Herman van Veen als
regisseur op toneel
Leidse Schouwburg
PRINS FILIBERKE
Opnamen voor nieuwe kinderserie
MAANDAG 18 JUNI 1979
VARIA
Tijdens haar speurtocht naar
curiosa in de Nederlandse
taal stuitte drs. G. van Buren
(NRC-Handelsblad) onlangs
op de woorden 'zoetzuur' en
zuurzoet'. Van Dale, Groot
Woordenboek der Nederland
se Taal, geeft ter verduidelij
king (schrijft drs. Van Buren)
deze voorbeelden: 'zoetzure
appels' en 'zuurzoete appe
len'. Wie getraind is in het
zoeken naar 'de zeven ver
schillen' op twee zo te zien
identieke tekeningen, zal ook
hier na enige tijd het subtiele
verschil zeker ontdekken.
Aardig is intussen ook, hoe Van
Dale de verschillen tussen
zoetzuur en zuurzoet om
schrijft. 'Zoetzuur', zegt hij, is
'zoet en tevens een weinig
zuur', terwijl van 'zuurzoet'
gezegd wordt dat het is 'zuur
en zoet tegelijk'. Ik begrijp
daaruit dat als je twee gelijke
delen zoetzuur en zuurzoet
dooreen mengt, de overheer
sende smaak toch zoet is.
Nader onderzoek, in oudere Van
Dales dan de meest recente
van 1976, leert dat de achter
eenvolgende drukken een
soort perpetuum mobile zijn,
want bovengenoemde om
schrijvingen, èn de beide
voorbeelden met appels en
appelen,staan precies zo in de
Van Dale van 1950, en ook
krek eender in de Van Dale
van 1925. Is dat niet wonder
baar? Hoe zou Koenens
Handwoordenboek het er af
gebracht hebben, denkt u?
'Zoetzuur' - 'zoet en tevens zu
rig: ingelegde morellen zijn
zoetzuur; zoetzure augurken',
en 'zuurzoet' - 'zuur en zoet
beide, lichtzuur' (zonder ver
duidelijkend voorbeeld
Pasternak
Vooral de eeuwigdurende voor
beelden in Van Dale tonen
aan hoe weinig gecoördineerd
zulke omvangrijke werken
gemaakt worden. Degene die
de omschrijving voor 'zuur
zoet' leverde, was kennelijk
niet dezelfde als degenen die
de omschrijving maakte van
'zoetzuur'; en als het wel de
zelfde was, dan heeft hij blijk-
LEIDEN - 'Stilte. Geluid.
Camera. 237/take 5/Ca-
mera loopt. Opname'. Ca
baretier Herman van
Veen gooit met een sier
lijke zwaai de kroon van
de koningin (Juliana) in
de kring van toeschou
wers, die voor deze gele
genheid worden gevormd
door leden van de toneel
verenigingen "De Timde-
lerclub,' en "Tot Ieders
Genoegen".
baar vergeten even terug te
zoeken naar wat hij bij 'zoet
zuur' had gezegd. Ik vind dat
overigens wel vergeeflijk. Iets
dergelijks is mij ook eens
overkomen, bij de vertaling
van 'Dokter Zjivago' van Bo
ris Pasternak. Een heel dik
boek, zeshonderd bladzijden.
Nu was Pasternak een man
die een precieze omschrijving
trachtte te bereiken door vaak
drie, vier bijvoeglijke naam
woorden achtereen te gebrui
ken. Nadat de Nederlandse
vertaling al in de boekhandels
lag, las ik een stuk van Ed
mund Wilson, ik geloof in The
Enquirer, over 'Dokter Zjiva
go', waarin hij dankbaar ge
bruik had gemaakt van een
intensieve speurtocht die twee
in Amerika wonende Russi
sche dametjes door Paster-
naks tekst gemaakt had
den.
Wilson noemde de Engels-Ame
rikaanse vertaling van Max
Hay ward terecht 'a job for the
Reader's Digest' want deze
had, al vertalend en wegla
tend, onderweg een honderd
tal bladzijden verloren. Een
van de gevolgen daarvan was
(legde Edmund Wilson uit),
dat allerlei 'rode draden' die
door het gecompliceerde ver
haal heen liepen en voor een
hechte innerlijke structuur
zorgden, door die 'vlot leesba
re' Engelse vertaling waren
doorgeknipt. Helaas is mijn
Pasternak-ar chief bij een
brandje verloren gegaan, ik
kan dat ene voorbeeld dat pa
niek bij me zaaide daarom
niet meer letterlijk terugroe
pen, maar het kwam er onge
veer op neer dat de moeder in
het begin van het boek gety
peerd werd met een viertal
bijvoeglijke naamwoorden,
en dat haar dochter, vijfhon
derd bladzijden verder, gety
peerd werd met precies die
zelfde vier bijvoeglijke
naamwoorden, in precies de
zelfde volgorde. Ik had me,
tijdens het vertalen, niets van
die overeenkomst herinnerd,
ik had die vier bijvoeglijke
naamwoorden domweg op
nieuw vertaald, en mijn grote
vrees was natuurlijk, dat ik
de tweede keer andere woor
den gebruikt had. Want hoe
gaat het met vertalen? Er
staat bijvoorbeeld: 'de lichte
lijk gebruinde, volslanke,
enigszins nerveuze vrouw met
haar heldere oogopslagal
thans op die manier vertaal je
de overeenkomstige Russische
woorden na je keuze gemaakt
te hebben uit alle gegeven mo
gelijkheden in het woorden
boek.
Doerak
In het zojuist verschenen Russi
sche Woordenboek van dr. A
H. van den Baar staat bij
voorbeeld dat 'tichi' vertaald
kan worden met: 'zacht, stil,
rustig, kalm' en 'doerak' met
'idioot, stomkop, gek'. Reken
zelf uit hoeveel verschillende
vertalingen er mogelijk zijn
van 'tichi doerak'. Toen ik de
betreffende passage in 'Dok
ter Zjivago' had teruggevon
den, viel de schade gelukkig
mee, ik had zoiets vertaald
als: 'de enigszins gebruinde,
volslanke, ietwat nerveuze
vrouw met haar heldere blik'.
De 'rode draad' van Paster
nak was er weliswaar door
gerafeld, maar niet zo ruck-
sichtlos doorgeknipt als na de
vertaling van Max Hay ward,
die (bij dit verzonnen voor
beeld) ongeveer aldus zal heb
ben geluid: 'de dikke ge
bruinde vrouw met haar ner
veuze ogen', nadat hij in het
begin had vertaald: 'de ze
nuwachtige, corpulente
vrouw met haar klare
blik'.
BE IS EEAJ CiEi/AAe I/ERBOAIDEAJ
AAAJ VITqt-Mi tlET M'M)
PEESOONWlLHe/D IS Zo OP
PE/JD D/Vt OE HOOErt>U(ï€A)D OP
pe RAiyo GiiLe/o srA^r
H c£l
NE&M (*-
CVW
De avonturen van Jommeke
Oeioel, hij sluipt naar
binnen J Hij zal Filiberke
toch geen kopje kleiner
maken
Dat is niet pluis...Lieve hemel'...
daar!'..:n reuzenschorpioen
/iaiaiwat nu
Ik mag Filiberke
niet wakker maken
want bij de minste
beweging krijgt hij
die giftige stekel
En Jommeke halen
gaat niet meer Ik
moet zelf handelen'.
LEVER-TERRI-
eelijk van vorm. Leg
in een beboterde pa-
tëpot ondenn enkele
dunne plakjes on
by tspek, daarop zeer
dunne schijfjes u
daarop een plak le-
Geen zout! Leg
daarop weer spe'
voort tot alle lever op
is. Dek af met enkele
plakjes vet spek.
Laat 1 liter sterke
bouillon, getrokken
van vlees met veel
been, tot de helft u
koken. Voeg enkele
druppels citroensap
toe en giet de nog
warme bouillon ov
de lever. Dek af c
zet de pot hoogstens
hete oven. Na afkoe
ling enkele uren
de koelkast. Aan t
fel snijdt u de terrine
in plakken. Geef e
brood en boter by e.
augurkjes.
WINA BORN
Herman van Veen (gezeten in een klapstoeltje op het podium van de
Leidse Schouwburg) regisseert hier de "koningin", wier kroon door
gangsters dreigt te worden geroofd.
Een blond meisje in het „publiek"
kan niet voorkomen, dat haar
zwart-kanten shawl in de kroon
verward raakt en moet vervol
gens naar het podium om het
ding op te halen.
Een andere scène toont de "Prins
der Nederlanden met Koningin
Juliana", terwijl twee gangsters
trachten de koningin van haar
kroon te beroven.
Actrice Marlous Fluitsma zit in de
zelfde loge in haar rol van een
soort "Peetmoeder" en scheldt
- de beide gangsters zeer sugges
tief uit, wanneer de koningin haar
kroon in een impulsief gebaar
naar het podium kan werpen.
Weer een andere scène toont twee
jongemannen, die bereidwillig
als "paard" fungeren in een ge
deelte dat wel vijf maal overge
nomen moet worden, zodat het
achterdeel van het paard na korte
tyd een duidelijk spoor van
zweetdruppeltjes op het podium
van de Leidse Schouwburg ach
terlaat.
De opnamen voor deze tweede kin
dertelevisieserie van Herman van
Veen, "Herman en de 6" worden
gemaakt als een Harlekijn-pro-
duktie. Dirk Schreiner is aange
trokken als produktieleider, ter
wijl fotograaf Jan Swinkels vrij
wel elke scène op de gevoelige
plaat vastlegt voor een tweede
boek over Herman van Veen.
Naast Marlous Fluitsma, begaafd
actrice en de charmante echtge
note van Herman, die in de serie
"zijn vrouw" speelt, zijn er rollen
voor Harry Sacksioni, Hans
Koppes, Ger Smit, Michel Ker-
bosch en Erik v.d. Wurff.
Het Leids operette- en instrumen
taal muziekgezelschap „Cres
cendo", was eveneens gedurende
de vier opname-dagen in Leiden
(donderdag, vrijdag, zaterdag en
gisteren) vrijwel constant aanwe
zig-
Zij zorgden voor een heel mooi
plaatje met hun prachtige kle
ding. Daarnaast werd van de le
den vanzelfsprekend een vocale
inbreng verwacht, welke zeer de
moeite waard was.
Na VARA's "Zing zomaar simpel
een melodie" was dit de tweede
maal, dat Crescendo werd uitge
nodigd om een niet onbelangrijk
aandeel te leveren bij de tot
standkoming van een omroep
programma.
De Timdelerclub/TIG-leden had
den gistermiddag duidelijk veel
plezier in de figuratie.
Kunst
De Lakenhal, Oude Singel 28-32. Ten
toonstelling werk van Jan van Tongeren.
Geopend van 4 mei tot 17 juni.
Gaferie "De Poort" (Herensteeg 11):
Zomerexpositie van olieverven, aqua
rellen en tekeningen, geopend tot 30 ju li.
woensdag-zaterdag van 13-17 uur, zon
dag van 13-16 uur.
Molenlaan 2. Voorschoten. Tentoonstel-
Jing van oude scheepsprenten. Geopend
t/m 28 juni, vr. en za. van 11-17 uur.
Herman van Veen ondervond, dat
men bereid bleek ver te gaan om
de opnamen, die vaak talloze
malen opgenomen moesten wor
den op een artistiek bevredigend
niveau te voltooien. Want van
Veen als regisseur (compleet met
een Cecil B. de (Mille-klapstoel-
tje) is dezelfde perfectionist als de
cabaretier Van Veen. Voortdu
rend tot op de bodem van zijn ar
tistiek kunnen tastend, lijkt hij
roofbouw op zijn creativiteit te
plegen.
Maar het enthousiasme, waarmee
hij "Herman en de 6" begeleidt,
maakt spoedig duidelijk, dat de
inzet van deze artiest geen gren
zen kent.
Galerie De Hollandsche Tuyn, Brugge-
straat 1, Leiderdorp. Tentoonstelling
Eric Polman - grafiek, Isrun Pilz-Lange -
grafiek. Geopend t/m 2 juli, za. en zo. van
14-17 uur.
Galerie LAK, Levendaal 150. Tentoon
stelling Aart Lodder en Kees Vermaak -
kreatieve fotografie. Geopend tot 1 juli,
dag. van 9-22 uur.
Galerie Pilchri Studio. Passage 10,
Oegstgeest. Tentoonstelling. Annie Bors
Pauwels - aquarellen, tekeningen en
schilderijen. Geopend dag. 10-16 van
uur (zo. gesloten) tot 22 juni.
In Zandvoort, Bloemendaal, Haar
lem, Amsterdam, Loosdrecht,
Laren en Amstelveen werden al
op locatie opnamen gemaakt
voor deze televisieserie, die
waarschijnlijk "evenals de eerste
serie, door de KRO op het scherm
zal worden gebracht.
Daarnaast blijlt de mogelijkheid
voor "Harlekyn" bestaan de serie
aan het buitenland te verkopen.
De Leidse Schouwburg heeft vier
dagen op haar kop gestaan. Vele
Leidenaars hebben een actieve
rol in de film gespeeld. Geen
wonder, dat men in Leiden nau
welijks de televisieregistratie van
"Herman en de 6" kan afwachten.
BERT KOEKEBAKKER
Au berge de Kievit, Stoeplaan 27, Wasse
naar Tentoonstelling Ab van Oeverdam
- schilderyen. Geopend t/m 1 juli (s
maandags gesloten).
Galerie De Oude Rijn, Stille Mare 4.
"Voorjaarstentoonstelling", geopend
van 12 mei t/m 30 juni, woe. t/m za. van
14—17 uur (24 mei gesloten).
Brasserie Scarabee. Pieterskerkchoor-
steeg. Tentoonstelling Huib Burer - fo
tografie en Wil Sorel - pastels. Geopend
dag (behalvedinsdag)vanaf 11 uurtot 1
juli.
Agenda
Leidse bioscopen
LUXOR "Haven can wait", da. 2.30,7.00
en 9.15 uur, zo. 2.15,4.30,7.00 en 9.15 uur,
al.
CAMERA "Pas op of we slaan d'r op",
da 7.00 en 9.15 uur, za. en woe. 2.30,7.00
en 9.15 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Cabaret", vr. en za.
11.30 uur, 16 jr.
LIDO 1: "Firepower", da. 2.30, 7.00 en
9.15 uur, zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
LIDO 2: "The Deerhunter", da. 2.30 en
8.00 uur, 16 jr.
LIDO3: "Animal House",da. 7.00en9.15
uur, do., vr., ma. en di. ook 2.30 uur, al.
Kindermatinee: 'Tom en Jerry", za. en
STUDIO. "Waterschapsheuvel", da. 7.00
en 9.15 uur, ma., di., do. en vr. ook 2.30
uur, al.
Kindermatinee: "Lady and the tramp",
za. en woe. 2.30 uur, zo. 2.30 en 4.45 uur
TRIANON: 'Twee vrouwen",da. 7.00en
9.15 uur, 16 jr.
Middagvoorstelling: "Juliana in 70 be
wogen jaren", da. 2.30 uur, zo. 2.15 uur,
al.
REX: "Big Abner", da. 2.30, 7.00 en 9.15
uur, zo. ook 4.45 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Het huis der man
zieke vrouwen", vr.en za. 11.30 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
EURO 1: "They called him bulldozer",
da 1.30,6.30 en 9.00 uur, zo. ook 4.00 uur,
za. ook 12.15 uur, al.
EURO 2: "Animal House", da 1.45, 6.45
en 9.15 uur. zo. ook 4.15 uur, al.
Nachtvoorstelling: "De rode zon", za.
12.15 uur, 16 jr.
EURO 3: "De Motorduivel", da. 2.00,7.15
en 9.45 uur, zo. ook 4.30 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: De vier vuisten slaan
weer toe".za 12.15 uur. 16 jr.
EURO 4: "Stroomstoring", da 2.00, 7.15
en 9.45 uur. zo. 4.30,7.15 en 9.45 uur. 16 jr.
Kindervoorstelling: "Sjors en Sjimmie",
Nachtvoorstelling: "De herberg der vu
rige deernen", za. 12.15 uur, 16 jr.
Bioscoop Voorschoten
GREENWAY "Juliana in 70 bewoger
jaren", do. 8.00, za. 4.00, zo. 4.00 en 8.45
uur, ma. 3.00,5.00 en 8.00 uur. di. «n woe.
8.00 uur, al.
"Midnight express", vr. en za. 7.00 en
9 15 uur. zo. 6 15 uur. 16jr.
Kindervoorstelling: "Q en Q". za. 2.15,
zo. 2.00 en woe. 2.15 uur.
'Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur. (Diacones-
senhuif) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur Eüsabeth-ziekenhuis)
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis:
Middagbezoekuur. 13.45-14.30 uur.
Avondbezoekuur 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: vaders extra van
18.00-18.30 uur. Kinderafdeling dage
lijks van 14.00-19.00 uur. (Niet meer dan
2 bezoekers per patiënt).
Sint Elisabeth-ziekenhuis:
Volwassenen, dagelijks van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
^ud^lieuius
18 juni 1979
Honderd jaar geleden stond in
de krant
-Uit Parijs wordt gemeld, dat
Prins Alexander, die rxjorlopig
nog in het Hotel Continental
verblijf houdt, tot nog toe nie
mand ontvangt. De dood zijns
broeders heeft hem geweldig ge
troffen. In strijd met vroegere
berichten zal de begrafenis van
den Prins van Oranje van uit
Den Haag plaats hebben. Zij
blijft bepaald op den 26sten.
- Uit Zanzibar wordt bericht,
dat de bekende Engelsche ont
dekkingsreiziger Stanley bezig
is de rivieren te onderzoeken,
die zich boven en beneden die
stad in zee werpen. Voorts
wordt uit Afrika gemeld.dat de
Klasse afd., van 14.00-14.45 uur en van
18.30-19.30 en 11.15-12 uur.
Kraamafdeling: dag. van 11.15-12 00 uur
(alleen voor echtgenooO van 15.00-16.00
uur en van 18.30-19.30 uur. Babyshow
laatste kwartier van middag- en avond
bezoek.
Kinderafdeling: dag. van 15.00-18.30
C.C.H. (hartbewaking), dag. van
14.15-14.45 en 19.00-19.30 uur.
Academisch Ziekenhuis
Voor alle patiënten (behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.30 uur
Voor de prematurenafdeling gelden de
volgende bezoekuren (alleen voor ou
ders
Maandag t!m vrijdag
1830-18.45 uur
Zaterdag en zondag:
14.45-15.00 uur.
Belgische expeditie in dat we
relddeel zich voortaan van oli
fanten als dragers zal bedienen
Koning Leopold heeft met dat
doel vier Indische olifanten
naar Aden gezonden met be
stemming naar Zanzibar.
- Uit Algiers wordt gemeld, dat
een duizendtal opstandelingen
een aanval hebben gedaan op
een post bij Reda, die werd ver
dedigd door twee compagnieën
jagers en een escadron Spalus
inlandse ruiters, Red.). De
aanvallers werden met een ver
lies van vijftig man aan dooden
teruggeslagen en door de Spa his
achtervolgd.
Vijftig jaar geleden:
- In Januari 1927 verdween te
Bremervörde ten Oosten van
Bremen op geheimzinnige wijze
een postgeldverzending van
Bezoek aan ernstige patiënten, wanneer
voor ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofdver
pleegkundige hiervoor speciale kaarten
verstrekken.
Bezoektijden Kinderkhniek:
Dagelijks:
15.00-15.45 uur
18.30-19.00 uur.
Bezoektijden kinderafdeling:
Elke dag:
14.15-15.00 uur
18.30-19.00 uur
Alphen aan den Rijn
Rijnoord: le en 2e klas 11-11.30.
13.30-14.15 en 18.30-19.30 uur 3e klas
13.30-14.15 en 18 30-19.30 uur Kraamaf
deling 13.30-14.45 alleen voor echtgeno-
ten 19-20 uur. Kinderafdeling voor ou
ders 18.-18.30 uur
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (020-17500Q.
24.000 Mark. Thans blijkt een
postbeambte de dader te zijn
geweest. Dezer dagen speelde
zijn zoontje met andere kinde
ren op den zolder van het hu is en
vond in een donkeren hoek een
hoop papieren geld. Daarmee
werd "koopman" gespeeld en
aan het einde ran den middag
stak ieder zooveel geld bij zich
als hij bergen kon om den vol
genden dag verder te gaan. Tot
zijn schrik hoorde ook de
postbeambte van het spel der
kinderen en hij ijlde van huis tot
huis om de biljetten terug te ha
len. Des nachts biechtte hij zijn
vnjuw dat het geld van diefstal
afkomstig was. Den volgenden
ochtend verdween hij spoorloos,
maar later gaf hij zich aan bij
de politie. Hij is thans in de ge
vangenis van Bremervorder
opgesloten.
