Kunstfruit en
boterhammen
van spons bij
Kröller-Muller
j Claes Oldenburg exposeert
19' DINSDAG 17 JULI 1979
VARIA
PAGINA 15
j£z/er
ér
Uif, JOVi-l COP.
ÉN JÉ 0£NT
Al-W/ÉÉR AAN
jkHêtwérk.'
'VIÉ VÉRSkAÉP/NSS
küüi? VAN poNtee
fANACee WA5 IN
ÉNKÉJÊ- CAS EN UIT-
6ÉWÉRKT. Il< KWAM
WEEK Of
V KEACHTEN...^
INPERPAAP
AVJW WÉRKKRAO-lT
KAN HIE.R |M
HO00ÉJPONK AVJ£ -
LUK (SEMI5T HORPÉN,
ZCAkS U ZJET,
v /M0NEÊ IR
pan pa y
Een verzameling van de straat opgeraapte kunst, waarvoor de Amerikaanse kunstenaar Claes Oldenburg
verantwoordelijk is.
I (Door Rijk van Rotterdam)
OTTERLO - Een barst in een
straattegel, een plastic prul van
de rommelmarkt, je gaat derge
lijke onbenulligheden met ande
re ogen bekijken dan je voorheen
deed (als je er al oog voor had) na
een bezoek, deze of de volgende
maand, aan het rijksmuseum
Kröller-Muller; Op z'n minst ga je
er ironisch dan wel cynisch de
museumwaarde van schatten, die
er door tussenkomst van Claes
Oldenburg aan toegekend zou
kunnen worden. Het kan ook zijn
datje bewust naar de vorm ervan
gaat kijken. Hoe dan ook, de de
tails van de straat zijn in feite
geen onbenulligheden meer.
In de grote beeldenzaal van Kröller-
Muller zijn twee kleine musea te
vinden, letterlijk. Dus niet alleen
maar twee museumcollecties,
maar ook de behuizing daarvan.
Twee architectonische construc
ties, opgetrokken uit platen zwart
riballuminium, (zwart, om een
associatie te krijgen met de eerste
primitieve filmstudio van Tho
mas A. Edison, de Black Maria)
de ene in de vorm van een pistool,
de andere in de vorm van de
geometrische overeenkomst tus
sen de kop van Mickey Mouse en
een ouderwetse filmcamera. Het
eerste museum heet Ray Gun
Wing, het tweede Mouse Mu
seum: beide musea bevatten
rommel, op straat en in derde
rangs winkeltjes gevonden spul
len. De Amerikaanse kunstenaar
Claes Oldenburg vertelt met die
rommel een verhaal, dat amu
seert en zelfs fascineert.
Hij laat de gevonden en gekochte
spullen in hun eigen identiteit
zien; er zijn ook door hem veran
derde objecten, die ten gevolge
van de ingreep een wisselwer
king van associaties geven en er
zijn studio-objecten, door Olden
burg zelf gemaakt of overgeble
ven uit werkprocessen. Sommige
objecten dienden als uitgangs
punt voor grote beelden, allemaal
samen passen ze in een autonoom
vorm-idee van de verzame
laar.
Het is onbegonnen werk op te
sommen, wat er alleen al in het
Mouse Museum allemaal te zien
is. Het gaat van kunstfruit tot
kunstpenissen, van fop-artikelen
tot boterhammen van spons, van
plastic worstjes tot onzinnige
speelgoedjes; in totaal 385 voor
werpen, alles namaak, „net echt",
wat de functie betreft, schizof
reen van karakter.
In 1965 begon Oldenburg de objec
ten te verzamelen, in 1977 kreeg
het museum zijn definitieve
vorm. De kunstenaar ordende de
objecten in het museum als de
beeldjes in een stripverhaal of in
een film. In november 1977 liep
Vin in Vin! mncnnm nf Pnnfnmn.-.
hij in het museum of Contempo
rary Art in Chicago langs de
stripvormige vitrines en rang
schikte de objecten, zonder te
stoppen of terug te lopen om iets
aan de opstelling te veranderen,
binnen een bepaalde tijdslimiet.
Het resultaat van deze eenman-
sperformance is sindsdien on
veranderd gebleven.
Wie denkt, dat de geëxposeerde
„rommel" gekarakteriseerd kan
worden als „typisch Ameri
kaans" zit er naast, want het laat
ste aan de verzameling toege
voegde object is een plastic hya
cint in een pot uit Neder
land...
Pistolen
In het museum Ray Gun Wing zijn
„ray guns" te vinden, de pistolen
uit science-fiction stripverhalen,
waar bedwelmende of dodelijke
stralen uitkomen. Ze liggen er in
vitrines als speelgoed, maar er
zijn ook takjes, stenen en wat
voor toevallig van een pistool-
vorm voorziene voorwerpen dan
ook. Verder maakte Oldenburg
zelf ray guns en hij kreeg gevon
den en gemaakte exemplaren van
collega's.
Er zijn mappen met foto's van ray
guns, die niet van hun vindplaats
verwijderd konden worden, zoals
bijvoorbeeld een pistoolvormige
barst in 'n straattegel of muur, of
zelfs hondepoep la ray gun.
De kunstenaar ziet in vorm en func
tie overkomsten tussen de ray
gun en de filmcamera (Mouse
Museum) en hij herkent in de
vorm van de ray gun (de rechte
hoek) een structureel principe in
zijn werk.
Coosje van Bruggen, die nauw be
trokken is geweest bij de opzet
van het Mouse Museum en over
de ontwikkeling hiervan en van
de Ray Gun Wing schrijft in een
rijk geïllustreerde catalogus,
noemt het Mouse Museum een
stadslandschap. Voor de spullen
uit dit stadslandschap opende
Oldenburg in het begin van de ja
ren '60 in het stadsdeel waaruit ze
voortgekomen waren, de Lower
East Side in New York, een win
keltje, de Store.
Symptomatische
De objecten werden niet verkocht
aan bewoners van die wijk, maar
aan kunstverzamelaars en han
delaren. Coosje van Bruggen:
„De ervaring van de Store is
symptomatisch voor het systeem
waarin kunst functioneert"
„Buurtbewoners van de Lower
East Side zouden nooit 85 dollar
uitgeven voor Oldenburg's versie
van een aardbeientaart of een
ijsje. Aan de andere kant betalen
verzamelaars en kunsthandela
ren graag die prijs voor dezelfde
objecten. Het is mogelijk, dat ze
zich tot een bepaald exemplaar in
de Store aangetrokken voelen,
maar een andere reden voor het
kopen daarvan is, dat dit object
binnen het galeriesysteem in
waarde toe zal nemen. Oldenburg
kent aan het ding zelf de kracht
toe om boven deze situatie uit te
groeien"
Waarbij de opmerking, dat hij wel
binnen het galerie-museumsys
teem wenst te blijven werken.
Het is ook alleen dit systeem, dat
zijn verzameling in materiële zin
en qua status optimaal kan be
vestigen.
Claes Oldenburg: Mouse Museum-
Ray Gun Wing; de tentoonstel
ling blijft tot 30 juli in Kröller-
Muller en gaat daarna naar het
Museum Ludwig in Keulen, dat
het gehele complex verworven
heeft. Omstreeks 1985 krijgen
Mouse Museum en Ray Gun
Wing daar een permanente pre
sentatie.
Galerie "De Poort" (Herensteeg 11):
Zomerexpositie van olieveiven, aqua
rellen en tekeningen, geopend tot 30ju li
woensdag-zaterdag van 13-17 uur, zon
dag van 13-16 uur.
Leidse bioscopen
LUXOR: "Convooi van de angst", da.
2.30,7.00 en 9.15 uur, zo. 2.15,4.30,7.00 en
9.15 uur. 16 jr.
CAMERA: "Those daring young men"
da. 2.30, 7.00 en 9.30 uur.a.l.
Nachtvoorstelling: "The French connec
tion 1", vr. en za. 12.00 uur, 16 jr.
LIDO 1: "Moonraker", da. 2.30, 7.00 en
9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 12 jr.
LIDO 2: "The Deerhunter", da. 8.00 uur,
16 jr.
Kindermatinee: "Martijn en de magiër"
da. 2.30 uur, zo. ook 4.45 uur, al.
LIDO3: "AnimalHouse",da. 7.00en9.15
STUDIO: "Waterschapsheuvel",da. 7.00
en 9.15 uur, al.
Kindermatinee: "50 Jaar Mickey Mou
se", da. 2.30 uur, zo. ook 4.45 uur.
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuid en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Elisabeth-ziekenhuis)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur. 13.45-14.30 uur
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dein
2 bezoekers per patiënt).
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
(GROTE VAART(
Acila 16 te Djibouti,
Alnati 16 te rede Santos.
Amersfoort 14 t.a. rede Belize,
Amstelstad 17 te Melbourne verw,
Amstelveen 14 vn Durban nr Yokohama,
Antilla Cape 14 vn Trinidad nr Rio
Grande,
Arabian Unitv 15 te Dammam,
Atlantic Crown 14 vn Le Havre nr Hali
fax.
Begonia 15 te Maracaibo,
Bilderdijk 16 285 ono Cape Race nr Bre
merhaven,
Britsum 15 vn Norfolk nr Odessa,
Chevron Kentucky 14 30 nw Dubai nr
Freeport,
Chevron Naples 14 vn Freeport nr Cris
tobal,
Chevron Nederland 14 vn Ras Tanura nr
Kurnell,
Chevron Rome 14 510 w Ascension nr
Freeport,
Chevron The Hague 15 te Rotterdam,
Cinulia 14 1000 no Antigua nr Curacao,
Daphne 16 500 nw Perth nr Perth.
Dockexpress 15 vn Bahrein nr Ham
burg,
Dordrecht 14 150 w Ierland nr Macapa,
Esso Nederland 15 te Baai van Oman,
Felania 14 vn Singapore nr Chiba,
Fossarina 15 te Auckland,
Hollandia 14 500 w Ouessant nr Amster-
Inco Transspirit 15 vn Acajutla nr Cris
tobal.
Maasrix 14 38 wzw Dakar nr Cartagena,
Marinula 16 te Los Angeles,
Moordrecht 15 vn New Orleans nr To-
kiobay,
Nedlloyd Agulhas 14 150 wzw Abidjan
nr Tema,
Nedlloyd Amsterdam 15 70 z Nieuw
Guinea nr Port Kelang,
Nedlloyd Barcelona 16 vn Port Said nr
Antwerpen.
Nedlloyd Chatham 15 te East London,
Nedlloyd Delft 14 vn Hong Kong nr Sin
gapore,
Nedlloyd Florida '14 55 z Madagaskar nr
Singapore,
Nedlloyd Frazer 16 170 no Brisbane nr
Lyttleton,
Nedlloyd Freetown 16 300 o Manilla nr
Nedlloyd Futami 14 vn Hong Kong nr
Singapore,
Nedlloyd Holland 16 te Balbao,
Nedlloyd Kingston 15170 wnw LaPaznr
Kaapstad,
Nedlloyd Nile 15 te Apapa,
Nedlloyd Rosario 15 te Genua,
Nedlloyd Schie 14 320 no Mauritius nr
Kaapstad,
Nedlloyd Streefkerk 16 te Arica,
Nedlloyd Tauranga 14 vn Luanda nr
Douala,
Nedlloyd Westerkerk 16 140 wnw Perim
nr Penang,
Nedlloyd Wissekerk 17 te Benghazi
Niso 14 vn Shellhaven nr Lymebay,
Obelix 13 470 wzw Manilla nr Perz. Golf,
Schelderix 14 100 ono Richardsbay nr
Perz. Golf,
Seatrain Amsterdam 16 te New York. Bioscopen Alphen
Sliedrecht 14 430zzw Cape Race nr Gent,
Tagelus 14 30 w Cabo Finisterre nr Aa-
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12.00 uur
(alleen voor echtgenoot) van 15.00-16.00
uur en van 18.30-19.30 uur. Babyshow
laatste kwartier van middag- en avond-
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.30
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volat.
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou
der.^
Maandag tlm vrijdag
1830-18.45 uur
Zaterdag en zondag:
14.45-15.00 uur.
Bezoek aan ernstige pat tenten .wanneer
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks:
15 00-15.45 uur
18.30-19.00 uur
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14.15-15.00 uur'
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: Ie en 2e klas 11-11.30;
13 30-14.15 en 18.30-19 30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-175000
ben
Viana 14 vn Curacao nr Puerto Miranda.
(KLEINE VAART)
Breehees 15 130 zzo Nantucket nr Balti
more,
Breehoek 15 900 ono Martinigue nr
Puerto Caballo,
Breezand 15 50 Kaap Frio nr Rotterdam.
Cornells Broere 15 vn Felixstone nr
Harwich,
Dutch Engineer 15 vn Rotterdam nr
Antwerpen,
Dutch Glory 14 te Rotterdam,
Dutch Sailor 15 te Rotterdam,
Dutch Spint 15 vn Rotterdam nr Gran-
EURO 1 en 2: "Moonraker". da. 1.30,6.30
en 9.00 uur, zo. ook 4.00 uur, in Euro 1 ook
za. 12.00 uur. 12 jr.
Nachtvoorstelling Euro 2: "Nevada
Smith", za. 12.15 uur, 16 jr.
EURO 3: "Haastige spoed is zelden
goed", da. 1.45, 6.45 en 9.15 uur, zo. ook
Nachtvoorstelling: "All the president's
men", za. 12.15 uur, 16 jr.
EURO 4: "SOS Concorde", da. 2 00. 7.00
en 9.30 uur. zo 4.30. 7.00 en 9.30 uur. za.
en woe. alleen 7.00 en 9.30 uur, 12 jr.
Kindermatinee: "Billie Turf', za., zo. en
woe. 2.00 uur.
Nachtvoorstelling: "Kom en doe het met
mij", za. 12.15 uur, 16 jr.
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY: "L'Animal", da. 8.00 uur,
zo. alléén 6.30 uur, al.
Kindermatinee: "Lucky Luke, de balla
de van de Daltons", da. 2.00 uur.
c@udcYlieuuts.
17 juli 1979
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Bij zijne laatste onderzoekin
gen heeft de archeoloog Hor-
muzd Rassam in Azië eene
merkwaardige ontdekking ge
daan omtrent den toren van
Babel. Wanneer dit trotsche ge
bouw, zooals men algemeen
aanneemt, te Bis-Nimrod heeft
gestaan, is het niet vernield
door den bliksem of door een
vijandelijken aanval, maar
door eene vreeselijke aardbe
ving. die vergezeld ging van
eene vulkanische uitbarsting.
De onvoltooide muren werden
daardoor vaneengescheurd en
vielen in puin. Hormuzd Ras
sam heeft op verscheidene
plaatsen den grond onderzocht.
Te Nebby Yunus, de plaats
waar de profeet Jona zou zijn
begraven, heeft hij de overblijf
selen gevonden van groote pa
leizen der koningen Esderhed-
don en Sanherib. Geheel nieuw
is zijne ontdekking van een pa
leis van Nebukadnezar tn een
tot nu toe niet onderzochten
heuvel van het oude Babyion.
Dit paleis is blijkbaar een
grootsch gebouw geweest. De
overblijfselen der zalen en pila
ren dragen nog de sporen van
kostbare versieringen. De bal
ken zijn van Indisch hout. kort
om, alles wat men daar heeft ge
vonden. getuigt van groote
pracht en luister.
Vijflig jaa r geleden:
-UitCharbin wordt gemeld,dat
China, in verband met het
conflict met Rusland over den
Chineeschen Oosterspoorweg
groote militaire voorbereidin
gen treft. Treinen met troepen
zijn naar de grens vertrokken
het doorgaand verkeer met Eu
ropa is stopgezet en het arsenaal
te Moekden levert in koortsige
haast munitie af. Uit Londen
wordt bericht, dat Tsjang Kaï-
sjek tn de Kwomintang een rede
heeft gehouden, waarin hij 2ich
uitvoerig bezighield met het
conflict. Hij verklaarde, dat het
overnemen van den Chinee
schen Oosterspoorweg niets on
gewoons is. Rusland heeft her-
haaldehjk verklaard, dat het
den spoorweg aan China zal te
ruggeven. Wanneer de Sovjet-
regeering de Chineesche regee
ring respecteertts het bewind te
Nanking bereid de diplomatie
ke betrekkingen met Rusland
voort te zetten. In Peking doet
het gerucht de ronde, dat de
Russische troepen in Nixjrd-
Mandsjoerije gepoogd zouden
hebben over de rivier de Amoer
te trekkenmaar teruggeslagen
zouden zijn.
.JA? AlO0,IK 200 rtAAe. UEl/EK
héuc oe/NKtfJ ,T>AT is goeo
voce. ouuie ©otteai
we kRlj£|EAJ zen EB.
•coFPie ac< we <*6*jo&5j
8otteaj MEBSCW
Je 20udenfasn dat-ie
daar dankbaar voor
hos, maar nee hoor'
FRED BASSET Oe maner waarop hy
tekeer ging' Alleen
maar omdat ik 'n
3289 V vreemde hond ver-Mi
- JC«9 "it de Jm
Kit, .kimoestuin! jryê
AVOCADO MET
KAVIAAR EN
SOURCREAM
Voor dit feestelijke
voorgerechtje ge
bruikt u natuurlijk
geen echte kaviaar,
maar de heel betaal
bare imitatie-ka-
viaar (gekleurde
viskuit) die hiervoor
zéér geschikt is.
Halveer twee rijpe,
dus zacht aanvoe
lende, avocado's en
neem de pit eruit.
Avocado's die niet
zacht zyn legt u eerst
twee dagen op een
warme plaats in de
kamer. Schep het
vruchtvlees eruit en
snijd het in zeer
kleine dobbelsteen
tjes of in dunne
schijfjes. Klop twee
theelepels olie en
een volle eetlepel ci
troensap door elkaar
en laat hierin de
stukjes avocado een
uur marineren.
Kook intussen in
ruim 10 minuten een
groot ei hard. Laat
het afkoelen, pel het
en snijd het in kleine
stukjes. Meng er de
inhoud van een potje
imitatie-kaviaar
door. versgemalen
peper en enkele
druppels citroensap.
Schep door de
stukjes avocado vier
volle eetlepels sour
cream en vul hier
mee de avocadohelf
ten. Schep het ka-
viaarmengsel erop.
Gekoeld opdienen,
met versgeroosterd
brood en boter
WINA BORN
De avonturen van Jommeke
Qoedvertel eens,
r ik luister l j
Mijn i/ader wilde niet dat
Ahjoe-Sef later de troon zou
bestijgenIk moest de nieuwe
emir worden. Daarom liet hj
overal vallen zetten om AH-
joe-Sef uit te schakelen
Maar de laatste va!werd
bijna mijn dood'.A/i-joe-Sef
r heeft mij gered',
Het zwaard en de troon
komen alleen hem toe.
All- joe-Sef heeft het
r verdiend L
Als hij het goed vindt wil
ik zijn trouwe helper zijn.
(Joed zo, dat hoor ik graag
U zijt beiden twee eerlijke
en oprechte knapen Ik mager
qerust in zijn het volk van
kfoerania kr jqt waardige leiders.
Hier is het zwaard I
Qa nul De zegen
van Allah ruste
altijd °P U '- J\~
Dat wil ik zeker AH-cha-
Rel Samen zaJ het allemaal
zoveel gemakkelijker
r gaan' I
