Blik in de weekbladen Actiegroepen succesvol in strijd tegen speculanten ELSEVIERS DONDERDAG 21 JUNI 1979 PAGINA 19 1. Vorige week discussieerde de Kamer over de olieschaarste en de noodzaak tot energiebespa ring. Deze week over wat er op 1 juli a.s. moet gebeuren om Bestek '81 in de rails te houden. Volgen de week praten we dan vermoe delijk over de Voorjaarsnota (halverwege het jaar wordt er ie der begrotingsjaar een tussen tijdse balans opgemaakt). 2. De regering geeft op beide eerste punten blijk van te weinig visie en te weinig daadkracht. Haar reactie zweemt te veel naar het „laissez faire, laissez aller", dat men gemeenlijk wel de WD aanwrijft, maar waar sommige christelijke politici van wat be houdender kaliber toch ook niet helemaal wars van zijn, en met op zichzelf beschouwd honorabele motieven. Die visie kan immers evengoed als met het negatieve argument van de afwijzing van teveel staats macht, ook heel goed onder bouwd worden met het positieve argument van een onverwoest baar geloof in de zelf oprichtende (net als van een reddingsboot) werking van de economie, indien deze maar onderworpen is aan het vrije spel van de maatschap pelijke krachten. En daar mag je in die opvatting dan ook de vak beweging toe rekenen, die het in dat spel voor de georganiseerde arbeidersmacht moet opnemen. Maar het is al geruime tijd duide lijk dat dat hele stelsel in de prak tijk lang niet zo best meer func tioneert als het in theorie zou moeten doen. En de regering is wel druk bezig met pappen en nathouden, maar lijkt aan dat onderliggende probleem niets te doen. 3. Tegen deze op zijn minste wat afstandelijke houding van de re gering begint echter wel in toe nemende mate verzet te ontstaan in brede lagen van de bevolking. Dit verzet treedt o.a. naar buiten door een toenemend aantal vak bondsuitspraken en vak bondsacties, maar ook door uit spraken van adviesorganen, en niet in het minst door de opstel ling van de verschillende politie ke partijen. 4. Ook het CDA, hoewel regerings partij, doet daaraan met name bij monde van de CD A-Tweede- Kamerfractie tamelijk krachtig mee. 5. Hoe is dat toch mogelijk? Het antwoord is, dat kennelijk naar mate we meer te maken krijgen met onvoorziene ontwikkelin gen, waarvoor regeerakkoord en het onderliggende CDA-program geen klip en klaar antwoord ge ven, en het kabinet dus als het ware meer gedwongen is zelf ei gen wegen te zoeken, die wegen dan over het algemeen weinig blijk geven van inventiviteit van de zijde van het kabinet. Wat lijkt te ontbreken, is het vermogen tot inspelen op grotere veranderin gen en om met name op ver- wachtbare negatieve ontwikke lingen vóór te houden in plaats van er achteraan te lopen. Want dat is het wat gebeurt. Zij het dat dat achteraan lopen dan on der de druk van de voortgaande verslechterende omstandighe den wel steeds harder moet ge schieden en de maatschappelijke druk als gevolg daarvan ook weer toeneemt. En dat dan zonder dat die druk wordt verlicht, zonder dat zelfs maar iemand het gevoel heeft, dat we toch met z'n allen op de goede weg zijn en met z'n allen even moeten doordouwen om de nu uit de hand gelopen ontwik kelingen weer in de klauwen te kunnen krijgen. 6. Vraag: waarom doet de regering daar dan niets aan. Het antwoord daarop is misschien wel, dat ze dat vermoedelijk best zou willen, maar met de beste wil van de we reld niet kan omdat een aantal le den ervan het met hun nog steeds aanwezige vertrouwen in de eer der genoemde zelfoprichtende werking van de economie (zeker als die dan met een subsidietje hier en met een heffinkje daar nog een handje geholpen wordt) in de omstandigheden van van daag op een paard wedden dat misschien niet eens meer be staat. 7. Mag ik dat als volgt adstrueren. Neem bijvoorbeeld de olie. Ie dereen weet dat er daarbij - in te genstelling tot bijvoorbeeld voedsel, dat steeds weer opnieuw geproduceerd wordt - sprake is van een absoluut eindigende voorraad (het beeld van de kaars in de vorm van een wereldbol). Het is van deze voorraad dat be halve de huidige generatie ook alle volgende gebruik zullen moeten kunnen maken. Zo dat niet is voor alle doeleinden waar voor wij die tegenwoordig ge bruiken, dan toch tenminste voor een aantal daarvan. Bijvoorbeeld in het weg- en luchtverkeer, waar in wezen voor olie geen 100 pro cent vervanging door iets anders mogelijk is en misschien ook nooit zal zijn. Dat betekent dat we hier te maken hebben gekregen met een heel bijzonder soort schaarste, waar voor in ons huidige economische stelsel (n.b. economie is de leer van de verdeling van de schaar ste) van afstemming van behoefte ekunbod via de prijs (het markt mechanisme) geen adequate aanpassing plaats kan vinden - met alle problemen die daarvan te verwachten zijn. Dit om de eenvoudige reden dat in dat stel sel alleen de vraag naar olie van de wereldbevolking van vandaag wordt geplaatst tegenover het aanbod van vandaag. Terwijl wat eigenlijk zou moeten gebeuren, is dat de vraag van nu en in de toe komst, waarin dan met name op genomen de ontwikkeling in de totale behoefte als gevolg van de groeiende behoefte ook van de ontwikkeligslanden, zou worden afgezet tegenover het totale aan bod nu en in de toekomst. 8. Een eerste gevolg daarvan zou zijn, dat bijvoorbeeld de huidige afname van het aanbod als gevolg van de politieke veranderingen in het Midden-Oosten als het ware een nauwelijks zichtbare rimpel zou blijken te betekenen op wat er in de loop van de tijd voor alle behoeften samen totaal aan de olie beschikbaar zou komen en men wat minder snel over die veranderingen zelf in paniek zou behoeven te raken dan nu hier en daar wel gebeurt. Een veel belangrijker-en ook voor de aanpak van onze huidige problemen veel wezenlijker - ge volg zou zijn dat de olieprijs dan ongetwijfeld vele, vele malen ho ger zou uitvallen dan die nu al is. En wel zo hoog, dat ook aan een feitelijk doorgeven daarvan aan de consument niet te ontkomen zou zijn. Thans is dat nog niet het geval omdat de prijs wel stijgt, maar die stijging bij ons huidige arbeidsvoorwaardensysteem onmiddellijk weer in de prijsstij- gingscom pensatie, die iedereen regelmatig toebedeeld krijgt, te rug wordt gegeven. Met als ge volg dat in wezen voor de parti culier elke noodzaak tot per soonlijk zuiniger met energie omspringen ontbreekt en dat dan ook in de praktijk niet ge beurt. 9. Een volgende consequentie daarvan zou zijn, dat wij ons diepgaand moeten gaan bezin nen op de vraag of, los van wat wij vinden van het stelsel van onder- nemingsge wijze vrije produktie in het algemeen, in dit bijzondere geval van deze, in wezen nu al niet meer voor de totale behoefte van huidige en komende genera ties in voldoende mate beschik bare, energiedrager, het nog wel zo is, dat wij als samenleving ons kunnen permitteren om het be heer daarover aan het particulie re initiatief over te laten. Is niet het verkrijgen van een wezenlijke overheidsinvloed op alle doen en laten van de oliemaatschappijen (ongeacht hun juridische statuut en de particuliere of publieke aard van het eigenaarschap) voor het voortbestaan van onze sa menleving een absolute „must" aan het worden? 10. Kijk, dat zijn nu de overwegin gen waarvan ik zelfs geen rimpe ling van een begin van aandacht daarvoor in het doen en laten van dit kabinet bespeur. Het is alles „curieren am symptom" waar het kabinet mee bezig lijkt te zijn. Alles aan de hand van economi sche modellen, gebouwd voor het beheersen van wat in wezen slechts fluctuaties zijn van een in het perspectief van de geschie denis in wezen als statisch te ken schetsen, economische situa tie. En dat betreft dan de situatie die wij nu een opmerkelijk aantal ja ren achtereen hebben gehad en die in wezen wordt gekenmerkt door een min of meer constante groei over de gehele linie, van demografische groei tot groei van het individueel besteedbare in komen voor iedereen en alles wat daar tussen ligt. Maar die groei was mede daarom alleen maar mogelijk, omdat de met die groei corresponderende versnelde toename in de behoefte aan energie tot nu toe nog steeds moeiteloos leek te kunnen wor den opgevangen door die olie kraan maar wat verder open te draaien. En dat kan nu niet meer. 11. Als er dan ook één ding inmid dels wel duidelijk zou moeten zijn, dan is het dat wij er met die modellen alleen niet meer uit zullen Kunnen komen; dat er meer nodig is en dat er daarvoor een geheel andere, meer funda mentalistische benadering van de zich in deze tijd aan de sa menleving voltrekkende proces sen noodzakelijk is dan die waar het kabinet tot nu toe blijkt van geeft. En voor hetzelfde geld geldt deze uitspraak ook voor wat de PvdA tot nu toe als alternatie ven voor de aanpak van de diver se problemen op tafel heeft ge legd, om van de VVD maar niet te spreken. 12. Maar van het kabinet is het toch dat het zou moeten komen. De primaire oorzaak van de maat schappelijke malaise waarin wij ons thans bevinden, moet dan ook gezocht in het feit dat dat niet gebeurt. Natuurlijk zou het te zot zijn om los te lopen om van dit of van enig kabinet te verwachten dat het zo maar ineens met het juiste antwoord zou komen op problemen zoals we ze in wezen nog nooit hebben meegemaakt, en op zich wereldwijd voltrek kende veranderingen die allerlei bestaande verhoudingen vrijwel op hun kop zetten. Maar laat het dan tenminste laten blijken dat het in de gaten heeft wat er aan de hand is en dat het daarop coute que coute wil in spelen. Vrij van enige vooropge zetheid dat aan bestaande ver houdingen niet getornd mag worden en zonder daarbij te pre tenderen als enige het juiste ant woord te hebben, maar wel met de intentie om alle krachten in dit land te mobiliseren om er met z'n allen gezamenlijk uit te ko men. Zelfs alleen maar goed passen op de winkel is best wel verdienstelijk, maar niet wanneer het hele huis waarin je zit, staat te schudden op zijn grondvesten en elk moment het dak naar beneden kan ko men. Dan zal er toch meer moe ten gebeuren. Dat dit kabinet dat eens eindelijk begrijpe en er naar handele... Van links naar rechts: Jaap van de Berg, Ingrid Heijst en Ernst Verhaar (Van onze correspondent) ROTTERDAM - Het wordt een lange hete zomer. Deze voorspel ling hebben enkele Rotterdamse actiegroepen, die zich met de be scherming van huurdersbelan- gen bezighouden, vorige week gedaan. Dit soort mededelingen en diverse acties die de afgelopen tijd in de Maasstad zijn gevoerd, doet woningspeculanten het erg ste vrezen; de animo om huizen van de failliet verklaarde „krot- tenkoning" Fennis te kopen is op de veilingen dan ook merkbaar minder. Dat er in Rotterdam zo succesvol tegen uitbuiting van huurders wordt opgetreden, is vooral te danken aan het feit dat de belangen van de gemeente en de huurders (vrijwel) parallel lo pen. Meer dan 60 huur- en bewo nersorganisaties zijn er de laatste tien jaar in de Maasstad opgericht die zich verenigden in het Stede lijk Samenwerkingsverband, waarvan tien mensen de dage lijkse leiding in handen heb ben. Onder hen Ernst Verhaar, die nog eens haarfijn uit de doeken doet waarom de gemeente Rotterdam en de actievoerders het op veel punten eens zijn. Verhaan „De gemeente wil uiter aard ook een goed volkshuisves tingsbeleid. Dat houdt in dat de bevolking in betaalbare wonin gen kan komen, maar de gemeen te stuit daarbij steeds vaker op de resultaten van speculatie. Make laars kopen oude huizen op en verkopen ze weer met woeker winsten. Vaak verandert een huis daardoor wel drie keer per dag van eigenaar. De prijs is daardoor zo enorm opgeschroefd, dat er wel een hoge huur betaald moet worden, wil de uiteindelijke ei genaar nog iets van zijn geld te rug zien; de gemeente wordt dus vaak geconfronteerd met de be woners van oude wijken die in oude huizen zitten waarvoor een veel te hoge huur moet worden betaald". Het Stedelijk Samenwerkingsver band strijdt ook tegen andere za ken die het wel en wee van de Rotterdamse huurders bedrei gen, zoals de „horizontale ver koop". Ingrid Heijst, collega-secreta riaatslid van Verhaar. „Bij hori zontale verkoop wordt een enkel pand niet in zijn geheel maar in verschillende woonlagen ver kocht. Zo wordt een pand van bijvoorbeeld 30.000 gulden ver kocht aan drie verschillende ei genaren, die meestal tegelijker tijd de huurder zijn, voor zo'n 20.000 gulden per etage. Zo wordt al direct 30.000 gulden winst ge maakt, terwijl de eigenaar ook het onderhoud aan de nieuwe ei genaar doorverkoopt. De laatste jaren is die horizontale verkoop een zeer winstgevende zaak ge worden; per dag wordt door de speculanten vaak tienduizenden guldens winst gemaakt". Jaap van de Berg, eveneens werk zaam op het secretariaat aan de Havenstraat 183, houdt de cijfers bij. Hij voegt er aan toe: „In vier jaar tijd zijn er in Rotterdam 22.000 betaalbare huurwoningen omgezet in koopwoningen, ter wijl we in Rotterdam 25.000 gere gistreerde woningzoekenden hebben. Die woningnood is voornamelijk het gevolg van een verkeerde regeringspolitiek, waarbij geen rekening wordt ge houden met de huurders. De di verse regeringen geven de wo ningbouw steeds meer in handen van particuliere bedrijven, ma kelaars en banken. Vandaar dat er minder huizen gebouwd wor den, terwijl er bovendien meer koop- dan huurwoningen wor den gebouwd. Vandaar dat ook de nieuwbouwprijzen snel stij gen en de prijzen van koopwo ningen hoger worden. Veel men sen kunnen dat gewoon niet op brengen, maar er komen dage lijks toch meer koop- in plaats van huurwoningen". Zwarte handel De buurtgroepen hebben daarom eensgezind de speculanten in Rotterdam de oorlog verklaard. Verhaan „De maat is nu vol. Wij zijn al sinds 1969 actief op dit ge bied en we willen nu ook wel eens resultaten zien. Inmiddels zijn er in het Stedelijk Samenwerkings verband meer dan 60 wijk- en ac tiegroepen verenigd. Niet iedere organisatie houdt zich overigens met anti-speculatie bezig. Andere samenwerkingsverbanden zijn werkzaam op het gebied van stadsvernieuwing, groenvoor zieningen of op het gebied van onderwijs en woningonderzoe kingen. We hebben wel allemaal iets gemeenschappelijks en van daar dat het Stedelijk Samen werkingsverband de acties coör dineert". „Omdat er steeds minder huurhui zen voor een betaalbare prijs be schikbaar komen maar de prijzen wel steeds stijgen, vergelijken wij de speculanten wel met de zwarthandelaren in de oorlog. Toen was het brood schaars en werden er woekerprijzen voor de levensmiddelen gevraagd, pre cies hetzelfde heb je nu met de huurhuizen. Regelrechte boeven zijn het". Een nieuw aspect in de strijd tegen de verkoop van de Fennis-bezit- tingen, is de vermeende huisaan koop van notaris Jansen, die de Fennis-panden via veilingen per opbod verkoopt. Verhaar. „Wij hebben ook sympa thisanten die op makelaarskan toren werken. Vandaar dat we vreemd opkeken toen we hoor den dat Fennis onlangs panden had verkocht aan de Valno BV. Deze venootschap is namelijk opgericht door de notarissen H. Jansen en C. F. J. van der Valk; Jansen is dus zelf ook speculant geworden. Het lijkt mij dat een notaris zoiets niet mag en kan doen en vandaar dat wij ons schriftelijk tot de Broederschap van Notarissen hebben gewend. Voorlopig zijn er zeker voor de vakantie geen veilingen meer, terwijl er bovendien geen zeker heid is of er daarna nog wel ver kopen plaats zullen vinden. We houden sterk rekening met een sanering van het resterende bezit van Fennis, dat onder zijn of an dermans naam gewoon blijft draaien". Eigenaren Ook Jaap van de Berg laat er geen twijfel over bestaan dat het in Rotterdam niet goed gaat met de huurhuizen: „De woningvoor raad neemt erg snel af. In een jaar tijd, van juli 1977 tot juli 1978, werden er in Rotterdam 988 nieuwbouwwoningen afgele verd, terwijl er 6800 aan de bewo ners werden verkocht. Die men sen die eerst geen huurhuis kon den vinden, wonen nu in een oud pand tegen een verschrikkelijk hoge „huur". „Die kopers zijn namelijk net zo goed slachtoffers, in wezen zijn zij nu huurders van de banken. Alleen betaal je huur per maand en hypotheken meestal per jaar. Maar het principe blijft hetzelfde. Bovendien krijg je er het vaak ja renlange achterstallige onder houd bij. Zo'n woning komt ook nooit meer op de normale wo ningmarkt terug omdat er al zo veel geld voor betaald is dat een eigenaar het huis zeker niet voor minder van de hand wil doen. Terwijl bovendien de woning stichtingen voor deze dure hui zen ook niets voelen en ook de speculatie niet verder willen voeden. Willen we dus werkelijk iets aan de woningnood doen, dan moeten we echt naar een so ciale exploitatie van woningen toe". Volgens het Stedelijk Samenwer kingsverband zouden er lande lijk anti-speculatiemaatregelen moeten komen. Wie inlichtingen over het huren of kopen van hui zen wil hebben, of andere vragen op woninggebied heeft, kan daar voor telefonisch contact opne men met Rotterdam (010)-767600 of 257304. Vrij Nederland interviewde aan de vooravond van het "1 juli debat" CDA fractieleider Ruud Lubbers en knoopt er direct maar weer een onthulling aan vast. Volgens het blad is degene die de particu liere zaken van Lubbers waar neemt sinds hij in de politiek zit (hij was immers zakenman) dr W.H. van den Berge, lid van de Raad van State. Twee functies die met elkaar onverenigbaar zijn, aldus VN. De mededeling van Lubbers dat hij miljonair is, vinden ondervragers Frans Peeters en Feike Salverda onvoldoende. "Bent U multimil jonair" vragen ze. Lubbers: "Het is niet een kwestie van onder de vijf miljoen bij mij, om U die in dicatie maar eens te geven". Hij geeft toe dat dit een ernstige handicap voor hem is: "De meest serieuze reden waarom ik over wogen heb toen Wim Aantjes te rugtrad... om geen fractievoorzit ter te worden is exact dit punt". Voor de rest is VN deze week wat aan de magere kant. Interviews met Theun de Vries, Jean Daniel, hoofdredacteur van Le Nou vel Observateur en Softenon maken de 26 pagina's vol. In het Wereldje wordt nog ingegaan op het intervie w van Hans Ver hagen met de weduwe van Rost van Tonningen voor de VPRO televisie, afgelopen zondag. Ver hagen over de verontwaardigde reacties: "Ik stoor me er niet aan". Opmerkelijk leesbaar is deze week Elseviers Magazine. Op de om slag staat minister Andriessen van financiën. Als we de be windsman mogen geloven zijn de bezuinigingen die deze week door het parlement worden be sproken nog niets vergeleken met wat ons volgend jaar te wach ten staat. "Er zal binnen het kabi net, en ik ontken dat niet, heel wat individuele en collectieve pijn ontstaan. Maar in '80 moeten we er uitkomen. En niet één be windsman, uitgezonderd ont- wikkelingssamenwerkingomdat deze post nog altijd onze eerste prioriteit geniet, kan als wij zou den moeten ombuigen a priori zeggen: ik doe deze keer niet mee" aldus Andriessen tegenover Frank Lafort. Een daling van de koopkracht voor de modale man moet verder volgens de minister niet worden uitgesloten. Elsevier gaat naar aanleiding van het "mes-incident" in op de ver ruwing in- en om het veld. Hier over wordt met vier scheidsrech ters gesproken waaronder Leo Hom, de fluitist die in de jaren zestig de publiciteit niet schuw de. Grootste boosdoener van de agressie onder het publiek is vol gens Leo Horn diezelfde publici teit "De aasgieren van de pers staan te trappelen van ongeduld omiemand aan de schandpaal te nagelen die iets onderneemt dat tegen hun modieuze rooie rotbe- langetjes indruist". CNV voorzitter Harm van der Meulen komt deze week in twee weekbladen aan het woord na melijk in Elsevier en in Her vormd Nederland. In beide inter views zegt de CNV voorman niets opzienbarends. "Ik behoor tot de generatie der kansarmen. Ik ben geen econoom. Ik spreek ook geen talen en ik ben ook niet van plan die te leren. Ik heb werk zat" is de enige aardige uitspraak van Van der Meulen tegenover Elsevier. Het vertrouwen in het kabinet neemt af, wist deze krant gisteren te melden. Onder de teleurge- stelden bevindt zich ook Elsevier hoofdredacteur Hoogendijk. In zijn commentaar schrijft hij dat hij niet gelooft dat dit kabinet een wezenlijke bijdrage zal kunnen leveren aan het gezondmaken van onze economie". In het blad wordt verder nog oud kamerlid en tegenwoordig amb tenaar, Henk Molleman aan de tand gevoeld over het minderhe den beleid. hervórmd nederiand Het is een vertrouwd onderwerp binnen de kolommen van Her vormd Nederland: de bewape ningswedloop. Het omslag arti kel gaat over de SS 20 raket en het westerse atwoord daarop. "Laat Nederland eindelijk eens nee zeggen" schrijft HN. Op de middenpagina's een uitvoe rig gesprek met Mary Zeldenrust Noordanus, bekend geworden als voorzitster van de NVSH, maar nu vooral geïnterviewd als reclame-deskundige. Over de campagne om vrijwillig 5 procent energie te besparen, zegt zij: "Het soort solidariteit waar die ge dachte van vrijwilligheid op stoelt, bestaat helemaal niet". blad heeft geen beter omslagarti kel kunnen bedenken dan het zo veelste sfeerverhaal over onze jongens in Libanon. Lieve Joris mocht voor HP een tijdje in de zon banjeren en Nederlandse mi litairen naar hun mening vragen. "Die stomme joden hebben in het jaar 3000 nog oorlog" is natuur lijk een leuke uitspraak van een soldaat en daarom maar tot kop gebombardeerd. Ton van Dijk (onttroond als hoofd redacteur bij Nieuwe Revu) is gaan lijken pikken bij het VNU concern en bericht over de mis lukking van het blad Nieuwsnet. Uit de mond van een redacteur van Nieuwsnet tekent hij op: "In een interview met I-en van den Heuvel zegt ze dat ze als ontspan ning Story leest. Dat wordt hier geschrapt, bij elk ander blad zou het de kop worden". Leon de Wolff schrijft over de po gingen van de vakbeweging het parlement er toe te bewegen het 1 juli pakket af te wijzen. De FNV actiedag van eergisteren is vol gens hem een "gebeurtenis die niet meer om het lijf had dan een dagje symbolenpolitick, een vast nummer in de meetkundige reeks van vakbondsmachteloosheid". Haagse Post is al volop in vakan tiestemming. Een weinig opzien barend nummer derhalve. Het De confessionele bladen hebben de rel in Katwijk ontdekt rond leraar en CPN-lid Pronk. Vorige week schreef Hervormd Nederland er over en deze week springt de Tijd in op deze zaak. Aan bestuurders van organisaties voor het bijzon der onderwijs werd de princi piële vraag voorgelegd of les ge ven aan christelijk school en lid zijn van de CPN met elkaar te verenigen is. Geen van de drie ondervraagden zegt ja. Aan de andere kant zegt men ook niet di rect nee. Er wordt dus "genuan ceerd" over gedacht. Ongeveer één keer per jaar wordt Prosper Ego, voor zitter van het Oud Strijders Legioen, door een van de weekbladen geïnter viewd. Dit keer mag hij zijn hart luchten in De Tijd: "Linkse men sen nemen zichzelf allemaal zo se rieus. Ze houden trouwens ook niet van lekker eten. Als er een heerlijke maaltijd op tafel slaat hebben ze het over de Derde We reld". Toon Hermans staat op de omslag. Langdurig is hij ondervraagd over zijn taktiek en evenshou ding. Toon ten voeten uit ik heb altijd heel goed mensen kunnen observeren, als kind al. Onze kap'laan in de biechtstoel, ik ruik nog hoe die uit zijn mond stonk, exact". MARK KRANENBURG «aar stang! «MWEIGfR ^HUUR 'CnunriiiR

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1979 | | pagina 19