Vrouw en dochter maar met vakantie gegaan
"Bloemenhandelaar doet
er het beste aan uit
zijn villa te blijven"
Niet elk vervangend geneesmiddel even goed
Fluorwaterstof
bezorgt
Rijnsburger
veel
ellende
ATERDAG 30 JUNI 1979
IJNSBURG - In de schaduw van broeikassen
en werkschuren zijn de laatste jaren aan de lan
delijke Voorhouterweg in Rijnsburg kapitale
W villa's verrezen, de een nog fraaier dan de ander.
1 Ook bloemenhandelaar Gijs v.d. Vijver ("ik heb
er hard genoeg voor gewerkt") verzekerde zich
g van een plaatsje aan de "Goudkust", waarmee
voor hem een lang gekoesterde wens in vervul
ling ging. Maar tot op heden is voor hem en zijn
gezin het woongenot erg ver te zoeken. Sterker
nog: de prachtige stervormige villa, met alles d'r
op en d'r aan is als woonhuis onbruikbaar.
dat is al vanaf maart van dit jaar,
het tijdstip waarop de Rijnsburg-
se aannemer Van Egmond het
pand opleverde. Noodgedwon
gen hebben v.d. Vijver, zyn
vrouw en drie kinderen daarom
hun in trek moeten nemen in een
sta-caravan, die ze voor het ge
mak pal naast hun droomhuis
hebben geïnstalleerd. Een ver
schil als dag en nacht. En wie
weet hoe lang die situatie nog zal
voortduren. Zijn vrouw heeft in
elk geval de misère niet langer
kunnen verdragen en is met haar
dochter op vakantie gegaan. Voor
acht weken. De bloemenhande
laar zelf tilt minder zwaar aan het
Grote Ongemak, althans heeft
zichzelf voorgerekend dat binnen
hooguit een week of drie alle el
lende voorbij zal zijn. Maar hij is
voorlopig de enige die daarop
vertrouwt
'erdeeld
ver wat er nu precies in zijn splin
ternieuwe villa aan de hand is
geweest en misschien nog wel is,
zijn de meningen nog steeds ver
deeld. Vast staat in elk geval dat
in maart van dit jaar, bij het be
trekken van de nieuwe behui
zing, eerst de hond van v.d. Vijver
en daarna zijn vrouw en dochter
problemen kregen met de adem
haling. Ook de ogen raakten geïr
riteerd. V.d. Vijver belandde met
zijn klachten bij het Rijksinsti
tuut voor de Volksgezondheid
(RIV), dat direct een onderzoek
kreeg het gezin Van de Vijver het
advies uit de villa te blijven.
[)at was makkelijker gezegd dan
gedaan," zegt de bloemenhan
delaar. "Want hoe kom je zo snel
aan iets anders. Bovendien wilde
ik per sé in de buurt van mijn be
drijf aan de Voorhouterweg blij
ven. Er zat uiteindelijk niets an
ders op dan maar in een sta-cara
van te kruipen. Een lapmiddel
natuurlijk. Voor opgroeiende
kinderen is dit niks. Ik heb er een
knul bij lopen van twee meter en
drie centimeter. En als je dan na
gaat dat de stahoogte in de cara
van maar twee meter is. En het
slapen is ook verre van ideaal.
Mijn vrouw en ik kunnen dan
weliswaar in de caravan blijven
maar mijn kinderen moeten de
nacht doorbrengen in de kelder
van de villa."
och moeten ze zich zo zien te red
den. Totdat de villa weer veilig is.
Maar wanneer is dat het geval?
Het RIV heeft inmiddels wel het
onderzoek afgesloten. Het rap
port van de regionaal inspecteur
spreekt duidelijke taal. De
ademhalingsmoeilijkheden zijn
veroorzaakt door een te hoge
concentratie fluorwaterstof. Het
is ook duidelijk waar die vandaan
komt. In het stolpachtige dak-
vlak van de villa is zogenaamd
Amerikaanse pitch-pine hout
verwerkt. De firma die dat hout
leverde, Rote uit Westzaan, heeft
daar eerst het schimmelwerende
impregneringsmiddel Improsol
op aangebracht. Volgens het
rijksinstituut echter te veel, met
alle gevolgen van dien. Het aan
brengen van impregneringsmid-
delen op hout geschiedt volgens
vastgestelde normen. In dit geval
is de norm overtreden. Vandaar
ook dat de regionaal inspecteur
het rapport in handen heeft gege
ven van de officier van justitie,
mr. Blok, door wie nu een straf
rechtelijk proces op gang zal
worden gebracht.
ecompliceerd
)e zaak is gecompliceerder dan op
het eerste gezicht lijkt. Want
hoewel is geconstateerd dat op
het in Jiet dak van de villa ver
werkte' pitch-pine hout een te
grote concentratie impregne
ringsmiddel is aangebracht, wil
dat niet automatisch zeggen dat
het bedrijf Rote daar voor aan
sprakelijk kan worden gesteld.
Mr. Blok; "Zover mijn gegevens
strekken heeft de Nederlandse
importeur van Improsol achter
wege gelaten op de verpakking
van het impregneringsmiddel
voldoende aanwijzingen te ver
melden over de vereiste dosering
van het spul. Daarmee overtreedt
hij de wet op de bestrijdingsmid
delen. Maar ik zeg dat wel met
een slag om de arm omdat ik nog
niet over alle gegevens beschik.
Dat er fouten zijn gemaakt, is
duidelijk. Het gaat er nu alleen
om te bewijzen door wie"
Is dat eenmaal gebeurd, mr. Blok
verwacht over ongeveer een
maand een slotconclusie te kun
nen trekken, dan zal hij de zaak
verder in handen geven van de
economische politierechter, die
dan een of meerdere bij deze zaak
betrokken partijen zal dagvaar
den. De officier van justitie zou
ook kunnen beslissen dat geen
rechtsvervolging hoeft te worden
ingesteld. Maar in dit geval van
de Rijnsburgse villa zal het zeker
niet met een sisser aflopen"
meent hij. En in de praktijk bete
kent dat doorgaans een fikse boe
te. (De economische politierech
ter wijst geen schadevergoedin
gen toe. Wil v.d. Vijver die kant
op dan zal hij een civiele proce
dure moeten beginnen).
Dat is één aspect van de zaak. De
diverse partijen in deze onver
kwikkelijke affaire hebben sinds
aan het licht kwam dat in de villa
voor de gezondheid schadelijke
gassen vrij kwamen, niet stil ge
zeten. Zo heeft de importeur van
het impregneringsmiddel Im
prosol, de heer Nijman uit Leid-
schendam, als de wiedeweerga
het Industriële Dienstencentrum
van TNO opdracht gegeven in de
villa metingen te verrichtten.
Ook dat onderzoek is inmiddels af
gesloten maar bij TNO zwijgt
men als het graf over de bevin
dingen omdat de inhoud van het
rapport slechts ter inzage wordt
gegeven aan de opdrachtgever
En bij hem kan momenteel geen
navraag worden gedaan omdat
hij voor zaken in Oost-Siberië
verblijft. Wel wilde TN O-onder
zoeker V.d. Wal kwijt dat in de
Rijnsburgse villa een te grote
concentratie fluorwaterstof werd
gemeten, daarmee de bevindin
gen van het RIV onderstrepend.
"Fluorwaterstof", zegt V.d. Wal,
"komt in bepaalde concentraties
voor bij aluminiumverwerkende
bedrijven. En het goedje wordt
gebruikt door etsers. Maar daar is
de gezondheid niet in het geding
omdat de normen niet worden
overschreden, althans ons zijn
geen gevallen bekend. Trouwens
het is voor ons ook de eerste keer
dat we te maken krijgen met een
geval zoals nu in Rijnsburg
speelt".
Vraagtekens
Bij Rote in Westzaan, het bedrijf dat
het geïmpregneerde hout lever
de, zet men veel vraagtekens bij
de eehele eang van zaken. Zo be
twijfelt men zelfs of het im
pregneringsmiddel ook inder
daad veroorzaker is van de scha
delijke gassen. "Het is even goed
mogelijk dat die fluorwaterstof
elders uit de villa vandaan komt",
zegt stafmedewerker Ploos van
Amstel. "Ik geloof best dat die
mensen problemen met de
ademhaling hebben gehad maar
waarom zou dat niet het gevolg
van een ordinaire griep geweest
kunnen zijn?. Het RIV heeft wel
erg snel conclusies getrokken,
vind ik".
"Ons maken ze in elk geval niet
bang met de officier van justitie.
Er zou een te grote hoeveelheid
Improsol op het hout zijn aange
bracht. Belachelijk. Een slag in
de lucht. We gebruiken dat mid-
Door Herman
van Amsterdam
del al jaren en we hebben er nooit
één klacht over gehoord. We
brengen het er op met automati
sche apparatuur die een hele fijne
afstelling heeft en die ook regel
matig wordt gecontroleerd. Er
kan hooguit zo nu en dan sprake
zijn van een kleine afwijking
maar die kan nooit een dergelijke
omvang hebben gehad. Trou
wens, officieel weten we nog
niets van de resultaten van de
onderzoeken die hebben plaats
gehad".
"Want zowel bij TNO als het RIV
weigert men ons inlichtingen te
verstrekken. Een erg vreemde
gang van zaken. Je mag als be
trokkene toch wel weten waar je
aan toe bent. Nu worden we er
gens van beschuldigd zonder ons
direct te kunnen verweren." Ook
bij Rote heeft men inmiddels
stappen ondernomen om straks,
als de meningen eventueel gaan
botsen, beslagen ten ijs te komen.
De assuradeur van Rote heeft een
expertisebureau ingeschakeld
om te trachten licht in de duister
nis te brengen. Maar een afron
dend rapport ligt nog niet op ta
fel.
En Gijs v. d. Vijver? Hem staat in
feite niets in de weg, zodra be
kend is wie fout is geweest, via de
rechter een eis tot schadeloos
stelling in te dienen. Per slot van
rekening kan hij al een paar
maanden geen gebruik maken
van zijn villa en zal er nog het no
dige geld op tafel moeten komen
om de woning weer veilig te ma
ken. Maar zo'n eis ziet hij op dit
moment niet zitten. "Och," zegt
hij, "waar gewerkt wordt, worden
fouten gemaakt. Ik zit zelf in za
ken en ik zou het ook niet leuk
vinden als ik eens iets mis deed
en de tegenpartij mij direct het
mes op de keel zette. Dus waarom
zou ik het wel bij een ander doen?
De betrokken partijen doen hun
best mij zo snel mogelijk weer in
de villa te krijgen. Dan hoeft de
rechter er toch niet aan te pas te
komen?"
Wilde verhalen
'Misschien vinden ze het in Rijns
burg wel vreemd dat ik zo rea
geer. Maar daar trek ik mij niets
van aan. Ik weet toch wel dat er
achter mijn rug om allerlei wilde
verhalen de ronde doen, die he
lemaal nergens op slaan. Bij
voorbeeld dat ik inmiddels mijn
villa alweer heb doorverkocht.
Daar kwam mijn advocaat mee
aanzetten. Had dat van iemand
gehoord. Hoe komen ze aan zulke
onzin, vraag je je af. Daarom heb
ik tot nu toe naar buiten gezwe
gen over deze zaak. Natuurlijk zit
het mij hoog. Natuurlijk is het
een brok ellende. Maar men trekt
zo snel verkeerde conclusies.
Laat de mensen dus maar wach
ten tot hier alles achter de rug is.
Pas dan zal ik ze eens haarfijn uit
de doeken doen wat er allemaal is
gepasseerd."
Die tijd van tekst en uitleg lijkt na
bij want v.d. Vijver zelf taxeert in
een week of drie dan toch einde
lijk onder de pannen te zijn. Aan
zijn optimisme liggen onder meer
ten grondslag de proeven met
gladiolen die hij in de afgelopen
weken op eigen houtje in de villa
heeft genomen. Gladiolen zijn
zeer gevoelig voor fluorwaterstof.
Toen hij een paar weken terug voor
de eerste keer een hoeveelheid in
de woonkamer zette bleken de
gladiolen al na twee dagen hele
maal bruin te zijn. De tweede
keer gingen daar acht d?gen
overheen. "Voor mjj is dat een
duidelijke aanwijzing", zegt hij,"
dat de hoeveelheid schadelijke
De "onbewoonbare" villa van de
familie Van der Vijver in Rijns
burg. Zolang het raadsel van de
gasesen niet voldoende is opgelost
moet zij zich behelpen met de cara
van links.
fluorwaterstof aanzienlijk is af
genomen."
Gijs v.d. Vijver heeft, in samen
spraak met een groot aantal be
trokken waaronder Rote West
zaan, naareen manier gezocht om
in één klap uit de problemen te
geraken. Ze hebben mij bij
voorbeeld 100.000 gulden willen
lenen om een nieuw dak te kun
nen bekostigen', zegt hij," maar
dat noem ik geen hulp. Dan had
ik net zo goed naar een bank
kunnen stappen voor een tweede
hypotheek. Daarom ben ik zelf
maar met een voorstel gekomen,
namelijk het geïmpregneerde
hout behandelen met een ai-
deklaag zodat eventuele gassen
in het hout niet meer naar buiten
kunnen".
Het is lang zoeken geweest naar
zo'n afdeklaag. Eigenlijk bestaat
er geen, omdat de verfindustrie
niet is ingesteld op dit soort
noodmaatregelen. Uiteindelijk is
gekozen voor een laklaag waar
mee ook parket wordt behan
deld. Maar v.d. Vijver heeft van
de labnek niet de garantie kun
nen krijgen dat het fluorwater-
stofprobleem daarmee van de
baan is.
Twijfel
Ondanks het feit dat men sterk be
twijfelt of het impregnerings
middel de grote boosdoener is
heeft Rote Westzaan voorlopig de
kosten van dat lakken (een paar
duizend gulden) op zich geno
men. Gijs v.d. Vijver heeft deze
week twee schilders aan het werk
gezet, die ook aan de Voorhou
terweg blijven slapen "om flink
door de kunnen gaan". Hij heeft
TNO gevraagd ondertussen me
tingen te verrichten om te zien of
de lak iets uit haalt Vallen die
metingen positief uit dan houdt
v.d. Vijver zijn caravan voor ge
zien en gaat hij eindelijk met zijn
gezin in zijn villa wonen. "Maar
mocht ondanks alles blijken dat
de gassen er toch nog zijn", zegt
hij' "dan zit er niets anders op dan
dat het hele dak er afgaat. En dan
zullen we opnieuw rond de tafel
moeten om te bekijken wie dat
gaat betalen"
Onverstandig
De regionale inspectie voor de
volksgezonheid vindt het zeer
onverstandig waar de bloemen
handelaar nu mee bezig is. Men
blijft b(j het advies dat het voor
v.d. Vijver en zijn gezin het beste
is de villa niet te betrekken. Men
baseert dat onder meer op proe
ven die door het Instituut voor
Planteziektekundig Onderzoek
(IPO) in Wageningen zijn geno
men met planten uit de woonka
mervan de vil la. Ook die wezen in
de richting van de aanwezigheid
van een te grote concentratie
fluorwaterstof.
"Maar ja, we kunnen v.d. Vijver
mets verbieden", zegt inspecteur
Ververgaert, die nauw bij het on
derzoek betrokken is. "De situa
tie ligt precies hetzelfde als dat
we mensen adviseren niet in
kwalitatief slecht buitenwater te
gaan zwemmen. Doen ze het wel
dan weten ze dat er risico's aan
verbonden zijn. Zo is het ook met
de villa. Zo'n .afdeklaag, hoe dik
ook, is voor onze inspectie een
onvoldoende waarborg. Want nu
in de zomer zal er misschien ook
geen vuiltje meer aan de lucht
zijn. Maar weet v.d. Vijver ook
wat er gaat gebeuren in de winter,
als hij flink moet stoken. Blijven
de gassen dan ook in het hout? Ik
betwijfel het Er is maar een ma
nier die hem uit deze narigheid
kan hel pen en dat ishet hele dak
er af, of alle hout vervangen. Zo
niet dan doet hij er wijzer aan uit
de villa te blijven".
Het advies van de gezondheidsin
spectie is niet helemaal vrijblij
vend. Als de bloemenhandelaar
het zonder meer naast zich neer
legt zo meent Ververgaert, zal, zo
er zich opnieuw lichamelijke
klachten voordoen, bijvoorbeeld
de verzekering wel eens dwars
kunnen gaan liggen en mogelijk
ook de vergoeding van ziektekos
ten op het spel komen te staan.
Van onze reactie volksgezondheid)
)EN HAAG - Het gebruik van zgn.
„loco's", vervangende genees
middelen voor de zgn. „spéciali
tés" (oorspronkelijk produkt dat
onder merk wordt verkocht) is
niet geheel zonder risico's. Daar
voor waarschuwt Nefarma, de
Nederlandse Associatie van de
Farmaceutische Industrie. Bij
deze imitaties kan de werking
verschillen van het origineel.
1 bevatten twee preparaten de
zelfde actieve stof, dan nog kun
nen door het aanleggen van ande
re kwaliteitsmaatstaven en door
de manier van bereiding ver
schillen in opname door het li
chaam ontstaan. Onderzoekin
gen hebben aangetoond dat ver
schillen in het produktieproces
niet alleen de werking, maar ook
de bijwerking van geneesmid
delen kunnen beinvloeden.
Binnen Europa steekt Nederland
gunstig af tegen de andere landen
qua geneesmiddelenkosten. In
procenten van Bruto Nationaal
Produkt bedroegen in 1975 de
kosten van geneesmiddelen in
Nederland 0,8 procent tegenover
1,89 procent in Italië, 0,75 procent
in Engeland en 1,4 procent in
West-Duitsland. In procenten
van de totale gezondheidszorg
bedroegen deze kosten 8,5 pro
cent in Nederland, 34,5 procent in
Italië, 10,5 procent in Engeland
en 13,3 procent in West-Duits
land. Naar volume gemeten is het
geneesmiddelenverbruik in Ne
derland trouwens het laagst bin
nen Europa.
Deze kosten van geneesmiddelen
als percentage van de totale ge
zondheidszorg vertonen in ons
land een dalende lijn van 9,7 pro
cent in 1975 naar 8,4 procent in
1978. Nefarma zegt ook dat Ne
derland voor de aanvoer van ge
neesmiddelen in belangrijke ma
te afhankelijk is van het buiten
land. Importeurs nemen in ons
land 80 procent van de totale om
zet aan farmaceutische spéciali
tés voor hun rekening.
Toch loopt
het aantal in ons land verkrijgba
re spécialités terug. In wezen kan
de Nederlandse arts kiezen uit
ongeveer 1500 preparaten om de
ongeveer 600 in Nederland be
kende ziekten en ziektebeelden
te behandelen.
De Nederlandse farmaceutische
industrie levert nog altijd een
belangrijke bijdrage aan de totale
Nederlandse handelsbalans. In
1977 nam de farmaceutische in
dustrie namelijk 11 procent van
het totale nationale uitvoerover-
schot voor haar rekening.
De ontwikkeling van nieuwe ge
neesmiddelen vergt tien jaar.
Gemiddeld wordt 10 procent tot
14 procent van de omzet voor on
derzoek geïnvesteerd. De farma
ceutische industrie behoort
daarmee tot de drie meest re
search-intensieve bedrijfstakken
van de wereld. Ze telt een relatief
groot aantal academici onder
haar ruim 13.000 werknemers. In
Nederland bedroegen de uitga
ven voor research in 1978 bijna
170 miljoen gulden. Per prepa
raat wordt 60 a 80 miljoen gulden
aan onderzoek en ontwikkeling
geinvesteerd.
Het aantal spectaculaire „doorbra
ken" is echter minder dan in de
jaren '60, maar in de 80'er jaren is
wederom een aantal belangrijke
ontwikkelingen te verwachten.
Dat de industrie hiervoor finan
ciële middelen moet hebben, is
duidelijk. Eenzijdige prijsmaat
regelen of nóg strengere eisen ten
aanzien van de veiligheid zullen
zonder meer remmend werken
op de introductie van nieuwe ge
neesmiddelen.
En een nieuw ge
neesmiddel kan een belangrijke
besparing op andere elementen
in de gezondheidszorg beteke-
