, zullen de laatste Turken
vandaag de kathedraal verlaten. Het groepje Turken dat
donderdagavond al uit de St. Jan was vertrokken, is te
ruggegaan naar het opvangcentrum in Nunspeet, waar ze
aanvankelijk vandaan kwamen.
Met haar schamele bezittingen verpakt in plastic zakken wacht deze Turkse vrouw met haar dochtertje op het
vertrek uit de Sint Jan.
Bisschop Bluysen heeft in een brief
de Turken bedankt voor „de uitste
kende houding" die zij in de kerk
hadden aangenomen. De rust en de
properheid werd door hem met na
druk genoemd. Hij stelde dat de
kerk altijd als Gods huis herken
baar was gebleven, ondanks het be
zoek van de Turkse vluchtelingen.
In de brief schrijft de bisschop, dat
hij zich zal blijven inzetten voor de
26 mensen die illegaal in Nederland
zijn een oplossing te vinden. Bluy
sen is nog steeds in onderhandeling
met een land, waarvan hij hoopt dat
de Turken daar kunnen worden
opgevangen. Tot september mogen
zij in elk geval nog in ons land blij
ven.
Onderkomen
Inmiddels hebben al verscheidene
Tufken het andere toegewezen on
derdak opgezocht. Diverse families
hebben een goed onderkomen ge
kregen in het leegstaande kantoor
van de Godshuizen in 's-Hertogen-
bosch. Ook in de school van de Zus
ters van Liefde in Schijndel wordt
ruimte vrijgemaakt om Turkse
vluchtelingen op te vangen.
De aftocht uit dé kathedraal is niet
gemakkelijk geweest. Sedert Goe
de Vrijdag van dit jaar bivakkeer
den de ruim 135 Turkse christenen
in de Sint Jan, en dat leverde uiter
aard nogal wat problemen op. Via
de hulp van het Rode Kruis, van
vrijwilligers en de Gewestelijk Ge
neeskundige Dienst in 's-Herto-
genbosch is geprobeerd het verblijf
zo licht en aangenaam mogelijk te
maken.
Er was nog een ander probleem: de
Turken, die geen van allen over de
noodzakelijke legitimatie beschik
ken, meenden dat de bisschop wel
voor dergelijke papieren zou kun
nen zorgen. Dat is echter niet mo
gelijk, omdat kerk en staat in Ne
derland strikt zijn gescheiden. De
Turken hadden daar echter geen
begrip voor.
Er is nu een tussenoplossing ge
vonden. Mgr. Bluysen heeft hun
allen de brief, die werd voorgele
zen, gegeven en bovendien een
kaart met zijn foto, handtekening
en een stempel.
Papier
In de pastorie zijn deze zaken sa
mengevoegd en aan de verblijvers
aangeboden. Sommigen hebben nu
de foto van de bisschop aan de brief
vastgeniet, vergezeld van hun eigen
pasfoto met naam, leeftijd en adres,
en er op die manier een soort eigen
identiteitspapier van gemaakt. Dit
papier heeft uiteraard geen enkele
waarde. Niettemin weigerde een
aantal Turkse gasten de kathedraal
te verlaten als zij niet over een der
gelijk papier konden beschik
ken.
Het vertrek uit de kathedraal in
Den Bosch betekent, zoals het er nu
voorstaat, nog geen oplossing voor
de Syrische christenen in Neder
land. Wat de toekomst gaat bren
gen, is nog een open zaak. Vaststaat
wel dat de kathedraal in 's-Herto-
genbosch gediend heeft als plaats
van asiel voor een minderheids
groep, die in ernstige nood ver
keert. Asiel-verlenen, is een van de
oudste taken van de kerk. Daaraan
is in elk geval antwoord gegeven.
Of de vluchtelingen binnenkort een
gelukkiger toekomst tegemoet
gaan, zal men moeten afwach
ten.
DEN HAAG (GPD) - Het misluk
ken van het luchtvaartoverleg
met Israël is voor de Tweede-
Kamerfractie van het CDA aan
leiding geweest schriftelijke vra
gen te stellen aan staatssecretaris
mevrouw Smit-Kroes (verkeer en
waterstaat). Namens de fractie
wil het kamerlid Van Zeil weten
welke gevolgen het mislukken
van het overleg voor het lucht-
vaartverkeer tussen ons land en
Israël heeft. Ook wil hij weten of
het tijdig bereiken van een nieu
we overeenkomst volgens de
staatssecretaris nog mogelijk is.
Staatssecretaris Smit-Kroes is on
langs met lege handen uit Tel
Aviv teruggekeerd, nadat zij van
de Israëli's nul op haar request
DEN HAAG - In de Staatscourant
zijn de eisen gepubliceerd, waar
aan de apparatuur die door radio
zendamateurs wordt gebruikt op
de 27 mc-band moet voldoen. De
eisen hebben onder andere be
trekking op de mechanische con
structie en elektrische opbouw
van de gebruikte apparatuur, de
werkfrequenties en aansluitin
gen. In de eisen is vastgelegd dat
alle apparatuur moet zijn goed
gekeurd door de PTT.
Begin van dit jaar werd bekend dat
voor de amateurs 22 kanalen op
de 27 mc-band zouden worden
vrijgegeven. Tegelijkertijd werd
bekendgemaakt dat de amateur-
zenders zich aan strakke voor
schriften moeten houden. Het
gebruik van zelf gemaakte "bak
kies", zoals de apparatuur meest
al wordt genoemd, wordt aan
banden gelegd. Het zenden op de
27 mc-band is gebonden aan ver
gunningen, waaraan nu tevens de
technische eisen worden gekop
peld.
De zendamateursvereniging Bur
gerband Hulpdienst (BBHD) is
blij met het vrijgeven van een
aantal kanalen op de 27 mc-band,
maar voorziet oorlog tussen de
illegale en legale zendamateurs.
De band raakt overvol door de
grote groep illegalen (circa
60.000), waardoor de legalen er
praktisch niet meer tussen kun
nen komen.
Secretaris Wim Kok van de vereni
ging reageerde hiermee op de
publikatie in de Staatscourant
betreffende de technische eisen
voor de 27 mc-zendapparatuur.
Hij zei verder van plan te zijn con
tact op te nemen met Tweede-
Kamerleden. Zij zouden mis
schien een wetswijziging kunnen
voorstellen om in plaats van de
FM-band net als in andere landen
de AM-band voor zenders be
schikbaar te stellen. Vooral Ne
derlandse vrachtwagenchauf
feurs in het buitenland met een
FM-radiotelefoon aan boord
hebben daar bij onderlinge con
tacten moeilijkheden mee.
Volgens Kok heeft Nederland ove
rigens voor FM gekozen om ille
gale zenders gemakkelijker op te
sporen.
Geen porto
meer op
bankopdracht
AMSTERDAM (GPD) - De Neder
landse banken zijn van plan hun
klanten de mogelijkheid te bie
den hun betalingsopdrachten
portvrij naar de bank te sturen.
Daarmee zal een einde komen
aan het concurrentienadeel dat
de banken op dit gebied hebben
ten opzichte van de Postgiro.
Dit staat in het personeelsblad van
de Nederlandse Middenstands
Bank „Naar meer binding". Het
blad noemt als vermoedelijke in
gangsdatum 1 oktober 1979 en
zegt dat het besluit onlangs is ge
nomen in het college van overleg
van de gezamenlijke banken. De
manier waarop een en ander zal
moeten worden gerealiseerd, is
nog bij de banken in studie.
Een woordvoerder van de Neder
landse Bankiersvereniging in
Amsterdam noemde het bericht
nogal voorbarig. Volgens hem
streven de banken al lang naar
het gratis verzenden van beta
lingsopdrachten, maar de onder
handelingen daarover, met name
met de PTT, zijn nog in een pril
stadium. Wanneer en hoe dat al
les concrete resultaten zal ople
veren, valt op dit moment niet te
zeggen, zo zei hij.
had gekregen om de KLM vaker
en met grotere vliegtuigen op Tal
Aviv te laten vliegen. Momenteel
mag in tegenstelling tot de KLM
de Israëlische maatschappij El Al
wel onbeperkt op Schiphol vlie
gen.
De KLM daarentegen mag slechts
maximaal vijf maal per week en
dan nog met (relatief kleine) DC-
8-vliegtuigen, naar Israël vliegen.
Ter vergelijking. El Al voert vrij
wel alle vluchten uit met de veel
grotere Boeing-747. Ook de Is
raëlische chartermaatschappij
KAL ondervindt geen beperkin
gen bij het uitvoeren van vracht-
diensten op het traject Tel Aviv-
Schiuphol.
Aan de hand van deze gegevens,
plus het feit dat Israël aan Zwit
serse en Amerikaanse vliegtuig
maatschappijen veel minder be
perkingen oplegt, vraagt Van Zeil
de bewindsvrouw hoe het besluit
van de Israëlische regering te
rijmen valt met a. de ook door
Israël aanvaarde liberalisering
van de luchtvervoersregimes; b.
de gebruikelijke wederkerigheid
in de kringen van de burger
luchtvaart; c. de vriendschappe
lijke betrekkingen tussen ons
land en Israël en d. het in Israël
sterk levende beginsel van non
discriminatie.
ZWOLLE (ANP)- De president van
de rechtbank in Zwolle zal via
een uitspraak in kortgeding moe
ten bepalen wie de baas is in de
kerk van de Vrij Hervormde Ge
meente uit IJsselmuiden: de ker-
keraad of de meerderheid van de
manslidmaten (de mannelijke le
den van de Vrij Hervormde Ge
meente).
Achtergrond van het conflict is het
besluit van de kerkeraad zich aan
te sluiten bij de Gereformeerde
Gemeenten van Nederland. De
meerderheid van de manslidma
ten, aangevoerd door het kerke-
raadslid en ouderling T. H. Aar
ten, verzet zich tegen de aanslui
ting en verwisselde daarom on
langs de sloten van de kerkdeu
ren. Via het kort geding wil de
kerkeraad nu juridisch de aan
sluiting bij de Gereformeerde
Gemeenten onderbouwen. Een
poging van de rechtbankpresi
dent mr. F. C. Fliek om achter ge
sloten deuren beide partijen als
nog bij elkaar te krijgen mislukte
gisteren. Aarten en zijn mede
manslidmaten verklaarden ech
ter de sleutels van de nieuwe slo
ten aan de kerkeraad te zullen ge
ven als de aansluiting bij de Gere
formeerde Gemeente opnieuw
ter discussie wordt gesteld.
KATWIJK. (ANP) - De Nederland
se vissers, die sinds maandag 16
juli ten westen van Ierland en in
de Ierse zee haring mogen van
gen, hebben deze eerste week
nog niet zoveel van die vissoort
binnen kunnen halen. Uit de
weinige berichten die binnen
komen maakt voorzitter L. Ou
wehand van de redersvereniging
van de Nederlandse zeevisserij
op, dat veel treilers na een of twee
dagen van matige haringvang
sten maar weer zijn teruggekeerd
naar de visserij waar ze voordien
in de Ierse Aviv-Schiphol
mee bezig waren: die op makreel.
De Nederlanders zijn er trouwens
wel aan gewend dat ze in die wa
teren pas in Augustus haring
vangsten van betekenis maken.
Dat is dan meestal erg grote ha
ring, onder meer geschikt om
bokking van te maken. Voor
Hollandse Nieuwe is ze niet in de
wieg gelegd.
De Hollandse Nieuwe die bij ons te
koop is, is door Deense en
Zweedse vissers in het Skagerrak
gevangen. Nederlandse visaan-
voerders en -verwerkers, vertelt
Ouwehand, kopen alle goede
Skagerrakharing. Ze wordt deels
nog in Denemarken, deels in Ne
derland gekaakt om hier als Hol
landse Nieuwe op de kar, in het
stalletje en in de winkel te belan
den. De invoer bedraagt dit jaar al
enige duizenden tonnen.
ZUNDERT- De 75-jarige Elizabeth
Hendrikx uit Zundert is gisteren
in haar woonplaats bij een ver
keersongeval om het leven ge
komen. Ze stak met haar fiets
plotseling de Bredaseweg over
op het moment dat een vrachtau
to naderde. De bestuurder, W. de
B., trachtte het slachtoffer nog te
ontwijken. Zijn vrachtwagen
combinatie ging daarbij scharen
en mevrouw Hendrikx werd door
de aanhanger geraakt. Ze was op
slag dood.
Toxopeus: "Ik kijk tevreden terug op mijn leven"
Toxopeus over reddingswerk:
99
DELFZIJL (GPD) - V(jf jaar
woont hij nu alweer in Delf
zijl, in een flat. Zijn geboorte
stad heeft hij verkozen boven
Oostmahoorn, het Friese
dorp waar h(j een legende
werd als schipper van de red
dingboot Insulinde en als op
volger van zijn al niet minder
bekende broer Mees. Klaas
Toxopeus, over hem hebben
we het, is echter in rustiger
vaarwater geraakt. Dat mocht
ook best eens want gisteren
vierde hij zijn 75e verjaar
dag.
Denk niet dat de schipper in de
nadagen van zijn zo werkza
me leven thuis zit te verpiete
ren. Het tegendeel is het ge
val. Hij staat nog middenin
het alledaagse gebeuren. Dat
brak hem onlangs bijna op,
want toen het echtpaar Toxo
peus deelnam aan de avond
vierdaagse in Delfzijl, veegde
een Gado-bus Klaas in Bie-
rum van de weg. Bebloed en
geschrokken krabbelde hij
overeind, maar na een paar
uur was hij alweer zover her
steld dat hij de dokter vroeg
of hij toch maar niet een bor
rel zou nemen...
Stil
In Oostmahoorn en de zee daar
omheen ligt een groot stuk
van Klaas' leven. Toch viel
het afscheid van het dorp hem
niet zwaar. „Het is er zo stil
geworden", zegt hij, wijzend
op de ingepolderde Lauwers-
zee, „dat ik er niet meer zou
willen wonen". Daarmee wil
hij het verleden allerminst
wegdrukken. Hij denkt nog
vaak terug aan zijn 33 jaren op
de Insulinde, eerst als stuur
man en later als schipper. Hij
vertelt er graag over, maar wel
ingetogen. „Want ik heb er
geen behoefte aan mezelf op
de borst te kloppen. Dat is
ook helemaal niet nodig want
wij kregen in ons werk altijd
veel waardering. Ook kwam
je natuurlijk in aanmerking
voor allerlei onderscheidin
gen. Ik heb een stuk of dertien
van die dingen gekregen,
maar ik kijk er nooit naar
In totaal heeft Klaas Toxopeus
38 jaar bij het reddingwezen
gewerkt. Eerst een paar jaar
op de Hilda toen Rottumme-
roog nog een kleine eigen
reddingsboot had en daarna
dus op de Insulinde. In die
periode bracht hij samen met
zijn bemanning 316 mensen
aan wal afkomstig van sche
pen in nood. Is het een won
der dat de oud-schipper kan
verhalen uit tal van roerende
brieven en dankbare drenke
lingen.
Wat trok Klaas Toxopeus zo
onweerstaanbaar naar het
reddingwezen? „Dat is heel
simpel in een paar woorden te
zeggen: dat deed je wat. Wan
neer er schepen in nood
kwamen door stormweer en
mensenlevens gevaar liepen,
het uiterste te doen om die te
redden. Dat trok me enorm
aan. Al van jongsaf'.
Wilskracht
Bang voor de woedende zee is
Klaas nooit geweest („Want
dan ben je ongeschikt voor
het reddingswerk"), maar hij
had wel respect voor de ele
menten die hij bevocht en
hij leerde omgaan.
„Ja, natuurlijk wel een paar
zekerheden. Je stond samen
op een schip dat optimaal
zeewaardig was en dat ook
een geweldige uitrusting had.
Dan had je ook de deskun
digheid en vastberadenheid
van de bemanning. En dan
kun je wel wat klaar maken.
Desondanks heb ik wel mo
menten gehad dat ik dacht:
nu is het gebeurd, maar dan
gooide je je er met alle wils
kracht tegenaan en dan lukte
het".
Schipper naast God, dat was
Klaas Toxopeus toch ook.
„Dat besefte je vooral als je
weer uit een situatie was ge
komen die onmogelijk leek.
Dan dacht je wel eens dat je
geluk had gehad. Maar wat is
geluk hebben onder dit soort
omstandigheden. Ik ver
trouwde dan vooral op mijn
geloof en daar putje dan toch
kracht uit".
In zijn flat in Delfzijl kijkt Klaas
Toxopeus met een tevreden
gevoel terug op zijn leven.
Heimwee heeft hij na zijn af
scheid, vijftien jaar geleden,
eigenlijk nooit gehad. „Alleen
de eerste stormnacht na zijn
pensionering", herinnert zijn
vrouw zich, „was hij erg on
rustig. Dat was natuurlijk
heel begrijpelijk".
Af en toe heeft hij in de jaren na
zijn Insulinde-tijd nog als
loods gevaren en ook had hij
nog een poos een eigen boot.
Klaas stelt het nu zonder een
schip en als het gemis daar
aan hem soms wat al te groot
wordt, kan hij altijd nog naar
de „kaaimuur" in zijn woon
plaats fietsen. „Het mooiste
van het leven dat ik gehad
heb, vind ik het feit dat ik naar
alles terug durf te kijken, voor
de volle honderd pro
cent".
ADVERTENTIE
Getrainde service-
technici
Speciaal gereed
schap
Alle benodigde on
derdelen
Jachthaven Poelgeest
Haa rlemmertrekvaa rt
16A. Oegstgeest
Tel. 071-154054, b.g.g. 156755
een wereld van verschil
1ZJahnsan
