Winst voor
partij
van Sadat
NAAST HET NIEUWS
BANKEN IN IRAN
GENATIONALISEERD
Paus hekelt
abortus en
prijst huwelijk
Assistent Amin
uitgewezen
naar Oeganda
5% extra verstandig met energie
móet toch haalbaar zijn:
pak'ns de bus of tram.
Communisten Italië houden sleutelrol
Staatsgreep Ghana nodig om
recht z'n beloop te laten
Bij verkiezingen:
Israëlische
luchtaanval
op Libanon
Teleurstelling
in Brussel
TWEE HOOFDEN
BLANK HUWELIJK
VECHTLUSTIG NULPAARD
ZATERDAG 9 JUNI 1979
DEN HAAG (GPD) - De staats
greep in Ghana, vorige week,
blijkt te zijn uitgevoerd om de
militairen van het bewind-
Acheampong en Akuffu, die voor
de economische chaos van het
land verantwoordelijk worden
gesteld, voor het gerecht te bren
gen. Het door jonge officieren
verdreven bewind van Akuffu
had een wetsontwerp in voorbe
reiding waarin werd bepaald, dat
verantwoordelijke figuren zowel
uit het tijdperk van Acheampong
als van Akuffu buiten vervolging
te stellen.
In de korte tijd die de jonge offi
cieren nog rest om hun van Akuf
fu overgenomen bewind op 1 juli
over te dragen aan een burgerre
gering, willen zij voorkomen dat
het door Akuffu voorgenomen
wetsontwerp van kracht wordt
en wordt uitgevoerd.
Zes jaren geleden nam generaal
Ignatius Acheampong het be
wind over van de gekozen opvol
ger van president Nkwame
Nkruma, Busia. Toen Engeland
in 1956 het land overdroeg aan
Nkruma, behoorde Ghana - de
voormalige Goudkust - tot één
van de rijkste landen van West-
Afrika. Het land had grote in
komsten uit voornamelijk de ca-
cao-produktie en de winning van
bauxiet.
In de tijd van zijn bwind heeft ge
neraal Acheampong kans gezien
via de cacaomarkten in New
York en Londen het gigantische
bedrag van naar zeggen 280 mil
joen dollar over te hevelen naar
een particuliere bankrekening in
Zwitserland. Door deze manipu
latie kregen de Ghanese cacao-
boeren, die verplicht waren hun
produkten te leveren aan staats-
coöperaties, steeds minder uitbe
taald, terwijl ook zij wel wisten
dat de cacaoprijs op de wereld
markt nog hooit zo hoog was ge
weest.
Door al deze financiële manipula
ties en een compleet economisch
wanbeheer ontstond in het land
een steeds grotere economische
chaos. Door een paleisrevolutie
werd vorig jaar mei generaal
Acheampong gedwongen te ver
trekken. Officieel werd gezegd,
dat Acheampong niet in staat was
gebleken het land er economisch
weer bovenop te helpen. In feite
werd Acheampong gevangen ge
zet. Hij werd opgevolgd door
Akuffu, die ten tijde van
Acheampong wel deel uitmaakte
van de regering, maar een vrij
onbetekende figuur was. Hij was
alleen een representant van de
heersende opperofficieren.
Akuffu, die precies een jaar aan
het bewind is geweest, besloot
vorige maand Acheampong vrij
te laten en een soort huisarrest te
geven in zijn woonplaats, een
dorp in het centrum van het land.
Wel werd Acheampong ontheven
uit al zijn rangen en functies en
mocht hij voortaan geen officiële
functies meer bekleden.
Inmiddels was de campagne voor
de verkiezingen, die volgende
week zullen worden gehouden,
op gang gekomen. Een aantal po
litieke partijen eisten tijdens haar
campagne de berechting van
Acheampong en alle verant
woordelijken voor de economi
sche chaos. De aan de macht
zijnde opperofficieren wilden dit
voorkomen en maakten inder
haast een wetsontwerp dat moest
garanderen dat allen die zich tij
dens het bewind van Acheam
pong en Akuffu hadden verrijkt,
vrijuit zouden gaan.
Toen een groep jonge officieren
een maand geleden hiervan lucht
kreeg, pleegden zij onder leiding
van luchtmacht-luitenant Raw-
lings een staatsgreep, die misluk
te. Rawlings werd in de gevange
nis gezet, maar anderhalve week
geleden bevrijd door de jonge of
ficieren. Afgelopen zondag her
haalden zij hun poging tot een
staatsgreep, nu met succes.
Rawlings en de zijnen hebben de
afgelopen dagen herhaalde ma
len verklaard, dat de verkiezin
gen de volgende week normaal
zullen doorgaan en dat ook zij het
militaire bewind op 1 juli zullen
overdragen aan een dan op de
verkiezingsuitslag gevormde
burgerregering. Gesteund door
een aantal politieke partijen in
het land hebben Rawlings en de
zijnen zich alleen maar ten doel
gesteld allen die verantwoorde
lijk zijn voor de chaos in het land
voor het gerecht te brengen. Via
deze processen wil men ook pro
beren de uit het land verdwenen
miljoenen weer terug te krij
gen.
CAIRO (REUTER/UPI)- De nationale Democratische Par
tij van president sadat heeft gisteren een grote overwin
ning in de algemene verkiezingen in Egypte geboekt. Het
is voor het eerst sinds 1952 dat in Egypte verkiezingen
worden gehouden waaraan meer partijen meedoen.
Op basis van de gedeeltelijke uit
slagen die gisteravond bekend
waren zou de NDP 84 procent van
de stemmen krijgen, wat bete
kent 321 van de 382 te kiezen ze
tels in het parlement. Tien parle-
BEIROET (AFP/REUTER) -
- Israëlische miiitaire vlieg
tuigen hebben vandaag Pa
lestijnse stellingen in het
gebied van Nabatiyeh in
Zuid-Libanon, ca 15 km ten
noorden van de grens met Is
raël, aangevallen. Volgens
de eerste berichten zijn tien
mensen gewond.
Een journalist meldde dat vier
vliegtuigen een groot gebied
rond Nabatiyeh en vijf nabu
rige dorpen aanvielen.
Het Palestijnse persbureau
wafa deelde mee dat een van
de dorpen ook bestookt werd
door raket- en artillerievuur
van rechtse milities in het
grensgebied.
BRUSSEL (DPA/Reuter) - In EG-
kringen in Brussel heerste giste
ren teleurstelling over de lage
opkomstcijfers op de eerste dag
van de Europese verkiezingen.
Sommige Europese functiona
rissen zeiden dat het 410 leden
tellende Europese parlement de
politieke verhoudingen niet goed
zal weerspiegelen.
In Groot-Brittanniè ging volgens
computerberekeningen (in te
genstelling tot eerdere berichten)
slechts één op de drie kiesgerech
tigden naar de stembus. De laag
ste opkomst meldde Liverpool
met 23,5 procent, en de hoogste
Devon in Wales: 38,7 procent.
mentariërs worden door de pre
sident benoemd.
De linkse Unionistische Progres
sieve Partij (UPP), die in 31 dis
tricten meedoet, heeft geklaagd
over verkiezingsfraude. In een
stembureau in Alexandrie zou
den bij het opengaan van het bu
reau al stembiljetten voor de
NDP in de stembussen hebben
gelegen. In het kiesdistrict van de
UPP-lijstaanvoerder zou de ver
tegenwoordiger van deze partij
uit het stemlokaal zijn gezet toen
het tellen van de stemmen begon.
Het ministerie van binnenlandse
zaken liet weten dat geen klach
ten over de gang van zaken zijn
ontvangen.
De UPP, die twee zetels bezette in
het oude parlement, is de enige
partij die echt oppositie voert te
gen het regeringsbeleid. Twee
andere partijen, de socialistische
arbeiderspartij en de liberale so
cialistische partij hebben een
stembusakkoord gesloten met de
NDP, dat hen naar verwachtin
gen ongeveer 40 zetels zal opleve-
Voorts zijn er ongeveer 1.000 onaf
hankelijke kandidaten, uiteenlo
pend van marxisten tot islamiti
sche fundamentalisten, of critici
van het vredesverdrag met Israël.
Maar wettelijke bepalingen leg
gen beperkingen op aan de on
derwerpen die in de verkiezings
campagne te berde gebracht mo
gen worden. Naar verwachting
zullen ongeveer 20 onafhankelij
ke kandidaten een parlementsze
tel kunnen behalen.
In het oude parlement, dat 360 ze
tels telde, had Sadats partij onge
veer 312 zetels in handen. Het
aantal wisselde nogal omdat
sommige parlementariërs van
partij veranderen.
Geen vervolging
PARAMARIBO (ANP) - Het on
derzoek in Suriname naar smeer
gelden van de Amerikaanse
bauxietmaatschappij Reynolds
heeft opgeleverd dat oud-pre
mier Sedney geld van het con
cern heeft aangenomen. De Suri
naamse procureur-generaal De
Miranda zei dat hij op grond van
verjaring niet tot gerechtelijke
vervolging kan overgaan.
In New Delhi is een meisje met twee hoofde en drie armen geboren.
De baby heeft verder twee afzonderlijke zenuwstelsels, maar
slecht een hart. Voorts bezit zij een hand met acht vingers en
weegt vijf kilogram. De artsen weidden niet uit over overlevings
kansen.
Pieter van der Byl (55) minister van verkeer en energie in Zimbab
we (Rhodesië), heeft gisteren meegedeeld, dat hij binnenkort in
het huwelijk treedt met de 26-jarige prinses Charlotte van Liech
tenstein.
De prinses is in februari voor het eerst in Rhodesië geweest. De
kleindochter van de laatste keizer van Oostenrijk-Hongarije stu
deert in Innsbruck.
Toen de dierentuin van de Adelaide drie jaar geleden van een
Australisch leeuwenpark een nijlpaard aankocht, waren de ver
antwoordelijke functionanssen ervan op de hoogte dat het dier
werd beschouwd als "moeilijk".
Hoe moeilijk evenwel, kwam pas deze week aan het licht, toen
Albert, zoals het nijlpaard werd genoemd, erin slaagde uit te
breken en een Indische buffel te lijf ging. De buffel overleed aan
zijn verwondingen.
Dit incident was aanleiding genoeg om het donkere verleden van
Albert nader te onderzoeken. Het bleek dat Albert in 1973, toen
hij nog de gast was van het "Bacchus Marsh" leeuwenpark buiten
Melbourne, op een nacht helemaal zijn kop kwijt geraakt doordat
hij samen met zijn vriendin Suzy als gevolg van een overstroming
in een afdeling met andere dieren terecht was gekomen. Albert,
die toen nog Brutus heette, doodde een geit, een Indische buffel
en een varken. Hij ontsnapte vervolgens en er waren zes gewa
pende mannen nodig om hem in te rekenen.
Verscheidene dagen later sloeg Albert opnieuw toe. Een kameel
stank zijn hoofd in het hek van het nijlpaard om wat extra voedsel
te vergaren. Dat kostte het arme beest letterlijk de kop.
die binnenkort
LE BOURGET - Het Franse vliegveld Le Bourget staat geheel vol met vliegtuigen en vliegtuigjes
vandaag gehouden internationale vliegshow. Links is de eerste Europese satelliet Anane te zien, die bin
de lucht in gaat.
TEHERAN (ANP) - Iran heeft zijn
bankstelsel gisteren genationali
seerd. Dat heeft premier Mechdi
Bazargan bekendgemaakt in een
uitzending van "De Stem van de
Islamitische Republiek", de na
tionale radio.
'Met instemming van de Revolu
tionaire Raad zijn de banken met
ingang van de 17de Khordad (7
juni) genationaliseerd", deelde
hij mee. De bekendmaking werd
gedaan op ae leestdag van Imam
Ali, de schoonzoon van de profeet
Mohammed.
De premier verklaarde: 'Wij eer
biedigen het particuliere bezit,
maar gezien de ongewenste en de
verlies latende situatie voor de
banken, ter bescherming van na
tionale rechten en welvaart en om
de raderen van de economie aan
het draaien te krijgen, hebben wij
het noodzakelijk geoordeeld de
banken te nationaliseren. Het
NAIROBI (AP) - Méjoor Bob Ast-
les, de in Groot-Brittannië gebo
ren medewerker van de afgezette
Oegandese dictator Idi Amin, is
gisteren uit Kenia uitgewezen
naar Oeganda, waar hij terecht zal
staan op beschuldiging van
moord.
Het bevel werd na een rechtszitting
van een uur en tien minuten
overhandigd aan Astles, die ken
nelijk erg geschokt was door het
besluit. Tegen de uitwijzing kan
beroep aangetekend worden bij
het Keniase hooggerechtshof.
"Uw edelachtbare. Ik begrijp het
niet helemaal. Ik ben verbij
sterd", zei de majoor nadat de be
slissing bekend was gemaakt.
Astles die optrad als adviseur van
Amin voor buitenlandse zaken,
werd onmiddellijk na de rechts
zitting geboeid afgevoerd in een
politiewagen
Astles, die werd geboren in Ash-
ford in Engeland is de eerste
functionaris van het afgezette re
gime van Amin die naar Oeganda
wordt uitgewezen. In het verzoek
tot uitlevering van de Oegandese
regering werd Astles ervan be
schuldigd dat hij in maart 1978
een visser had vermoord. "Ik ben
geen vluchteling. Ik ben nergens
schuldig aan", verklaarde Astles
voor het gerechtshof.
De mgjoor vluchtte op 10 april uit
Oeganda naar Kenia door in een
kano het Victoriameer over te
steken.
Astles verklaarde dat hij het land
was uitgevlucht om de "beest
achtige daden van Amin tegen
zijn vrienden in Kenia te kunnen
openbaren en zijn naam van ie
dere blaam te zuiveren". Hij
noemde Amin een "gek" en zei
dat het enige wat hij wilde naar
Oeganda terug te keren om de
regering als een "vrij
te dienen.
beheer van de banken zal door de
overheid worden overgenomen
en geen enkele directie is aan
vaardbaar tenzij die goedkeuring
van de regering heeft verkregen"
Ali Moinfar, het hoofd van de
Iraanse plan- en begrotingsorga
nisatie gaf een afzonderlijke ver
klaring uit waarin hij zei dat "er
van nu af aan. in het Islamitische
economische bestel, geen parti
culiere banken zullen bestaan".
Over het optreden van het bank
stelsel tijdens het bewind van de
sjah merkte hij op dat "veel eige
naren van particuliere banken
geen goede conduitestaat hadden
en hun taak van het behouden
van de nationale rijkdom en rech
ten niet hebben uitgevoerd".
Er zijn in Iran ruim twintig particu
liere bankbedrijven, waarvan er
veertien met buitenlands kapi
taal werken. Eén ervan is de Mer
cantile Bank of Iran and Holland,
een dochterinstelling van de Al
gemene Bank Nederland, met 26
kantoren door heel Iran ver
spreid. De ABN bezat in die bank
een deelneming van 33,5 procent.
In het jaarverslag over 1978
merkt de ABN op dat de resulta
ten van deze deelneming verle
den jaar de gevolgen ondervon
den van "de hevige onrust in
Iran".
De Iraanse autoriteiten hebben
overigens nog niet laten weten
hoe zij de nationalisatie willen
uitvoeren, in het bijzonder wat
betreft de banken met buiten
landse deelneming.
KRAKAU (GPD) - Paus Johannes
Paulus II heeft gisteren in het
Poolse Novy Targ een felle aanval
gedaan op de praktijk van vrije
abortus en een pleidooi gehou
den voor het gezin als hoeksteen
van de maatschappij. De paus
noemde abortus - in Polen even
als in andere Oosteuropese lan
den officieel toegestaan - een
„ondermijning van de menselijke
moraal". En hij voegde eraan toe,
dat het huwelijk een onver
breekbare relatie is en het gezin
de basis van het sociale leven. „Ik
bid dat het Poolse gezin trouw zal
blijven aan het heilige recht op
leven, dat begint wanneer het
wordt ontvangen in de schoot
van de moeder", aldus de
Paus.
Tsjechoslowaken
In Novy Targ, een pittoresk plaatsje
in de Karpaten, luisterden naar
schatting 500.000 mensen naar de
pauselijke uitspraken. Onder hen
waren veel Tsjechoslowaken. Het
Zuidpoolse stadje ligt dicht bij de
Tsjechische grens, en Johannes
Paulus vroeg - met een indirecte
verwijzing naar de Tsjechische
maatregel geen toestemming te
geven voor reizen naar Polen tij
dens het pauselijk bezoek - zijn
gehoor de pauselijke boodschap
ook over de grens te brengen.
Met zijn opmerkingen over huwe
lijk en abortus stak de paus een
hart onder de riem voor de be
houdende katholieken. Daartoe
kunnen zeker de bewoners van
de hooglanden in de Karpaten
worden gerekend, want zij beho
ren tot Polens meest orthodoxe
gelovigen. De paus is goed be
kend in deze streek: als priester,
bisschop, aartsbisschop en later
Breedvoerig
In de opnieuw breedvoerige pau
selijke rede was ditmaal ook een
speciale boodschap voor de on
geveer 10 miljoen Polen die zijn
geëmigreerd of noodgedwongen
naar het buitenland moesten
uitwijken. De paus zei te hopen
dat al hebben zij andere nationa
liteiten aangenomen zij in hun
hart Polen zullen blijven. In het
pauselijk gezelschap was giste
ren één van die buitenlandse Po
len: kardinaal John Krol uit Phi
ladelphia. Krol liet niet na bui
tenlandse journalisten op de
hoogte te brengen van zijn diepe
overtuiging dat de pauselijke op
roep voor eerbiediging van de
mensenrechten direct aan het
adres van Moskou was gericht.
,,De waarheid moet worden ge
zegd, zonder rekening met de ge
volgen te houden", meende
hij.
Gistermiddag sloot de paus een
bisschoppelijke synode in Kra-
kau. Met deze synodale bijeen
komsten is in 1972 begonnen op
initiatief van de paus zelf, toen
nog kardinaal Woytila. De be
doeling van deze synodes was de
beslissingen van het tweede Va
ticaanse Concilie in Polen door te
voeren. De synode heeft deze
week een aantal conclusies be
sproken, dat het afgelopen jaar
werd opgesteld door een groep
van 5000 Poolse rooms-katholie-
ken, van wie de meesten leken.
De opzet van deze lekenvergade-
nngen was de Poolse rooms-ka-
tholieke gelovigen te betrekken
in activiteiten zoals ziekenzorg en
begeleiding van de jeugd. Wat dat
betreft lijkt de door paus Johan
nes II gestichte synode succes te
hebben gehad.
ADVERTENTIE
(Van onze correspondent)
ROME - De Italiaanse verkiezingen
van het vorige weekeinde hebben
geen enkele politieke partij tot
overwinnaar uitgeroepen. De
christen-democratische partij
heeft een half miljoen minder
stemmen gekregen dan in de
voorafgaande verkiezingen van
1976. De communisten hebben
een verlies geleden van 2,3 pro
cent in de Eerste Kamer en zelfs 4
procent in de Tweede Kamer.
De socialisten, die zich aandienden
als „de ware alternatieve partij",
kwamen niet verder dan een
schamele 0,2 procent winst. Ook
de neo-fascistische partij heeft
geen reden tot juichen. Tezamen
met de nationaal-democratische
splinterpartij bleef ultra-rechts 1
procent beneden het resultaat
van 1976.
Links van de communisten oogst
ten de radicalen een succes van 3
procent, maar deze vooruitgang
wordt teniet gedaan door de grote
nederlaag van extra-parlemen
tair links dat zich voor deze gele
genheid gehergroepeerd had in
„Nieuw Links".
De enigen die een beetje voldoe
ning smaakten waren de zoge
naamde centrum-formaties, re
publikeinen, sociaal-democraten
en liberalen. Tezamen scoorden
zij 10 procent in de Eerste en 9
procent in de Tweede Kamer,
hetgeen neerkomt op een her
overing van het in 1976 verloren
terrein.
Geen wijziging
De betrekkelijk kleine verschui
vingen hebben dan ook nagenoeg
geen wijziging ten gevolge in de
bestaande machtsverhoudingen
in het parlement. De zeven zetels
die de communisten verloren in
de Eerste Kamer gaan naar de so
cialisten en de sociaal-democra
ten. De 27 zetels die de commu
nisten in de Tweede Kamer
moesten laten vallen, plus de 5
die de neo-fascisten verloren,
worden nu bezet door de socialis
ten (6). de centrum-partijen (11)
en radicalen (14).
Aan de andere kant zijn er wel enige
nieuwe tendensen aan te wijzen.
Het Italiaanse electoraat dat vol
gens de resultaten van de vorige
verkiezingen in '72 en '76 meer en
meer geporteerd bleek te zijn
voor een twee-partijen systeem,
namelijk christen-democraten en
communisten - tezamen kwamen
zij op bijna 75 procent - heeft deze
ontwikkeling een halt toegeroe
pen.
De aflossing van de wacht door een
progressieve of conservatieve
wind, zoals in verscheidene
Westeuropese landen het geval is,
gaat voor Italië niet op. Ook een
drie-partijenstelsel waarbij, zoals
in West-Duitsland een coalitie
met een kleinere derde noodza
kelijk is, houdt in Italië geen
steek. De socialisten hebben de
fout begaan het Italiaanse volk
dat toch met 90 procent ter stem
bus trekt, een „driehoeksver
houding" op te willen leggen.
Een tweede constatering is dat de
afstand tussen de christen-de
mocraten en communisten groter
is geworden. En terwijl de com
munisten de Democrazia Cnstia-
na in 1976 tot minder dan 5 pro
cent naderden en in de geweste
lijke verkiezing van '75 tot 3,5
procent, is er nu weer een ver
schil van 8 procent.
De communistische partij is onge
twijfeld de grote verliezer. Voor
de eerste keer sinds 30 jaar is de
stijgende lijn drastisch afgebro
ken. het is een teken aan de wand
dat juist voor de Tweede-Kamer
verkiezingen waaraan jongeren
vanaf 18 jaar deelnemen-voorde
Senaat is de leeftijdsgrens vanaf
25 - de communisten anderhalf
miljoen stemmen minder be
haalden. De deelname aan een
bewind van nationale eenheid
zonder een bindende inbreng op
kabinetsniveau is de communis
ten funest geworden. Al met al is
een alternatief links bewind, dat
volgens de communistische lei
ders moet steunen op minstens
51 procent in het parlement,
voorlopig van de baan. Ook de eis
van de communisten, of in de re
gering. of in de oppositie, is door
de verkiezingsuitslag danig on
dermijnd.
De Democrazia Cristiana blijft
theoretisch in staat het land een
bewind op te leggen. De rech
tervleugel van de partij stuurt aan
op een centrum-regering met re
publikeinen, sociaal-democraten
en liberalen. De eerste twee heb
ben laten weten dat zij de voor
keur geven aan een centrum
linkse formatie, met deelname
dus van de socialisten. In deze si
tuatie wordt de socialistische
partij opnieuw de rol van
scheidsrechter toegewezen.
De communistische partij is on
danks het verlies de tweede partij
van het land met een enorme
aanhang in de arbeiderswereld
maar ook onder intellectuelen.
De veronderstelling dat een rege
ring de economische crisis te bo
ven kan komen, de relatief so
ciale vrede kan verzekeren en het
terrorisme kan isoleren zonder
een actieve inbreng van de com
munisten, is dan ook uto
pisch.
