Reis naar Marokko wordt
examen voor Juan Carlos
ubliek
In de tuin verrezen motorjacht gereed
Na tewaterlating eindelijk weer ruimte om te zonnen
MARIAN ANGENENT DOET
AAN ENERGIEBESPARING
PAGINA 4
VARIA
WOENSDAG 13 JUNI 1979
door
Sjak
Jansen
Elke ochtend, steevast om tien uur, ga ik de stad en
regio in, op zoek naar mensen en dingen voor deze
rubriek. Tips en wensen voor "Publiek", kunt u tot klok
slag tien aan mij kwijt, tel. 071-144941, toestel 215.
Schriftelijke reacties zijn ook zeer welkom.
De laatste tijd gaat er geen dag voorbij of ons wordt wel op het hart
gedrukt vooral zuinig te zijn met energie. 'De 5 procent energie
besparing moet haalbaar zijn' of woorden van die strekking zijn
tegenwoordig op de achterruit van de auto's van de wegenwacht
te lezen.
Dat wij allemaal ons steentje moeten bijdragen aan energiebespa
ring is uiteraard niet meer dan logisch. En dat wil veertienjarige
Marian Angenent best onderschrijven.
Het is immers dit Nieuwkoopse meisje, dat al enige weken onop
vallend haar duit in het zakje van de energiebesparing doet. Nou
jaah....onopvallend
Kan Marian het helpen dat menigeen even de wenkbrauwen fronst
en zich op het hoofd krabt wanneer men haar, zittend op haar
pony met de boodschappenmand in de linkerhand en de teugels
van Monsjeun losjes in de rechterhand, door de gezellige Nieuw
koopse kern ziet draven?
De leerlinge van de derde klas van de plaatselijke huishoudschool
begrijpt al die verbaasde blikken eigenlijk niet. Het spreekt voor
haar als vanzelf dat zij vrijwel dagelijks gewapend met de bood
schappenmand op haar twaalfj arige, trouwe viervoeter helemaal
naar het dorp gaat om boter, kaas en eieren te halen.
Zodoende hoeft vader of moeder voor de boodschappen niet met
de auto naar het dorp. „Met Monsjeun gaat het ook en dat kost
geen benzine", zegt Marian.
„Je doet er wel wat langer over, maar het is wel zo' gezellig. Vooral
de eerste paar kilometers mag je niet te veel van Monsjeun's
krachten vergen."
„Nee, de eerste kilometers gaan stapvoets. Wanneer je meteen in
draf gaat, begint Monsjeun te hoesten en dat vind ik zo zielig voor
haar", aldus de blonde paardeliefhebster, die de vragende blik
ken in haar richting maar voor lief zegt te nemen.
„Mijn zoons hebben flink ge
holpen", verklaart Rosber
gen, „en we zijn in die twee
jaar niet met vakantie ge
weest. Dat scheelt ook."
Trektochten
De Gréco is drieëneenhalve me
ter breed en voorzien van een
dieselmotor, die het kan op
nemen tegen de kracht van
100 paarden. „We willen er
trektochten mee gaan maken.
Dat is althans de gedachte
geweest, waarmee we dit
jacht hebben gebouwd."
„Maar er nu reeds het ruime sop
mee kiezen, zie ik nog niet zit
ten. Ik heb weliswaar speciaal
voor deze boot mijn vaarver-
gunning gehaald, maar de
zee....nee dat durf ik nog niet.
Bovendien heb ik tot nog toe
helemaal geen navigatie aan
boord."
Rijsbergen zegt in zijn omge
ving het nodige respect te
hebben afgedwongen voor dit
langdurige bouwavontuur.
Voor de Leidenaar was het
anders helemaal niet zo'n
'heet kunstje'. Een jaar of tien
geleden vervaardigde hij een
kleiner jacht, maar dat be
sloot hy alras van de hand te
doen.
Takelwagen
„Deze boot is echter niet voor
de verkoop bestemd. Beslist
niet", zegt Rijsbergen met
klem. „Nee, d'r zitten negen
slaapplaatsen in; iedereen
mag ervan profiteren."
Vanzelfsprekend moet er een
takelwagen aan te pas komen
om de grassprieten in Rys-
bergen's tuin te verlossen van
die zo zware last.
En dan maandag zal met veel
feestelijk vertoon de Gréco
voor het eerst op zijn kunnen
worden getest. Ja maandag,
me dunkt dat het met het
schieten van die wortels wel
losloopt..
Nog even een laatste controle om te zien of het twaalf
meter lange, eigenhandig gebouwde motoijacht
dan toch nog wortel geschoten mocht hebben op de
zo vruchtbare grond van zijn Merenwijkse tuin en
dan is het zover.
Dan, aanstaande maandag 18
juni, kan Leidenaar C. J. Rijs
bergen ter hoogte van de
touwfabriek zijn 'Gréco' met
het golvende water van de
slingerende Zijl laten ken
nismaken.
Tijdens deze doopscène, waarin
de hoofdrol uiteraard aan de
fles champagne is toebe
deeld, zal even uitbundig
worden gevierd dat de familie
Rijsbergen eindelijk weer in
de tuin kan z
Zegge en schrijven 21 maanden
zijn de bewoners van Akker-
hoornbloem 1 verstoken ge
weest van deze passieve en
veelal bruinbakkende bezig
heid. Al die tijd was het de
'Gréco' die de tuin voor zich
opeiste. Opgeruimd staat
netjes.
Veel bekijks
Daarmee verdwijnt dan één van
de meest in de belangstelling
staande objecten in de-Me
ren wijk. „Ja", beaamt de 44-
jarige onderhoudsman, „de
bouw van de boot in de tuin
heeft erg veel bekijks gehad.
Leuk natuurlijk, maar soms
moest je de belangstellenden
te woord staan, terwijl je ei
genlijk verder wilde bou-
Ondanks de tijdrovende
praatjes heeft Rijsbergen het
karwei in een betrekkelijk
korte tijd weten te klaren.
(Van onze correspondent)
MADRID - Moeilijker dan een ei ndexamen. Dat wordt naar
verwachting de reis van de Spaanse koning Juan Carlos
en zijn echtgenote, koningin Sophie, naar Marokko, waar
zij morgen zullen aankomen voor een staatsbezoek van
drie dagen. Deze buitenlandse missie wordt voor koning
Juan Carlos een van de lastigste opgaven sinds hij op 22
november 1975 de Spaanse troon besteeg.
De Spaanse vorst staat voor de
moeilijke taak om een van de
grootste blunders in de buiten
landse politiek van het dictato
riale regime recht te zetten. Ko
ning Juan Carlos moet deze fout
goedmaken door te onderhan
delen met koning Hassan II van
Marokko, die rijkelijk van deze
Spaanse blunder heeft geprofi
teerd.
Koning Juan Carlos vindt in zijn
Marokkaanse collega een uiterst
opportunistische politieke leider,
die geen kans voorbij zal laten
gaan om zijn binnenlands presti
ge te vergroten. Koningin Hassan
heeft daar alle reden toe: de mis
lukte staatsgreep van juli 1971 en
de Marokkaanse luchtmacht-
coup, die in augustus 1972 zijn
troon deden wankelen, zitten
hem nog vers in het geheu
gen.
Vanaf die tijd kon de Marokkaanse
monarch de binnenlandse
problemen de baas door met re
gelmaat zijn onderdanen te wij
zen op de bedreigingen van bui
tenaf. De oude truc om de aan
dacht van de binnenlandse
moeilykheden af te leiden door
een denkbeeldige vijand te voor
schijn te toveren, gaat in het feo
daal bestuurde Marokko nog
steeds op.
Deze denkbeeldige vijand van Ma
rokko is sinds kort Spanje. Ko
ning Hassan kan het nog steeds
niet verkroppen dat premier
Adolfo Suarez vorige maand in
Algiers bekend maakte dat
Spanje officieus het door Algerije
gesteunde Frente Polisario er
kent en dat het kabinet het de
kolonisatieproces van de voor
malige Spaanse woenstynkolo-
nie als nog niet beëindigd be
schouwt
De Marokkaanse vorst vindt deze
ommezwaai van Spapje's bui
tenlandse politiek ten opzichte
van Noordwest-Afrika onaan
vaardbaar, omdat deze regelrecht
indruist tegen de drie-partijen-
overeenkomst van 14 november
1975. waarbij de Spanjaarden in
strijd met alle regels bepaalden
dat de woestijnkolonie Sahara
zonder inspraak van de lokale
bevolking een paar maanden la
ter werd overgedragen aan Ma
rokko en Mauretanië.
Onverteerbaar
Het Marokkaanse staatshoofd heeft
niets nagelaten om het bezoek
van het Spaanse koningspaar aan
zijn land zo moeilijk mogelijk te
maken. Hassan „wist" zijn door
hem aangewezen parlement er
toe te bewegen om de reis van de
Spaanse monarch tien dagen uit
te stellen onder het mom dat de
erkenning van het Polisario door
Spanje voor de Marokkaanse
kamerleden onverteerbaar was.
Vervolgens zond Hassan zijn
voornaamste adviseur, Ahmed
Red a Guerida, naar Madrid. Deze
moest koning Juan Carlos over
halen om na zijn bezoek aan Ma
rokko samen met Hassan een po
litieke verklaring te onderteke-
De Spaanse vorst, die de buiten
landse politiek overlaat aan zijn
regering en parlement, weigerde
resoluut. Marokko kondigde vo
rige maand een blokkade af tegen
de Spaanse land- en tuinbouw-
produkten, die tot dusver dage
lijks vanaf de Canarische Eilan
den naar El Aaiun werden gevlo
gen. Om de Spanjaarden hele
maal op hun tenen te trappen,
nodigde Hassan vorige week - in
de periode dat het staatsbezoek
van de Spaanse vorst zou hebben
plaatsgevonden - de Engelse
gouverneur van Gibraltar, sir
William Jackson, voor een paar
dagen uit.
Over de uitnodiging van de gou
verneur van Gibraltar is het
Spaanse ministerie van buiten
landse zaken zeer geirriteerd, te
meer omdat de Marokkaanse
vorst en zijn parlementariërs zich
hebben uitgelaten over de „ruil
van Gibraltar, Ceuta en Melilla".
„Als Gibraltar wordt teruggege
ven wordt aan Spanje, dan clai
men wij om dezelfde redenen de
twee Spaanse enclaves aan de
Middellandse-Zeekust van Ma
rokko, de havensteden Ceuta en
Melilla", aldus de officiële Ma
rokkaanse communiqués.
Bodemschatten
Oorzaak van de „agressieve" hou
ding van Marokko tegenover
Spanje is, dat het kabinet-Suarez
en de meerderheid van het
Spaanse parlement van de drie-
partyen-overeenkomst van no
vember 1975 afwil. Spanje staat
hierin niet alleen; ook Maureta
nië wil er van af, omdat dit land
de kosten van de oorlog tegen het
Frente Polisario niet langer kan
dragen. Marokko is echter voor
geen prys te bewegen om afstand
te doen van het grondgebied, dat
ryk is aan bodemschatten, zoals
fosfaat, olie en vermoedelijk ura-
De driepartyen-overeenkomst
kwam onder invloed van allerlei
bijzondere factoren tot stand.
Franco, als militair voorstander
van een onafhankelijke Westelij
ke Sahara om het machtseven
wicht in Noordwest-Afrika te
bewaren, lag op sterven. Algerye
aasde op een verbindingsweg
over land naar de Atlantische
Oceaan om zijn delfstoffen uit het
zuidelijk gelegen Tindouf naar de
dichtstbijzijnde haven te vervoe
ren. Maar Henry Kissinger, de
adviseur van de Amerikaanse
president Richard Nixon, wilde
kost wat kost voorkomen dat Al
gerije - met Rusland in de rug -
toegang zou krijgen tot het ge
bied waarlangs de Europese olie
route loopt. Kissinger zette de
Spaanse regering, die wegens de
grote zakenbelangen van Spanje
in Algerije veel meer met Houari
Boumédienne ophad dan met
Hassan, onder druk om met Ma
rokko in zee te gaan.
„Groene mars"
Door binnenlandse moeilykheden
verzwakte positie van koning
Hassan wist Kissinger op te vy-
zelen door de Marokkaanse vorst
het idee in te fluisteren van de
befaamde „Groene Mars". Dit
idee ging er bij koning Hassan in
als koek. maar hy besefte dat hy
deze koek niet voor zichzelf kon
houden. Via een geheim verdrag
sleepte hy Mauretanië mee in het
avontuur. Een bijkomstigheid
daarbij was dat koning Hassan
wist dat hij het noordelijke ge
deelte van de Spaanse Sahara,
het rijkst aan bodemschatten,
zou krijgen.
De Spanjaarden, die zich bewust
waren dat koloniën uit de mode
raakten, hadden maar één zorg
over het afdanken van de Sahara:
het geïnvesteerde kapitaal veilig
stellen. Koning Hassan gaf op 6
november 1975 persoonlijk het
startsein, waarop 350.000 onge
wapende Marokkanen met het
oog op een aardige bijverdienste
een vreedzame mars begonnen
naar de grens van de Spaanse
woestynkolonie. De deelnemers
aan de „Groene Mars" gingen on
gewapend, want als de Spanjaar
den zouden schieten, zouden de
slachtoffers de martelaren wor
den van de Marokkaanse heilige
zaak. De „Groene Mars", die veel
weghad van: „Kijk naar het rijke
Beloofde Land, dat zij ons kun
nen afpakken", had op Spanje
het effect van een oorlogsverkla
ring.
De Spanjaarden, opgescheept met
een stervende dictator en een ui
terst onzekere toekomst, gingen
door de knieën nadat zij op het
laatste moment een garantie af
dwongen voor hun 35 procent
deelneming in de fosfaatmijnen
van Bu Craa en nog wat andere
faciliteiten hadden bedongen.
Met het oog op de Amerikaanse
belangen in Europa achtte Kis
singer het in die tyd niet raad
zaam om te zeuren over de resolu
tie uit 1960 van de Verenige Na
ties, die bepaalt dat elk gekoloni
seerd volk het recht heeft om zijn
eigen toekomst vast te stel
len.
Mede door de sterke druk van Alge
rije is het prille Spaanse demo
cratische geweten gaan knagen.
Nieuwe tijden, nieuwe bazen. Zo
ook in Mauretanië, waar men
vindt dat de rijkdom van het in
1976 verworven gebied niet op
weegt tegen de oorlogsdreiging
van het Frente Polisario en tegen
het diplomatieke geharrewar van
het machtige buurland Algerije.
Mauretanië gaf onlangs te ken
nen dat het de zone Tiris el Ghar-
bia tegen bepaalde voorwaarden
wil afstaan. In hoeverre aan deze
voorwaarde voldaan kan worden,
hangt voor een groot gedeelte van
Marokko af, want voor koning
Hassan is de staat Mauretanie
niet veel meer dan een vlieg.
Visserij
De Marokkaanse vorst heeft het
met de naleving van de driepar
tij en-overeenkomst tegenovei
Spanje nooit zo nauw genomen.
Volgens deze overeenkomst ge
niet Spanje visserij faciliteiten
voor de Marokkaanse kust. Begin
januari vorig jaar bracht Spanje
een voor Marokko gunstige wij
ziging in de overeenkomst aan,
die door het Spaanse parlement
bekrachtigd werd. Koning Has
san heeft deze bepaling nooit
door zijn kamerleden laten goed
keuren, zodat de Spaanse vissers
sindsdien hun werk doen in het
onzekere klimaat van de Marok
kaanse tolerantie.
In toenemende mate worden
Spaanse vissersschepen opge
bracht, omdat zij zonder toe
stemming hun netten uitgooien
in Marokkaanse wateren. Als de
forse boetes door de Spaanse vis
serijrederijen zijn betaald, hoort
men de laconieke Marokkaanse
opmerking: „Tja, onze tolerantie
heeft grenzen! Het kan niet altijd
goed gaan!" Een aantal Spaanse
parlementariërs heeft het er
moeilijk mee dat koning Juan
Carlos Marokko bezoekt, terwijl
hij weet dat een aantal van zijn
landgenoten in Marokkaanse ha
vens op hun schepen gevangen
zitten totdat de boete is be
taald.
Ook de bewoners van de Spaanse
enclaves in Marokko, Ceuta en
Melilla, hebben het er sinds
Spanje het Polisario officieus
heeft erkend niet rustiger op ge
kregen. Koning Hassan heeft
voor de zoveelste maal gedreigd
de havensteden te zullen inne
men. Zij maken zich kwaad over
de onzinnige argumentatie van
koning Hassan, die de indruk
heeft gewekt dat de steden auto
matisch bij Marokko horen als
Gibraltar Spaans wordt.
„Engeland heeft Gibraltar in 1704
op Spanje veroverd. Ceuta en
Melilla waren Spaans nog voor
dat er maar sprake was van een
staat aan dit gedeelte van de
Noordafrikaan se kust, laat staan
een Marokko bestond", is het
veelgehoorde argument.- De be
woners van deze steden moeten
er niet aan denken dat Hassan het
in zijn hoofd haalt om de lands
grens hermetisch af te sluiten net
zoals Spanje in 1968 met Gibral
tar deed. (De grens tussen Spanje
en Gibraltar, is nog steeds
dicht).
Koning Juan Carlos bezoekt Ma
rokko op een spannend moment
nu koning Hassan verleden week
zijn leger de opdracht heeft gege
ven de leden van het Polisario,
die de Marokkaanse samenleving
in gevaar hebben gebracht, op
Algerijns grondgebied te achter
volgen. Algerije antwoordde
daarop met gelijke muntte zullen
betalen. Het Marokkaanse par
lement eiste zaterdag de terugga
ve door Algerije van Tindouf, de
streek die vóór 1847 eigendom
was van dë Marokkaanse sultan.
In Tindouf heeft het Polisario zy n
militaire basis en wonen Saha-
raanse vluchtelingen in kampen,
wachtend op de verwezenlijking
van hun eigen republiek aan de
westkust.
Koning Juan Carlos zal de Marok
kaanse vorst duidelijk maken dat
het in het kader van Spanje's bui
tenlandse politiek ligt om vriend
schappelijke banden aan te gaan
met alle volkeren van de wereld.
Met Chinezen, Amerikanen en
ook met Algerijnen, Mauretanen,
Saharanen en Marokkanen. Even
gingen er stemmen op in het
Spaanse parlement om dit door
Adolfo Suarez te laten doen, maar
deze mogelijkheid werd direct
van de hand gewezen. De Spaan
se premier heeft zich vorig jaar
namelijk bij het staatsbezoek van
koning Hassan aan Spanje mis
dragen.
De Marokkaanse vorst, die een de
mocratisch stelsel een systeem
vindt van de middelmaat, dat al
leen maar middelmatige beslis
singen teweeg brengt had in Ma
drid veel kritiek op de democrati
sche hervormingen van Suarez.
Daarop schoot de Spaanse pre
mier uit z'n slof met de opmer
king dat koning Hassan er pa
triarchale ideeën tegenover zyn
onderdanen op na hield. Sinds
dien kan de Marokkaanse vorst
Suarez niet meer zien.
Het Spaanse kabinet en parlement
hebben alle hoop dat de Spaanse
vorst voor z'n Marokkaanse exa
men slaagt. Voor de Spaanse po
litici betekent zakken of een her
examen van koning Juan Carlos
in Marokko de compromittering
van de Kroon met Spanje's bui
tenlandse politiek.
De Marokkaanse koning Hassan de Tweede, die er volgens de Spaanse
premier Suarez patriarchale ideeën" op na houdt, heeft niets nagelaten
om het de Spaanse koning Juan Carlos tijdens zijn komende bezoek aan
Marokko zo moeilijk mogelijk te maken. Om de binnenlandse moeilijkhe
den te maskeren, heeft Hassan Spanje opgevoerd als denkbeeldige vijand.
