ffiR. Rïögmmma]
Laura Dean
strooit
met energie
I on IQeist toegankelijk gemaakt
toegeljcht
Avantgarde-festival
zonder al te veel
spektakel begonnen
Amerikaanse dansgroep in Holland Festival
VRIJDAG 8 JUNI 1979
RADIO TV - KUNST
PAGINA 5
GRONINGEN (GPD) - Heinrich
von Kleist was één van de belang
rijke klassieke Duitse toneel
schrijvers. Zijn werk is over het
algemeen romantisch, waarin het
element liefde en de onmogelijk
heid daarvan in bepaalde situa
ties domineert. Dat geldt ook
voor "Das Katchen von Heil-
bronn", dat gisteravond in Am
sterdam door het Württemburger
Staatstheater in het kader van het
Holland Festival werd gespeeld.
Juist in dit stuk probeert de
schrijver zijn droom - die van de
zuivere liefde - bloot te leggen.
Als vorm heeft hij hiervoor een
"groot historisch ridderschouw
spel" gekozen. De handeling is
verplaatst naar de tijd van de ga
lante mannen, van draken en
monsters. Een tijd ook waarin het
onmogelijke niet onwaarschijn
lijk was.
Von Kleist volgt deze traditie op de
voet. Katchen achtervolgt haar
geliefde, graaf Von Strahl, zó lang
en zó verbeten, tot ze hem heeft,
hoewel hij haar nogal trouweloos
behandelt. Achteraf blijkt ze ook
nog een keizersdochter té zijn,
maar dat komt pas naar voren
wanneer de graaf uit zuivere lief
de voor haar heeft gekozen.
De Duitse klassieken zijn eigenlijk
altijd - vooral door Duitse gezel
schappen - met veel respect be
handeld. Zeker bij voorstellingen
van stukken van Goethe staat de
tekst centraal, wordt alles daar
ondergeschikt aan gemaakt. Het
resultaat is meestal een langduri
ge voorstelling, waarin het grote
gebaar de indrukwekkende tekst
onderstreept. Het Württember-
ger Staatstheater heeft deze tra
ditie in deze voorstelling voor
sommigen misschien ruw door
broken.
dom. Als je die lijn verder door
trekt, kun je ook van clownesk
spreken. En dat is de ondergrond
van deze voorstelling: het toneel
beeld lijkt op een circuspiste, er is
ook een draad voor de even
wichtskunstenaar boven het to
neel gespannen. De Figuren zijn
opgevuld, gewatteerd, soms
overdreven groot. Een ridderge
vecht wordt een clownsnummer,
soms wordt er letterlijk met tek
sten gejongleerd, in bewegingen
zie je de soepelheid van razend
snelle acrobaten. De litanie van
de vader over zijn verleide doch
ter wordt een scène, zoals je die
bijvoorbeeld terugvindt in de
Engelse kerst-parodieën, waarbij
het publiek met gesis en boe-ge
roep commentaar geeft.
Regisseur Klaus Peymann heeft
daarmee Von Kleist op alle ge
bieden toegankelijk gemaakt.
Elke zin die zich daartoe leent,
wordt ondersteund door een
kleine, versterkende handeling,
zodat het visuele de soms zware
tekst in evenwicht houdt, er ook
relativerend overheen stapt. Het
lijkt of de spelers, terwijl ze met
een monoloog bezig zijn, hoofd
schuddend naar zichzelf staan te
kijken. En dat ingebouwde
commentaar maakt van het on
wezenlijke van droom en werke
lijkheid, waaruit dit stuk is opge-
Dat dramatische vorm een bepa
lend uitgangspunt bij het Würt-
temberger Staatstheater is. bleek
woensdagavond al bij "Ella". Dat
spektakel ook voor de grijze, eer
biedwaardige klassieken gehan
teerd kan worden, zonder in be
denksels te ontaarden, blijkt
overduidelijk met deze voorstel
ling. De schrijver wordt daarbij
steeds in zijn waarde gf laten. Het
is een bijzonder intelligente ma
nier van toneel-maken, zonder
dat je nu direct van dramatische
vernieuwing kunt spreken. Maar
dat circus is wel een dramatische
vorm, die je bij een dergelijk stuk
beslist niet zou verwachten. Die
voortdurende verrassing blijft in
elk detail steeds even sterk in de
ze voorstelling.
JOH. VAN DER WOUDE
NEDERLAND I
18.00
13.50
18.55
18.59
19.35
21.37
21.55
22.45
23.30
Journaal (NOS)
De Fabeltjeskrant (NOS)
Journaal (NOS)
Wie van de drie? (AVRO)
WKRP (deel 1), documentaire film over het radiostation
WKRP in het Midden-Westen van de USA (AVRO)
50 jaar jeugdherbergen in Nederland: gevarietrd pro
gramma (AVRO)
Journaal (NOS)
Dolly Parton on tour (AVRO)
De geld en gelukshow (5) (IKON)
Journaal (NOS)
NEDERLAND II
18.00 - Journaal (NOS)
18.25 - De bijbel, les 12 (TELEAC)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Er was eens, tekenfilm (KRO)
19.27 - Natuur in eigen land: natuurserie (KRO)
20.00 - Journaal (NOS)
20.27 - Sword of Justice (KRO)
21.20 - De Benny Hill Show (KRO)
21.55 - Brandpunt (KRO)
22.30 - Bezoek van de Paus aan Polen (onder voorbehoud)
(KRO)
23.00 - Journaal (NOS)
DUITSE TV
DUITSLAND I
(Region, progr. NDR: 19.00 Sport-
overz. 19 30 Aktual. 19 45 Kleuter-
progr. 19.55 Oh, dieser Vater, tv-se
rie. 20.25 Region, magaz. 20.50
Progr.-overz. 19.00 Pinocchio, te
kenfilmserie. 19.30 Informatief
progr. 19.40 Die Zukunft der Ahnen
wir, tv-serie. 20.15 Aktual.). 21.00
Journ., aansl.: Verkiezingen. 21.15
Solo, speelfilm. 22.45 Filmreportage.
23.30 Aktual. met politiek overz.
24.00 Das EndederBeherschung.tv-
spel. 1.55 Joum.
DUITSLAND
18 40 Aktual. en muz. 19.20 Der sin-
gende Pfeil, westérn. 20.00 Joum.
20.30 Reportages. 21.15 Derrick,
misdaadserie. 22.15 Spelprogr. 23.00
1 Cultureel
•pion fur
speelfilm. 1.55 Joum.
DUITSLAND UI H'DR
18.00-18.45 Schooltelevisie. 19.00
Kleuterprogr. 19.30 Tv-cursus Eco
nomische geografie. 20.00 Vrije-
tijdsmagaz. 20.45 Journal 3. 21.00
Journ. 21.15 Aktueel magaz. 22 00
Aktueel magaz. 22.15 Literaire serie.
23.00 Der Mann. der aus der Feme
kam, tv-film. 23.55 Meditatie. 0.25
BELGISCHE TV
BELGIË VLAAMS
18.40 Kinderserie. 18.45 Kleuter
progr. 19.00 Religieus progr. 19.25
Politieke uitz. 19.37 Meded. en Mor
gen. 19.45 Nws. 20.10 De haastige
man, speelfilm. 21.40 Culturele serie.
22.30 Nws.
NET 2
Van 18.40 tot 20.10: Zie NET 1.20.10
Tussen wal en schip, tv-serie. 21.00
Ik, Claudius, tv-serie. 21.50 Zomer-
agenda.
De aktualiteitenrubriek 'Brandpunt' van de KRO besteedt van
avond aandacht aan de plannen van de regering om eigenaars
van pleziervaartuigen jaarlijks een heffing op te leggen en de
reakties daarop van de eigena renVerder is er een verslag van de
eerste afossing van Nederlandse UNIFIL-militairen in Libanon,
een commentaar op de politieke uitspraken van de paus in Polen
en het wekelijks gesprek met minister-president Van Agt.
Amerika heeft honderden lokale en regionale radiostations, die
door hun zelfstandigheid een geheel eigen beleid voerenal dan niet
bepaald door sponsors. De ene zender probeert het publiek aan zich
te binden door het uitzenden van louter rockmuziek, een ander
bedient de toehoorder met bijvoorbeeld top-100-muziek. Dat het ge
voerde beleid niet altijd de gewenste resultaten oplevert blijkt wel
uit de nieuwe (komische) televisieserie „WKRP" die de AVRO met
ingang van vanavond op het scherm gaat brengen.
WKRP is de naam van een fictief radiostation in het midden-westen
van Amerika. Met 20 jaar oude tophits probeert men een groot
luisterpubliek te bereiken. Maar de inmiddels grijsgedraaide mu
ziek ondervindt weinig belangstelling meer en WKRP komt in fi
nanciële moeilijkheden, vooral omdat de luisterdichtheidscijfers
schrikbarend dalen.
Om de dalende luistercurve toch weer in de goede richting te buigen
trekt de leiding van het radiostation een nieuwe programmaleider
aan in de figuur van de jonge en werklustige Andy Travis (Gary
Sandy).
Eén van de grootste obstakels ivaar de nieuwe programmaleider
mee temaken krijgt is de eigenaresse van hetstation.de moeder van
manager Arthur Carlson. Travis wil WKRP opnieuw in de popula
riteit brengen door hardrock-muziek uit te gaan zenden, tot groot
verdriet van mevrouw Carlsoneen liefhebster van easy-listening-
muziek. Haar zoon besluit echter Andy Travis de vrije hand te
geven om zijn beleid te kunnen uitvoeren. En de controverse tussen
de eigenaresse van WKRP en de nieuive progra m ma leider moet dan
de nodige komische situaties opleveren. (Nederland 1, 1935
uur).
De schrijfster Miep Diekman heeft gisteren uit handen van de
burgemeester van Haarlem de Laurens-Janszoon-Costerprijs in
ontvangst genomen. De prijs, een beeldje van de Nederlandse uit
vinder van de boekdrukkunst en een geldbedrag, werd Miep Diek
man toegekend voor haar kwaliteiten als schrijfster van jeugdboe
ken. Op de foto ziet men de schrijfster met haar kleindochtertje
Jessica (links) en nichtje Helene (rechts) op de trappen van het
Haarlemse stadhuis.
Na de prijsuitreiking werd in de Sint Bavo-kerk de Haarlemse
boekenmarkt geopend die tot en met zaterdag open blijft .In een tent
op de grote markt zullen schrijvers en dichters uit hun werk voorle
zenafgewisseld met muziekfilms, een simultaandamwedstrijd en
dansen.
LEIDEN - Het tweede festival
van de moderne muziek in het
Leidse Vrijetijdscentrum is
zonder veel spektakel en
hoogtepunten begonnen.
Stilte voor de storm wellicht,
want er staat nog heel wat te
gebeuren.
Het festival werd geopend door
het Rotterdams Arbeiders
koor "Morgenrood", dat in
1946 opgericht is, en dat de
hetze van de "koude oorlog"
en de terugloop in het alge
meen van het ledenbestand
van zangkoren heeft over
leefd.
"Morgenrood" is afgeweken
van het traditionele patroon.
Het repertoire bestaat niet
meer louter uit socialistische,
meest verouderde, liederen,
maar nu heeft men gekozen
voor een aaneensluitend ver
haal, met gesproken tekst, en
muziek, waarbij de nadruk
natuurlijk blijft liggen op de
zang.
"De Moeder" van Bertolt
Brecht, dat op muziek is gezet
door Eisler, geeft een beeld
van een moeder die via exter
ne invloeden tot de conclusie
komt dat de redding van de
mensheid en vooral het
noodlijdende proletariaat, ge
red kan worden door een
omwenteling. Van oorsprong
is zij pascifistisch ingesteld,
maar haar moederlijke onge
rustheid, en het gelijk van de
zaak waarvoor de socialisten
strijden maken van haar een
strijdbare vrouw. Zij kiest en
geeft voor de goede zaak zelfs
haar zoon op, op
van een heldin.
Dit prachtige verhaal dat
Brecht op zijn eigen ver
vreemdende wijze op papier
heeft gezet, treffend gecom
bineerd met de strijdbare, en
duivelsknap in elkaar zitten
de muziek van Eisler, werd
ontwapenend gebracht door
"Morgenrood". Het mooie
van dit koor is dat het bestaat
uit mensen van twintig tot
zestig. Zij brengen de teksten
met volle overgave. Het vuur
waarmee zij dit brengen is de
drijfveer, want de technische
tekortkomingen zijn legio.
Dat doet niets af aan het resul
taat. Duidelijke teksten, dui
delijke stellingname, is in de
ze tijd van vervlakking een
verademing.
Het Leids Studenten Kamer
Orkest gaf geheel in het wit
gestoken een fraai concert.
Vooral het Concerto modera
to voor piano en orkest viel op
door de knappe prestatie.
Duidelijk is dat het LESKO al
t gaat en een uit
gebreider circuit verdient. De
Onderste Steen uit Leiden
bracht op deze avond werken
vart z"n nieuwste project de
kinderliedjes. Na O.S. viel er
voor de liefhebbers een colla
ge van video-opnamen, die
dan weer gefilmd waren met
een lage snelheid, waarmee
weer een pointillistisch effect
werd verkregen. Veel meer
wijsheid omtrent dit product
van Victor Wentinck en Mar-
ga Mulder (beeld en geluiden
Borstlap en Stcin (productie)
staat in het voortreffelijk ver
zorgde programmablad.
Na "De Mauretaner" zoals de
pukkelige film heette moest
"Arabesk" nog toeten en bla
zen. Het publiek was door het
late tijdstip wat uitgedund,
maar dat weerhield de nog
wat jonge groep niet een aar
dig deuntje te laten horen.
Een wat trieste plaats voor
deze talentvolle musici.
LOUIS CORNELISSE
VRIJDAG 8 JUNI
HILVERSUM I
(NOS: Ieder heel uur nws.). 18.11
Echo. 19.02 (S) Punt uit. 19.55 Over
weging. 20.03 (S) Van Oud Zeer tot
Zeer Oud. 21.02 (S) Nine O'clock
Jazz. 22.02 (S) Goal. NOS: 23.02-24 00
(Si Met het oog od morgen.
HILVERSUM n
OVERHEIDSVOORL.: .18.40 De
Nederlandse Antillen. VOO: 18.50
P.M. 19.00 Veronica sport. NOS
20.00 (S) Holland FesUval 1979. 23 55
HILVERSUM D
TROS: 7 00 Nws 7.10 Ochtend-
gymn. 7 20 TROS-Binnenkort 7.30
Nws. 7 36 Aktua (8.00 Nws) 8.30 Nws
8 36 Kieskeurig NOS: 9 00 Gymn.
v.d. vrouw. 9.10 Waterst. TROS 9 15
Kom er maar eens by 10 30 Coulis
sen 11.30 Aktua-sport 12.26 Meded
voor land- en tuinbouw. 12.30 Nws
12 36 Aktua. 13 00 Nws. 13.11 Onder
14.00 Sport na spoi
HILVERSUM ni
'NOS: Ieder heel uur nws.). 18.13 (S)
De Avondspits met de Nationale
Hitparade 19 02 (S) De Rock en Roll
Methode VPRO: 20.02 (S) Oorkus
sen. 21.30 (S) Black Star Liner. 22.30
De Suite.
ZATERDAG 9 JUNI
HILVERSUM I
(S) Z1 a la creme. 11.02 <S) De VARA
feliciteert. 12.03 (S) Tussen start en
finish. 13 03 (S) In de Rooie Haan
15 02 (S) Muziek uit Studio 1 16.02
(S) De Speeldoos.
HILVERSUM Hl
NCRV: 7.02 (S) Oopfrisser. 9.03 (S)
Happy sound. 10.03 (S) Popstation.
11 03 <S) Op Stap 12 03 (S) Los Vast
14.03 (S) NCRV-Zaterdagmid-
dag.
HILVERSUM IV
AVRO: 7.00 Nws. 7.02 (S) Op een
klein stationnejte, 's morgens in de
vroegte 8 00 (S) Klassiek met Caro
line 9 00 Nws 9 02<S)Concerto mat-
tmale. 11.00 (S) Pistache regionaal
12.00 Nws. 12 02 AVRO-tema 12.15
(S) Pistache regionaal (verv.) 13 00
Opera met 14 00 Nws 14 02 (S)
AVRO's Platenpubliekspnjs (herh
14.17 (S) In gevarieerde bezetting.
15.35 (S) Europees Muziekfestival
voor de jeugd te Neerpelt. (Belgie).
InsU-umentale groepen 16 00
Keflexie. actual uit het muziekle-
v"n- 16-20-17.00 Jazz Spectrum.
ces te kunnen verdragen. Daar
om is haar repetitie al afgelopen
als we aankomen en zijn haar
dansers al vertrokken. Praten wil
ze overigens wel en daar is ze be
paald niet onzeker in.
L. D.: ,,We hebben geen solo's, geen
trio's, alles is groepswerk. Zes
dansers verschijnen tegelijker
tijd op het toneel en bewegen
daar samen zeventig minuten
lang".
- Wat voor soort bewegingen maak
je?
L. D.: „Ik ben volledig klassiek ge
schoold in de School of American
Ballet en ik danste een poosje bij
Paul Taylor. Maar toen merkte ik
dat de techniek, die ik geleerd
heb, niets met mezelf te maken
had en ik voelde me verloren. Het
is dan erg moeilijk om in New
York City te blijven vanwege alle
invloeden die er hier voortdu
rend op je afkomen, daarom ging
ik naar San Francisco en sloot me
daar twee jaar lang op in een stu
dio. Het eerste wat ik moest leren
en wat volkomen nieuw voor me
was, was stilzitten. Toen ging ik
lopen. Rondlopen in grote cir
kels. Die cirkels werden steeds
kleiner tot ik op de plaats snel
stond te draaien. Dat straalt een
enorme hoop energie uit. Ik ben
dol op dat soort energie, het ver
hevigt je gevoelens en ontwikkelt
je persoonlijkheid. Vanuit de
spanning die daaruit ontstond
begon ik te dansen".
,Een andere ontdekking was
stampen. Bij een balletopleiding
is alles heel licht en hoog op de
tenen. Op de School of American
Ballet heb ik nooit volksdansen
of jazz gehad. Stampen en recht
op en neer springen was een
nieuwe vorm van spelen met dy
namiek".
,Toen ik na die twee jaar mijn eer
ste avond in New York gaf, riep
iedereen, dat ik de dans ruineer
den Nu is dat wel anders, ik heb
nu zoveel opdrachten, dat ik ze
bijna niet meer aankan. Maar in
het begin kwamen er alleen maar
schilders en filmers op me af en
Steve Reich. Ik heb lang met hem
samengewerkt, maar nu zijn we
toch echt uit elkaar gegroeid.
Steve speelt steeds met klankve
randeringen, bij mij zit de ont
wikkeling meer in de melo
die".
Onze balletmedewerker Conrad van de Weetering had in New York
een interview met Laura Dean, die met haar groep in het Holland
Festival danst. Op 11 juni as. is de première in Scheveningen.
Daarna volgen nog voorstellingen op 12 eveneens Scheveningen),
13 (Rotter dam), 14 (Amsterdam), 15 (Utrecht) en 16 (Middelburg).
Amsterdam:
1 1) Bright eyes: Art Gar-
funkel
2 2) I want you to want me:
Cheap Trick
3 3) When you're in love:
Dr. Hook
4 4) Does your mother
know: Abba
5 5) Casanova Luv
6 8) Pop muzik: M
7 7) Juliana Children of the
Netherlands
8 (10) Tot ziens teddybeen
Sandy
9 6) Some girls: Racey
10 (16) Reunited: Peaches and
Herb
London:
1 1) Sunday girl: Blondie
2 2) Dance away: Roxy Mu-
3 4) Boogie wonderland:
Earth, Wind and Fire
with The Emotions
4 (22) Ring my bell: Anita
Ward
5 3) Reunited: Peaches and
Herb
6 (15) Ain't no stoppin' us
now: McFadden and
Whitehead
7 7) Boys keep swinging:
David Bowie
8 (13) Theme from The deer
hunter': Shadows
9 5) Pop muzik: M
10 (16) Hot stuff: Donna
Summer
New York:
1 1) Hot stuff: Donna
Summer
2 2) Reunited: Peaches and
Herb
3(3) Shake your body: Jac-
kons
4(5) Love you inside out
Bee Gees
5 7) We are family: Sister
Sledge
6 8) Just when I needed you
most Randy Vanwar-
7 4) In the navy. Village
People
8 (11) The logical song: Su
pertramp
9 (14) You take my breath
away Rex Smith
10(6) Heart of glass: Blondie
1 1) Heart of Glass: Blondie
2 2) Tragedy Bee Gees
3 (12) Born to be alive: Pa
trick Hernandez
4 4) Chiquitita- Abba
5 3) In the navy Village
People
6 5) I was made for dancing:
Leif Garrett
7 -) Shall I dot it Leslie
McKeown
8 (16) Save me: Clout
9 6) We'll have a party to
night night Teens
10 9) Baby it's you: Promi-
NEW YORK (GPD) - Een
nieuw dansgezicht in het
Holland Festival is dat van
Laura Dean. Hoewel ze
een poosje bij Merce Cun
ningham heeft gewerkt, is
haar benadering van de
dans toch volkomen te
gengesteld aan de zijne.
Cunningham wil de dan
sers totaal onafhankelijk
van de muziek laten op
treden, waarna de toe
schouwer mag beslissen of
hij de botsing tussen be
wegende mensen en daar
bij toevallig klinkende
muziek interessant
vindt.
Laura Dean maakt de band met de
muziek juist extra sterk, zo sterk,
dat ze haar dansers die muziek
zelf laat spelen. Al haar dansers
kunnen zingen en bespelen min
stens één instrument. Zij zelfheeft
als choreografe dan ook nog die
muziek gecomponeerd. Het is dus
volkomen terecht, dat haar en
semble wordt aangekondigd als:
Laura Dean Dancers and Musi-
We zouden in haar studio in New
York het laatste uur van haar re
petities mogen zien om daarna
met haar te praten, maar haar
werken zijn nog niet klaar en ze
voelt zich nog te onzeker om toe
schouwers bij het produktiepro-
- Hoe zou je je dansen omschrij-
L. D.: „Ik maak geen theater, ik ver
tel geen verhaal. Wat ik wil laten
zien is puur dans en dansers zoals
ze zijn. Ze hoeven geen rol te
spelen".
- Wat is voor jou de betekenis van
kunst in de samenleving?
L. D.: „Communicatie. Het is een
manier om te ontdekken dat je
contact met iemand kunt hebben
zonder dat het daarbij nodig is
om te praten. We kunnen contact
hebben via een schilderij, een
film, door op een net iets andere
manier te bewegen dan een ander
of iets te lezen dat ons raakt. Dat
is de betekenis van kunst".
„In Amerika wordt dat nog te wei
nig gewaardeerd, hier vragen ze
altijd naar de geldwaarde van
iets. In Europa is dat anders. Wij
hebben geen literatuurgeschie
denis en geen oude muziektradi
tie. Dit hier is nog een land van
pioniers en ook dat is fantastisch.
Ik bedoel... daardoor ben ik ge
worden wie ik ben en daarom ben
ik blij dat ik hier werk. Dit land
heeft het beste klimaat om iets
nieuws te maken".
CONRAD VAN DE WEETERING
