Transvaal zoekt
naar meer ruimte
Commissie pleit
voor aanstellen
stadsarcheoloog
éven
Waal zet kroon op
werk aan Koornbrug
ZATERDAG 9 JUNI 1979
LEIDEN - Ook dit jaar is de gemeente
Leiden door de minister van volks
huisvesting in de gelegenheid ge
steld om nieuwe stadsvernieu
wingsgebieden aan te wijzen.
Dinsdag presenteerde de gemeente drie
verbeteringsplannen voor de wijken
Maredijk, Groenoord en de Trans-
vaalbLurt. Voor het einde van het
jaar zal de minister de beslissing
nemen of Leiden geld krijgt voor de
uitvoering van deze plannen. Als de
gemeente de goedkeuring van het
rijk binnen heeft kan in de loop van
het volgend jaar een begin worden
gemaakt met de uitvoering. Vandaag
het derde artikel over de verbete
ringsplannen voor de Transvaal
buurt.
LEIDEN - In het verbeteringsplan
voor de Transvaalbuurt wordt
geprobeerd een oplossing te ge
ven voor een groot aantal knel
punten in de wyk. Door het
drukke verkeer op de Morsweg,
de geringe breedte van de andere
straten, de vele geparkeerde au
to's en het gebrek aan groen is de
kwaliteit van de woonomgeving
slecht te noemen.
De Transvaalbuurt beslaat een een
vrij langgerekt gebied tussen de
Rijn en de spoorlijn Den Haag-
Amsterdam. De Morsweg is de
belangrijkste verkeersader door
deze wijk. Een flink aantal wo
ningen is aan een opknapbeurt
toe. De vrij dichte bebouwing be
staat voor een deel uit
bouwblokken van een woning
bouwvereniging en uit een aantal
straten met particulieren wonin
gen die voor een deel nauwelijks
privé buitenruimten hebben. In
het gebied tussen de spoorweg
overgang en het Mors viaduct lig
gen enkele smalle woonstraatjes
die doodlopen tegen de hoogge
legen spoorlijn. Spelen op straat
is in de meeste straten onmoge
lijk. De enige speelgelegenheid in
de buurt is een basketbalveldje
langs de Morssingel. De bestra
ting is over het algemeen matig
tot slecht te noemen.
De belangrijktste verbeteringen
die hard nodig zijn zijn het
scheppen van meer licht, lucht,
groenvoorzieningen en parkeer
ruimte. Net als in Groenoord en
in de Maredijkbuurt heeft de ge
meente aan de bewoners voorge
steld om een flink aantal wonin
gen te slopen om de nodige ruim
te te krijgen. Ook in de Tranvaal-
buurt bestaan daartegen grote
bezwaren zodat de gemeente
weer van afbraakplannen afzag.
Volgens de gemeente is het niet
mogelijk om de sloopplannen uit
te voeren omdat de huidige fi
nanciële regeling (de interim
saldo regeling) het niet mogelyk
maakt om vooraf met de eigena
ren van de te slopen woningen tot
goede en duidelijke afspraken te
komen.
De vertegenwoordigers van de
buurt denken dat de nodige
ruimte in de wijk kan worden
verkregen door het terrein van
Wernink aan de Morsweg bij de
plannen te betrekken. De ge
meente wil dit terrein echter be
schikbaar houden voor milieu-
Eén van de
smalle
straatjes in de
Leidse
Transvaalbuurt
De meeste van
deze straatjes
lopen dood
tegen de
hooggelegen
spoorlijn
Leiden-Den
Haag of
hebben, zoals
op de
hiernaast
staande foto
hinderlijke bedrijven die weg
moeten uit andere stadsvernieu
wingsgebieden. In de Transvaal
buurt zelf zijn geen bedrijven ge
vestigd die hinderlijk zijn voor
het milieu. Wel vindt de gemeen
te dat een deel van het bedrijfs
terrein van Van den Berg nood
zakelijk is als bijdrage tot de op
lossing van het grote tekort aan
parkeerruimte en groenvoorzie
ning in de buurt. Daarom is de
sloop van een aantal bedrijfs-
loodsen op dit terrein in het ver
beteringsplan opgenomen. Op
deze plek moet verder nog een
De opslagplaatsen in de wijk (b.v
van Bolletje in de Reitzstraat)
veroorzaken nogal wat verkeers
overlast en kunnen dan worden
verplaatst.
Voor de buurtvertegenwoordigers
zijn de plannen met het bedrijfs
terrein van Van den Berg zo be
langrijk dat zij niet bereid zijn
verder mee te werken aan de uit
voering van het gehele verbete
ringsplan als niet de garantie
wordt gegeven dat binnen drie
jaar een begin wordt gemaakt
met de verplaatsing van de be
drijven. De gemeente laat er
overgeens geen misverstand over
bestaan dat één en ander niet
binnen die termijn gerealiseerd
kan worden.
Het terrein van Brandt, ten noor
den van de Wetstraat is door de
gemeente gekocht en kan wor
den ingericht ten behoeve van
het parkeren. Op het terrein van
de bunker aan het begin van de
Morsweg kunnen eveneens par
keerplaatsen worden aangelegd.
Het deel van de Morsweg tussen
de Morssingel en de Spoorweg
overgang zal worden geasfal
teerd. In byna de gehele wyk
zullen kabels en leidingen, de
riolering, de bestrating en de
straatverlichting worden ver
nieuwd.
De Rijnzichtbrug (tussen Haagweg
en Morsweg) en de Morspoort-
brug verkeren in slechte staat en
moeten deels worden vernieuwd.
Aan beide zyden van de spoorlijn
Leiden-Alphen en aan de Oost
zijde van de spoorlyn Den Haag-
Leiden zal een geluidswerende
wand worden geplaatst om de
geluidoverlast van het treinver
keer te verminderen. De wo
ningwetwoningen in de buurt
zullen worden gerenoveerd. De
particuliere woning-verbetering
zal zoveel mogelijk worden ge
stimuleerd. De gemeente wil on
dermeer terreinen aankopen om
tuinen aan te leggen voor een rij
woningen aan de Van der Tas-
straat en de woningen aan de
Paul Krugerstraat. Door de aan
leg van privétuinen wordt de
woonkwaliteit van de huizen
aanzienlijk verbeterd.
Voor het voormalige terrein van de
conservenfabriek aan de Mors
weg heeft de gemeente een be
stemmingsplan gemaakt dat
voorziet in de bouw van rond 70
etagewoningen, een parkeerkel
der en een strook openbaar groen
langs de Rijn. Over de reeds toe
gezegde verbouwing van het
club/buurthuis 't Mierennest be
staat nog onzekerheid. Tydens de
voorbereidingen van het verbete
ringsplan bleek dat de Prot.
Christelijke kleuterschool
(Morsweg 114) voornemens is om
samen te gaan met de Prot.
Christelijke Beatrixschool
(Morsweg 188) zodat het huidige
gebouw van de kleuterschool zal
worden ontruimd.
Het in goede staat verkerende ge
bouw zou met de nodige aanpas
singen geschikt gemaakt kunnen
worden voor sociaal-culturele
doeleinden waaronder buurt- en
clubhuiswerk. Over de bestem
ming van het gebouw is nog
overleg gaande. Er wordt onder
meer gedacht aan de verplaatsing
van 't Mierennest zodat de ver
bouwing voorlopig wordt uitge
steld.
LEIDEN - Leiden moet een stads
archeoloog krijgen. Alleen dan
kan het archeologisch onderzoek
op wetenschappelijk verant
woorde wijze worden verricht.
Vele steden zijn Leiden hierin al
voorgegaan, zoals Amsterdam,
Den Bosch, Rotterdam, Tilburg
en Utrecht. Een dergelijk krach
tig pleidooi wordt gehouden in
het rapport "Bodemonderzoek in
Leiden", dat tevens het jaarver
slag is van de Gemeentelijke Ar
cheologische Begeleidingscom
missie. Het rapport werd gisteren
door de voorzitter van deze in
1977 opgerichte commissie ir.
A.H. van Oerle aangeboden aan
burgemeester Vis.
In zijn toespraak zei de voorzitter
dat de commissie dankbaar ge
bruik maakt van het feit, dat in
Leiden zoveel grondwerkzaam
heden plaats vinden, waardoor er
oudheidkundig bodemonder
zoek verricht kan worden. In een
kort dankwoord sprak burge
meester Vis de hoop uit dat de
commissie er ook het komende
jaar weer in zal slagen een derge
lijk fraai verslag uit te brengen.
Uit de opsomming in het verslag
blijkt dat de commissie de afge
lopen jaren op vele punten in
Leiden actief is geweest om
vondsten te doen, te conserveren,
te registreren en te analyseren.
Zo was de commissie betrokken
bij een flink aantal grond- en af
braakwerkzaamheden, die mo
gelijk archeologisch interessant
zouden kunnen zijn.
Bijvoorbeeld bij de reconstructie
van de Breestraat toen men erin
slaagde meer te weten te komen
over de historische Rijnoever en
dijken die daar gelegen moeten
hebben, alsmede een tweetal
rioolzakputten uit de zeventien
de en achttiende eeuw.
Bijzondere vondsten werden er ook
gedaan tijdens de sloop van het
pand op de hoek van de Haar-
De Archeologische Commissie v.l.n
Boer, mevrouw H. Suurmond-Van
Wurfbain, ing. A.P. Pruissers.
lemmerstraat en de Stille Mare.
In de bouwput werd veel scherf-
materiaal gevonden dat afkom
stig bleek van een tot dusver on
bekende pottenbakker uit het
einde van de dertiende eeuw. Van
de scherven kon door passen en
meten een aantal fraaie "misbak
sels" gereconstrueerd worden.
Het bleken hoofdzakelijk kook
potten, kannen en platte pannen
te zijn die op een draaischijf wa
ren vervaardigd.
Inmiddels is het materiaal door en
kele binnen- en buitenlandse va
karcheologen bekeken en de be
doeling is dat over de scherven in
de toekomst een wetenschappe
lijke publicatie verschijnt. Iets
n Oosterom,prof. dr. PJJi. Modderman .dr. D.EH. de
Oerle, drs. JHA. Bosch, drs. H. Sarfatïj, drs. M.
wat men (nog) niet gevonden
heeft, is de voorburcht van de
Leidse Burcht. Daarentegen is
men er wel in geslaagd de fun
damenten bloot te leggen van het
Huis Coebel dat gelegen heeft in
een gebied dat wordt omsloten
door Haagweg, Kort Vlietkanaal,
Boshuizerwetering en Jac Urlus-
plantsoen.
Bovendien werden op de plek waar
de nieuwe woonwijken Koppel-
stein en Bokhorst gebouwd zul
len worden sporen van inheems
Romeins aardewerk aangetrof
fen daterend uit de twaalfde tot
veertiende eeuw.
Ten slotte was de commissie onder
meer nog betrokken bij een on
derzoek in de Waalse bibliotheek
aan het Pieterskerkhof. Bij het
afbikken van de muren kwamen
volledige muren van klooster
moppen tevoorschijn, terwijl op
de bovenetage in de muur kaar
sennissen bleken te zijn uitge
hakt.
Het vermoeden bestaat dat het hier
gaat om een van de oudste huizen
van Leiden.
Behalve een overzicht van deze ar
cheologische onderzoekingen
bevat het verslag ook een aantal
artikelen onder meer over de ge
schiedenis van de Rijn door Lei
den, het bodemprofiel van de
Breestraat en de Zuid- of Oost
poort en de Hogewoerdsbrug.
LEIDEN - Met het plaatsen van een
kroon boven het Leidse gemeen
tewapen heeft wethouder Waal
gistermiddag de restauratie van
de bovenbouw van de Koornbrug
afgerond. De afgelopen veertien
maanden is deze karakteristieke
Leidse brug door het aanne
mingsbedrijf Duprie uit Leiden
ingrijpend opgeknapt.
Waal bracht in herinnering dat al in
1955 werd gesproken over nood
zakelijk herstelwerk aan de brug.
Er werd toen gesproken over f
2500.-. Het nu uitgevoerde res
tauratieplan heeft een bedrag van
f 480.000.- gekost.
De brug was in het verleden opge
nomen in een televisiefilmpje
van de Rijksdienst voor de Mo-
Aannemer Duprie en wethouder
Waal plaatsen de kroon boven het
gemeentewapen op de gerestau
reerde Koornbrug.
numentenzorg. "Daar heben we
ook op gewezen toen we subsidie
voor de restauratie aanvroegen"
aldus wethouder Waal.
Aannemer Duprie zei bij de over
dracht aar de gemeente dat de
brug helemaal ontmanteld moest
worden omdat zowel de dakbe
dekking als de pilaren in zeer
slechte staat bleken te verkeren.
Bovendien moest eerst een bijna
halve centimeter dikke verflaag
verwijderd worden. Een extra
probleem vormde de aanvoer en
afvoer van materialen in verband
met de vernieuwing van de wal-
muur op de marktenroute.
De overdracht liet de aannemer
vergezeld gaan van een litho van
de brug daterend uit 1860. Aan
vankelijk zou de brug worden
overgedragen door de architect
van het plan de heer J. Walraad
uit Brielle, maar hij was wegens
ziekte afwezig.
Bomen
Het moet de rechtgeaarde na
tuurliefhebbers toch wel aan
het hart gegaan zijn om te
zien hoe de afgelopen week het
terrein aan de Witte Singel
werd "kaalgeslagen ten be-
hoeve van de nieuwbouw van
de Leidse universiteit. Statige
populieren die door de brute
kracht van draglines en mo-
torzagen omvergekegeld wer
den. Oude beuken die met de
grond gelijk gemaakt werden
als gold het een verdelgings
actie gericht tegen het on-
Het wegkappen van al wat leeft
en bloeit en ons toch altijd
weer boeit - om maar eens de
aloude dr. Fop I. Brouwer te
citeren - was deze week ook
aanleiding voor diverse tele
foontjes van ongeruste Leide-
naars die vroegen of dat nou
niet anders had gekund.
Een natuurliefhebber kon ixtor
de nu gevolgde procedure
maar weinig begrip op bren
gen. Zijn argumenten waren:
de gemeentelijke plantsoe
nendienst geeft duizenden
guldens uit om een oude boom
van heinde en lerre naar Lei
den te slepen. Bijloorbeeld de
bomen die aan de Botermarkt
zijn neergezet hebben een
vermogen gekost. Nu bomen
in de stad zelf moeten ver
dwijnen worden ze gewoon
omgehakt.
Een redenering waar iets in zit
dus heb ik dezer dagen de heer
Gaastra van de Leidse plant
soenendienst maar eens ge
beld en hem gevraagd hoe de
vork in de steel zit. Hij vertel
de mij dat alvorens met het
bouwrijpmaken van het ter
rein begonnen zou worden al
overleg is gepleegd met de
Leidse universiteit.
Dat resulteerde onder meer in
een opdracht aan de bekende
boomchirurg Copijn om een
rapport op te stellen over de
kwaliteit van de aanwezige
bomen en de mogelijkheid om
ze te verplaatsen. De uitkom
sten waren nogal teleurstel
lend voor diegenen die ge
hoopt hadden dat er het een en
ander gespaard zou kunnen
blijven.
In grote lijnen kwam het erop
neer dat de kwaliteit van de
bomen nogal slecht wasen dat
er weinig overbleef dan maar
flink het kapmes te hanteren.
Toch zijn niet alle bomen ge
veld. Zo kon een plataan die
op het terrein stond naar el
ders worden getransporteerd.
Wat nog bruikbaar was kreeg
een plaatsje bij Oud-Hortus-
zicht.
Voor de beuken was dat geen
haalbare kaart. Volgens de
heer Gaastra hebben de wor
tels van deze bomen ernstig te
lijden gehad van de demping
van de Rijn-Schiekade. De
waterstroming in de bodem is
daardoor ingrijpend gewij
zigd en dat heeft flink ge
knaagd aan de gezondheid
van de beuken Jn ieder geval
zodanig dat de zegswijze dat
je oude bomen niet moet ver
plaatsen opgeld deed voor de
ze exemplaren.
Iets anders lag het met de popu
lieren. Deze zijn zo omvang
rijk dm het zeer moeilijk
wordt om ze nog te verplaat
sen verzekerde me ojienbaar
groen-specialist Gaastra. De
populieren die er staan zijn 20
a 25 mar oud kunnen IMl
jen jaar of vijftig, zestig wor-
r ge-
den. maar de n
daan moet worden i
andere plek te geven was te
groot.
Datzelfde gold ook voor de lin
den die een plekje hadden
waar vroeger het Elisabeth-
ziekenhuis stond. De linden
bleken zonder uitzondering in
slechte conditie te verkeren.
Daarom zat er maar één ding
op: legen de grond ermee.
Al met al heeft de universiteit
toch straks een aardige ere
schuld in te lossen bij de na-
bouwwerk klaar is. De aan
plant van wat jonge bomen -
of misschien wel wat oudere
van elders - lijkt me toch het
minste wat men zou kunnen
doen om het verlies goed te
maken.
Onderscheid
Het doet mij een groot genoegen
u te melden dat het Hare Ma
jesteit behaagd heeft u te on
derscheiden met de ereme
daille in brons behorend bij de
Orde van Oranje Nassau Hoe
vaak zal burgemeester Vis in
zijn Leidse loopbaan deze en
soortgelijke zinnen al hebben
gesproken in aanwezigheid
van keurig in het pak gesto
ken jubilarissen of employes
die aan de i>ooraix>nd staan
van hun pensionering
Wat me opvalt is dat de burge
meester dat toch steeds meer
doet met de nodige opgewekt
heid hoewel het voor hem iets
moet zijn van een routinege-
baar waarmee unj een sneetje
brood eten of voor het slapen
gaan de tandenborstel hante-
Deze week was de burgemeester
weer present bij V&D omdat
daar twee werknemers gefê
teerd werden m verband met
hun veertigjarige loopbaan
bij het bedrijf. De ene jubila
ris verscheen wat te laat op
hel appel, en dat was voor be
drijfsleider De Mol een uitste
kende gelegenheid om nog
eens te wijzen op de slechte be
reikbaarheid vanüjn bedrijf.
Want het gezin had keurig om
tien over half vier de woning
in Zuid-West per auto verla
ten, maar kon pas om kwart
over vier de loftuitingen van
de leiding en de collega's in
ontvangst nemen.
Niet zozeer het verschil in aan
komsttijd als wel het verschil
in beoordeling door Hare Ma
jesteit is wat me tot het schrij
ven van dit stukje aanzet. Wat
was namelijk het geval? De
beide jubilarissen u>anen in
hetzelfde jaar in dienst getre
den. E)e een vervulde zijn taak
bij het warenhuis als kok en
de ander als chef-verkoper.
Hoewel beiden dus precies de
zelfde veertig jaar hadden
volgemaakt kreeg de een een
ere-medaille in brons en de
ander kon een plakkaat in
zilver mee naar huis nemen.
Verschil moet er kennelijk
zijn.
Gelukkig deed de Maatschappij
ixxjr Nijverheid en Handel het
anders. Die stelde beide jubi
larissen een gouden penning
ter hand. En zo hoort het uof
gens mij ook.
Krakers
Zij die langs 's heren wegen toe
ren hebben vast al eens oog in
oog gestaan met de slogan:
"Al een oat.fcist of krat van de
Phoemx gehad?"Sinds kort is
daarop een actuele Leidse va
riant. 'Krakers, al een flat
van de CFI gehad'.'" En u'at
dacht u van deze? "Beter een
beivaker bij de hand. dan tien
krakers in je pand.''
L.G LIBBER
PS. Deze week wegens ruimte
gebrek geen Puur Leids.
