Recreatie vögt miljoenen belangrijk
CESSB3EQ
«F «F
KERKDIENSTEN
r
Denken - Geloven -
Hopen
een boek van de
oud-Leidenaar
dr. P. L. Schoonheim
P
ZATERDAG 14 Jl
11
"Er zijn vakantiegangers die in grote spanning geraken omdat zij
tot rust komen. In elk geval wordt men zich in een vreemde
omgeving bewust van het hoge tempo waarin thuis wordt ge
leefd en gewerkt. Sommige toeristen hebben voor de overgang
van de dagelijkse sleur naar het vakantieklimaat een goede
overgang gevonden. Zij gaan een week uitrusten alvorens aan
de eigenlijke vakantie te beginnen".
Niet ieder is daartoe in de gelegenheid, maar dr. P. L. Schoon
heim, tot voor kort toeristenpredikant en gemeentepastor in
het Zuidlimburgse Gulpen-Vaals, pleit in zijn pas verschenen
boek "Denken - Geloven - Hopen" wel voor een rustige vakan
tiestart. Wie daarvoor niet de tijd neemt, wordt in de kostbare
weken die juist voor ontspanning zijn bestemd voortdurend
opgejaagd. "Geen wonder dat vele toeristen nog vermoeider
thuis komen dan zij vertrokken zijn".
Dr. Schoonheim (65), die vóór zijn Zuidlimburgse tijd bijna twin
tig jaar hervormd predikant in Leiden was voor experimenteel
kerkewerk onder rand- en buitenkerkelijken, waarschuwt in
dit boek ook voor de "recreatie-industrie". "Afgezien van de
vele goede, kant-en-klare reis- en vakantiemogelijkheden
volgen tallozen slaafs de recreatiemode die op een gegeven
moment overheerst. Vooral vakantiegangers met een betrek
kelijk klein budget zouden betere voorlichting verdienen".
Schoonheim ziet hier een taak voor instellingen van cultuur en
maatschappelijk werk, waartoe hij in dit geval ook de kerken
rekent.
De Toeristenkerk in Gulpen.
spreek
Als toeristenpredikant heeft dominee Schoonheim erva
ren, dat aandacht voor vakantiemensen nieuw leven in
de kerken brengt. Hij beschrijft dat in zijn boek uiter
aard vanuit de situatie in Zuid-Limburg, maar zijn in
drukken zullen zeker overeenkomen met wat anderen
elders waarnemen.
Zodra het bewonen van campings op grote schaal tot ont
wikkeling kwam, hebben de kerken zich actief betoond.
Met kerkdiensten, pastorale contacten, sport en spel. In
het algemeen stelt men het op prijs, iemand te vinden die
bereid is over persoonlijke dingen te praten. Maar gezien
de gevarieerde samenstelling van de campingbevolking
is het niet mogelijk, vanuit één kerk of geloofsrichting te
werken. Propaganda voor een godsdienstige of politieke
overtuiging wordt niet gewaardeerd. Het dienende karak
ter van het werk moet altijd voorop staan.
Overigens neemt de vakantiegan
ger, alleen al uit toeristische
nieuwsgierigheid, graag kennis
van allerlei ongewone dingen.
"In de vakantie behoort blijkbaar
een kerk met een onbekende
voorganger en een onbekende
gemeenschap tot de bijzonder
heden waarvoor een toerist be
langstelling heeft". Toch leert de
ervaring dat maar enkele tiental
len op de vele honderden cam
pingbewoners een kerkdienst
bezoeken. En wat het persoonlij
ke contact betreft is men vaak te
rughoudend of argwanend als
iemand van de kerk zich bij een
tent of caravan aandient. Blijkt
echter dat er vrijuit gepraat kan
worden, dan tonen velen grote
openheid.
In de gesprekken komen meestal
geen geloofsproblemeeen of ker
kelijke vragen aan de orde. Het
gaat voornamelijk over dagelijk
se zorgen, zoals de toekomst, de
moeite die ouders met kinderen
hebben en omgekeerd. Dr!
Schoonheim: "Het is goed te be
denken, dat het leven voor het
allergrootste deel uit gewone
dingen bestaat". Pastorale wer
kers hebben alleen kans op nader
contact met campingbewoners
als zij bij hen enkele weken wo
nen en werken. Voorlopig blijft
de grote moeilijkheid dat niet
voldoende geschoolden be
schikbaar zijn. "In het algemeen
toont het beperkte contact met
vakantiemensen, met name op
een camping, dat de kerken op dit
terrein nog een grote achterstand
hebben in te halen. Ondertussen
wordt door vele pioniers, jonge
ren en ouderen, belangrijk werk
voor de campingbewoners ge
daan".
Toeristengemeente
Voor de zondagmorgendiensten
van de kerken zelf tonen de toe
risten in het algemeen - dus niet
zozeer de campingbewoners -
overweldigend grote belangstel
ling. Dat heeft dr. Schoonheim
van 1971 tot 1978 in Gulpen-
Vaals wel ondervonden. Alle be
schikbare aandacht en energie
van de meestal kleine kerkelijke
gemeenten wordt daarvoor op
geëist. Vaak wordt de bevolking
van een dorp tijdelijk verdub
beld. Lang niet alle gasten komen
naar de kerken, maar gezien de
gestage stroom is er niettemin
sprake van een toeristengemeen
te die vele duizenden leden telt.
En hiermee wordt dan nog maar
één plaatselijke gemeente be
doeld. Gerekend over meer dor
pen in een recreatiegebied of
provincie gaat het om enorme
aantallen.
Het kerkelijke recreatie werk moet
oecumenisch zijn. "Het is opval
lend, hoe mensen, die elkaar niet
eerder hebben ontmoet, tijdens
de kerkdiensten en de koffie na
afloop een hecht geheel gaan
vormen". In de week worden in
een aantal recreatiegemeenten
dia-avonden en concerten voor
de gasten georganiseerd. Dr.
Schoonheim ziet vele mogelijk
heden. Kleine gemeenten echter
hebben te weinig helpers om die
activiteiten uit te bouwen. Door
samenwerking met grotere ge
meenten in de omgeving, ook
met andere kerken, kan men
meer doen.
Het drukke seizoen beperkte zich
aanvankelijk tot de zomermaan
den. Nu valt het begin van de gas-
tenperiode al in het vroege voor
jaar. En de stroom bezoekers
blijft doorgaan tot in de late
herfst. De afsluiting vormen de
bejaarden die vanwege hun gratis
spoorkaartje nog een paar dagen
vakantie nemen. Omstreeks
kerst kan alweer een aanzienlijke
Dr. Schoonheim
.Kerk kan eigen bijdrage geven aan
de ontspanning die de vakantie bedoelt te zijn
toeloop worden verwacht. Dr.
Schoonheim denkt dat over en
kelejaren de recreatiegemeenten
doorlopend op extra kerkbezoe
kers moeten rekenen.
Getroost en blij
Wat de inhoud van de vakantiepre-
ken aangaat merkt de nu gepen
sioneerde toeristenpredikant op,
dat vakantiegangers hun
problemen van thuis meenemen.
De levensvragen, verdriet en
zorg, de toekomst van eigen leven
en van de wereld kunnen niet
worden vergeten. "Het zou een
grote vergissing zijn, te veron
derstellen dat vakantiegangers
een preek verwachten over vrij
heid, recreatie of de schoonheid
van de schepping. Juist de gewo
ne menselijke problemen, zoals
ook de bijbel ze noemt, vormen
een rijke verscheidenheid.
Hoofddoel is dat de kerkgangers
getroost en blij mogen worden.
Schuld en vergeving, de macht
van Jezus, Zijn toekomst, Zijn
aandacht voor de mensen en hun
vragen, dat alles mag in kernach
tige gedachten en met duidelijke
woorden aan de honderden be
zoekers verkondigd worden".
De avondmaalsvieringen in de
vakantiegemeenten beschrijft de
auteur als "bijzonder feestelijk".
Alle bezoekers, tot welke kerk zij
ook behoren, kunnen in een toe
ristengemeente daaraan deelne
men. De gasten tonen veel begrip
voor plaatselijke gewoonten die
in hun eigen kerk niet worden
aanvaard. Slechts weinigen ma
ken geen gebruik van de nodi
ging.
Pogingen om vanuit recreatiege
meenten meer blijvende verbin
dingen te leggen met de thuisge-
meenten van de vakantiegangers
hebben tot nu toe geen bevredi
gend resultaat opgeleverd. Dat
tekort aan samenwerking wijt dr.
Schoonheim onder meer aan de
kerkelijke organisatie, waarin de
nadruk nog steeds valt op de zelf
standigheid van de plaatselijke
gemeenten. Officieel bestaan
voor belangrijke taken, zoals de
recreatie, geen duidelijke regels.
In de kerkorde van de Hervorm
de Kerk komt het woord "recrea
tie" als zodanig niet eens voor,
terwijl juist de recreatie voor
miljoenen mensen zo belangrijk
is geworden.
Dr. Schoonheim meent dat van de
kerken meer aandacht en steun
mag worden gevraagd voor het
veelzijdige werk van kleine ge
meenten in vakantiegebieden.
"Het kerkewerk daar heeft grote
betekenis. Men is er plaatsver
vangend bezig voor gemeenten
en parochies in de grote steden.
De kerk geeft op deze manier,
vanuit het evangelie, een eigen
bijdrage aan de ontspanning die
de vakantie bedoelt te zijn".
Vakantie heeft in onze maatschap
pij nieuw werk en nieuwe voor
zieningen gebracht. Op eenzelfde
manier, zegt dr. Schoonheim in
dit deel van zijn boek, kan de re-
creatie binnen de kerk in menig
opzicht vernieuwend werken.
Beter uitzicht
Het gaat in .dit boek over veel meer
dan over recreatie en vakantie.
Tegen de achtergrond van per
soonlijke geloofsvragen en ver
schijnselen in de samenleving
dichtbij en veraf stelt de schrijver
verschillende gedeelten van het
Nieuwe Testament aan de orde.
Wij hebben het onderwerp "re
creatie" er alleen uitgelicht om
dat we weer in de vakantietijd
zijn beland en deze predikant
erin geslaagd is, van de bekende
Toeristenkerk in Gulpen een
veelbezocht centrum van kerke
lijke dienstverlening te maken.
"Denken - Geloven - Hopen" droeg
dr. Schoonheim op aan zijn
kleinkinderen. Een veelzeggend
gebaar. Hij verbindt daaraan de
hartelijke wens dat zij verstandi
ger en geloviger kunnen zijn dan
hijzelf en zijn tijdgenoten. Dat zij
samen met de talloze jongeren en
ouderen op onze mooie aarde een
betere samenleving gaan vor
men. "Dat door jullie en miljoe
nen anderen het bijbelse uitzicht
op de vernieuwde wereld nog
meer geloofwaardig mag wor
den".
Ruim veertig jaar mocht dr.
Schoonheim vele intense contac
ten hebben met mensen van uit
eenlopende leeftijd, opleiding en
overtuiging. Hij trachtte met hen
actuele levensvragen en wereld
problemen vanuit een bijbels
denken, geloven en hopen te
doorlichten. Het evangelie ziet hij
als "wereldomvattend". "Het
opent uitzicht op de toekomst
van Christus en wil mensen tot de
hoogste activiteit brengen voor
veranderingen in de samenle
ving".
Schoonheim tekent hiervan in zijn
boek slechts een zwak 'beeld.
Maar de vérstrekkende en diep
gaande werking van de bijbelse
boodschap op deze punten be
schrijft hij zo nadrukkelijk mo
gelijk. Het boek gaat aan de rede
lijke argumenten van twijfel en
ongeloof niet voorbij. De )egen
ver redeneert ze niet weg, uJfiik
ze serieus, maar daagt de
reeds in het eerste hoofL:ster
waar het "Godsgeloofter Sjg j0
komt - wel uit om perso*.;; d,
deel te nemen aan het geesl_/gjd
avontuur van zoeken en h ort
van denken en geloven. B^s a,
schrijven heeft hij'ongetuw
ook de niet-kerkelijke meKftm
het vizier gehad. ^ad
De vragen die op de ontdek!^!?"
reis van geloven en hope{Je j
mensen afkomen rhoed
Schoonheim vragen "van dy00j
ge termijn". Het kost tijd om d
aanvaardbare antwoordei*»en'
komen. Ze helpen echteu—
wakker te blijven. "Het is
eenvoudige opdracht, te bl
geloven in God en Zijn
komst", zegt hij ergens. 11
Dit boek - een uitgave van Boi
centrum Den Haag, f. 15,9(
een goede gids om ovei
grondvragen van het leve;
der na te denken.
S. J. DE GR
i(
ïi
Chili. Ruim 300 Chileense priesters en nonnen en meer dan 100 1
uiten in een brief aan de paus felle kritiek op hun regering-Pinocheml<
trekken met name van leer tegen de onderdrukking van de arbeide'on,
de economische politiek die ertoe leidt dat sommigen steeds rijke
velen steeds armer worden. De uitbuiting in Chili is, volgens de brie
even erg als veertig jaar geleden. Van de paus verwachten de ondertOOI
naars een bemoedigend woord. "Een woord dat de Chileense kerk^nt:
ker zal maken om Christus' boodschap van volledige bevrijding te,n
kondigen." De brief wordt deze dagen in de Chileense hoofdstad
spreid. 5
Ontslag. Kardinaal Suenens, aartsbisschop van Mechelen-Brussel^p
maandag, wanneer hij 75 jaar wordt, zijn ontslag aanbieden als prirT J"
van België. Rond Suenens wordt gefluisterd dat de paus hem missel
zal vragen nog een jaar aan te blijven. iml
Studenten. Van de Duitse, zich nog kerkelijk noemende protestaP1^
studenten gaat 46 procent nooit en 40 procent zelden naar de kerk. "Sa
procent gaat regelmatig en 9 procent nu en dan. Dat blijkt uit een en<e
te van de Frankfurter Allgemeine Zeitung. In 1967 ging van de roo^0ï
katholieke studenten nog 52 procent naar de kerk, nu nog 6.
Buiten de studentenwereld gelden andere percentages. Van de rooms
tholieken gaat 32 procent regelmatig naar de kerk, van de protestant—
26.
Hervormde Kerk: aangenomen naar Dirksland kandidaat D. Dek==
Ede; bedankt voor Driesum (Fr.) J. Olie Linschoten, voor Vaassen H.1M"
den Heuvel Maarssen. Baptistengemeenten: bedankt voor Muntenc/|
J. Bouritus Musselkanaal. J.
LEIDEN - Herv. Gem.: Hoogl. kerk 10
ds. Pannekoek, 11.45 oec. studenten-
dienst; Marekerk 10 ds. Broekema (Lei
den), 5 ds. De Jong; Maranathakerk 10
hr. Sierat; Regenboog (Merenwijk) 9.30
pastor Van Well; Bethl. kerk Drifstr. 10
mevr. ds. De Mey; Bevr.kerk ZW 9 ds.
Hartkamp; Vredeskerk 10 ds. v.d. Broek
uit Ghana; Acad. Z. 10.15 ds. Bakker;
Diac. huis 10.30 ds. Van 't Hof; jeugdka-
pel Vredeskerk 10; jeugdkapel Goede
Herder, Oude Vest 13, 10.30; Endegeest
9.30 ds. Friederich. Geref. Kerk Zuider-
kerk 9 ds. Sijtsma; Petrakerk 10.30 ds.
Hartkamp (Alphen); Oude Vest 10.15 ds.
Sijtsma, 7 dr. v.d. Zwaan; Maranatha
kerk 10 hr. Sierat; Bevr. kerk 9 ds. Hart
kamp; Groenhoven 10 mevr. Schaafsma;
De Mirt 10 hr. v.d. Velden; Regenboog
9.30 pastor Van Well; Endegeest 9.30 ds.
Friederich. Dolerende Noodgemeente
Groot Leiden (Pieterskerkstraat 1): 8.30
en 5. Geref. Kerk Vrijg. (Herengracht 70):
10 en 5 ds. Gootjes. Chr. Geref. Kerk
(Steenschuur 9); 10 ds. Langevelde Bos
koop, 7 kand. Vrijhof Apeldoorn. Geref.
Gem. (N.Rijn): 10 en 4.30 ds. Boogaard.
Geref. Gem. m Ned. (Bethl. kerk Drif-
straat): 11.30 en 5.30. Evang.-Luth. Gem.
(Hoogl. Kerkgracht): 10.15 hr. Huigen
(Leiden). Remonstr.-Doopsgez. Gem.
(Pieterskerkstraat 1): 10 ds. Kuipers.
Baptistengemeente (O. Rijn 3): 10 ds v.
Mameren. Evang. Christengemeen
schap (Middelstegracht 3): 10 hr. Dikkes.
Zendingswerk Middernachtsroep (Zoe-
terw.singel 21): 5 nam. hr. v.d. Keur.
Evangeliecentrum Zijlsingel 2: zond. 10
en di. 8 hr. Zijlstra. Pinkstergemeente
(O.R(jn 3y. 3 evang. Scheffer. Leger des
Heils (Hooigracht): 10 en 7.30. Nieuw-
ApostKerk (H. Rijndijk 24): 9.30 en 4,
wo. 8. Christian Science (Steenschuur 6):
10.30. Kerk van J.Chr. v.d. Heiligen der
L.Dagen (Steenschuur 6): 10.15. Zeven
dedagadventisten (Lokhorstkerk): elke
zat. 9.45 bijbelstudie, 11 prediking. Oud
Kath. Kerk (Zoeterw. singel): 10.
Rooms-Kath. kerken: Haagweg zat. 7,
zond. 9 en 10.45; Herensingel zat. 7, zond.
8.30,9.30 en 11; Rijndijk zat. 7, zond. 9.30
en 11.30; Steenschuur zat. 10 en 7, zond.
8.30,10,11.30, 6 en 7; Boshuizerlaan zat.
7, zond. 9.30, 11 en 12.15; Lammen-
schansweg zat. 7, zond. 9, 10.30 en 12;
Haarl.str. zat. 9.30, 10.45 en 12.15.
AARLANDERVEEN-Herv. Gem.: 9ds.
Stolk Alphen, 6.30 hr. Schoenmaker
Oude Wetering, beide diensten in geref.
kerk. Geref. Kerk zie herv. gemeente.
Chr. Geref. Kerk 9.30 dienst, 6.30 ds.
Wallet Ouderkerk-Amstel. R.K. kerk
zat. 7, zond. 7.30 en 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Herv.
Gem.: Adventskerk 9 kand. Altenaar;
Kruiskerk 10.30 kand. Altenaar; Opst.
kerk 9.30 ds. Bogers, 6.30 ds. De Haan
O.geest; Mar. kerk 6.30 ds. Bogers; G.H.
kerk 10.30 kand. Brokerhof Leiden, 6.30
ds. De Ruiter; De Bron 9 kand. Broker
hof. 6.30 ds. Verheul; Ashram 9.30 kan
didaat Jaspers Focks; Oudshoornse
kerk 10 ds. Oort; Sionskerk 9.30 ds.
Schrijvers Woerden, 6.30 ds. Ouwendijk.
Geref. Kerk Mar. kerk 10.30 ds. Stolk,
6.30 ds. Bogers; Salv. kerk 9.30 hr.
Schoenmaker, 6.30 ds. Stolk; voor ande
re diensten die hervormde gemeente.
Geref. Kerk Vrijg.: 8.45 leesdienst, 6.30
ds. Borgdorff. Geref. Kerk Vrijg. Buiten
V.: 9.30 en 4.30 kand. Smit (in chr. nij
verheidsschool Willemstraat). Chr. Ge
ref. Kerk 9.30 dienst, 2.30 ds. v.d. Ent.
Oud Geref. Gemeente: 9.30 en 4. Baptis
tengemeente: 10 evang. Bouhof, 6.30 ds.
Postma. Volle Evang. Gem. (school
Preludeweg): 10 hr. Buining. Leger des
Heils: 10 en 6.20 uur, Corn, de Vla-
mingstr.: Pinkstergemeente Bethel
(R.-Kruisgebouw): 6 nam. Pinksterge
meente Alphen (R.-Kruisgebouw): 10
voorm. Remonstr. Kring: 10 ds. v.d.
Laarse. R.K. kerken: Bon ker zat. 7, zond
.8.30,10 en 11.30; Piuskerk zat. 7, zond. 9,
10.30 en 11.45; De Bron zat. 7, zond. 9 en
11.30.
BENTHUIZEN - Herv. Gem.: 9.30 kand.
Schuurman Putten, 6 ds. Verheul, Zeg
veld. Geref. Gem.: 9.30 en 6 leesdienst.
wo. 18 juli 7.30 ds. Harinck.
BODEGRAVEN - Herv. Gem.: Dorps
kerk 9.30 ds. Droogers. 6.30 ds. Locher te
Leiden; Salv. kerk 9.30 ds. v. Harten Er-
melo, 6.30 ds. De Vreugd; Bethlcheni-
kerk 9.30 ds. De Vreugd, 6.30 ds. Droog
ers. Geref. Kerk 9.30 ds. Van der Werf te
Voorhout, 4.30 ds. Omta.
BOSKOOP - Herv. Gem.: Dorpskerk
9.30 ds. Heymans, 6.30 ds. Omta; De Stek
9.30 ds. Stelwagen. Geref. Kerk 9.30 ds.
Omta. Zie ook herv. Chr. Geref. Kerk
9.30 ds. Van Langevelde, 5 ds. Jonkman
Purmerend. Geref Gem.: 9.30 en 6. Op
wekkingsgemeente (Concordia): 9.30.
Verg. v. Gelovigen (Nieuwstraat): 9.30 en
5. R.K. kerken: zat. 5.30 en 7, zond. 9.30
en 11.
HAZERSWOUDE - Herv. Gem.: 9.30 en
6.30 ds. v.d, Leeden, Vriezenveen. Geref.
Kerk 9.30 hr. Stam Sassenheim, 5 ds. v.
Wijk A.dam. R.K. kerk dorp zat. 7, zond.
8 en 10; Rijndijk zond. 10; Anker zat. 7,
zond. 8.45 en 11.15.
HILLEGOM - Herv. Gem.: 10 ds. Roth-
fusz, gemeenscha, dienst in herv. kerk, 7
ds. Rothfus, gemeench. dienst in Geref.
Kerk. Geref kerk zie herv. gem. Chr.
Geref. Kerk 10 en 7 kand. Quant Apel
doorn. R.K. kerk Mart. kerk zat. 7, zond.
8.30, 10, 11.30 en 12.45; Jozefkerk zat. 7,
zond. 8.30, 10 en 11.30.
HOOGMADE - Herv. Gem.: 10 dr. En
kelaar O.geest R.K. kerk zat. 7, zond. 10.
DE KAAG - Herv. Gem.: 9.30 ds. Kolk
man. R.K. kerk zat. 7, zond. 8 en 10.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem.: Dorpskerk 10 ds. Baas, 6.30 ds.
Vink; Ontmoetingskerk 10 hr. Bakker,
6.30 ds. Van Niel. Geref. Kerk 9.30 ds.
v.d. Horst, 6.30 ds. v.d. Haagen. R.K.
kerk zat. 7, zond. 9.30 en 11.15.
KATWIJK AAN ZEE - Hen- Gem.:
Nieuwe kerk 10 ds. Boer, 6 ds. Visser N.
Tonge; Oude Kerk 8.30 ds. Hoek Vee-
nendaal, 10 ds. Hoek, 6 ds. Van Roon;
Ichthuskerk 10 ds. Visser, 5 ds. Vink;
Pniêlkerk 9.30 ds. Hagen Zwolle, 6 ds.
Hoek; Gr. v. Pr. school 10 ds. De Jong;
Hoeksteen 10 Duitse dienst; Overduin 2
ds. Baas. Geref. Kerk Vr.kerk 9.30 ds.
Snoey, 5 ds. v.d. Horst; Tr.kerk 9.30 ds.
Janssens R.dam, 6.30 hr. Stam S.heim.
Geref Kerk Vrijg.: 10.15 en 3.30 lees
dienst. Geref Kerk Vrijg. Buiten V.. 8.30
en 7 ds. Waagmeester. Chr. Geref. Kerk
10 en 5 ds. v.d Ent. Geref. Gem.: 10 en 5
kand. De Pater. Volle Evang. Gem.
(Voorstraat 100): 9.45.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv.
Gem.: 10 ds. De Vries R.dam, 7 ds. Van
Hoegee te Alphen. Geref. Kerk 9.30 ds.
Bouma te Noordwijk, 7 zie herv.
LEIDERDORP - Herv Gem. en Geref.
Kerk Dorpskerk 10 ds. Doesburg, 6.30
mevr. Jacobi; Hoofdstr.kerk 10 ds.
Knorth; Scheppingskerk 9 mevr. Jaco
bi; Elis.-ziekenhuis 11 ds. Mak. Baptis
tengemeente: 10 hr. De Vries. R.K. kerk
zat. 7, zond. 9 en 10.30.
LEIMUIDEN - Herv. Gem.: 9.30 ds. De
Vree; camping 11 hr. Christ, Leiden. Ge
ref. Kerk 9.30 en 7 ds. Averes. R.K. kerk
zat. 7, zond. 7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE - Herv. Gem.: Grote kerk 9 hr.
Hoffenaar Voorhout, 7 ds. Roos A.dam;
Pauluskerk 10.30 hr Hoffenaar. Geref.
Kerk 10 en 7 hr. Gordijn. Geref. Kerk
Vrijg.: 8.45 en 2.45 ds. Boxman. Geref.
Kerk Vrijg. Buiten V: 9 ds. Brink, 5 ds.
Rietkerk. Chr. Geref. Kerk 10 en 4.30 ds.
v. Dijken. Geref. Gem.: 10 en 4. Oud Ge
ref Gem.: 9.30 en 3. R.K. kerken: Agatha
zat. 7, zond. 10 en 11.30; Poelpolder zat. 7,
zond. 9 en 11.30; Manakerk zat. 7, zond.
8.30,10 en 11.45; Engelbewaarders zat. 7,
zond. 8, 9.30 en 5.45.
NIEUWKOOP - Herv. Gem.: 9.30 ds.
Bronsgeest, 6.30 hr. van Eeden Putten.
Geref. Kerk 9.30 dienst, 5 hr. Schoen
maker. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 6.30.
R.K. kerk zat. 7, zond. 7.30, 9 en 10.45.
NIEUWVEEN - Herv. Gem.: 9.30 kand.
Teeding, 6.30 hr. v.d. Linden Capelle aan
de IJssel. Geref. Kerk 9.30 hr. Rose-
boom Maarssen, 7 kand. v.d. Meulen.
R.K. kerk zat. 7, zond. 9 en 11.
NIEUW-VENNEP - Chr. Geref. Kerk
9.30 en 3 ds. Visser. R.K. kerk zat. 7,
zond. 9.30 en 11.
NOORDEN - Herv. Gem.: 9.30 en 7 ds.
Blok Harderwijk. Geref. Kerk (Woer-
dense Verlaat): 9.30 ds. Vreugdenhil te
Leidschendam, 7 hr. Christ, Leiden.
R.K. kerk zat. 7, zond. 9 en 10.30.
NOORDWIJK - Herv. Gem.: Grote Kerk
Voorstr. 10 ds. Jansen, avondmaal, 7 ds.
Hagen Zwolle, gez. dienst, Hoofdstr. 10
hr. Geursen Haarlem; geref. Kerk
Hoofdstr. 7, 7 ds. Warnink; De Rank
Golfbaan 10 ds. De Jong Leiden, 3.30 ds.
Hoek, 8 nam. Duitse dienst. Geref. Kerk
Hoofdstr.kerk 10 ds. Bosman, 7 ds. War
nink; Vinkenlaan 9.30 ds. Warnink;
stkerk 11 ds. Warnink. R.K. kerken: Zee
(Nieuwe Zeeweg) 9.30 en 11; Binnen
(Van L. Stirumstraat) 8, 10 en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT - Herv. Gem.:
10 mevr. Goudt, Santpoort, 7 nam.
vakantieversper, ds. Van 't Hof; De Zilk
(aula Mariaschool) 10 ds. Kalkman. R.K.
kerk Jozefkerk zat. 7, zond. 8.30 en 10;
Viktorkerk zat. 7, zond. 9.30 en 11.
OEGSTGEEST - Herv. Gem.: Groene
Kerk 10 ds. Heemskerk, oec. dienst;
Gemeentecentrum 10.30 ds Barnouw
Den Haag, 7 ds. Schaafsma Utrecht. Ge
ref. Kerk: 10 ds. Ter Linden. Geref. Kerk
Vrijg. Buiten V.: 8.45 br. Goudzwaard, 3
ds. Mul, avondmaal. R.K. Kerk: Will,
kerk zat. 7, zond. 9, 10.30 en 12; Bon. ka
pel zat. 6.30, zond. 9 en 11. Volle-Evange-
liegem. (gem. centr.): 4 hr. v.d. Brugge.
OUDE EN NIEUWE WETERING -
Herv. gem.: 9.30 dienst. Geref. Kerk: 9.30
ds. Verheul, Alphen, 6.30 kand. Jaspers
Focks. R.K.kerk zat. 7, zond. 9.30 en
11.30.
ROELOFARENDSVEEN - R.K. ker
ken: Maria Pres. zat. 7, zond. 8,9.30en 11;
P Banden zat. 7, zond. 8, 9.30 en 11.30.
RIJNSATERWOUDE-Herv. Gem.: 9.30
ds. Oostenburg Ridderkerk, 7 ds. Abma
Kortenhoef. Chr. Geref. Kerk: 9.30
dienst, 2.15 ds. Bouw.
RIJNSBURG - Herv. Gem.: Grote Kerk
9.30 ds. De Ru Den Haag, 5 ds. Van Niel;
Bethelkerk 9.30 ds. v. Niel, 7 ds. v.d.
Meer Sassenheim; camping 10 hr. Bles.
Geref. Kerk: Petrakerk 9.30 ds. Ravens-
bergen, 5 ds. Baayen; Mar. kerk 9.30 ds.
Baayen, 5 ds. Schaafsma; camping 10 hr.
Bles. Geref. Kerk Vrijg.: 10 en 5.15 ds.
Van Nus. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds.
De Joode. Evang. Christengemeente
(aula mavo): 10 ds. Pijnacker Hordijk.
R.K. gemeenschap (aula tuinb. school):
zat. 7. zond. 10.30.
RIJPWETERING - R.K. kerk: zat. 7,
zond. 7.30, 9 en 10.30.
SASSENHEIM - Herv. Gem.: 9 en 10.30
ds. v.d. Meer, 6.30. Geref. Kerk: 9.30 ds.
Baas, 6.30 zie herv. Chr. Geref. Kerk: 10
ouderling Biesheuvel, 3 kand. Zuur.
Ned. Prot. Bond: 10.30 hr. Klijnsma.
R.K. kerk: zat. 7, zond. 9 en 11.
TER AAR - Herv. Gem.: 9.30 hr. Goed
hart, 6.30 ds. Bronsgeest. Geref. Kerk:
8 45 en 5 kand. Wallinga. R.K. kerk.
zond. 9 en 12; Langeraar zat. 7, zond. 9,
10.30 en 12.
VALKENBURG - Herv Gem.: 10 ds.
Vink, 6.30 ds. Gebraad. Geref. Kerk: 9.30
en 6.30 ds. De Raadt. Geref. Kerk Vrug.:
9.30 en 5 leesdienst.
11.45. es
VOORSCHOTEN - Herv Gem.: Does
kerk 10 ds. v.d. Haas Den Haag; aula
9.30 ds. Meijering; Hulp en Heil l(4t€
Verheule. Geref. kerk: 9.30 en 5 ds.
wijn. Geref. Kerk Vrijg.: 10 en 5. f-
kerken: Laur. kerk zat. 7, zond. 1(
11.30; M. Godskerk zat. 7, zond. 8.3(
10.30.
WADDINXVEEN - Herv. Gem
thelkerk 9 en 6.30 ds. Verwelius, 10.31#
5 ds. Van 't Veld; Hoeksteen 9.30 ka
Van Harten, 6.30 ds. Van Doorn; Irn
kerk 9.30 ds. Hulst, 7 ds. Diepersloot.
ref. Kerk: Kr. Kerk 9 ds. v.d. Berg; 0
moetingskerk 10.15 ds. Feenstra R.di
5 ds. v.d. Berg. Oud Geref. Gem.: 10
6.30. Chr. Afgesch. Gem.: 9.30 en 5. V<éi
Evang. Gem.: (Lindengaarde 17a): 9|j]
Remonstr. Gem.: 10 hr. Punt. R.K. keT„
WARMOND - Herv. Gem.: 10 mevr. si
De Nie. oi
R.K. kerk: zat. 7, zond. 8.30 10 en 11. (S
WASSENAAR-Herv, Gem.: DorpskiR
10 kand. Korbee Leiden, 4.30 ds. TTikkn:
7 ds. v. Zanten; Kievietkerk 10 dr. Tj£_,
ma te Epe; Messiaskerk 10 ds. v. Zanti
Dorpscentrum 9.30 hr. Schaap Zoet 1!
meer. Geref. Kerk: 10 en 7 ds. v.d. B(k
Den Haag; Zuid 10 ds. v.d. Kamp. NtM
Prot. Bond: 10.30 prof. dr. Faber, Maaiv
WOUBRUGGE - Herv. Gem.: 9.30 1
Kroneman Utrecht, 6.30 hr. Bakk^
Katwijk. Geref. Kerk: 9.30 hr. Brouwc
Katwijk, 5 dr. v.d Zwaan, Leiden R. F
kerk: zat. 7, zond. 10. c
ZEVENHOVEN - Herv. Gem.: 9.30 t J
Nicolai. Geref Kerk: 9.30 ds. Dijkst
Boskoop, 7 ds. Nicolai. R.K. Kerk: zat. t
zond. 9 en 10.45
ZOETERWOUDE - Herv. Gem.: 10 c I
Wolthaus. R.K. kerken: Janskerk zon
10.30; Chr. Dienaarkerkzat.7,zond.9.1 j
ZWAMMERDAM - Herv. Gem.: 9.30 1
Christ, Leiden 6 30 hr. Drijver, Voc
schoten. Geref Kerk: 10 en 6.30 kan
Wallinga.
