Uit de oude schaakdoos
ichte zomerkost voor dammers
Oost-Duitsland blijft
werken met sperwaarden
KRUISWOORD
Vliegende start van
Nederland in EK-
bridgekampioenschap
m m '-j
ÉJ lH !*J
m 9 m
m ïz m m m
q Q. e»
Oplossing
vorige
puzzel
ZATERDAG 14 JULI 1979
Nederland had bij de 34e Euro
pese kampioenschappen in
het Zwitserse Lausanne een
vliegende start. Direct al in de
eerste wedstrijd was het raak,
17-3 winst tegen het sterke Is
raël. De steenrijke Israëliër
Kunin had van te voren ge
zegd: "O, dat winnen we wel".
Hij wilde daar best wedden
schappen op afsluiten, maar
niet onder de 200 Zwitserse
francs, dat was beneden zijn
stand., naar verluidt is er door
Kunin toch een paar maal
uitbetaald.
Overwinningen tegen Honga
rije en België brachten Ne
derland vervolgens op een
riante derde positie en dat
was meer dan waarop van te
voren was gehoopt. Vooral de
wedstrijd tegen België was
moeilijk. Belgie heeft slechts
een handjevol bridgers in
vergelijking met Nederland,
maar de Belgen zijn ervaren
robberspelers en ze maken
het de Nederlanders altijd
knap lastig. Zo ook nu, want
Nederland keek tegen een
kleine achterstand aan bij
rust.
In de tweede helft werd de wed
strijd door slems beheerst en
in feite ook beslist. Enige
consternatie ontstond toen
een der Belgische spelers, op
weg naar het zoveelste slem,
zich vergiste en over de 5 sa
van zijn partner ook... 5 sa an
nonceerde.
De regels zijn in dergelijke ge
vallen onverbiddelijk. Het
bod moet voldoende worden
gemaakt, 6 sa dus in dit geval,
en partner mag verder nog
bieden, of de overtreder doet
een ander bod, maar snoert
partner in dat geval de mond.
B 7 3
C> B 9 8 6 3
O 10 3
10 7 6
AH 10 94 V 8 6 2
<?2 A 5 4
OAV94 O B 8 6 5
H95 A B
5
H V 10 7
O H 7 2
V 8 4 3 2
Noord gever, niemand kwets
baar. Nederland zat noord-
zuid (Wintermans-Van Hoof),
België oost-west (Van Bal-
laer-de Keijzer). Oost opende
1 ru (noord-zuid passen),
west 1 sch, oost 2 sch, west 3
ha (controlebod), oost 4 sch,
west 4 sa (azen vragen), oost 5
sa (twee azen van verschil
lende rang) en west dus ook 5
sa. De arme west zag uiter
aard niets in 6 sa en gokte ver
volgens op 7 sch. en dat werd
nog bijna gemaakt ook. Har
tenstart, drie rondjes troef,
gevolgd door de boer.
Noord dekte, oost won en ging
via kl aas naar tafel. Nu volg
de opnieuw ruiten en geluk
kig voor Nederland sneed
west technisch terecht overi
gens op de tien, een down.
Een gelukt groot slem op een
snit van Mulder-Van Oppen
besliste de wedstrijd vervol
gens definitief in Nederlands
voordeel.
TON SCHIPPERHEYN
Er bereiken mij veel verzoeken partijen te geven uit
voorgaande jaren (1960-1970), die de schaaklief
hebbers niet kunnen vinden in tijdschriften of oude
dagbladen. Omdat ik zoveel mogelijk actuele ge
beurtenissen wil weergeven heb ik in de zomer
maanden - internationale schaaktoernooien staan
relatief stil - even de tijd aan dit onderwerp wat
meer aandacht te besteden.
Een lezer uit Alphen mist in zijn
archief de partij Petrosjan-
Bronstein, een gevecht uit
Moskou van 1967. Hier volgt
het duel, dat Bronstein ver
liest, meestal wint hij van Pe
trosjan.
I.d2-d4 e7-e6 2.c2-c4 Pg8-f6
3.Pbl-c3 d7-d5 4.Lcl-g5 c7-c5
5.e2-e3 c5xd4 6.e3xd4 Lf8-e7
7.Tal-cl 0-0.
We hebben hier te maken met
een variant uit het Dame
gambiet. Petrosjan is een po
sitionele speler (rustig spelen
en afwachten), maar Bron
stein is een grootmeester die
graag "bloed aan de palen"
ziet, een slogan uit de voet
balwereld.
8.Pgl-f3 Pb8-c6 9.c4-c5
Van Euwe afkomstig. 9.h7-h6
10.Lg5-f4 Pf6-e4 ll.Lfl-b5
Lc8-d7 12.0-0 g7-g5 13.Lf4-g3
a7-a6 14.Lb5xc6 Ld7xc6
15.Pf3-e5 Lc6-e8 16.Tfl-el
Pe4xg3 17.h2xg3 Le7-f6.
Beter schijnt 17 .f6 te zijn.
18.b2-b4 LfB-g7 19.Tclbl! f7-
f6? 20.Pe5-d3 Le8-f7 21.b4-b5
Dd8-c7 22.b5xa6 b7xa6.
Tegen Pc3-b5-d6 gericht.
23.Tbl-b6 e6-e5 24.d4xe5
In aanmerking kwam ook
24.Db3 enz. 24.f6xe5
25.Pd3xe5 Dc7xc5.
Een andere mogelijkheid is:
25.Le5: 26.Pd5: Tfd8
27.Pc7: Tdl: 28.Tdl: Lc7:
29.Tb7 (Petrosjan). 26.Tb6-c6
Dc5-a7 27.Pe5-g4! Kg8-h8
28.Pg4xh6 Lf7-e8 29.Telxe8!
Da7xf2+ 30.Kgl-h2 Ta8xe8
31.Ddl-h5! Dfl-el 32.Ph6-f5+
Kh8-g8 33.Pfoxg7 Tf8-fl
34.Dh5xe8+ en zwart gaf op.
Toch nog wat vuurwerk bij de
laatste tien zetten!
Een schaker uit Leiden vroeg
mij om de notatie van de korte
partij Geller-Portisch, even
eens uit het toernooi van
Moskou 1967.
Spaans
I.e2-e4 e7-e5 2.Pgl-f3 Pb8-c6
3.Lfl-b5 a7-a6 4.Lb5-a4 Pg8-f6
5.0-0 Lf8-e7 6.Tfl-el b7-b5
7.La4-b3 d7-d6 8.c2-c3 0-0
9.h2-h3 h7-h6 10.d2-d4 Tf8-e8
11.Pbl-d2 (In de partij Bey-
Ketting, kamp. van Leiden,
geschiedde: ll.a4!? Lb7
12.ab5: ab5: 13.Ta8: La8:
14.Pa3! met goed spel voor
wit) 11.Le7-f8 12.Pd2-fl
Lc8-b7 13.Pfl-g3 Dd8-d7
14.d4xe5 d6xe5 15.Pg3-h5!
(Zo is Gelier!) Dd7-e7 16.Pf3-
h4! Pf6xh5 17.Ddlxh5 Pc6-
a5? (Beter Pd8!) 18.Lcl-g5ü
(Een geweldige zet!)
18 .De7-d7 19.Tal-dl Lf8-d6
20.Lg5xh6ü g7xh6 21.Dh5-
g6+ Kg8-f8 22.Dg6-f6! Kf8-g8
23.Tel-e3 en Portisch gaf, met
een zucht, op!
Een ander verzoek was om de
beroemde partij Byrne-Bob-
by Fischer uit het toernooi
van New York '63-64. Dit
korte duel kunt u overigens
vinden in het boek "Das
Schachphanomen Robert Fi
scher", door H. Kramer en
Tot slot het verzoek om de partij
dr. H. Lehmann-D.D. van
Geet uit een toernooi van
1964. Ik heb de partij in mijn
archief gevonden, maar er
staat helaas met bij vermeld
of er in Duitsland of Neder
land is gespeeld.
dr. Lehmann-van Geet
e4 Pc6 2 d4 d6 3.PO Lg4 4.Lb5
a6 5.La4 b5 6.Lb3 Pf6 7.c3 e6
(Op Pe4:?? komt natuurlijk
Ld5) 8.Pbd2 Pa5 9.Lc2 c5
10.0-0 Le7 1 l.De2 cd4: 12.cd4.
Db6 13.Tdl Pc6 14.Pb3d5(De
rokade lag stellig voor de
hand!) 15.e5 Pd7 16.Le3 Pa5
17.Pa5: Da5: 18.a4 b4 19.Ld3
Lh5 20.Tdcl Lg6 21.Lg6: hg6:
22.Lg5 Lg5: 23.Pg5: Db6
24.Dg4 Ke7.
Petrosjan: positionele speler.
S.H. Postma. Omdat het boek
waarschijnlijk is uitverkocht
(het verscheen in 1966 bij Ten
Have in Amsterdam), volgt
hier de notatie.
I.d4 PP6 2.c4 g6 3.g3 c6 4.Lg2 d5!
5.cd5: cd5: 6.Pc3 Lg7 7.e3 0-0
8.Pgl-e2 Pc6 9.0-0 b6 10.b3
La6 ll.La3 Te8 12.Dd2 e5!
13.de5: Pe5: 14.Tfdl Pd3! (Fi
scher in aantocht!) 15.Dc2
Pf2:ü
(Diabolisch, maar bijzonder in
drukwekkend!) 16.Kf2: Pg4+
17.Kgl Pe3: 18.Dd2 Pg2:!
19.Kg2: d4! 20.Pd4: Lb7+
21.Kfl Dd7ü en wit gaf op.
Een waar kunststuk!
Ik heb het al vaak geschreven in
mijn rubriek: Robert Fischer
is een genie, zoals de schaak
wereld de laatste 25 jaar niet
heeft gekend. Jammer voor
ons is, dat hij na het behalen
van de wereldtitel (u weet het
de overtuigende zege op Bo
ns Spasski), zich volledig
25.a5 Db7 26.Df4 Thf8 27.Tc2
Tac8 28.Tacl Tc2: 29.Tc2: f6
30.Tc7! Db8 31.Pe6:ü Tc8
32.Del Tc7: 33.Pc7: fe5
34.Pd5: Kd6 35.Pb6 ed4:
36.Df4+ Kc6 37.De4+ Kc7
38.Pd5+ Kd6 39.Dd4: Ke6
40.Pb4: Db541.De4+ en zwart
gaf op.
Een levendig gevecht.na de
diagramstelling!
BISHOP
BONDSREPUBLIEK
DUITSLAND - Vijf zegels
heeft de Duitse bondsre
publiek afgelopen donder
dag, 12 juli, aan de loketten
verkrijgbaar gesteld, drie bij
zondere zegels en twee zegels
als uitbreiding van de ge-
bruiksserie Industrie en
techniek, die zoals gewoon
lijk ook in West-Berlijn zijn
uitgekomen.
De bijzondere zegels zijn res
pectievelijk gewijd aan de
Heiligdomsvaart naar Aken
(50 pfennig), de wereldconfe
rentie van radioverenigingen
(60 pfennig) en 450 jaar kaar
ten Luthers catachismus (50
pfennig).
De twee van de vijf vorig jaar
aangekondigde zegels als uit
breiding van de serie Indus
trie en techniek verbeelden
een lepelbaggermachine (150
pfennig) en een wiellader (180
pfennig). Als ook de vijfde
uitbreiding van deze serie is
gerealiseerd zullen we de ge
hele reeks nog eens de revue
laten passeren.
Heeft de Westduitse post dit
jaar het plan in totaal 32 zegels
op de markt te brengen - naar
Nederlandse begrippen ta
melijk veel - voor 1980 staan
30 zegels op het programma,
plus een sportemissie waar
van het aantal zegels nog niet
vaststaat. En daarbij zijn nog
niet eens geteld, zowel niet
voor dit jaar als voor 1980,
eventuele uitbreidingen van
gebruiksseries, terwijl die
toch wel mogen worden ver
wacht. Mogelijk zijn er weer
frankeerzegels te verwachten
met de beeltenis van de pre
sident, zoals uit de Heine-
mann-tijd. Scheel had er geen
behoefte aan dat er zegels
verschenen met zijn portret,
maar misschien heeft Car-
stens daar geen bezwaar te
gen.
In het oog springende onder
werpen die op de 30 bijzonde
re zegels zullen worden be
handeld zijn: op 10 januari,
Duitsland 25 jaar lid van de
NAVO en op 9 oktober, 2000
jaar wijnbouw in Midden-Eu
ropa. West-Berlijn zal vol
gend jaar op 14 augustus Ro
bert Stolz, die dan 100 jaar
geleden werd geboren, pos
taal eren.
DDR - De Oostduitsers laten op
17 juli de verzamelaars van
bloemenzegels weer aan hun
trekken komen. Dan ver
schijnt een serie van zes ze
gels waarop dahlia's: 10 pfen
nig, Rubens, een cactusdalia
(oplage 16,2 miljoen); 20 pf.,
Rosalie, een pompondahlia
(oplage 8,1 miljoen); 25 pf.,
Corinna, een cactusdahlia
(oplage 4,2 miljoen); 35 pf.,
Enzett-Dolli, een sierdahlia
(oplage 4,5 miljoen); 50 pf.,
Enzett-Carola, een cactus
dahlia (oplage 4,2 miljoen) en
70 pf.. Don Lorenzo,i een
stolpkraagdahlia (oplage 2.01
miljoen). De zegels verschij
nen onder het motto "Dahlien
auf der iga", de bloementen
toonstelling in Erfurt. De lo
ketverkoop van de serie ein
digt op 1 augustus.
Het is te betreuren dat de Oost
duitsers nog altijd werken
met een zogenaamde sper-
waarde. Dat wil zeggen dat
één zegel uit de serie, in ver
gelijking met de overige
waarden, altijd een dergelijke
beperkte oplage heeft dat de
prijs van de gehele serie,
doordat men die ene zegel
dan vaak slecht kan bemach
tigen, sterk oploopt.
seum in Dresden die op 13
september 1977 uitkwamen.
De 5 pf.-zegel waarvan 4,5
miljoen stuks werden aan
gemaakt staat in de Michel-
catalogus 1979 genoteerd
voor 10 cent (postfris); de 10
pf. (oplage 15 miljoen) voor 15
cent; de 20 pf. (oplage 8 mil
joen) voor 25 cent; de 25 pf.
(oplage 5 miljoen) voor 30
cent, maar de 35 pf.-zegel,
waarvan de oplage 2,1 miljoen
is voor vijf gulden. En zo is het
bij elke serie van hetzelfde la
ken een pak.
Het enige verschil met enkele
jaren geleden is dat het nu al
tijd de hoogste waarde is dat
tevens de sperwaarde is, ter
wijl dat voorheen vaak de
"middelste" zegel van een se
rie was. Hoe het ook zij, de
Oostduitsers blijven met een
sperwaarde werken en dat
valt toch, vooral voor de
beeldfilatelisten, de thema
verzamelaars, te betreuren.
FINLAND - Het enige weken
geleden voor 13 juni aange
kondigde Finse postzegel
boekje waarin zegels met af
beeldingen van diverse typen
boerderijen, is, zo heeft de
Finse post laten weten, niet
verschenen. Bij de drukke
waar de zegels zouden
den vervaardigd zijn m
lijkheden opgetreden. De -
gifte is nu gepland op 15 o
tober.
HERO WIT
Met de gedachte aan vakantie in
het hoofd, hebben we wat
lichte zomerkost uitgezocht.
We beginnen met twee eind-"
spelfinesses, gevolgd door
twee stellingen die bijna sy-
metrisch zijn, maar waarin
twee totaal verschillende
Coup Royals zich herbergen.
In diagram I heeft zwart als
laatste zet 48-37 gespeeld en
denkt daarmee de remise vei
lig te stellen. Wit kan nu ech
ter winnen door een zeer
mooie finesse toe te passen.
Hij speelt 1. 15-10 5x14 (of
37x19), 2. 11-7 (37x19) (of
5x14), 3. 7-2!! en het is uit.
Wit dreigt de dam te slaan door
2x35, waarop zwart twee ver
dedigingen heeft, nameliik
19-46 en 19x35. In het eerste
geval wint wit door 29-23 en
in het andere ook 29-24! Zeer
eenvoudig, maar toch erg
charmant.
De auteur van dit finessetje' is
de Fransman Henri Chiland,
die het publiceerde in zijn
boek "Secrets et Merveilles
du Jeu de Dames" (Geheimen
en verrassingen van het dam
spel) Er is helaas geen Ne
derlandse vertaling van ver
schenen en gezien de slechte
verkoop van damboeken al
hier, zal dat ook wel nooit ge
beuren.
De stand van diagram I luidt:
wit schijven op 11, 15, 23, 29
zwart een dam op 37 en een
schijf op 5.
1 2 3 4 8
:f
De stelling van diagram II luidt
wit: schijven op 12, 37 dam
men op 1 en 27
zwart schijven op 26, 28 en 33
dam op 14.
Diagram II is één van de zeld
zame partijstanden waarin
een eindspelfinesse wordt
uitgevoerd. Meestal worden
eindspelfinesses pas bij het
analyseren ontdekt. Tijdens
de partij in de slotfase is men
vaak te moe en te weinig ge-
contreerd om nog leuke za
ken te ontdekken.
Het is de stelling uit de Mees-
tergroep van het tweede Sui-
kerdamtoernooi (1971) waar
de winnaar Frans Hermelink,
de Surinamer Hugo Kemp in
dit remisestandje (strategisch
gezien dan) een kanjer van
een finesse onder de neus
wreef.
Zwart (Kemp) kan in deze stand
niet 33-38. 27x49, 28-32,
37x28, 14x46 spelen wegens
49-32, 47x7, 1x18. Zodra wit
(Hermelink) de vangstelling
heeft verbroken is deze com
binatie wel mogelijk. Van
daar dat Kemp nu een tempo
zetje doet door 724-10.
Hermelink komt nu aan met
een schitterende matstelline.
Hij speelde 37-31, 26x37,
27x13!!! en Hugo is finaal ka
pot.
Hij kan immers niets doen te
gen 13-19, daar op 10-14, 13-9
zou volgen; op 10-14 komt
ook 13-19 enm 10-23 is na
tuurlijk helemaal uit den boze
door dat wit zwart gewoon
laat slaan. Het fraaiste van dit
fraaie werk is de tempowinst
die wit berekend heeft. Op
28-32 komt 13-19, 10x7, 1x31,
32-38 en 31-48!!
i ,3 H m II
lis y
(3
o o
I O U
De laatste twee stellingen zijn
nagenoeg symmetrisch. Het
enige verschil is dat in dia
gram III er een schijf op 25
staat en in diagram IV staat
deze schijf op veld 35.
Het derde diagram bevat een
leuke variatie op de Coup
Royal. Diagram IV is qua
slagzet-typologie moeilijk te
plaatsen. De 29x7 is erin ver
borgen, maar totaal anders.
Zou men de slagzet willen ca
tegoriseren naar het veld van
aankomst dan is dit een Coup
Philippe. Een Coup Royal is
m.i. echter ook wel een goede
benaming.
In diagram III wint wit door
38-33, 29x49, 48-13, 49x38,
32x43, 21x41, 36x47, 23x32,
43-38, 32x43, 44-39, 43x34,
40x7. In diagram IV wint wit
door 38-33, 29x49, 27-22,
49x18 37-3*, 23x32, 44-39,
35x33, 31-27, 18x31. 36x7!!
Origineel.
JOOP BURGERHOUT
De prijs van 25.-- werd toegekend
aan mevr. C M. Slootweg-Martijn
Asterstraat 288, 2223 VN Katwijk
a.d. Rijn. De prijs wordt de win
naar toegezonden.
Oplossingen met vermelding
"Kruiswoordraadsel" op brief
kaart of envelop voor donderdag
zenden aan Redactie Leidsch
Dagblad. Witte Singel 1, 2311 BG
Leiden.
HORIZONTAAL
1vak in een kastje
6. plaats in Zweden
9. uitzending
10. wending
12. jaargetijde
14. jongst van allen
18. gekookte rijst
20. bewijsstuk
22. meisjesnaam
23. loopvogel.
24. watervlakte
25. rekening
26. opwekking
27. vochtmaat
29. leer
30. kwijtschelding van straf
31. bouwsel van was
33. soldatenkost
36. gelaatstrekken
41. jam
42. deel v.h. been
43. equator
44. ijverig
45. briefvracht
VERTICAAL
1. soort van stof
2. jongensnaam
3. waterreservoir
4. beest
5. plaats in Noorwegen
6. Europeaan
7. interest
8. stengel
11. voeding
13. ontfutselen
15. knebelziekte
16. tijd van 12 maanden
17. laten zakken
19. plaats in Portugal
21. bevallig
28. vochtig
31. neerslag
32. dreef
34. wijnmaat
35. sprong
37. klinknageltje
38.
39. geestdrift
40. vluchtheuvel.
